Moje miejsce na ziemi – skarby regionu Park Chopina w Drawsku Pomorskim

Galgen - Anger Czyli błonia szubieniczne. Bo taką oto smutną funkcję pełnił teren późniejszego Gaju Luizy i Parku Chopina od założenia miasta w średniowieczu aż do XVIII w. Miejsce to służyło jeszcze jako cmentarz dla skazańców, ale także dla miejscowych katolików, których nie wolno było grzebać na miejskim cmentarzu ewangelickim. W innej części parku funkcjonował jeszcze cmentarz żydowski, ale wskutek ataku grupy miejscowych chuliganów zniszczono około 40 nagrobków, do dziś nie zachowały się żadne fragmenty. Gdy teren zaczął się osuszać i zaprzestano tam egzekucji, miejsce przekształcono w mały park, nazwany później…

Gaj królowej Luizy Nazwa pochodzi od królowej Luizy Pruskiej, która odwiedziła Drawsko (wtedy Dramburg) w roku 1808. Nocowała u pewnej bogatej miejskiej rodziny, która za swoim folwarkiem posiadała mały skrawek terenu, urządzony jako park. Ponadto, królowa spała w pokoju, którego ściany pomalowane były malowidłami kwiatów róży. Pamiątką po tej wizycie był marmurowy obelisk, na którym widniał wizerunek królowej (widokówka na kolejnym slajdzie). Był on umiejscowiony w południowej części parku na pięknym skwerku. Niestety sam obelisk nie zachował się do dziś. Najprawdopodobniej został skradziony, albo zniszczony, kiedy bardzo niechętnie podchodzono do wszelkich niemieckich zabytków w mieście.

Pomnik królowej Luizy

Plac królowej Luizy

Pierwsze fragmenty parku urządzono w latach 1865 – 1870 Pierwsze fragmenty parku urządzono w latach 1865 – 1870. Oficjalnie jednak obiekt otwarto w roku 1875, razem z mostem na Drawie. Most nosił później nazwę parkowego, lub szkolnego (od pobliskiej szkoły miejskiej). Za założyciela parku uznaje się Juliusza Nossa, na jego cześć postawiono w mieście kamienny pomniczek, niestety nie dotrwał on do naszych czasów, ale widnieje na jednej z widokówek (kolejne slajdy). Ważną postacią dla rozwoju Gaju Luizy był doktor Jahn, nauczyciel z pobliskiego gimnazjum. Jemu również ustawiono mały pomniczek, na placu jego imienia (widokówka na kolejnych slajdach). Tymczasem wraz z osuszaniem się kolejnych fragmentów terenu na terenie parku powstawały różne atrakcje, m.in. boiska sportowe (nazwane później Starym Placem Sportowym). Obok parku przy korycie Drawy znajdowały się jeszcze lekko podmokłe łąki, które zimą były idealnymi lodowiskami dla dzieci. Ogromną rolę w tworzeniu i rozwijaniu się parku odegrał Związek Upiększania Miasta. Przygotowywano klomby i wytyczano nowe alejki, na których później stawiano piękne ławeczki.

Po lewej stronie pomniczek na cześć Juliusza Nossa, w tle restauracja Brunona Sauera.

Placyk i pomnik doktora Jahna

Pomniczek doktora Jahna

Aleja bukowa w Gaju Luizy

Rozwidlenie alejki. Widok od strony mostu strzeleckiego.

Most szkolny (parkowy) a w tle część budynku gimnazjum.

W pięknie przystrojonym i zadbanym parku zaczęło wkrótce dochodzić do ataków wandali, a naprawy pochłaniały dużo pieniędzy, dlatego z czasem park zaczął zarastać i przypominać bardziej dziki zagajnik, niż piękny miejski park, ale znów Związek Upiększania Miasta zajął się załatwieniem tej sprawy. Sprowadzono architekta krajobrazu z Połczyna Zdroju, ukończono proces osuszania terenu, wycięto dzikie krzewy, a na ich miejscu posadzono dużo drzew i zrobiono piękne klomby. Niedługo później pojawił się kolejny problem, mianowicie straszny wieczorny zgiełk w parku, który przeszkadzał mieszkańcom miasta. Od tamtego czasu park patrolowała policja. W parku znajdowało się dużo budynków i miejsc przeznaczonych do spędzania czasu wolnego. Jednym z bardzo charakterystycznych budynków, jest wspaniały szachulcowy budynek, który służył jako siedziba superintendenta (miejscowej głowy kościoła ewangelickiego; następny slajd)

Widok z mostu parkowego na budynek siedziby superintendenta (dziś siedziba straży miejskiej)

Kolejnym ważnym budynkiem w parku była restauracja „Luisenhein” (Gaj Luizy) należąca do Brunona Sauera (widać ją na widokówce wyżej, obok pomnika Juliusza Nossa). Restauracja miała bardzo okazałą werandę, a niedaleko znajdował się ogród koncertowy, który zimą zamieniany był na lodowisko, miejsce było więc bardzo wszechstronne i lubiane. Po pewnym czasie Sauer zbudował małą muszlę koncertową (dziś jest większa), a później kręgielnię. Niedaleko lokalu znajdował się pomnik L.F. Jahna i Stary Plac Sportowy (boiska przetrwały do dnia dzisiejszego i poddane były renowacji w programie „Orlik 2012”). W Drawsku funkcjonował też Męski Związek Gimnastyczny. Ich siedzibą była restauracja Sauera, zawsze odbywały się tam klubowe święta. Szczególnie obchodzono Boże Narodzenie. Ciekawostką jest również to, że w lokalu zorganizowano pierwsze kino w Drawsku, które od 1931 roku wyświetlało również filmy kolorowe. Mniej chlubną ciekawostką jest to, że odbywały się tam również spotkania drawskiej grupy NSDAP. Lokal niestety nie przetrwał do naszych czasów.

Kolejnym obiektem znajdującym się tuż za mostem wyznaczającym granicę parku była strzelnica, dom strzelca (Shützenhaus). Niestety i ten obiekt nie zachował się do dziś, chociaż fragmenty domu strzelca są wbudowane w dzisiejszy budynek mieszkalny, który stoi na tym miejscu obecnie. Dobrze zachował się natomiast kulochwyt, jeszcze niedawno temu organizowano tam podobne zawody. Nie był to zawody tak duże i hucznie obchodzone jak jeszcze na przełomie XIX i XX w. Wtedy było to miejscowe święto. Organizowane było co roku w Zielone Świątki, oraz częściej latem. Uczestnicy szli wtedy ulicami miasta, oraz parkiem w pochodzie, a później oprócz konkursu strzeleckiego trwała biesiada oraz różne rozrywki dla dzieci. Dzień taki zawsze kończył się wyborami. W Zielone Świątki wybierano Króla Strzelców (tytuł roczny) a latem, kiedy zawody organizowane były częściej – króla dnia. Niedaleko domu strzelca stał pomnik Hermana Assmussa, wieloletniego przewodniczącego Drawskiego Związku Strzeleckiego. Okazuje się, że ten pamiątkowy kamień dalej istnieje, ale o tym trochę dalej.

Dom strzelca i most strzelecki na pierwszym planie Dom strzelca i most strzelecki na pierwszym planie. W oddali widać kulochwyt.

Ciekawostki na temat parku Stary dąb, stojący na środku polany w parku po roku 1870 został nazwany sedańskim, na cześć wygranej bitwy pod Sedanem. W parku, niedaleko restauracji Sauera stał pomnik J.F. Jahna. Składał się on z wielu kamieni, poświęconych nie tylko Jahnowi, ale też Teodorowi Koernerowi i Karolowi Fryderykowi Friesenowi. Inne kamienie zostały dołożone dla upamiętnienia wybitnych członków Związku Gimnastycznego, a na samej górze leżał największy kamień, z literami pomalowanymi złotą farbą – upamiętniał on 100 rocznicę bitwy pod Lipskiem. Wśród kamieni na polanie wokół dębu znajdują się pozostałości pomnika Jahna, oraz pomnika Assmussa.

Park Chopina to nie tylko zielone płuca Drawska Pomorskiego Park Chopina to nie tylko zielone płuca Drawska Pomorskiego. To piękne miejsce, w którym dużo się dzieje przez cały rok. Jest to popularne miejsce spotkań mieszkańców w różnym wieku, od dzieci i młodzieży aż po ludzi starszych. Odbywają się tam w sezonie różne święta, organizowane są koncerty, zawody sportowe czy inne występy i pokazy. Miejsce jest bardzo zadbane, przystępne dla turystów, jest siedliskiem wielu gatunków zwierząt, znaleźć tam można wiele gatunków roślin (m.in. Sosna Czarna). Teren parku jak i przyległe tereny i obiekty mają bardzo dużo nawiązań historycznych, przytoczyłem tylko część z nich.

Bibliografia Przy opracowywaniu mojej pracy korzystałem głównie z informacji zawartych w publikacji pana Jarosława Leszczełowskiego pt. „Pojezierze Drawskie zaklęte w starej widokówce. Część I – Drawsko Pomorskie” Korzystałem również z wiedzy własnej i osób starszych. Dzięki uprzejmości nauczyciela historii z ZSP w Drawsku Pomorskim uzyskałem dostęp do starych widokówek, które zeskanowałem i umieściłem w pracy.