Prof.dr hab. Maciej Sadowski Projekt KLIMADA Opracowanie i wdrożenie Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu Prof.dr hab. Maciej Sadowski

Podstawy realizacji Projekt jest realizowany w latach 2011-2013 przez IOS-PIB na zlecenie Ministra Środowiska i finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. BIAŁA KSIĘGA Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania. KOM(2009) 147 1.04.2009 stworzenie do końca 2011 r. rzetelnej bazy wiedzy o zagrożeniach i skutkach związanych ze zmianami klimatu, najbardziej narażonych regionach UE i najskuteczniejszych praktykach adaptacji; uwzględnienie problematyki adaptacji w głównych obszarach polityki UE/krajowej instrumenty finansowe wspieranie działań na szczeblu międzynarodowym Strategia Adaptacji w UE

Stanowisko Rządu 10 marca 2010 Cel: Opracowanie strategii adaptacji przez odnośne sektory oraz resorty (Ministerstwa) Szacunek kosztów i korzyści wprowadzania działań adaptacji w sektorach,…, zostanie opracowany przez właściwe sektory koordynacja przez Ministra Środowiska. Ministerstwa, które będą zaangażowane w opracowanie strategii dla sektorów to: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Infrastruktury, Gospodarki, Rozwoju Regionalnego, Zdrowia, Pracy i Polityki Społecznej oraz Srodowiska.

Organizacja Komitet Sterujacy – Ministerstwa I instytucje centralne 7 zespołów realizacyjnych eksperci Identyfikacja zjawisk klimatycznych majacych negatywny wpływ Identyfikacja ekspertyz i ocena kosztów Uzgodnienie miedzyresortami zakresu strategii Informacje okresowe dla KSE

Kierownicy zespołów wykonawców (16+1) Prof. Dr hab. M.Sadowski (IOS-PIB – koordynacja i prowadzenie Dr hab. H. Lorenc (IMGW-PIB) – klimat wspolczesny Dr M. Liszewska (ICM-UW) –scenariusze klimatu Dr M.Bukowski (IBS) –scenariusze makroekonomiczne Dr M. Osuch (IGF PAN)- zasoby wodne Prof. Dr hab. J.Kindler (PW) – gospodarka wodna Dr inż. J. Kozyra (IUNG-PIB) – rolnictwo Prof. Dr hab.K.Rykowski (IBL) – leśnictwo Dr hab. G. Różynski (IBW)- strefa wybrzeża Prof.dr hab. P.Tryjanowski (UP Poznan)- bioroznorodność Dr hab. B. Rymsza (ITB)- budownictwo Dr hab.B.Rymsza (IBDiM) – transport Prof.dr hab.J.Lewandowski (PW)- energetyka Dr inż. P. Olszewski(GIG) – gornictwo Prof. Dr hab. M.Degórski/ dr B.Degorska (IGiPZ PAN) –gospodarka przestrzenna i miasta Prof. Dr hab. K. Błażejczyk (IGiPZ PAN) – zdrowie Dr A.Kalinowska (UW) – edukacja i informacja

Schemat opracowania końcowego Drugi etap do r 2070-2100 Cele i zadania dokumentu. Podstawy działań adaptacyjnych. Ocena aktualnych i przewidywanych zmian klimatu do końca XXI w. w oparciu o scenariusze zmian klimatu w skali globalnej i europejskiej oraz krajowej i regionalnej, scenariusze społeczno-ekonomiczne dla Polski do roku 2070 i wnioski dla adaptacji. Wpływ zmian klimatu, wrażliwość i adaptacja do zmian: rolnictwo i leśnictwo, zasoby wodne i gospodarka wodna, bioróżnorodność i ekosystemy, strefa wybrzeża i gospodarka morska, energetyka, budownictwo, transport, górnictwo, miasta, gospodarka przestrzenna, społeczności lokalne, zdrowie, turystyka i rekreacja. Nadzwyczajne zagrożenia. Horyzontalne aspekty adaptacji. Ocena zagrożeń i korzyści środowiskowych, społecznych i gospodarczych. Zgodność działań adaptacyjnych z priorytetami adaptacji w UE. Obserwacje i system ostrzegania. Badania naukowe. Edukacja i informacja. Wytyczne do przyszłych polityk sektorowych i regionalnych i wykaz proponowanych kierunkowych działań adaptacyjnych

Założenia ogólne Dwie cześci Ocena Do r 2070 – wizja Do r 2020 zgodnie z nowa perspektywa finansowa Ocena Aktualnego klimatu Oczekiwanych zmian klimatu Wrażliwości sektorów Kosztów obecnych strat Działań adaptacyjnych i ich kosztów Monitoringu wdrażania działań

Scenariusze makroekonomiczne

Scenariusz wzrostu dochodu narodowego

Scenariusz demograficzny

Klimat aktualny-opady

Liczba dni upalnych (Tmax ≥ 30oC) w Polsce

Scenariusze zmian klimatu   Model regionalny Referencje Model globalny 1 RM5.1 Radu et al, 2008 ARPEGE http://www.cnrm.meteo.fr/gmgec/arpege/arpege.html 2 DMI-HIRHAM5 Christensen et al 2007 3 MPI-M-REMO Jacob 2001, Jacob et al, 2001 ECHAM5 http://www.mpimet.mpg.de/en/wissenschaft/modelle/echam/echam5.html 4 KNMI-RACMO2 Meijgaard et al, 2008 5 SMHIRCA Kjellström et al, 2005 BCM Furevik et al 2003 6 7 METO-HC_HadRM3Q0 Collins et al, 2006 HadCM3Q0 http://www.metoffice.gov.uk/research/modelling-systems/unified-model/climate-models/hadcm3 8 ETHZ-CLM Böhm et all, 2006

Klimat aktualny- temperatura

Oczekiwane zmiany temperatury

Długość okresu wegetacyjnego

Wybrane charakterystyki klimatu do r 2070   Wrocław Łodz Suwałki 2001-2010 2061-2070 Średnia roczna temperatura [oC] 9.0 10.9 8.3 10.2 7.1 9.1 Ld z Tmin < 0oC 99 69 103 73 122 88 Ld z Tmax > 25oC 39 60 35 53 24 L stopniodni T < 17oC 3106 2582 3340 2786 3748 3117 Sezon wegetacyjny (w dniach z T > 5oC ) 253 285 235 268 216 250 Max opad dobowy [mm] 28.9 30.8 24.4 25.2 25.6 25.9 Najdłuższy okres (dni z p < 1mm) 20 25 21 27 Najdłuższy okres wilgotny (dni z p >1mm) 7 8 Ld z pokrywa śnieżna 67 37 83 47 105 65

Potrzeby wodne kraju

Potrzeby wodne rolnictwa

Różnica miedzy zasobami wodnymi i potrzebami w wojewodztwach (scenariusz średni)

Strefa wybrzeża

Zmiany częstości indeksów pogodowych wiosny dla pszenicy jarej do r 2100

Koszty usuwania skutkow bezpośrednie i pośrednie łącznie ok Koszty usuwania skutkow bezpośrednie i pośrednie łącznie ok. 90 mld zl w l 2001-2011

Koszty adaptacji ok 82 mld zl.

Działania adaptacyjne 86 dzialań adaptacyjnych zostalo zidentyfikowane przez ekspertow i resorty . Pogrupowane sa w pięciu blokach Działania prawne i polityczne Techniczne I organizacyjne Edukacja i i zwiekszanie śwaidomosci Badania naukowe Monitoring i informacja   Zidentyfikowane na okres do r 2030. Dalsze zależą od wdrozenia

Monitoring Klimatu Wpływu Wdrażania działań- Projekt Rozporzadzenia Parlamentuw sprawie monitoringu GHG Okresowe przeglady (co 5 lat)

Wnioski (1) Zmiany klimatu sa już obserwowane i będą się nasilać szczególnie w drugim okresie Najbardziej wrażliwe sa: Zasoby wodne (powodzie i deficyt wody, wzrost temperatury wody) Rolnictwo (deficyt wody, choroby i szkodniki, infrastruktura wiejska) Strefa wybrzeża (degradacja klifow i plaż, zasolenie wod podziemnych, zmiany bioroznorodnosci w morzu) Miasta (zanieczyszczenie powietrza, wzrost zachorowań, podtopienia, ograniczanie zieleni)

Wnioski (2) Konieczne tworzenie lokalnych i regionalnych planów zapobiegania zjawiskom ekstremalnym (nie tylko do powodzi) w ramach planów zarządzania kryzysowego Uruchomienie monitoringu wdrażania działań adaptacyjnych

Dziękuję za uwagę