© Michel Roggo / WWF-Canon Doświadczenia WWF Polska w realizacji projektów ochrony przyrody finansowanych ze środków UE Dorota Zawadzka-Stępniak Monika Łaskawska-Wolszczak Natalia Kryt 11 lipca 2013, Serock

WWF – jedna z największych na świecie organizacji działających na rzecz ochrony środowiska naturalnego Działalność od 52 lat w ponad 150 krajach na świecie W Polsce od ponad 10 lat jako pozarządowa organizacja typu non-profit działająca na rzecz: Ochrony rzek Ochrony lasów Ochrony zagrożonych gatunków m.in. wilków, rysi, niedźwiedzi oraz żyjących w Morzu Bałtyckim fok i morświnów Ochrony klimatu

Misja WWF Powstrzymanie dalszej degradacji środowiska naturalnego Ziemi i kształtowanie przyszłości, w której ludzie będą żyli w harmonii z przyrodą, poprzez: utrzymanie biologicznej i genetycznej różnorodności świata roślin i zwierząt oraz ich naturalnych środowisk życia zapewnienie długotrwałego i bezpiecznego dla środowiska wykorzystania odnawialnych zasobów naturalnych wspieranie procesów zapobiegających zanieczyszczaniu środowiska, jego bezwzględnej eksploatacji oraz marnotrawieniu energii i zasobów Ziemi

Projekty realizowane z funduszy europejskich w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Projekt „Wsparcie restytucji i ochrony ssaków bałtyckich w Polsce” Projekt: „Ochrona siedlisk ssaków i ptaków morskich” Projekt: „SOS dla świata – kampania promująca proekologiczne zachowania wśród Polaków” Projekt :„Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego doliny rzeki Biała Tarnowska” Projekt: „Aktywna ochrona populacji nizinnej rysia w Polsce” Projekt: „Ochrona niedźwiedzia brunatnego Ursus arctos w polskiej części Karpat” Ogólna wartość ww. projektów - 38 mln zł

Projekt „Wsparcie restytucji i ochrony ssaków bałtyckich w Polsce” w skrócie „Ssaki bałtyckie” źródło finansowania: 85% - Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu "Infrastruktura i Środowisko" 15% - wkład własny (zapewnia Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego) wartość projektu ogółem: ,00 zł okres realizacji: od do Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Efekty ekologiczne wsparcie restytucji i ochrony fok i morświnów w Polsce, w ramach wypełniania zobowiązań Konwencji Helsińskiej i Bońskiej (18 fok wypuszczonych, ok obserwacji) ochrona ww. ssaków bałtyckich przed zagrożeniami antropogenicznymi (rybołówstwo, turystyka, inwestycje) stworzenie programów ochrony foki szarej i morświna wzmocnienie populacji fok osobnikami urodzonymi i rehabilitowanymi w ośrodku Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego

Efekty społeczno-ekonomiczne wzrost świadomości społecznej nt. występowania i konieczności ochrony ssaków bałtyckich wzrost aktywności społecznej poprzez czynny udział w projekcie 42 wolontariuszy i kilkudziesięciu sympatyków - mieszkańców całego wybrzeża stała współpraca z instytucjami, urzędami i organizacjami na wybrzeżu: Urzędy Morskie, Straż Graniczna, Parki Narodowe i Krajobrazowe, GDOŚ, policja, straż miejska, urzędy miast i gmin, wojsko i inne 2 miejsca pracy w ramach projektu (etaty), 1 etat UG ok. 100 zleceń dla ekspertów i podwykonawców (np. administracja bazy danych, wideo obserwacja etc.)

Efekt domina projektu „Ssaki bałtyckie” Programy ochrony dla morświna i foki szarej Projekt „Siedliska morskie", będący w dużej mierze kontynuacją, uzupełnieniem i w najważniejszych aspektach rozszerzeniem poprzedniego projektu

Projekt „Ochrona siedlisk ssaków i ptaków morskich” w skrócie „Siedliska morskie” źródło finansowania: 85% - Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu "Infrastruktura i Środowisko" 10% - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 5% - wkład własny (WWF i Uniwersytet Gdański - partner projektu) wartość projektu: ,00 zł okres realizacji: od do Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Planowane efekty ekologiczne ochrona ssaków bałtyckich oraz nadmorskich lęgów ptaków przed czynnikami antropogenicznymi zalecenie odpowiednich środków zarządzania w rejonie ujścia Wisły i Mierzei Wiślanej, wzmocnienie populacji fok osobnikami urodzonymi i rehabilitowanymi przez Stację Morską IO UG w Helu

Planowane efekty społeczno-ekonomiczne wzrost świadomości społecznej nt. występowania i konieczności ochrony ssaków i ptaków morskich oraz ich siedlisk wzrost aktywności społecznej poprzez czynny udział w projekcie 200 wolontariuszy - mieszkańców całego wybrzeża stała współpraca z instytucjami, urzędami i organizacjami na wybrzeżu: Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING, Urzędy Morskie, Straż Graniczna, Parki Narodowe i Krajobrazowe, GDOŚie, policja, straż miejska, urzędy miast i gmin, wojsko i inne 2 miejsca pracy w ramach projektu (etaty), administracja bazy danych, strażnik terenowy w ujściu Wisły partnerstwo z Uniwersytetem Gdańskim (Stacja Morska w Helu)

Projekt „Ochrona niedźwiedzia brunatnego Ursus arctos w polskiej części Karpat” źródło finansowania: 85% - Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu "Infrastruktura i Środowisko" 14% - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1% - wkład własny (WWF) wartość projektu: ,00 zł okres realizacji: od do Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Zadania zaplanowane w projekcie Rewitalizacja 3000 drzew owocowych Wyznaczenie 10 stref ochrony gawr Stworzenie bazy obserwacji niedźwiedzi Obserwacja 6 niedźwiedzi przy użyciu obroży telemetrycznych Rozstawienie 50 śmietników zabezpieczonych przed dostępem niedźwiedzi Dystrybucja 50 ogrodzeń elektrycznych wśród właścicieli pasiek

Planowane efekty ekologiczne Poprawa bazy pokarmowej niedźwiedzi na terenie Bieszczadów i Beskidu Niskiego Objęcie ochroną strefową 10 gawr Stworzenie narzędzia/ systemu wymiany informacji dot. występowania niedźwiedzi między jednostkami LP, NGO a jednostkami administracji publicznej (RDOŚ, GDOŚ) Przygotowanie zaleceń ochronnych wynikających z analizy wykorzystania przestrzeni i siedliska przez niedźwiedzie Zmniejszenie prawdopodobieństwa konfliktu człowiek - niedźwiedź

Planowane efekty społeczno-ekonomiczne wzrost akceptacji społecznej dla ochrony niedźwiedzia wśród mieszkańców Bieszczadów, Beskidu Niskiego i Beskidu Żywieckiego wzrost aktywności społecznej poprzez czynny udział w projekcie 30 współpracowników terenowych zmniejszenie prawdopodobieństwa potencjalnie niebezpiecznej interakcji niedźwiedzia z turystami oraz ludnością lokalną wzrost wiedzy na temat ekologii niedźwiedzia Stefan Jakimiuk

Doświadczenia z wdrażania projektów (1) - pozytywne Środki w ramach V osi POIS Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych – jedyne źródło tak dużych środków na realizację projektów ochrony bioróżnorodności V priorytet = 0,3% PO IiŚ wkład UE = 89,8 mln euro Możliwość osiągnięcia mierzalnych efektów ekologicznych oraz społeczno-ekonomicznych

Na etapie przygotowania wniosku o dofinansowanie – brak konieczności szczegółowego zdefiniowania wszystkich zadań Możliwość uwzględnienia w budżecie 100% pensji koordynatora/kierownika projektu oraz administratora projektu Możliwość finansowania z projektu prawnika od PZP i innych kwestii prawnych Możliwość przesuwania środków między zadaniami w ramach faz projektu tj. przygotowawczej, realizacji, komunikacji i zarządzania Doświadczenia z wdrażania projektów (2) - pozytywne

Bardzo zaangażowana i pomocna kadra koordynatorów w CKPŚ, konieczność częstszego ich zaangażowania w wydarzenia i kontrole na miejscu Bardzo szybka reakcja na prośby dotyczące zmian w projekcie Szczegółowa analiza poniesionych kosztów Dni otwarte Szkolenia np. na temat rozliczania projektów Wypracowanie dobrych praktyk do zastosowania w innych projektach Doświadczenia z wdrażania projektów (3) - pozytywne

Bardzo długi czas procedury oceny wniosków przez Instytucję Wdrażającą Bardzo duża biurokracja i konieczność wielokrotnego przedstawiania tych samych informacji w różnych formatach, wersje papierowe dokumentów Konieczność zastosowania PZP, nawet jeśli nie ma takiego obowiązku Częste zmiany wytycznych i formatów dot. realizacji i rozliczania projektów Długość okresu trwania projektu ochrony przyrody – standard 4 lata Doświadczenia z wdrażania projektów (4) - negatywne

Finansowanie: Bardzo długa procedura otrzymywania środków i ich rozliczania – konieczność kredytowania projektu ze środków własnych WWF Problemy w wydawaniu zaliczki Koszty na zarządzanie projektem (propozycja – ryczałt) Koszty związane z przygotowaniem projektu, w tym wniosku oraz obsługa projektu – koszty kwalifikowane Informacje dodatkowe (przykłady): Niekwalifikowalność kosztów ubezpieczeń Przez rok - niekwalifikowalność kosztów paliwa Doświadczenia z wdrażania projektów (5) - negatywne

Kadry Wysoka rotacja koordynatorów projektów ze strony CKPŚ oraz bardzo duże obciążenie merytoryczne koordynatorów. Wskazane odpowiednie przygotowanie merytoryczne i finansowe koordynatorów Brak konsekwencji w zgłaszaniu uwag (np. do rozliczenia) i akceptacji dokumentacji Bardzo szczegółowa kontrola projektów (techniczna a nie merytoryczna). Konieczny udział koordynatorów projektów w ważnych wydarzeniach projektu i kontrolach terenowych Doświadczenia z wdrażania projektów (6) - negatywne

Inne Generator Wniosków o Płatność – wdrożony dopiero w 2011 r., Wskazane aby inne narzędzia były gotowe i wdrożone od początku trwania programu do zastosowania niezależnie od posiadanego oprogramowania Szkolenia – konieczne ich prowadzenie przez osoby bezpośrednio zaangażowane w koordynację projektów Doświadczenia z wdrażania projektów (7) - negatywne

Konieczne wykorzystanie przez Instytucje Wdrażające dobrych praktyk wypracowanych przez CKPŚ i beneficjentów Konieczne przedstawienie na stronach internetowych IW wszelkich dobrych praktyk do zastosowania przez nowych beneficjentów oraz na bieżąco informowanie beneficjentów o zmianach np. w wytycznych Preferowane zastosowanie wypracowanego modelu w projekcie, z uwzględnieniem finansowania koordynatora merytorycznego i administratora projektu po stronie beneficjenta Konieczne liczne szkolenia dla beneficjentów na etapie wnioskowania oraz w trakcie realizacji projektu Wnioski na przyszłość (1)

Preferowane skrócenie okresu oceny wniosków o dofinansowanie oraz rozliczania projektów oraz zastosowanie ryczałtu na zarządzenie projektem Ograniczanie liczby dokumentów i załączników do przedstawiania w wersji papierowej Zastosowanie elastycznych procedur wdrażania Uwzględnienie specyfiki projektów ochrony przyrody przy przygotowaniu wytycznych i innych dokumentów Wnioski na przyszłość (2)

Dziękujemy za uwagę Dorota Zawadzka-Stępniak, Koordynator Pionu Polityki Środowiskowej Monika Łaskawska-Wolszczak Kierownik projektu „Siedliska morskie” Natalia Kryt Kierownik projektu „Duże drapieżniki w Polsce” © 2010, WWF. All photographs used in this presentation are copyright protected and courtesy of the WWF-Canon Global Photo Network and the respective photographers.