Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014 – 2020 Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko oraz na obszar Natura 2000

2 Plan prezentacji podstawy prawne w zakresie oceny oddziaływania na środowisko (dalej ooś); podstawowe pojęcia w zakresie ooś jakie przedsięwzięcia wymagają ooś? załączniki wymagane do złożenia z wnioskiem o dofinansowanie w zakresie ooś; Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA 2000; Deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną; wskazówki do prawidłowego wypełnienia Załącznika OOŚ;

3 Podstawy prawne w zakresie ooś Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (dalej: dyrektywa OOŚ) ze zm.; Dyrektywa Rady nr 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dalej: dyrektywa Siedliskowa) ze zm.; Dyrektywa Rady nr 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (dalej: dyrektywa Ptasia) ze zm.; Dyrektywa nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (dalej: dyrektywa SOOŚ);

4 Podstawy prawne w zakresie ooś Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ze zm. (dalej: ustawa ooś); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ze zm. (dalej: rozporządzenie ooś).

5 Podstawowe pojęcia w zakresie ooś przedsięwzięcie – jest to zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty; ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - jest to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmujące w szczególności: weryfikację raportu ooś, uzyskanie wymaganych ustawą (ooś) opinii i uzgodnień, zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu;

6 Podstawowe pojęcia w zakresie ooś sieć obszarów Natura 2000 obejmuje: obszary specjalnej ochrony ptaków (wyznaczane na podstawie dyrektywy Ptasiej), specjalne obszary ochrony siedlisk (wyznaczane na podstawie dyrektywy Siedliskowej), obszary mające znaczenie dla Wspólnoty, proponowane obszary mające znaczenie dla Wspólnoty – podlegają również postępowaniu ocenie ooś, zgodnie z „zasadą ostrożności”;

Jakie przedsięwzięcia wymagają ooś? Przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymagają lub mogą wymagać następujące planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko: przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko - (tzw. grupa I), przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – (tzw. grupa II), wymienione w Aneksie I i II dyrektywy ooś oraz rozporządzeniu ooś oraz: przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony - (tzw. grupa III). 7

Zgodnie z przepisami: przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko (grupa I i II) wymagają zawsze uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a następnie pozostałych decyzji administracyjnych niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia, np.: pozwolenia na budowę lub zgłoszenia budowy lub robót budowlanych, przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony (grupa III) mogą wymagać przeprowadzenia postępowania ooś w ramach decyzji o warunkach zabudowy, pozwolenia na budowę lub zezwolenia na realizację inwestycji drogowej. 8

Załączniki wymagane do złożenia z wnioskiem o dofinansowanie w zakresie ooś Wszyscy wnioskodawcy zobowiązani są do złożenia: Załącznika do wniosku aplikacyjnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w zakresie OOŚ (dalej Załącznika OOŚ) wypełnionego w pkt. F.1-F.5 i F.7-F.8. Jeżeli projekt ma charakter infrastrukturalny należy również dołączyć: Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 Deklarację właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną. Jeżeli projekt ma charakter nieinfrastrukturalny nie ma konieczności załączać Zaświadczenia ani Deklaracji. Organem właściwym do wydania ww. deklaracji jest Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Poznaniu 9

Załączniki wymagane do złożenia z wnioskiem o dofinansowanie w zakresie ooś Oświadczenie o nie zaleganiu z informacją wobec rejestrów prowadzonych w GDOŚ – dotyczy tylko jst Dokumentacja w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: o wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia (w tym potwierdzenie poinformowania społeczeństwa o wszczęciu postępowania), o opinia RDOŚ oraz opinia Państwowej Inspekcji Sanitarnej w sprawie potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i ewentualnie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, o postanowienie organu właściwego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, stwierdzające obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko lub stwierdzające brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, 10

Załączniki wymagane do złożenia z wnioskiem o dofinansowanie w zakresie ooś o raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (dotyczy wyłącznie przedsięwzięć, w przypadku których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko), o potwierdzenie przeprowadzenia konsultacji społecznych (dotyczy wyłącznie przedsięwzięć, w przypadku których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko), o uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia (postanowienie właściwego organu, tj. RDOŚ) oraz opinię właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jeśli została wydana – tylko dla przedsięwzięć, dla których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko o decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (w tym: potwierdzenie poinformowania społeczeństwa o wydaniu decyzji) 11

Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 Instytucja odpowiedzialna: po zbadaniu wniosku dotyczącego projektu: w odniesieniu do projektu zlokalizowanego w: oświadcza, że projekt nie wywrze istotnego wpływu na obszar Natura 2000 z następujących powodów: W związku z tym przeprowadzenie odpowiedniej oceny wymaganej na mocy art. 6 ust. 3 dyrektywy Rady 92/43/EWG 1 nie zostało uznane za niezbędne. W załączniku znajduje się mapa w skali 1: (lub w skali najbardziej zbliżonej do wymienionej) ze wskazaniem lokalizacji projektu oraz przedmiotowego obszaru Natura 2000, jeżeli taki istnieje. Data (dd/mm/rrrr): Podpis: Imię i nazwisko: Stanowisko: Organizacja: (Organ odpowiedzialny za monitorowanie obszarów Natura 2000) Pieczęć urzędu: 1 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z , s. 7).

Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA 2000 do Zaświadczenia należy załączyć mapę (w skali od 1: do 1: ) z zaznaczonym obszarem Natura 2000 oraz lokalizacją planowanej inwestycji (ewentualnie z tylko zaznaczoną inwestycją – wówczas to RDOŚ zaznaczy granice obszaru Natura 2000) Informacje o obszarach Natura 2000 można znaleźć na stronie: mapy można pobrać ze strony Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ) – adres strony: jeżeli w ramach projektu występuje więcej niż jedno zamierzenie budowlane, zaświadczenie powinno odnosić się do nich w sposób zbiorczy (jeżeli ich rozmieszczenie uniemożliwia umieszczenie ich na jednej mapie będącej załącznikiem do zaświadczenia wówczas należy załączyć większą ilość map). 13

Deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną Deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną1 Instytucja odpowiedzialna: po zbadaniu wniosku dotyczącego projektu: w odniesieniu do projektu zlokalizowanego w: oświadcza, że projekt nie pogarsza stanu jednolitej części wód ani nie uniemożliwia osiągnięcie dobrego stanu wód/potencjału z następujących powodów: Data (dd/mm/rrrr): Podpis: Imię i nazwisko: Stanowisko: Organizacja…………………………………………………………………………………………….... (Właściwy organ określony zgodnie z art. 3 ust. 2 ramowej dyrektywy wodnej) Pieczęć urzędu: 1 Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z , s. 1). 14

Deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną Jednolite części wód (JCW) - zgodnie z Dyrektywą 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (tzw. Ramową Dyrektywą Wodną) - dzielmy na: o Jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) – to oddzielne i znaczące elementy wód powierzchniowych takie jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych; o Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) – to określona objętość wód podziemnych występująca w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych; 15

Deklaracja właściwego organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną We wniosku o wydanie deklaracji znajdującym się na stronie RDOŚ, należy: o opisać lokalizację i charakterystykę projektu, o uzasadnić brak negatywnego wpływu projektu na stan JCW (powierzchniowych i podziemnych) oraz o załączyć, jeśli to możliwe, mapę z lokalizacją projektu wraz z położeniem jednolitych części wód Informacje o JCW powierzchniowych oraz ich aktualne mapy znajdują się na stronie internetowej Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (RZGW) w Poznaniu (lub we Wrocławiu) Mapy jednolitych części wód Tabela. Informacje o JCW wg gmin (XLS) Foldery i pliki PDF (tu znajdują się poszczególne mapy umieszone według numerów podanych w niebieskiej kolumnie D Tabeli.Informacje o JCW wg gmin (XLS)) Informacje o JCW podziemnych oraz ich aktualne mapy znajdują się na stronie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW) Przeglądarka map 16

Wskazówki do prawidłowego wypełnienia Załącznika OOŚ Wszyscy wnioskodawcy muszą wypełnić Załącznik OOŚ w punktach od F.1-F.5 i F.7- F.8. (jest to zmiana w stosunku do WRPO ). Najważniejsze zmiany w Instrukcji wypełniania Załącznika OOŚ: Pkt. F.1 Zgodność projektu z polityką ochrony środowiska W pkt. F.1.1: należy odnieść się do każdego z zagadnień opisanych w pytaniu w zwięzły sposób, należy odnieść się do celów określonych w Strategicznym planie adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 (SPA 2020), a także celów innych dokumentów strategicznych z zakresu polityki klimatycznej np.: o Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 (2003) o Projekt Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2015) - np.: Priorytet D.3 Modernizacja pojazdów oraz infrastruktury w celu upowszechnienia niskoemisyjnych form transportu, Priorytet D.4 Poprawa efektywności zarządzania transportem oraz wspieranie rozwoju transportu publicznego 17

Pkt. F.8 Przystosowanie się do zmian klimatu i łagodzenie zmiany klimatu, a także odporności na klęski żywiołowe W pkt. F.8.1 należy odnieść się do celów klimatycznych określonych w Strategii Europa 2020 tj. do roku 2020.: o ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do 1990 r. (dla Polski w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji o 21%, a poza systemem handlu uprawnieniami do emisji o 14% w stosunku do 2005 r.), o osiągnięcie 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych (dla Polski 15%) o wzrost efektywności energetycznej o 20% należy podać wydatki związane ze zmianą klimatu korzystając ze współczynnika dla obliczania wsparcia na cele związane ze zmianami klimatu z rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 215/2014 – współczynnik dla kategorii interwencji wynosi 40% warto posłużyć się informacjami z części XII. Analiza oddziaływania na środowisko Studium Wykonalności oraz informacjami z Metodyki szacowania spadku emisji gazów cieplarnianych 18

W pkt. F.8.2 należy odnieść się do tych pytań pomocniczych, które dotyczą rodzaju i charakteru projektu należy rozważyć dwa najważniejsze aspekty w kontekście zmian klimatycznych o wpływ projektu na zmiany klimatu – np. obniżenie emisji CO2 na podstawie Metodyki szacowania spadku emisji gazów cieplarnianych o odporność projektu na zmiany klimatu należy odnieść się do dokumentu SPA 2020 (lub podać odnośnik do pkt. F.1.1, jeżeli tam zostały opisane wszystkie kwestie dotyczące dokumentu), jeżeli istnieje lokalny (np. miejski) plan adaptacji do zmian klimatu, w który wpisuje się projekt, należy się do niego odnieść, należy odpowiedzieć na pytanie, czy elementy infrastruktury zlokalizowane na obszarach zagrożonych powodzią są zaprojektowane w sposób uwzględniających ryzyko powodziowe, (nie należy powielać zapisów z pkt. F.8.1, tylko podać odpowiedni odnośnik), 19

W pkt. F.8.3 należy odnieść się do tych pytań pomocniczych, które dotyczą rodzaju i charakteru projektu należy odnieść się do sposobu uwzględnienia w dokumentacji projektu odporności przedsięwzięcia na zmiany klimatu należy odnieść się nie tylko do działań na etapie projektowania, ale także na etapie wdrażania i eksploatacji projektu, (nie należy powielać zapisów z pkt. F.8.1 lub F.8.2 tylko podać odpowiedni odnośnik), 20

materiały pomocne przy wypełnianiu pkt. F.1 i F.8: Poradnik przygotowania inwestycji z uwzględnieniem zmian klimatu, ich łagodzenia i przystosowania do tych zmian oraz odporności na klęski żywiołowe (Ministerstwo Środowiska, październik 2015): portal KLIMADA (klimada.mos.gov.pl) ADAPTACJA DO ZAMIAN KLIMATU SEKTORY TRANSPORT, BUDOWNICTWO 21

Dziękuję za uwagę Hanna Kubiak Oddział Oceny Oddziaływania na Środowisko 22