Idea funkcjonowania Regionalnych Obserwatoriów Terytorialnych Robert Dzierzgwa Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, listopad 2013 r.

Główne przesłanki budowy system monitorowania polityk publicznych w ujęciu terytorialnym Konieczność budowy systemu, którego zadaniem byłoby zbieranie, gromadzenie oraz analiza danych w celu generowania i dostarczania informacji o charakterze diagnostycznym i ewaluacyjnym służących do weryfikacji podjętej polityki rozwoju i jej modyfikacji. Nowe instytucje w systemie instytucjonalnym polityki regionalnej KSRR wprowadziła nowe instytucje w systemie realizacji polityki regionalnej pozwalające na umieszczenie realizowanych strategii i polityk w kontekście obiektywnych faktów, danych i ekonomiczno-społecznych teorii naukowych (evidence based policy). Należą do nich: Obserwatoria rozwoju terytorialnego: regionalne obserwatoria terytorialne (ROT) oraz krajowe obserwatorium terytorialne (KOT), Krajowe Forum Terytorialne (KFT), Regionalne Fora Terytorialne (RFT).

System strategicznego monitorowania Dwutorowy proces monitorowania KSRR: 1. Śledzenie ogólnych trendów zmian w rozwoju regionalnym, zachodzących w wyniku podjętych interwencji publicznych mających wpływ terytorialny, ale również pod wpływem innych - zewnętrznych czynników (inwestycje bezpośrednie), 2. Odniesienie do monitoringu sensu stricte, tj. systemu zbierania danych rzeczowych i finansowych od najniższego poziomu zarządzania polityką regionalną, by umożliwić śledzenie na bieżąco postępu w realizacji przedsięwzięć finansowanych ze środków polityki regionalnej służących osiąganiu celów KSRR. Taka konstrukcja systemu pozwoli pozyskać informacje na temat rozwoju regionalnego z danych statystycznych oraz danych na temat stopnia realizacji polityki regionalnej w oparciu o bieżące monitorowanie realizacji działań służących osiąganiu celów KSRR. 3

System strategicznego monitorowania Zasady organizacji monitoringu i ewaluacji powinny uwzględniać realizację celów polityki rozwoju w odniesieniu do przestrzeni i zawartych w KSRR, Proces ewaluacji zasadniczo powinien być przeprowadzony ok. 2016/2017 roku oraz po zakończeniu realizacji strategii, Cele KSRR osiągane będą poprzez koncentrację przedmiotową wsparcia na realizacji konkretnych przedsięwzięć/projektów finansowanych z udziałem środków UE oraz krajowych środków publicznych, W celu uzyskania zgodności systemów monitorowania opracowane zostaną standardy monitorowania realizacji KSRR oraz narzędzia zapewniające jednolitość systemu, System monitorowania kontraktu terytorialnego zapewnić ma wypełnianie zobowiązań płynących z kontraktu, Mierzeniu postępu realizacji kontraktów terytorialnych w ujęciu rzeczowym i finansowym służą wskaźniki rzeczowe i finansowe wyznaczone w kontrakcie dla poszczególnych przedsięwzięć priorytetowych. 4

Obserwatoria rozwoju terytorialnego główne podmioty systemu monitorowania i wspierania zarządzania polityką rozwoju o wyraźnym wpływie terytorialnym zbierają dane z różnych źródeł i przygotowują najważniejsze informacje o zmianach społeczno-gospodarczych zachodzących w regionach, przygotowują informacje wykorzystywane do podejmowania decyzji o strategicznych, a także bieżących kierunkach rozwoju kraju i regionów przez władze na poziomie krajowym oraz regionalnym. Obserwatoria tworzą system współpracy i przepływu informacji między najważniejszymi podmiotami publicznymi biorącymi udział w planowaniu i realizacji polityki rozwoju w celu monitorowania i oceny całości interwencji publicznej mającej wpływ terytorialny.

Cele wprowadzenia systemu instytucjonalnego KOT ROT KFT RFT poprawa jakości planowania strategicznego i działalności operacyjnej, stworzenie elastycznego systemu pozyskiwania i agregowania danych, wypracowanie standardów i ich wymiana pomiędzy rządem i samorządem, upowszechnienie wiedzy na temat rozwoju regionalnego , stworzenie systemu szybkiego i sprawnego przepływu informacji pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za prowadzenie polityki rozwoju, wzrost zainteresowania strategicznym myśleniem o rozwoju na poziomie krajowym regionalnym i subregionalnym, inicjowanie debat na temat strategicznych kierunków rozwoju regionalnego.

Cele ROT Główne cele istnienia Regionalnych Obserwatoriów Terytorialnych wspomaganie procesów decyzyjnych w zarządzaniu rozwojem województwa na bazie informacji o zjawiskach społeczno-gospodarczych, zawiązanie sieci partnerstwa samorządu województwa z instytucjami zaangażowanymi w rozwój regionu, komplementarne i skoordynowane działanie usprawniające przepływ danych w ramach partnerstwa, rozpowszechnianie standardów metodologicznych, skoordynowanie prowadzonych w regionie badań na uzyskanie wniosków i rekomendacji do wykorzystania na potrzeby prowadzonej polityki regionalnej/rozwoju.

REGIONALNE OBSERWATORIA TERYTORIALNE (ROT) Główne zadania ROT prowadzenie badań, ewaluacji i analiz strategicznych na potrzeby planowania strategicznego działalności operacyjnej i prognozowania zmian społeczno-gospodarczych, wspieranie budowy odpowiedniego systemu monitorowania procesów rozwojowych i efektów prowadzonej polityki rozwoju w ujęciu terytorialnym, monitorowanie i ocena postępów w realizacji priorytetów rozwojowych określonych na poziomie regionalnym, m.in. w strategiach rozwoju województw, KSRR oraz Kontrakcie terytorialnym, zapewnienie dostępu do informacji związanych z rozwojem dla wszystkich zainteresowanych (obywatele, instytucje publiczne, pozarządowe itd.), zasilanie wiedzą wytworzoną i zebraną w ROT instytucje zajmujące się inicjowaniem dyskusji strategicznej tj. RFT i KFT, współpraca ze wszystkimi instytucjami systemu monitorowania polityki regionalnej w regionie; określanie potrzeb dot. wskaźników statystycznych umożliwiających badanie oddziaływania interwencji publicznej, w tym zalecenia do programu badań statystycznych GUS koordynowanie harmonogramu przygotowywanych analiz, dostarczania danych statystycznych, z różnych baz danych, tworzenie scenariuszy umożliwiających wybór najlepszej ścieżki rozwoju, dostarczanie informacji dotyczących postępu realizacji polityki regionalnej warunkujących przyznawanie dalszych środków na finansowanie działań rozwojowych, określanie potrzeb dot. wskaźników statystycznych umożliwiających badanie oddziaływania interwencji publicznej, w tym zalecenia do programu badań statystycznych GUS.

Cele KOT wspomaganie procesów decyzyjnych w zarządzaniu rozwojem kraju, dostarczanie rekomendacji w zakresie modyfikacji polityk publicznych o ukierunkowaniu terytorialnym, ukierunkowanie przygotowywanych analiz ilościowych i jakościowych o rozwoju do wykorzystania w monitorowaniu i ocenie celów rozwojowych kraju w ujęciu terytorialnym, koordynacja pracy ROT przez moderowanie i wypracowywanie standardów zbudowanie instytucjonalnych powiązań między MRR a samorządami wojewódzkimi, odpowiedzialnymi za zorganizowanie funkcjonowania ROT oraz GUS i innymi instytucjami,

KRAJOWE OBSERWATORIUM TERYTORIALNE (KOT) Główne zadania KOT prowadzenie badań, ewaluacji i analiz strategicznych na potrzeby planowania strategicznego, działalności operacyjnej i prognozowania zmian społeczno-gospodarczych, budowa systemu strategicznego i bieżącego monitoringu procesów rozwojowych zachodzących w kraju i efektów prowadzonej polityki rozwoju w ujęciu terytorialnym, tworzenie standardów dotyczących pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania danych na potrzeby raportów oceniających zjawiska rozwojowe w ujęciu terytorialnym i prowadzoną politykę, dostarczanie informacji dotyczących postępu realizacji polityki regionalnej warunkujących przyznawanie dalszych środków na finansowanie działań rozwojowych, zapewnienie warunków dla budowy ROT we wszystkich regionach oraz zintegrowana współpraca KOT-ROT, przedkładanie Ministrowi Rozwoju Regionalnego oraz Komitetowi Koordynacyjnemu do spraw Polityki Rozwoju wniosków, opinii i rekomendacji służących programowaniu oraz poprawie efektywności i skuteczności realizacji polityki rozwoju, w szczególności w odniesieniu do regionów, monitorowanie i analizowanie zjawisk w kontekście realizacji założonych w KSRR i kontraktach terytorialnych kierunków rozwojowych, zasilanie KFT rezultatami prac osiągniętymi przez KOT i ROT, prowadzenie działań promocyjnych.

Organizacja pracy KOT Zespół złożony z ekspertów : odpowiedzialny za badania i analizy strategiczne, zaangażowany w podejmowanie decyzji o strategicznych kierunkach rozwojowych kraju dzięki zapewnieniu reprezentacji w Radzie Programowej funkcjonującej w ramach KFT, zaangażowany w ewaluację i reprezentowany w zespołach sterujących ewaluacją, zorganizowany w ramach DKS, MRR, zapewniający stałą współpracę z instytucjami zewnętrznymi (GUS, ROT, izby gospodarcze, uniwersytety, OBR itp.). Organizacja pracy wynika z Zarządzenia nr 9, Ministra Rozwoju Regionalnego, w sprawie powołania Krajowego Obserwatorium Terytorialnego w skład wchodzą wydelegowani przedstawiciele ROTów oraz resortów, organizacji skupiających samorządy np. ZMP, na posiedzenie mogą być dopraszani w zależności od tematu spotkania eksperci zewnętrzni w tym KE, OECD, zasady pracy oraz przedmiot spotkań określają przyjmowane wspólnie z ROTami plany pracy KOT na dany rok kalendarzowy.

Schemat Systemu Obserwatoriów Rozwoju Terytorialnego KFT ROT OBR RFT GUS UM MRR Resorty KOT Poziom krajowy Poziom regionalny Legenda: KFT – Krajowe Forum Terytorialne KOT – Krajowe Obserwatorium ROT – Regionalne Obserwatorium RFT – Regionalne Forum Terytorialne OBR – Ośrodek Badań Regionalnych MRR – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego UM – Urząd Marszałkowski GUS – Główny Urząd Statystyczny

Opracowania analityczne KOT na 2014 r. Planowane tematy opracowań analitycznych KOT na 2014 rok: Przegląd Regionalny Polski 2013 (kontynuacja wspólnie z ROT-ami) – III/IV kwartał Ocena realizacji polityki spójności od wstąpienia Polski do UE – II/III kwartał Wkład regionalnych Programów Operacyjnych 2007-2013 w realizację celów SRW ( wykonawca zewnętrzny – ROT –y proszone o współpracę) – II kwartał Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym Polski i województw w latach 2010-2013 wynikający z uzppr ( zakończenie pracy w 2014 r. ) – IV kwartał (Źródło: projekt Plan pracy KOT z dn. 7.10.2013) 13 13

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4 www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl