Rola CEIOPS i organów nadzoru w projekcie WYPŁACALNOŚĆ II Wojciech Bijak Departament Monitorowania Ryzyk Ubezpieczeniowych Komisji Nadzoru Finansowego Noël GUIBERT 1

Plan prezentacji Przesłanki realizacji projektu Wypłacalność II Cele projektu Wypłacalność II CEIOPS Rola CEIOPS w procedurze Lamfalussy’ego Harmonogram projektu Wkład CEIOPS w opracowanie dyrektywy ramowej Wkład CEIOPS w opracowanie projektu aktów wdrażających Rola organów nadzoru w projekcie Badania Ilościowe Wpływu 2

Przesłanki realizacji projektu Wypłacalność II Plan działań w zakresie usług finansowych – FSAP (1999-2005) Raport Müllera (1997) i Wypłacalność I Brak wrażliwości na ryzyko Ograniczenia właściwego funkcjonowania wspólnego rynku Niedoskonałe rozwiązania w zakresie nadzoru nad grupami ubezpieczeniowymi Brak międzynarodowej i międzysektorowej spójności Solvens II-projektet är en av de viktigaste kvarvarande frågorna från handlingsplanen för finansiella tjänster (1999–2005). Projekt Solventnost II je eno izmed glavnih odprtih vprašanj akcijskega načrta za finančne storitve (1999–2005). Projekt Solventnosť II predstavuje jednu z hlavných otvorených položiek Akčného plánu finančných služieb (1999 – 2005). Het Solvency II-project is een van de belangrijkste onderdelen van het Actieplan voor financiële diensten (1999-2005) dat nog niet is afgerond. Il-proġett Solvenza II huwa wieħed mis-suġġetti ewlenin tal-Pjan ta' Azzjoni għas-Servizzi Finanzjarji (1999-2005), li għad irid jiġu realizzat. Projekts "Maksātspēja II" ir viens no galvenajiem neatrisinātajiem jautājumiem saistībā ar Rīcības plānu finanšu pakalpojumu sniegšanai (1999.-2005. gads). Projektas „Mokumas II“ – vienas iš pagrindinių neįgyvendintų Finansinių paslaugų veiksmų plano (1999–2005 m.) projektų. Il progetto solvibilità II è uno dei principali punti ancora aperti del piano di azione per i servizi finanziari (1999-2005). A Szolvencia II. projekt a pénzügyi szolgáltatásokról szóló cselekvési terv (1999–2005) egyik legfontosabb még hátralévő eleme. Le projet «Solvabilité II» est l'un des principaux dossiers encore en souffrance du plan d'action pour les services financiers (1999-2005). Solvenssi II -hanke on yksi rahoituspalveluiden toimintasuunnitelman (1999–2005) tärkeimmistä vielä toteuttamattomista osioista. Projekt Solvency II on finantsteenuste tegevuskava (1995–2005) üks põhielemente. El proyecto Solvencia II es uno de las principales temas pendientes del Plan de Acción en materia de Servicios Financieros (1999-2005). The Solvency II project is one of the main outstanding items from the Financial Services Action Plan (1999-2005). Το σχέδιο οδηγίας Φερεγγυότητα II αποτελεί ένα από τα βασικά εκκρεμή ζητήματα του Προγράμματος Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες (1999-2005). Solvabilität II ist einer der wichtigsten Bestandteile des Aktionsplans für Finanzdienstleistungen (1995-2005). Solvens II-projektet er et af de vigtigste udestående punkter fra handlingsplanen for finansielle tjenesteydelser (1999-2005). Projekt Solventnost II je jednou z předních otevřených položek Akčního plánu pro finanční služby (1999–2005). Projekt Wypłacalność II jest jedną z głównych niezrealizowanych pozycji planu działań w zakresie usług finansowych (1999-2005). El proyecto Solvencia II es uno de las principales temas pendientes del Plan de Acción en materia de Servicios Financieros (1999-2005).

Cele projektu Wypłacalność II Pogłębienie integracji rynku ubezpieczeń w UE Polepszenie ochrony ubezpieczających i uprawnionych z umów ubezpieczenia (beneficjentów) Zwiększenie międzynarodowej konkurencyjności zakładów ubezpieczeń i reasekuracji z UE Poprawa jakości uregulowań prawnych Solvens II Solventnost II Solventnosť II Solvency II Solvenza II Maksātspēja II Mokumas II solvibilità II Szolvencia II Solvabilité II Solvenssi II Solvency II Solvencia II Solvency II Φερεγγυότητα II Solvabilität II Solvens II  Solventnost II Wypłacalność II Solvencia II

CEIOPS Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (CEIOPS) został utworzony decyzją Komisji Europejskiej 2004/6/EC z 5 listopada 2003 r. Poprzedniczką CEIOPS była Konferencja Europejskich Nadzorów Ubezpieczeń Członkami CEIOPS są przedstawiciele organów nadzorów ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Obserwatorami w CEIOPS są przedstawiciele organów nadzorów krajów członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegii, Islandii i Lichtenstainu) oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej.

CEIOPS Grupy robocze związane z projektem Wypłacalność II przed publikacją projektu dyrektywy ramowej Grupa robocza Filaru I Grupa robocza Filaru II Grupa robocza Filaru III Grupa robocza – zagadnienia grupowe i międzysektorowe Komitet ds. nadzoru nad grupami ubezpieczeniowymi

CEIOPS – Nowa struktura

CEIOPS – Grupy robocze związane z projektem Wypłacalność II GRUPA EKSPERTÓW ds. WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH – FREG (Financial Requirements Expert Group) Grupa przejęła zadania grupy roboczej filaru I z wyłączeniem zagadnień związanych z modelami wewnętrznymi Zadania grupy: Standardowe wymagania finansowe, adekwatność rezerw techniczno – ubezpieczeniowych w ubezpieczeniach na życie i nie na życie Selekcja i analiza podejść, modeli i metod w zakresie Wymogów kapitałowych (standardowych formuł MCR i SCR) Wyceny rezerw techniczno – ubezpieczeniowych Stosowalności oraz uproszczeń formuł standardowych Badania ilościowe wpływu (QIS) Wymiana informacji w zakresie zadań grupy w UE/EOG

CEIOPS – Grupy robocze związane z projektem Wypłacalność II GRUPA EKSPERTÓW ds. MODELI WEWNĘTRZNYCH – IMEG (Internal Models Expert Group) Zadania grupy: Wymagania dotyczące konstrukcji, weryfikacji i akceptacji pełnych i częściowych modeli wewnętrznych wykorzystywanych do kalkulacji SCR na poziomie solo i na poziomie grupy Zagadnienia dotyczące modeli pełnych i częściowych: Zarządzania modelami Standardów jakościowych (testu użyteczności, jakości statystycznej, kalibracji, weryfikacji, dokumentacji, jakości danych) Zagadnienia dotyczące wykorzystywania modeli zewnętrznych (tworzonych i eksploatowanych przez podmioty zewnętrzne); Wymiana informacji w zakresie zadań grupy w UE/EOG

CEIOPS – Grupy robocze związane z projektem Wypłacalność II GRUPA EKSPERTÓW ds. ZARZĄDZNIA WEWNĘTRZNEGO, PROCESU NADZORU I RAPORTOWANIA – IGEG (Internal Governance, Supervisory Review and Reporting Expert Group) Grupa przejęła zadania grupy roboczej filaru II z wyłączeniem zagadnień związanych z modelami wewnętrznymi oraz grupy roboczej filaru III Zadania grupy: Zagadnienia jakościowe oceny ryzyka – zarządzanie, zarządzanie ryzykiem, kontrola wewnętrzna, wymagania dotyczące kadry kierowniczej Wszystkie fazy działań nadzorczych i ich harmonizacja w UE – procesy, raportowanie na potrzeby nadzoru, narzędzia nadzoru Uprawnienia, odpowiedzialność nadzoru i przejrzystość działań nadzoru Wycena aktywów i zobowiązań (innych niż rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe) Raportowanie na potrzeby publiczne – relacje ze sprawozdaniami finansowymi Rachunkowość Prowadzenie wymiany informacji w zakresie zadań grupy w UE/EOG

CEIOPS – Grupy robocze związane z projektem Wypłacalność II KOMITET NADZORU NAD GRUPAMI UBEZPIECZENIOWYMI – IGSC (Insurance Groups Supervision Committee) Zadania w zakresie implementacji IGD Mandat w zakresie projektu Wypłacalność II Nadzór nad grupami ubezpieczeniowymi Identyfikacja i analiza problemów odnoszących się do grup ubezpieczeniowych z zakresu wszystkich trzech filarów Okreslanie efektów dywersyfikacji w grupach ubezpieczeniowych zarówno w Unii Europejskiej, jak i w krajach trzecich Dostępność, transferowalność kapitału

CEIOPS – Współpraca międzysektorowa Współpraca CEIOPS z CEBS i CESR Prace w zakresie nadzoru nad konglomeratami finansowymi

Rola CEIOPS w procedurze Lamfalussy’ego Źródło: CEIOPS

Rola CEIOPS w procedurze Lamfalussy’ego Zadania realizowane na poszczególnych poziomach Poziom 1: Opracowanie ostatecznej wersji i przyjęcie dyrektywy ramowej (Parlament i Rada) Poziom 2: Opracowanie i przyjęcie aktów wdrażających (Implementing Measures) – KE we współpracy z komitetami poziomu 2 i 3 (EIOPC, CEIOPS) Poziom 3: Wdrożenie – opracowanie wytycznych, rekomendacji, standardów, itp. – CEIOPS we współpracy z krajowymi organami nadzoru Poziom 4: Weryfikacja wprowadzenia w życie przepisów Wspólnoty i sankcje wobec uchylających się państw członkowskich – KE Na podstawie prezentacji KE

Rola CEIOPS w procedurze Lamfalussy’ego Prośba KE (po konsultacji z EIOPC) do CEIOPS o poradę techniczną w sprawach dotyczących aktów wdrażających („mandat” dla CEIOPS) Zadania realizowane przy opracowywaniu i uchwalaniu aktów wdrażających Publiczne konsultacje CEIOPS Opracowanie porady technicznej przez CEIOPS dla KE Przygotowanie projektów aktów wdrażających Przekazanie projektów do EIOPC i Parlamentu Europejskiego Uruchomienie procedury Comitology Na podstawie prezentacji KE

Harmonogram projektu Na podstawie prezentacji KE z seminarium: CEIOPS Seminar Solvency II, Amsterdam, 29 June 2006

Harmonogram projektu Komisja Europejska, Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Wypłacalność II COM(2007)361, 10.07.2007 Przewidywany harmonogram projektu Wypłacalność II: 2008 – zakończenie negocjacji nad Dyrektywą Ramową październik 2009 - przekazanie stanowiska CEIOPS (pełnego, po konsultacjach) w zakresie aktów wdrażających i wytycznych nadzorczych, niezbędnych do przygotowania przed wdrożeniem systemu druga połowa 2010 – przyjęcie aktów wdrażających oraz wytycznych nadzorczych 18-miesięczny okres przejściowy 2012 - wdrożenie systemu 17

Wkład CEIOPS w opracowanie dyrektywy ramowej Fale zapytań Komisji Europejskiej do CEIOPS Trzy fale zapytań Komisji Europejskiej: Pierwsza, lipiec 2004 r., zapytania 1 – 6 Druga, grudzień 2004 r., zapytania 7 – 18 Trzecia, kwiecień 2005 r., zapytania 19 –23 Odpowiedzi CEIOPS do Komisji Europejskiej na fale zapytań Pierwsza, czerwiec 2005 r. Druga, październik 2005 r. Trzecia, maj 2006 r.

Wkład CEIOPS w opracowanie dyrektywy ramowej Pierwsza Fala 1. Kontrola wewnętrzna; 2. Praktyka nadzorcza (ogólnie); 3. Praktyka nadzorcza (metody ilościowe); 4. Przejrzystość działań Organu Nadzoru; 5. Zasady zarządzania lokatami i 6. ALM - Zarządzanie aktywami i zobowiązaniami. Druga Fala 7. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach na życie; 8. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach majątkowych; 9. Miary bezpieczeństwa; 10. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: standardowa formuła; 11. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: wewnętrzne modele ryzyka i ich weryfikacja; 12. Reasekuracja (i inne metody ograniczania ryzyka); 13. Badania ilościowe wpływu nowych regulacji na zakłady ubezpieczeń oraz zagadnienia związane z danymi; 14. Uprawnienia organów nadzoru; 15. Poziomy kontroli wypłacalności; 16. Kryteria „fit and proper”; 17. Badania Peer reviews (wzajemne wywiady/oceny) i 18. Zagadnienia związane z nadzorem nad grupami kapitałowymi Trzecia fala 19. Dopuszczalne instrumenty kapitałowe na pokrycie wymagań kapitałowych; 20. Współpraca pomiędzy organami nadzoru; 21. Sprawozdawczość na potrzeby organu nadzoru oraz zakres informacji ujawnianych publicznie; 22. Procykliczność; 23. Małe przedsiębiorstwa. 19

Wkład CEIOPS w opracowanie dyrektywy ramowej Dokumenty konsultacyjne i dodatkowe porady Porady CEIOPS dla Komisji Europejskiej w ramach projektu Wypłacalność II dotyczące: Zagadnień nadzoru nad podgrupami, efektu dywersyfikacji i współpracy z krajami trzecimi oraz zagadnień odnoszących się do SCR i MCR w kontekście grupy, listopad 2006 Wymagań w zakresie IRCA, harmonizacji procedur, uprawnień i narzędzi nadzoru, listopad 2006 Zagadnień filaru I – dalsze porady, marzec 2007 Zagadnień filaru II odnoszących się do reasekuracji, marzec 2007 Działań zwiększających bezpieczeństwo (limity na aktywa), marzec 2007 Raportowania na potrzeby nadzoru i na potrzeby publiczne, marzec 2007 Uprawnienia nadzoru – dalsze porady, marzec 2007 Zagadnień filaru II w zakresie dodatkowych wymagań kapitałowych dla zakładów solo i w grupie, marze 2007

Wkład CEIOPS w opracowanie dyrektywy ramowej Raport z badania QIS3 – listopad 2007 Porada CEIOPS w zakresie Stosowania zasady proporcjonalności w odniesieniu do zagadnień wszystkich trzech filarów, maj 2008 Zagadnień grupowych, maj 2008 Narzędzi efektywnego nadzoru nad grupą Wsparcia grupy

Wkład CEIOPS w opracowanie projektu aktów wdrażających Praca nad rozwiązaniami szczegółowymi (technicznymi) dotyczącymi aktów wykonawczych dyrektywy ramowej Wypracowywanie ostatecznych rekomendacji w zakresie Wyceny aktywów i zobowiązań w tym rezerw techniczno – ubezpieczeniowych przy wykorzystaniu wyników QIS3, QIS4 oraz prac organizacji międzynarodowych Szczegółowej postaci standardowej formuły SCR i jej kalibracji Uproszczeń (modeli wyceny i formuły SCR) Wykorzystania własnych parametrów przez zakłady Środków własnych Formuły wyznaczania MCR Pełnych i częściowych modeli wewnętrznych Wymagań dotyczących zarządzania Wymagań dotyczących raportowania Korekty wymagań kapitałowych (add-on)

Wkład CEIOPS w opracowanie projektu aktów wdrażających Oczekiwane rezultaty prac CEIOPS: Projekt specyfikacji QIS4 –grudzień 2007 Raport z QIS4 – listopad 2008 Stanowisko CEIOPS w zakresie aktów wdrażających i wytycznych nadzorczych – październik 2009 23

Rola organów nadzoru w projekcie Wypłacalność II

Cele organu nadzoru Aktywny udział w pracach nad nowymi rozwiązaniami Proponowanie i popieranie rozwiązań uwzględniających specyfikę polskiego rynku Przygotowanie rynku do wdrożenia nowych rozwiązań Przygotowanie organu nadzoru do wdrożenia nowych rozwiązań

Dotychczasowe działania organu nadzoru Praca ekspertów organu nadzoru w grupach roboczych CEIOPS Wsparcie eksperckie działań Ministerstwa Finansów w EIOPC i w Radzie Przeprowadzenie badań PFS, QIS 1, QIS 2 i QIS 3 Prace nad przygotowaniem rynku do wdrożenia nowych rozwiązań

Przyszłe działania organu nadzoru Przygotowanie i przeprowadzenie badania QIS 4 Dalsze prace koncepcyjne i analityczne w CEIOPS Opiniowanie rozwiązań projektu dyrektywy i aktów wdrażających Współpraca z rynkiem Wewnętrzne prace przygotowawcze

Ważne kwestie dla organu nadzoru Kalibracja parametrów (regionalnych, krajowych, wewnętrznych zakładów) formuł standardowych Walidacja modeli wewnętrznych Zasady ustalania dodatkowych wymagań kapitałowych (add-on) Relacje między nadzorami w zakresie nadzoru nad zakładami ubezpieczeń wchodzącymi w skład ubezpieczeniowych grup kapitałowych

Badania Ilościowe Wpływu QIS - Quantitative Impact Studies

Badania QIS Komisja Europejska przewidziała konieczność przeprowadzenia serii ilościowych badań wpływu (QIS) nowych rozwiązań w zakresie wypłacalności na zakłady ubezpieczeń i rynek ubezpieczeniowy (CfA 13 z drugiej fali zapytań) Do udziału w badaniach zapraszane były wszystkie europejskie zakłady ubezpieczeń Udział na zasadzie dobrowolności (całościowy lub częściowy) Badania przygotowywane przez CEIOPS Przeprowadzane przez nadzory krajowe Dotychczas przeprowadzono trzy badania 30

Badania QIS CEIOPS (2005), QIS1 Technical Specification (znaczne fragmenty specyfikacji przetłumaczone na język polski) CEIOPS (2006), QIS2 Technical Specification (Specyfikacja techniczna przetłumaczona na język polski) CEIOPS (2007), QIS3 Technical Specification (Specyfikacja techniczna przetłumaczona na język polski)

Badania QIS Korzyści z udziału w badaniach dla zakładów: Przetestowanie pracowników, procedur i systemów Śledzenie na bieżąco projektu Wypłacalność II Wpływanie na rozwiązania przyjmowane w projekcie Wypłacalność II Zwrócenie uwagi na profil ryzyka zakładu oraz zarządzanie ryzykiem

Badanie QIS1 Cel: testowanie różnych podejść do kalkulacji rezerw i opcji Okres badania – 4 kwartał 2005 Raport końcowy marzec 2006 Uczestnicy badania - 312 zakładów z 19 krajów (próba niereprezentatywna) W Polsce w badaniu wzięły udział 4 zakłady ubezpieczeń działu I 9 zakładów ubezpieczeń działu II Wyniki: większość zakładów zastosowała podejście percentylowe wyniki wskazywałyby na wybór percentyla rzędu 75% (a nie 90% lub 60%) niektóre zakłady z 4 krajów zastosowały metodę kosztu kapitału rozpoczęła się akcja promocyjna metody kosztu kapitału przez europejski rynek ubezpieczeniowy wskazano na konieczność opracowania uproszczonych metod 33

Badanie QIS2 Cel: testowanie różnych podejść do kalkulacji rezerw i konstrukcji formuły standardowej SCR i MCR Okres badania – maj-lipiec 2006 Raport końcowy październik 2006 Uczestnicy badania - 514 zakładów z 21 krajów (próba niereprezentatywna) W Polsce w badaniu wzięło udział 9 zakładów ubezpieczeń działu I 13 zakładów ubezpieczeń działu II Wyniki: wiele zakładów poparło metodę kosztu kapitału problemy z relacjami między SCR i MCR konieczność kalibracji modeli standardowych konieczność przebudowy formuły MCR 34

Badanie QIS3 Ostatnie badanie przed publikacją projektu dyrektywy Cel: testowanie zasad wyceny, formuł standardowych SCR, MCR, zasad ustalania środków własnych, testowanie formuły standardowej SCR dla grup oraz kalibracji Okres badania – kwiecień-czerwiec 2007 Raport krajowy do 30 sierpnia 2007 Raport końcowy – październik 2007 Uczestnicy badania - 24 zakłady z Polski plus 2 grupy Wyniki badania: raport krajowy przesłany do CEIOPS raport końcowy badania QIS 3 – na posiedzeniu CEIOPS 29/30 października 2007 akceptacja wniosku o przesłanie do KE i do publikacji 35

Badanie QIS3 SPOTKANIE W URZĘDZIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO PODSUMOWUJĄCE WYNIKI BADANIA QIS 3 W POLSCE 6 LISTOPADA 2007 R Godz. 13.30 ZAPROSZENIA PRZESŁANE ZAKŁADOM UBEZPIECZEŃ 36

Badanie QIS 4, ... QIS ? Badanie przed przyjęciem dyrektywy – wyniki po uchwaleniu dyrektywy QIS 4 Grudzień 2007 – projekt specyfikacji badania (CEIOPS) Do 15 lutego 2008 – konsultacje z zainteresowanymi stronami 31 marca 2008 – wystąpienie KE do CEIOPS z prośbą o przeprowadzenie badania Kwiecień – czerwiec 2008 – badanie (łącznie z testem wstępnym) Jesień 2008 – wstępna analiza wyników Październik 2008 – przyjęcie raportów przez CEIOPS Listopad 2008 – raport dla KE i do publikacji Możliwe kolejne badania na potrzeby aktów wykonawczych QIS ?

Badanie wpływu Wymagane łącznie z projektem dyrektywy ramowej – opublikowane 10 lipca 2007 Badaniem (analizy ilościowe i jakościowe) objęto obszary: Makroekonomię (DG ECFIN) Stabilność finansową (ECB) Wpływ na zakłady ubezpieczeń (badania QIS) Wpływ na organy nadzoru (CEIOPS) Wpływ na produkty i rynki ubezpieczeniowe (CEA,AISAM, ACME) Wpływ na konsumentów (FIN-USE)

Dziękuję za uwagę Pytania? 39