Stan prac nad przygotowaniem perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020 Spotkanie Międzyresortowego Zespołu ds. Programowania i Wdrażania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności w dniu 17 maja 2012 r. Piotr Żuber Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Warszawa

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Wyniki negocjacji pakietu rozporządzeń dla polityki spójności oraz organizacja prac nad dokumentami programowymi na lata 2014-2020 Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Kontekst ogólny Pakiet rozporządzeń dla PS: odmienne podejścia: konkretna reforma dla poprawy jakości vs. rozmywanie zapisów dla możliwie szerokiej ‘dowolności’, ale wola konstruktywnego kompromisu pomimo. dużo rozstrzygnięć korzystnych dla PL. WRF: silne dążenie do cięć w budżecie dla PS, rozbieżność podejść do kategorii ‘regiony przejściowe’ oraz CEF, licytacja pomysłów dot. capping’u na poziomie 2,5%. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie strategiczne Umowa partnerska dokument integrujący poszczególne nurty interwencji publicznej w odniesieniu do potrzeb i potencjałów danego terytorium, via obowiązkowe ‘integrated approach to territorial development’ będące przedmiotem negocjacji z KE; dokument determinujący powiązania między celami tematycznymi a rezultatami do osiągnięcia, regulujący kwestie horyzontalne. Oś priorytetowa PO może obejmować kilka kategorii regionów, celów tematycznych i funduszy; wskazuje środki wdrożeniowe niezbędne do realizacji ustalonych rezultatów, w tym zwłaszcza duże projekty oraz kryteria wyboru, opisywane w sposób możliwie ogólny by nie implikować konieczności uruchamiania procedury modyfikacji PO i ew. umowy w przypadku zmian mniejszej wagi. Selekcja celów tematycznych dokonywana w oparciu o wyniki/ wnioski z analizy wyzwań, potrzeb i potencjałów w odniesieniu do różnych typów terytoriów oraz oceny ex ante; oraz w odniesieniu do rezultatów do osiągnięcia, z uwzględnieniem CSR. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Warunkowość ex ante Artykuł 17 EAC stosowana na poziomie programu lub umowy; warunki ex ante (EAC) powiązane z priorytetami inwestycyjnymi oraz celami programów; precyzyjniejsze zasady stosowania ew. zawieszeń płatności. Załącznik IV wyeliminowana konieczność tworzenia ‘strategii’ dla zagadnień będących przedmiotem EAC; precyzyjniejsze kryteria spełnienia warunków wynikających z dyrektyw; w zakresie transportu: ograniczenie project pipeline do inwestycji współfinansowanych z funduszy UE; wykreślenie EAC odnoszących się do przestrzegania zasad horyzontalnych UE w zakresie niedyskryminacji, równości praw. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Monitorowanie Ewaluacja Monitorowanie i ewaluacja utrzymanie 2-etapowego raportowania strategicznego (2017 i 2019); termin przedkładania sprawozdań dot. umowy przesunięty z 30 czerwca na 31 sierpnia; informacja nt. ‘celów pośrednich’ zawierana tylko w sprawozdaniach z 2017 i 2019. Ewaluacja Wprowadzenie ewaluacji na poziomie umowy oraz ewaluacji wewnętrznych; Potrzeba dalszej dyskusji nad sposobem wykorzystania wskaźników. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Bloki w trakcie dyskusji Koncentracja tematyczna (postulaty na SAWP 11.05.12) (1) zrównanie lub przynajmniej zbliżenie wszystkich poziomów ring-fencingu dla regionów wychodzących z celu Konwergencja i regionów stołecznych do poziomów, które będą obowiązywały w regionach słabo rozwiniętych; EFRR i FS: mechanizmy KT powinny odnosić się jednocześnie do obu funduszy; EFS: wielkość koperty funduszu powinna być ustalana w momencie negocjacji umowy i programów; EWT: max 80% środków EWT objętych mechanizmami KT w programach transgranicznych i transnarodowych; Poparcie dla listy priorytetów inwestycyjnych, która nie będzie skonstruowana i odczytywana jak lista wydatków kwalifikowalnych; Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Bloki w trakcie dyskusji Koncentracja tematyczna (2) Mobilność miejska i czysty transport publiczny powinny należeć do CT 4 a nie CT 7 - duży wkład w realizację celów związanych z obniżaniem emisji gazów cieplarnianych; Rozwój infrastruktury energetycznej powinien dotyczyć nie tylko sieci dystrybucyjnych niskiego i średniego napięcia, ale również sieci przesyłowych wysokiego napięcia i infrastruktury magazynowania gazu ziemnego. Odpowiednim miejscem na te inwestycje powinien być CT 7. Są one istotne z punktu widzenia dostępności energetycznej, włączenia OZE do systemu energetycznego kraju i podniesienia efektywności energetycznej; W sposób bardziej widoczny powinien zostać odzwierciedlony udział sektora kultury w realizacji inwestycji mających na celu podniesienie kompetencji społecznych, poziomu edukacji, rozwoju innowacji np. przez wsparcie dla przemysłów kreatywnych czy zwiększenie dostępu do dóbr kultury i ograniczenie przez to wykluczenia społecznego; W programach transgranicznych EWT, jednym z głównych celów powinno być zwiększenie mobilności transgranicznej, przepływu innowacji, usług i towarów przez inwestycje w infrastrukturę transgraniczną. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Koncentracja tematyczna Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Wynikające z rozporządzeń Założenia/uwarunkowania koncentracji Wynikające z rozporządzeń Wynikające z krajowych dokumentów strategicznych Wynikające ze zobowiązań podjętych w KPR Wynikające z dotychczasowych doświadczeń Dostępność krajowych środków na współfinansowanie Zdolność instytucjonalna do realizacji projektów Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

20% środków EFS ma włączenie społeczne i ograniczanie ubóstwa (cel 9.) Ograniczenia wynikające z ring fencingów 50% środków EFRR na innowacyjność (cel 1.), przedsiębiorczość (cel 3.) i gospodarkę niskoemisyjną (cel 4.) 20% środków EFS ma włączenie społeczne i ograniczanie ubóstwa (cel 9.) Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Innowacyjność, B+R, przedsiębiorczość (cel 1., cel 3.) Obszary zidentyfikowane jako najważniejsze Innowacyjność, B+R, przedsiębiorczość (cel 1., cel 3.) Dostępność transportowa (cel 7.) Szeroko rozumiany kapitał ludzki (rynek pracy, edukacja i włączenie społeczne) (cel 8., cel 9., cel 10.) Rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych (cel 2.) Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Wskaźniki Europa 2020 cel tematyczny wskaźnik rok bazowy rok docelowy 2020 Cel 1. innowacyjność - wydatki na B+R 0,74% PKB 1,7% PKB Cel 4. efektywność energetyczna i OZE ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w stosunku do 1990 energochłonność gospodarki (kgoe/1000€) - udział OZE 87,9% 363,7 (2009) 9,5% ok. 96 Mtoe 15% Cel 8. zatrudnienie wskaźnik zatrudnienia (20-64 lata) 64,6% 71% Cel 9. włączenie społeczne i ubóstwo - zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem 27,8% 23,8% Cel 10. edukacja osoby z wyższym wykształceniem (30-34 lata) osoby wcześnie kończące naukę (18-24 lata) 35,3% 5,4% 45% 4,5% Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Możliwe spadki nakładów na infrastrukturę społeczną w regionach Wpływ uwarunkowań na poziom nakładów 2014-2020 Największy spadek nastąpi w celu dot. infrastruktury transportowej (w szczególności połączenia lokalne) Spadek nakładów także na ochronę środowiska (w tym na infrastrukturę kultury) Możliwe spadki nakładów na infrastrukturę społeczną w regionach Największe wzrosty nakładów na B+R i innowacje oraz rozwój gospodarki niskoemisyjnej Wzrost sumarycznych nakładów na cele związane z kapitałem ludzkim Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Warianty podziału środków Opis Wariant kontynuacji Jeśli wsparcie środkami unijnymi w latach 2014-2020 opierać się będzie na dotychczasowych poziomach finansowania poszczególnych dziedzin lub sektorów (wariant kontynuacji), to z uwagi na różnorodne ograniczenia największy deficyt odczuwalny będzie w obszarze infrastruktury transportowej, zwłaszcza w zakresie połączeń lokalnych, jak również w środowisku. Pozostaje finansowanie infrastruktury społecznej. Wariant infrastrukturalny Jeśli większy nacisk zostanie położony na infrastrukturę transportową oraz związaną z ochroną środowiska (wariant infrastrukturalny), to konieczne będzie przeniesienie części środków z innych obszarów, np. EFRR z celów społecznych; część FS działań adaptacyjnych do zmian klimatu. Wariant innowacyjny Jeśli mocniejszy akcent zostanie położony na innowacyjność gospodarki (wariant innowacyjny), to wzmocnione powinny zostać również działania związane z rozwojem kapitału ludzkiego (w szczególności z edukacją i przygotowywaniem kadr dla B+R, rozwojem umiejętności cyfrowych), kosztem celów infrastrukturalnych. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Podstawowe wybory strategiczne Wybór pomiędzy koncentracją środków PS: na długoterminowych efektach – co oznacza więcej środków na infrastrukturę o znaczeniu strategicznym, instytucje budujące konkurencyjność innowacyjność, edukację na wszystkich poziomach, wsparcie dla przedsiębiorstw ograniczone wyłącznie do sfery nieprodukcyjnej, na efektach w krótkim okresie działaniach pro-cyklicznych - więcej na przedsiębiorstwa (sektor produkcyjny i usługi), rynek pracy, infrastrukturę lokalną. Wybór poziomu realizacji PS– kraj- regiony: Radykalne zwiększenie decentralizacji zarządzania środkami FS Modyfikacje dotychczasowego modelu – zwiększenie o kilka pp procentowych udziału regionów. W tym wariancie zwiększenie na pewno może objąć część środków EFS oraz cześć EFRROW. Kryterium wyboru wariantu powinno zależeć nie od woli politycznej ale od podziału kompetencji (w miarę możliwości realizacja całych priorytetów inwestycyjnych – unikanie delimitacji kwotowej). Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Podstawowe wybory strategiczne Wybór sposobu realizacji podejścia terytorialnego: Określone w Umowie partnerskiej obowiązkowe alokacje ITI w wybranych programach operacyjnych oraz obowiązkowe osie priorytetowe powiązane ze strategicznymi OSI wynikającymi z KSRR 2020 i priorytetów KE. Wybór obszarów wspartych zależy od ustaleń na etapie programów operacyjnych a nie na poziomie Umowy Partnerskiej Proponowane do objęcia obowiązkowego są następujące OSI: Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne (przewidziane do realizacji w ramach ITI); Miasta (średniej wielkości) wymagające rewitalizacji; Peryferyjne obszary wiejskie wymagające działań naprawczych (o Niskiem poziomie dostępu do podstawowych usług); Polska Wschodnia; obszary przygraniczne. Inne OSI oraz obszary funkcjonalne proponuje się do objęcia w ramach potrzeb w ramach poszczególnych programów ale można założyć konieczność uwzględnienia w kryteriach wyboru projektów przedstawienia strategii dotyczącej danego obszaru funkcjonalnego (np. Odra, Żuławy, obszary górskie, itp.) Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Określenie zasad podziału interwencji między poziomem krajowym i regionalnym Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Doświadczenia z NSRO 2007-2013 Błędy demarkacji Główny dokument określający kryteria podziału wsparcia między poziom krajowy a regionalny, a także między programami - Linia demarkacyjna. Linia demarkacyjna była potrzebna i jest przydatna, ale popełniliśmy błędy: Brak określonej, wspólnej metodologii wyznaczenia podziału interwencji między poziomem krajowym a regionalnym oraz między programami PS a WPR i WPRyb, Brak jasnego statusu prawnego dokumentu „linia demarkacyjna”, co powodowało różne podejście Instytucji Zarządzających, Zmiana liczby i układu planowanych programów w trakcie programowania; Brak synchronizacji w programowaniu i nieprawidłowa sekwencja opracowania podziału (najpierw rozpoczęcie programowania, potem konieczność wprowadzania rozgraniczeń (nachodzące na siebie obszary zamierzonej interwencji rządowej i samorządowej), Przeregulowanie zasad i kryteriów podziału, zmienność linii i stosowanie wyjątków, Niejednokrotnie nieprecyzyjne kryteria, mnogość kryteriów demarkacji, nadużywanie kryterium kwotowego; Problemy z określeniem skali oddziaływania projektów (nieprecyzyjność i uznaniowość); Różne zasady wdrażania w różnych programach (np. w zakresie objęcia wsparcia zasadami udzielania pomocy publicznej); Skomplikowany i czasochłonny sposób zmiany linii (który uniemożliwia szybkie reagowanie na wyczerpanie się środków na podobne działanie w innym programie). Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Najbardziej problematyczne obszary Doświadczenia z NSRO 2007-2013 Najbardziej problematyczne obszary Najbardziej problematyczne tematy - te rodzaje interwencji, w których nachodzą się kompetencje rządowe z samorządowymi lub kiedy nakłada się interwencja PS i WPR/WPRyb: rozwój lokalny, wspieranie przedsiębiorców oraz przedsiębiorczości, B+R, społeczeństwo informacyjne, energetyka, zapewnienie bezpieczeństwa, w szczególności przeciwpowodziowego. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020 Propozycje zasad i metodologii podziału interwencji „Mapa komplementarności” Celem podziału interwencji na lata 2014-2020 powinno być: zapewnienie zasady subsydiarności (każde działanie poszczególnych polityk rozwojowych, w tym zwłaszcza polityki regionalnej, jest zaprogramowane i realizowane na możliwie najniższym, ale jednocześnie efektywnym dla danego zagadnienia poziomie administracyjnym), wspomaganie procesu programowania (zwłaszcza w zakresie układu programów operacyjnych) oraz operacjonalizowanie programów na lata 2014-2020, a więc wyjście od celów, poziomu i zasięgu programów i wskazanie najważniejszych typów przedsięwzięć, które te cele realizują, klarowne informowanie instytucji i osób pracujących nad szczegółowym przygotowaniem programów (a później je wdrażających lub aplikujących o wsparcie), wskazywanie obszarów „wrażliwych”, czyli te w których realizacja będzie się odbywać w ramach różnych programów, zapobieganie możliwości wielokrotnego zawierania umów na realizację projektów obejmujących ten sam zakres rzeczowy i podwójnego finansowania wydatków. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Propozycje zasad i metodologii podziału interwencji - Kryteria Proponowane kryteria podziału kraj/region i między programami: poziom docelowego rozwiązania problemu (na jakim poziomie problem da się rozwiązać) i najniższy poziom, na którym można zabezpieczyć interes państwa (subsydiarność); zasięg geograficzny wsparcia; beneficjent – typ beneficjenta/ masowość beneficjenta / zdolność instytucjonalna; skala oddziaływania interwencji (znaczenie), poziom i zakres efektów zewnętrznych; ocena dotychczasowych doświadczeń z wdrażania; poziom innowacyjności projektu (przy jasnych i obiektywnych kryteriach jego określania); szybkość reakcji na zjawisko (przy interwencjach dotyczących spraw społecznych); zagrożenie zakłócenia konkurencji (niskie zakłócenie – region itd.); kryteria charakterystyczne dla konkretnego typu interwencji; dodatkowo – zdolność instytucjonalna. Unikać: stosowania kryterium kwotowego, stosowania kilku kryteriów podziału w jednym typie interwencji. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Propozycje zasad i metodologii podziału interwencji Metodologia wyboru poziomu wdrażania dla wybranych kryteriów Poziom regionalny Poziom krajowy Programy regionalne Programy ponad- regionalne Programy krajowe Beneficjent Typ beneficjenta Liczba potencjalnych wnioskodawców JST lokalne, beneficjenci występujący we wszystkich regionach Duża Średnia Jednostki i podmioty o znaczeniu krajowym (np. nauka, zdrowie, infrastruktura) Średnia/mała Zasięg (geograficzny obszar interwencji) Brak zagrożenia, że realizacja projektu „wyjdzie” poza obszar województwa/gminy/powiatu Ze względu na swoją specyfikę, projekt musi być realizowany centralnie (np. szkolenia dla przedsiębiorstw firmy posiadającej oddziały w całym kraju, wały przeciwpowodziowe, innowacyjne projekty dotyczące podstawowych usług publicznych i inne) Pozostałe kryteria właściwe dla konkretnego typu projektów Wartość ustalana indywidualnie dla konkretnego typu projektów Znaczenie (poziom i zakres efektów zewnętrznych z realizacji projektu) Korzyści dla interesariuszy na poziomie gminy / powiatu / województwa Korzyści dla interesariuszy z całego kraju Korzyści dla interesariuszy z całego kraju Potencjalny wpływ na zakłócenia konkurencji i wymianę handlową pomiędzy państwami UE (za wyjątkiem jeśli dofinansowanie zgodnie z zasadami dopuszczalności pomocy publicznej) niski średni średni/wysoki Zdolności organizacyjne i merytoryczne do przeprowadzenia konkursów, monitoringu wdrażania projektów i ich kontroli Projekty obejmujące swoim zakresem merytorycznym wiedzę dostępną we wszystkich regionach Projekty, których wybór i wdrażanie wymaga zaangażowania zasobów o bardzo dużym poziomie specjalizacji / specyficzności, dostępnych wyłącznie na poziomie całego kraju Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

SPOSÓB ORGANIZACJI PRAC NAD DOKUMENTAMI PROGRAMOWYMI ZWIĄZANYMI Z PERSPEKTYWĄ FINANSOWĄ UE 2014-2020 - I etap prac nad przygotowaniem zasad funkcjonowania dokumentów programowych systemu wdrażania Polityki Spójności na lata 2014-2020 Informacja dla Rady Ministrów wysłana do wiadomości członków Rady Ministrów w dniu 7 maja 2012 r. Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Szczegółowy harmonogram prac nad przygotowaniem dokumentów strategicznych na perspektywę finansową UE na lata 2014-2020

Harmonogram prac nad przygotowaniem założeń umowy partnerstwa Programowanie perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4 www.mrr.gov.pl www.funduszestrukturalne.gov.pl