1 Rekomendacje z badań ewaluacyjnych Programów IW INTERREG III z udziałem Polski dotyczące zasad współpracy terytorialnej po 2013 roku

koncentracja na obszarach priorytetowych, które w sposób istotny przyczyniają się do uzyskania efektu transgranicznego, wąski katalog typów interwencji (obszarów priorytetowych), wraz z odpowiednio dobranym instrumentarium: projekty infrastrukturalne - przepustowość granicy i zarządzanie ekosystemami, projekty miękkie - usuwanie barier we współpracy przedsiębiorstw, mobilność pracowników i integracja społeczeństw, mikroprojekty - współpraca pomiędzy instytucjami i obywatelami. Adresat rekomendacji: KE, MRR Termin wdrożenia: Status: kluczowa Propozycja MRR – koncentracja każdego programu na 2-3 priorytetach lub earmarking Rekomendacja 1. Koncentracja tematyczna Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP

ograniczenie obszaru kwalifikowalności projektów inwestycyjnych programów transgranicznych - postulowana szerokość – jeden powiat od granicy. Adresat rekomendacji: MRR Termin wdrożenia: Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 2. Koncentracja terytorialna

Należy opracować standardowy katalog typów interwencji i obszarów oddziaływania programów transgranicznych, który posłuży jako narzędzie oceny i monitorowania koncentracji zasobów programu na wybranych obszarach priorytetowych i stanie się bazą do budowy systemu wskaźników. Narzędzie do oceny i profilowania programów operacyjnych na etapie programowania, aby osiągać koncentrację środków. Podstawa do budowy standardowego katalogu wskaźników, który pozwoli na bieżące monitorowanie stopnia osiągania danego typu oddziaływania i może wspomagać proces wyboru projektów selekcjonując te, które w najsilniejszy sposób wpływają na dany obszar oddziaływania. Adresat rekomendacji: MRR Termin wdrożenia: Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 3. Rekomendacja 3. Standardowe typy interwencji i obszary oddziaływania

jednolity system wskaźników dla wszystkich PO współpracy transgranicznej umożliwiający monitorowanie postępów operacyjnych programu i osiąganie jego celów, katalog zamknięty i obowiązkowy, system wskaźników oparty na założeniu, zgodnie z którym można ocenić oddziaływanie programu (lub grupy projektów) przez zliczenie bezwzględnej liczby projektów (lub względnej – odsetka liczby projektów), które spełniają określone kryteria np. wnoszą jednostkowy wkład w oddziaływanie na dany obszar. Katalog wskaźników powinien powstać w oparciu o standardowy katalog typów interwencji. Adresat rekomendacji: MRR, ale bez regulacji na poziomie UE nie do spełnienia Termin wdrożenia: Status: kluczowa Projekt INTERACT Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 4. Rekomendacja 4. Jednolity system wskaźników

Należy kontynuować i rozwijać przyjętą w programach transgranicznych strategię wdrażania opartą o zasadę partnerstwa w projektach, jednak należy zróżnicować i zmodyfikować instrumenty programu służące realizacji zasady partnerstwa w zależności od szczebla (regionalnego, ponadlokalnego, lokalnego i na poziomie organizacji i obywateli), na którym partnerstwo jest realizowane. Poziom regionalny - włączenie do procesu programowania i realizacji programów transgranicznych władz samorządowych szczebla regionalnego, poprzez udostępnienie dedykowanych instrumentów (projektów systemowych i kluczowych) wspierających proces tworzenia regionów funkcjonalnych. Poziom ponadlokalny - wzmocnienie i rozwój euroregionów poprzez delegowanie zarządzania funduszami małych projektów – Euroregion jako beneficjent FMP a nie instytucja pośrednicząca. Poziom lokalny – projekty inwestycyjne, które dostarczają najlepszej platformy współpracy partnerskiej jednostkom samorządu terytorialnego. Poziom organizacji i obywateli - mikroprojekty, które dostarczają platformy współpracy innym poza samorządem organizacjom, rozszerzając w ten sposób spektrum reprezentowanych w programie środowisk. Partnerstwo- wymagany wkład finansowy partnera z drugiej strony granicy. Adresat rekomendacji: MRR, programujący Termin wdrożenia: Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 5. Rekomendacja 5. Partnerstwo w projektach transgranicznych

kontynuacja strategii wdrażania programów w formule partnerskiej, co stanowi istotną transgraniczną wartość dodaną dla uczestników, obiektywizm procesu wyboru projektów zagwarantowany przez kolegialność ciał podejmujących decyzje o dofinansowaniu projektu (reprezentacja różnych gremiów eksperckich, społecznych i politycznych biorących udział w procesie wyboru) oraz pomoc techniczna świadczona przez sekretariaty techniczne. postulowany poziom środków na zarządzanie – 5-7% alokacji programu gdyż wdrażanie programu transgranicznego w formule partnerskiej generuje dodatkowe koszty. Adresat rekomendacji: MRR, programujący Termin wdrożenia: Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 6. Rekomendacja 6. Partnerstwo w programowaniu i wdrażaniu oraz koszty zarządzania

celem promocji programu powinno być wykreowanie pozytywnego wizerunku programu, który wspiera współpracę ponad granicą na zasadach partnerskich, trangraniczność i partnerstwo jako wartość dodana projektów, a nie uciążliwe warunki dodatkowe obwarowujące uzyskanie dotacji, wykreowanie wizerunku powinno być finansowane z projektu systemowego będącego w dyspozycji instytucji krajowej zarządzającej programem EWT; cel promocji - zachęta do udziału w programie, promocja idei współpracy transgranicznej. Adresat rekomendacji: MRR, programujący Termin wdrożenia: Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 7. Rekomendacja 7. Promocja programu

rozszerzyć zakres i skalę stosowanych narzędzi promocji i informacji w regionach, utrzymać pomoc doradczą dla wnioskodawców gdyż skutkuje to bardziej dojrzałymi projektami. Promocja: wykorzystanie narzędzi i kanałów komunikacji PR, współpraca z prasą lokalną. Informacja: wykorzystanie Internetu, działania informacyjne i szkoleniowe Regionalnych Punktów Kontaktowych. Doradztwo: Regionalne Punkty Kontaktowe. Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia: obecna i przyszła perspektywa finansowa Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 8. Rekomendacja 8. Promocja i informacja oraz doradztwo w regionach

Należy wdrożyć płatności zaliczkowe dla beneficjentów. wypłata zaliczki po podpisaniu umowy lub natychmiastowe ale warunkowe rozliczanie pierwszej płatności (ewentualne niezgodności korygowane przy kolejnym wniosku o płatność beneficjenta). Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia: obecna i przyszła perspektywa finansowa Status: kluczowa Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 9. Zaliczki dla beneficjentów

Konieczne jest stworzenie prostego, ale jednolitego systemu monitorowania podstawowych danych o projektach (ewidencjonowanie również wniosków złożonych, ale nieprzyjętych do realizacji). System taki powinien zakładać istnienie przynajmniej następujących funkcjonalności: rejestr wniosków o dofinansowanie, rejestr wniosków o płatność, rejestr sprawozdań, rejestr przeprowadzonych kontroli, moduł generowania raportów i statystyk. Adresat rekomendacji: instytucje systemu wdrażania EWT centralne i regionalne Termin wdrożenia: rekomendacja wdrożona z wyjątkiem EISP (do końca roku) Rekomendacje programy transgraniczne EWT i EISP Rekomendacja 10. System monitorowania

Pozostałe rekomendacje

wprowadzenie wyraźnego kryterium transgraniczności jako kryterium filtrującego udział w programie, możliwość finansowania wyłącznie projektów dot. ciągów komunikacyjnych bezpośrednio prowadzących do przejść granicznych lub projektów środowiskowych, które są zdolne wykazać się jasnym i silnym efektem transgranicznym. Rekomendacja 2: Zwiększenie wsparcia dla inicjatyw podnoszących sprawność instytucjonalną oraz aktywność społeczności lokalnych stworzenie większej puli dla projektów transferu doświadczeń i praktyk administracyjnych między instytucjami publicznymi, system warsztatów lub sieci informacyjnej skierowanej do organizacji pozarządowych, jak i projekty pomocy technicznej promujące strategie współpracy władz lokalnych i organizacji pozarządowych. Granica wschodnia badanie ex post PBU Rekomendacja 1: Zmaksymalizowanie transgraniczności programu

stworzenie działania poświęconego bezpieczeństwu i przepuszczalności granicy. W jego ramach finansowane byłyby przede wszystkim wszelkie innowacyjne projekty poprawy procedur, płynności ruchu wizowego, informacji, bezpieczeństwa i komfortu ruchu granicznego. Tutaj miałyby też swoje miejsce wspólne projekty bezpieczeństwa np. drogowego, ochrony środowiska, koordynacji służb ratunkowych. Inspiracją dla takich projektów mogłyby być doświadczenia z PHARE-CBC Polska-Niemcy. Granica wschodnia badanie ex post PBU Rekomendacja 3: Zintensyfikowanie działań na rzecz zwiększenia przepuszczalności granicy

. 1. Rekomendacje systemowe (BSR) : Zapewnienie w budżecie PT wyodrębnionych środków dla każdego z Państw uczestniczących w BSR w celu wsparcia beneficjentów w fazie generowania pomysłów na projekty i aplikowania o środki. 2. Działania informacvjno-promocyjne (BSR i CEP): Zmniejszenie liczby seminariów ogólnych, skierowanych do szerokiego grona odbiorców na rzecz działań, adresowanych do konkretnych grup beneficjentów: władz samorządowych, uczelni wyższych, instytucji i agend państwowych, organizacji pozarządowych, Wsparcie dla beneficjentów poprzez szkolenia ogólne (I stopień) i specjalistyczne (II stopień). Najpierw szkolenia, później doradztwo, Szczególne wsparcie dla podmiotów, które chcą być liderami projektów w zakresie: tworzenia aplikacji, przygotowania szczegółowych procedur rozliczania, podziału pakietów roboczych etc. Na etapie doradztwa lub animacji beneficjent byłby skierowany na szkolenia specjalistyczne III stopnia, poświęcone tylko kosztom kwalifikowanym, wypełnianiu aplikacji, przepływom finansowym, rozliczaniu wydatków partnerów zagranicznych i monitoringowi (prowadzone przez Instytucję Kontroli I stopnia i MRR lub trenerów zewnętrznych). Rekomendacje współpraca transnarodowa Program BSR oraz Program dla Europy Środkowej (CEP)

. zgromadzeniu w jednym miejscu, w postaci biblioteki lub bazy danych dokumentów elektronicznych (studiów, strategii, wytycznych, analiz, studiów, narzędzi badawczych, prezentacji multimedialnych etc.) powstałych w wyniku projektów oraz Elementem katalogu powinna być wyszukiwarka zawierająca filtry umożliwiające znalezienie dokumentu, powstałego na potrzeby: konkretnego projektu (z podziałem na priorytety, działania), w oparciu o słowa kluczowe, nazwę beneficjenta oraz powiązania z innymi projektami podobnymi lub komplementarnymi. 3. Rekomendacje instytucjonalne (BSR) : Wsparcie etatowe dla MRR, RPK (ujednolicenie poziomu pracy punktów kontaktowych w województwach) oraz WWPE jako Instytucji kontroli I stopnia. Rekomendacje współpraca transnarodowa

RPK powinno prezentować konkretne efekty projektów sieciowych realizowanych z programu CEP i BSR (produkty: analizy, dokumenty, małe inwestycje, procedury etc.) a następnie sposób ich wykorzystywania przez konkretne grupy użytkowników i wyeksponowaniem takich projektów, które wykazały się trwałością (np. MAGIC, HERMES) i w których polskie instytucje wykorzystują cały czas wytworzone w nich produkty. 5. Wspieranie współpracy między wszystkimi partnerami (BSR i CEP): promowanie multilateralnego modelu relacji (między partnerami). Kluczem jest zaangażowanie i bezpośrednie relacje na pierwszych etapach projektu. proponuje się umieszczenie w wymogach aplikacji, by składane projekty przewidywały w początkowej fazie wdrażania (tzw. Inception phase) kilka wspólnych spotkań partnerów konsorcjum poświęconych wspólnej dyskusji nad: wyjaśnieniem mandatów (instytucjonalnego umocowania, formy działania, ograniczeniach prawno-finansowych) i oczekiwaniami poszczególnych instytucji, wypracowaniem wspólnego rozumienia projektu (definicji projektu, oczekiwanych rezultatów), oraz jednoznacznej wizji projektu. Rekomendacje współpraca transnarodowa 4. Podnoszenie świadomości korzyści z miękkich projektów sieciowych (BSR i CEP):