Ewaluacja regionalnej polityki rozwoju UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Ewaluacja regionalnej polityki rozwoju na przykładzie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Norbert Tomkiewicz Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego I regionalna konferencja ewaluacyjna „Ewaluacja w polityce rozwoju – wyzwanie dla regionu” Rzeszów, dnia 26 listopada 2008r.

RPO WP jako element realizacji polityki rozwoju UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE RPO WP jako element realizacji polityki rozwoju Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 (RPO WP) stanowi jeden z podstawowych instrumentów realizacji Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007-2020. Cel główny RPO WP - „Wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia” realizuje zarówno cel główny strategii rozwoju województwa, jak i cel strategiczny Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Strategii Rozwoju Kraju, a także innych dokumentów opracowanych zarówno na poziomie kraju, jak też Wspólnoty Europejskiej. Realizacja programu ma przyczynić się do wzrostu konkurencyjności gospodarczej i atrakcyjności inwestycyjnej województwa podkarpackiego, poprawy dostępności komunikacyjnej i stanu środowiska, a tym samym jakości i poziomu życia mieszkańców.

Cel 3: Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Cele szczegółowe Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Główne obszary ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Cel 1:Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy Cel 2: Poprawa dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez realizację przedsięwzięć w sferze komunikacyjnej i energetycznej Cel 3: Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego Cel 4: Zapobieganie degradacji środowiska oraz zagrożeniom naturalnym i technologicznym, a także efektywna gospodarka zasobami naturalnymi Cel 5:Tworzenie warunków do rozwoju kapitału społecznego poprzez inwestycje w edukację, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, sport i rekreację Cel 6: Wzrost udziału turystyki w gospodarce regionu oraz ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój instytucji kultury Cel 7: Zmniejszenie występujących wewnątrz województwa różnic rozwojowych Innowacyjność gospodarki Rozwój i modernizacja infrastruktury technicznej w regionie Rozwój infrastruktury społecznej w regionie Ochrona środowiska Spójność terytorialna regionu Rozwój infrastruktury turystycznej oraz ochrona dziedzictwa kulturowego Rozwój społeczeństwa informacyjnego Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich

Procentowy wpływ RPO WP na poziom PKB w latach 2007-2020 UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Procentowy wpływ RPO WP na poziom PKB w latach 2007-2020 Źródło: Wskaźniki realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013 – ocena makroekonomicznego wpływu 16 RPO na gospodarki regionalne przy użyciu modeli HERMIN (raport) 4

Podstawa prawna ewaluacji w okresie 2007-2013 UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Podstawa prawna ewaluacji w okresie 2007-2013 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006r. ustanawiające ogólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE L210/25 z dnia 31 lipca 2006r.) – art. 47-49 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej 1 października 2007r. i przyjęty uchwałą ZWP 6 listopada 2007r. Plan ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 przyjęty uchwałą ZWP 5 grudnia 2007r. (zaktualizowany 6 maja 2008r.) oraz Dokument roboczy nr 5 KE, Nowy okres programowania 2007-2013. Przewodnik po metodach ewaluacji: Ewaluacja w trakcie okresu programowania, październik 2006, Wytyczne nr 6 Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007-2013 z 30 maja 2007r.

Cele ewaluacji RPO WP określenie efektów realizacji RPO WP, UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Cele ewaluacji RPO WP określenie efektów realizacji RPO WP, zapewnienie wsparcia podmiotom zajmującym się wdrażaniem RPO WP, wskazanie najsprawniej funkcjonujących struktur, koniecznych zmian, usprawnień proceduralnych i organizacyjnych systemu wdrażania RPO WP, wskazanie sposobów rozwiązywania problemów pojawiających się w trakcie wdrażania RPO WP, usprawnienie przepływu informacji i podniesienie jakości komunikacji pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w realizację RPO WP, wsparcie procesu monitorowania RPO WP poprzez przeprowadzanie ewaluacji operacyjnych. Poszczególne oceny będą dokonywane z uwzględnieniem właściwych i ustalonych dla nich kryteriów (skuteczności, efektywności, trafności, użyteczności, trwałości).

Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (1/4) UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (1/4) EWALUACJA RPO WP Instytucja Zarządzająca Jednostka Ewaluacyjna Koordynująca RPO Grupa sterująca procesem ewaluacji Komitet Monitorujący Krajowa Oceny (MRR)

Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (2/4) UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (2/4) Instytucja Zarządzająca zapewnienie środków finansowych na prowadzenie ewaluacji w ramach pomocy technicznej, pozyskiwanie i gromadzenie odpowiednich danych z systemu monitoringu, opracowanie Planu ewaluacji RPO WP oraz koordynacja procesu realizacji celów Planu, zapewnienie przeprowadzenia ewaluacji ex – ante RPO WP, przekazywanie wyników ewaluacji Komitetowi Monitorującemu RPO WP oraz KJO, a także KE, publikacja wyników przeprowadzonych ewaluacji, współpraca z KJO oraz KE przy ewaluacji ex – post.

Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (3/4) UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (3/4) Jednostka Ewaluacyjna RPO WP Odpowiada za prowadzenie ewaluacji, w tym: przygotowanie badań ewaluacyjnych, wybór wykonawcy (w przypadku ewaluacji zewnętrznych), realizację badań ewaluacyjnych. Funkcję JE pełni Oddział Monitoringu i Ewaluacji Departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Instytucja Koordynująca RPO Zajmuje się głównie prowadzeniem ewaluacji RPO w ujęciu przekrojowym, w obszarach dotyczących kwestii horyzontalnych. Do zadań IK RPO należy: zapewnienie środków finansowych na prowadzenie ewaluacji w ramach pomocy technicznej, opracowywanie we współpracy z IZ RPO Planu ewaluacji kwestii horyzontalnych w ramach 16 RPO oraz koordynacja procesu realizacji celów Planu, współpraca z KJO oraz KE przy ewaluacji ex – post.

Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (4/4) UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Instytucje zaangażowane w proces ewaluacji RPO WP (4/4) Grupa sterująca procesem ewaluacji RPO WP wsparcie dla JE przy formułowaniu zakresu ewaluacji, wsparcie dla JE przy formułowaniu kryteriów wyboru wykonawcy badania ewaluacyjnego oraz kryteriów oceny ofert składanych przez oferentów, monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji sformułowanych w wyniku przeprowadzonych ewaluacji. Komitet Monitorujący RPO WP zapoznawanie się z Planem ewaluacji RPO WP oraz wynikami badań ewaluacyjnych, monitorowanie procesu ewaluacji, rekomendowanie obszarów, które powinny zostać poddane ewaluacji w ramach Programu. Krajowa Jednostka Oceny (MRR) prowadzenie ewaluacji na poziomie NSRO, wypracowanie standardów oraz koordynacja działań w zakresie ewaluacji prowadzonych w ramach poszczególnych programów operacyjnych.

UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Plan ewaluacji RPO WP Kluczowym dokumentem definiującym system ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 jest Plan ewaluacji RPO WP. Celem Planu jest wskazanie sposobu organizacji procesu ewaluacji RPO WP oraz głównych kierunków ewaluacji podejmowanych przez Instytucję Zarządzającą RPO WP. Koncentruje się on przede wszystkim na ewaluacji on-going (bieżącej), której celem jest lepsze zrozumienie efektów wsparcia oraz sformułowanie rekomendacji użytecznych z punktu widzenia wdrażania Programu.

Obszary ewaluacji RPO WP UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Obszary ewaluacji RPO WP Ewaluacja wpływu RPO WP w zakresie innowacyjności gospodarki Przedmiotem ewaluacji ww. obszaru będą w szczególności badania skoncentrowane na obszarze MŚP, mające na celu ocenę wpływu RPO WP na zwiększenie konkurencyjności oraz atrakcyjności inwestycyjnej regionu. Planowane badanie: Ocena wpływu RPO WP na zwiększenie innowacyjności sektora MŚP. Ewaluacja RPO WP w zakresie rozwoju i modernizacji infrastruktury technicznej w regionie Celem ewaluacji w zakresie rozwoju i modernizacji infrastruktury technicznej będzie ocena wpływu RPO WP na zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez inwestycje w infrastrukturę transportową i energetyczną. Planowane badanie: Ocena wpływu RPO WP na rozwój i poprawę infrastruktury transportowej w regionie, w zakresie poprawy komplementarności i spójności regionalnego układu komunikacyjnego z istniejącymi oraz nowymi szlakami transportowymi.

Ewaluacja RPO WP w zakresie ochrony środowiska UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Ewaluacja RPO WP w zakresie rozwoju infrastruktury społecznej w regionie W ramach powyższego obszaru ewaluacja będzie się koncentrować na poprawie dostępności mieszkańców do infrastruktury społecznej oraz na podniesieniu jakości kapitału społecznego i zwiększeniu spójności społecznej w obszarach dot. obszarów edukacji, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, sportu i rekreacji. Planowane badanie: Ocena wpływu RPO WP na zwiększenie dostępu mieszkańców do infrastruktury społecznej. Ewaluacja RPO WP w zakresie ochrony środowiska Podstawowym celem oceny w ramach niniejszego obszaru będzie ewaluacja wpływu RPO WP na stan środowiska naturalnego w regionie. Badania ewaluacyjne skoncentrowane będą na zagadnieniach związanych z rozwojem infrastruktury środowiska, zapobieganiem degradacji środowiska, jak również poprawą bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.

Ewaluacja RPO WP w zakresie spójności terytorialnej regionu UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Ewaluacja RPO WP w zakresie spójności terytorialnej regionu Celem ewaluacji w tym zakresie będzie ocena wpływu RPO WP na zmniejszenie różnic rozwojowych w województwie. Ewaluacja RPO WP w zakresie rozwoju infrastruktury turystycznej oraz ochrony dziedzictwa kulturowego W niniejszym zakresie ewaluacji poddana będzie ocena wpływu RPO WP na wzrost udziału turystyki w regionie, rozwoju infrastruktury turystycznej, jak również rozwoju instytucji kultury oraz ochrony dziedzictwa kulturowego.

Ewaluacja RPO WP w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Ewaluacja RPO WP w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego Ewaluacji w tym obszarze poddany będzie zarówno poziom usług związanych z infrastrukturą informatyczną, jak i dostęp do usług teleinformatycznych. Ewaluacja RPO WP w zakresie wyrównywania szans rozwojowych i wspomagania zmian strukturalnych na obszarach wiejskich W ramach niniejszego obszaru ewaluacja koncentrować się będzie na zwiększeniu dostępu mieszkańców do infrastruktury społecznej i technicznej, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz poprawie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich.

Przebieg procesu ewaluacji RPO WP UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Przebieg procesu ewaluacji RPO WP Przygotowanie ewaluacji ewaluacje będą przeprowadzane głównie przez podmioty zewnętrzne tzw. ewaluatorów zewnętrznych, ewaluacje wewnętrzne powinny mieć charakter uzupełniający w stosunku do ewaluacji zewnętrznych Wybór wykonawcy prowadzony zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych Realizacja badania ewaluacyjnego monitorowanie postępu prac w zakresie zleconego badania Upowszechnianie wyników badań Wyniki każdej ewaluacji zostaną zamieszczone na stronie internetowej IZ RPO WP www.rpo.podkarpackie.pl. Wykorzystanie rekomendacji Decyzje o zakresie i sposobie wykorzystania rekomendacji z badania ewaluacyjnego podejmuje Zarząd Województwa Podkarpackiego.

Instytucja Zarządzająca Jednostka Ewaluacyjna Ewaluator zewnętrzny UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Decyzja o ewaluacji Zakres ewaluacji Realizacja badania Instytucja Zarządzająca Jednostka Ewaluacyjna Ewaluator zewnętrzny Raport z ewaluacji Opinie/wnioski Wykorzystywanie wyników

Wybór ewaluatora zewnętrznego UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Wybór ewaluatora zewnętrznego Przykładowe kryteria formalne wyboru wykonawcy: doświadczenie w prowadzeniu badań społeczno-ekonomicznych i/lub ewaluacyjnych, doświadczenie w stosowaniu metod i technik badań społecznych i/lub ekonomicznych, doświadczenie dotyczące zasad funkcjonowania funduszy Unii Europejskiej, należyte wykonanie w ciągu X lat X usług w zakresie przygotowania analiz i/lub ewaluacji i/lub przeprowadzenia badań w zakresie rozwoju społeczno- gospodarczego kraju i/lub regionu z uwzględnieniem specyficznych kwestii dotyczących danego badania ewalucyjnego. Kryteria merytoryczne: dotyczące zaproponowanego podejścia metodologicznego, dotyczące sposobu organizacji i przeprowadzenia badania.

Rozpowszechnianie informacji nt. ewaluacji RPO WP UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Rozpowszechnianie informacji nt. ewaluacji RPO WP organizacja corocznych konferencji tematycznych poświęconych ewaluacji, połączonych z prezentacją wyników badań ewaluacyjnych, publikacja materiałów w zakresie ewaluacji, w tym raportów końcowych badań ewaluacyjnych w formie papierowej i elektronicznej, utworzenie zakładki Ewaluacja na stronie internetowej www.rpo.podkarpackie.pl stanowiącej źródło informacji nt. realizacji procesu ewaluacji RPO WP, prezentacja wyników badań ewaluacyjnych na forum Grupy sterującej procesem ewaluacji RPO WP oraz posiedzeniach Komitetu Monitorującego RPO WP, przekazywanie wyników badań do KJO, IK RPO oraz w przypadku ewaluacji operacyjnych również do KE. 19

Współpraca z podmiotami zewnętrznymi UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Współpraca z podmiotami zewnętrznymi Komisją Europejską, Krajową Jednostką Oceny (MRR) oraz Instytucją Koordynującą RPO – w ramach spotkań tematycznych grup roboczych sterujących ewaluacją, partnerami społeczno-gospodarczymi w ramach Komitetu Monitorującego RPO WP, jednostkami ewaluacyjnymi funkcjonującymi w ramach Programów Operacyjnych realizowanych w regionie (PO RPW, PO KL) oraz pozostałych RPO, nawiązywanie kontaktów z ekspertami zewnętrznymi oraz przedstawicielami środowiska akademickiego zajmującymi się problematyką ewaluacji (w zależności od bieżących potrzeb).

Budżet przeznaczony na działania związane z ewaluacją RPO WP UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Budżet przeznaczony na działania związane z ewaluacją RPO WP Na zadania związane z ewaluacją RPO WP w latach 2007-2013 planuje się przeznaczyć kwotę 800 tys. euro. Środki te pochodzić będą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach komponentu pomocy technicznej RPO WP.

Planowane badania ewaluacyjne w 2009r. UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Planowane badania ewaluacyjne w 2009r. Analiza sprawności przepływów finansowych w ramach RPO WP Ocena naborów przeprowadzonych w 2008 roku i ich wpływ na realizację celów RPO WP Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN 22

Dziękuję Państwu za uwagę UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Departament Rozwoju Regionalnego ul. Grunwaldzka 15, 35-959 Rzeszów www.wrota.podkarpackie.pl www.rpo.podkarpackie.pl Dziękuję Państwu za uwagę "Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013"