UDZIAŁ BANKÓW W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH I KRAJOWYCH Paweł Pawłowski Prezes Zarządu Gospodarczy Bank Wielkopolski SA Walne Zgromadzenie ZBP, Warszawa 25.04. 2007

UDZIAŁ BANKÓW W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH 2007-2015

BANKI - NIEZBĘDNY ELEMENT SYSTEMU BANKI SĄ NIEZBĘDNYM OGNIWEM W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH W POLSCE. BANKI SĄ INSTYTUCJAMI WIARYGODNYMI, RZETELNYMI I PROFESJONALNYMI. WYKORZYSTANIE ICH POTENCJAŁU I DOŚWIADCZEŃ PRZYCZYNI SIĘ DO EFEKTYWNEJ I PRAWIDŁOWEJ ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH W OKRESIE 2007-2015 ORAZ WSPARCIA ADMINISTRACJI I BENEFICJENTÓW. 3

GŁÓWNE DOKUMENTY PROGRAMOWE Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015 Strategia Rozwoju Kraju uwzględnia kierunki rozwoju zawarte w dokumentach strategicznych oraz politykach UE Narodowa Strategia Spójności Krajowy Plan Strategiczny dla Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (13,2 mld €) Strategia Rozwoju Rybołówstwa PO Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich (0,7 mld €) Krajowy Program Reform 2005 - 2008 16 RPO (15,9 mld €) PO Infrastruktura i Środowisko (27,5 mld €) PO Kapitał Ludzki (9,7 mld €) PO Innowacyjna Gospodarka (8,3 mld €) W okresie 2007-2015 do Polski zostanie skierowane ponad 100 mld euro środków zagranicznych, w tym 85 mld środków UE. Środki te zostana uzupełnione ok.. 20 mld euro publicznych środków krajowych i ok.. 80 mld euro wkładu beneficjentów. Przewiduje się również, iż zewnętrzne finansowanie komercyjne (kredyty, obligacje, gwarancje siegnie ok.. 40 mld euro. Są to ogromne kwoty. Aby je wykorzystać musimy na początek stworzyć szeregu dokumentów krajowych, podlegających dalej akceptacji Komisji Europejskiej. Nadrzędnym dla wdrażania środków unijnych dokumentem krajowym jest Strategia Rozwoju Kraju 2007-2013. Jej założenia są dalej przełożone na Narodową Strategię Spójności, dokument nadrzędny dla wdrażania wspomnianych wcześniej środków trzech funduszy realizujących politykę spójności oraz dokumenty strategiczne dla obszarów wiejskich i rozwoju rybołówstwa. Narodowa Strategia Spójności będzie wdrażana poprzez sześć Programów Operacyjnych oraz 16 Programów Regionalnych, które zastąpią Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Dla obszarów wiejskich przeznaczony jest Program Rozwoju Obszarów Wiejskich a dla sektora rybołówstwa Program Operacyjny Zintegrowany Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich. Wymienione dokumenty programowe zostały przesłane do akceptacji Komisji Europejskiej. Równolegle toczą się prace nad krajowymi dokumentami, procedurami wdrożeniowymi, które jednakże będą mogły być zaakceptowane dopiero po zatwierdzeniu programów przez Komisję Europejską. PO Rozwój Polski Wschodniej (2,3 mld €) Krajowy Program „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna” Program Konwergencji Inne strategie (sektorowe, zagospodarowania przestrzennego, regionalne i inne) Programy i Inicjatywy Wspólnotowe (np. CIP, 7PR) PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej (0,7 mld €) PO Pomoc techniczna (0,5 mld €) 5 Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

- PRACE NAD SYSTEMEM NADAL TRWAJĄ - PROGRAMY W KTÓRYCH BANKI KOMERCYJNE MAJĄ BYĆ UWZGLĘDNIONE W SYSTEMIE WDRAŻANIA Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Rozwoju Obszarów Wiejskich niektóre z 16 Regionalnych Programów Operacyjnych - PRACE NAD SYSTEMEM NADAL TRWAJĄ - Banki komercyjne w związku ze swoją rolą instytucji finansowych predystynowane są do udziału w procesie wdrażania programów o przewadze środków inwestycyjnych jakimi są PO Infrastruktura i Środowisko, PO Innowacyjna Gospodarka, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich jak również Programy Regionalne. Dyskusje nad szczegółową rola banków, która z pewnością wiązać się będzie z oceną ekonomiczną beneficjenta jeszcze się toczą. Najbardziej zaawansowane są w zakresie PO Innowacyjna Gospodarka, którego środki przeznaczone są głównie dla przedsiębiorców i instytucji otoczenia biznesu. Planowane jest przeniesienie wzorców wypracowanych przez banki i PARP w okresie 2004-2006 w ramach wdrażania działań inwestycyjnych SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. W działaniach tych promesa banku była podstawą do pozytywnej oceny przedsięwzięcia i beneficjenta pod względem finansowym. Model ten byłby przeniesiony a w przypadku braku finansowania beneficjenta przez bank oceny ekonomicznej dokonałaby instytucja finansowa wybrana w drodze przetargu. Szczególną rolę w procesie wdrażania środków unijnych odegra z pewnością BGK. Oprócz zadań, które zostały mu powierzone już wcześniej i są kontynuowane jak zarządzanie Funduszem Poręczeń Unijnych czy Funduszem Rozwoju Inwestycji Komunalnych planowane są nowe zadania jak udział we wdrażaniu inicjatywy JEREMIE mającej na celu wzmocnienie środkami Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego funduszy pożyczkowych, poręczeniowych oraz inwestycyjnych wspierających MSP, czy też zarządzanie funduszem kredytu technologicznego, z którego środków BGK umarzałby część udzielonego przez bank komercyjny kredytu technologicznego zaciągniętego na wdrożenie nowej technologii. Prace nad systemem wdrażania i udziałem w nim banków cały czas trwają. 7

Włączenie banków w proces absorpcji środków UE: CELE ŚRODOWISKA: Włączenie banków w proces absorpcji środków UE: włączenie banków do systemu oceny formalnej, finansowej i ekonomicznej wniosków o dofinansowanie unijne w ramach działań inwestycyjnych programów krajowych i regionalnych; ujednolicenie dokumentów wymaganych od wnioskodawców włączenie banków do systemu informacji i promocji nt. funduszy unijnych; włączenie do wydatków kwalifikowanych na lata 2007-2015: kosztów otwarcia i obsługi rachunku projektu, instrumentów zabezpieczających, doradztwa finansowego związanego z przygotowaniem wniosku; usprawnienie przepływu środków do beneficjentów poprzez promocję obrotu bezgotówkowego w procesie wykorzystania środków unijnych; wprowadzenie obowiązku posiadania wyodrębnionego rachunku bankowego dla wszystkich uczestników procesu absorpcji; włączenie ekspertów środowiska bankowego do systemu monitoringu programów i paneli ekspertów na lata 2007-2015; 9

Włączenie banków w proces absorpcji środków UE: CELE ŚRODOWISKA cd.: Włączenie banków w proces absorpcji środków UE: umożliwienie bankom i bankowym izbom gospodarczym elektronicznego dostępu do zasobów danych gromadzonych w publicznych zbiorach w zakresie dotyczącym nierzetelnych beneficjentów; włączenie do systemu weryfikacji wnioskodawców i monitoringu beneficjentów wybranych instrumentów podmiotów infrastruktury bankowej służących poprawie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. rozwój rynku zabezpieczeń kredytowych, w tym regionalnych FPK i FPU … a także: działania na rzecz umożliwienia korzystania przez banki ze środków UE w charakterze beneficjentów; działania w środowisku samorządu terytorialnego oraz środowiskach beneficjentów na rzecz uwzględniania propozycji środowiska bankowego w zakresie nowego systemu wykorzystania środków UE. 10

ARGUMENTY „ZA” BANKAMI W SYSTEMIE: POTENCJAŁ BANKÓW dla wsparcia absorpcji środków unijnych na lata 2007-2013 ARGUMENTY „ZA” BANKAMI W SYSTEMIE: Rozległa sieć placówek na terenie całego kraju; Zorganizowane komórki na poziomie Central banków oraz oddziałów zajmujące się obsługą klientów zainteresowanych środkami unijnymi; Kadra przeszkolona w zakresie środków unijnych zajmująca się działalnością informacyjną, doradczą i operacyjną; Ukształtowane systemy komunikacji i współpracy z instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie środków unijnych w Polsce (grupy robocze przy ZBP); Wypracowane w ramach środków przedakcesyjnych i okresu 2004-2006 procedury związane z finansowaniem przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków unijnych; Kanały informacyjne (infolinie, strony internetowe, broszury); Informatyczne narzędzia wspomagające; 11

Rola banku na poszczególnych etapach realizacji inwestycji z udziałem środków unijnych PLANOWANIE REALIZACJA INWESTYCJI FINANSOWANIE SPRAWOZDANIA BANK WYSZUKIWANIE ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH KREDYT ROZLICZENIE PŁATNOŚCI, POMOC W WYPEŁNIANIU WNIOSKÓW O PŁATNOŚĆ REALIZACJA ZAPISÓW PROJEKTU PRZYGOTOWANIE DOKUMENTACJI POMOC W WYPEŁNIANIU APLIKACJI ORAZ SPORZĄDZENIU INNYCH DOKUMENTÓW Schemat, który Państwo widzicie obrazuje udział banku w procesie absorpcji środków przez beneficjenta . Począwszy od wstępnego etapu planowania inwestycji i przygotowania dokumentacji, gdzie istotne będzie doradztwo banku zarówno w zakresie wyboru programu jak i montażu finansowego oraz wykonalności finansowej projektu, poprzez etap realizacji obejmujący wsparcie banku w postaci finansowania ale również monitoring realizacji zapisów umowy o dofinansowanie i płynności finansowej beneficjenta, aż do końcowego rozliczenia inwestycji, gdzie bank wspomoże klienta przy wypełnianiu wniosku o płatność i skompletowaniu dokumentów potwierdzających wydatkowanie środków i przekazanie ich na konta wykonawców. 1. ETAP WSTĘPNY a) Działalność informacyjna b) Doradztwo c) Gromadzenie dokumentacji (kompletność) d) Ocena ekonomiczno-finansowa 2. ETAP REALIZACJI a) Finansowanie (kredyt,gwarancja) b) Zabezpieczenie kredytu c) Obsługa finansowa d) Monitoring inwestycji 3. ETAP ROZLICZENIA - Doradztwo 13

Korzyści z udziału banków w procesie absorpcji środków unijnych Zmniejszenie kosztów związanych z promocją programów przy jednoczesnym poszerzeniu grona osób, do których dotrze informacja; Poszerzenie sieci profesjonalnego doradztwa dla potencjalnych beneficjentów; Przyspieszenie oceny wniosków; Poprawa jakości składanych wniosków (doradztwo banku w zakresie montażu finansowego); 14

Korzyści z udziału banków w procesie absorpcji środków unijnych Zapewnienie pre- i współfinansowania inwestycji; Profesjonalna ocena ekonomiczno-finansowa pozwalająca ograniczyć ryzyko przyznania dotacji projektom bez zapewnionych środków na ich finansowanie; Wzmocniony monitoring realizacji przedsięwzięcia i sytuacji beneficjenta bez dodatkowych kosztów ze strony administracji; 15

Instrumenty pomocy krajowej dla sektora rolnego po 30 kwietnia 2007 r. dopłaty do oprocentowania kredytów inwestycyjnych i na wznowieniem produkcji rolnej w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej, znajdujących się na obszarach dotkniętych szkodami spowodowanymi przez zdarzenia losowe, tzw. kredyty klęskowe, częściowa spłata kapitału kredytów bankowych, gwarancje i poręczenia spłaty kredytów inwestycyjnych i klęskowych, poręczenia spłaty kredytów studenckich, dopłaty do utylizacji padłych zwierząt gospodarskich, realizacja zobowiązań z tytułu pomocy udzielonej do dn. 30.04.2007r. -PRACE NAD NOWYM SYSTEMEM NADAL TRWAJĄ- 19

Cele środowiska w zakresie pomocy krajowej dla sektora rolnego: Działania na rzecz uwzględnienia propozycji sektora bankowego w krajowym systemie pomocy finansowej dla sektora rolnego, w szczególności: doprecyzowanie zapisu umożliwiającego bankom spółdzielczym, które nie posiadają kapitału własnego w wysokości minimum ustawowo wymaganego przy tworzeniu nowego banku, na udzielanie kredytów preferencyjnych w okresie do 31 grudnia 2007r.; zmiany zapisu dotyczącego maksymalnej stawki oprocentowania i prowizji od udzielanych kredytów preferencyjnych (rozporządzenie określa poziom oprocentowania 1,5 stopy redyskonta weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski i prowizję 2%); doprecyzowanie zapisu dotyczącego zwrotu dopłat w zakresie podziału odzyskanych środków proporcjonalnie do zaangażowanych przez bank i ARiMR środków finansowych (bank - kapitał, ARiMR - dopłaty); 22

Cele środowiska w zakresie pomocy krajowej dla sektora rolnego cd.: dalsze uproszczenie obowiązujących zasad udzielania kredytów z dopłatami do oprocentowania kredytów; działania na rzecz wsparcia banków spółdzielczych w modernizacji ich infrastruktury i dostosowaniu do nowych rozwiązań prawnych; kontynuacja partnerskiej współpracy z instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za przygotowanie i uruchomienie i nadzór systemu finansowania sektora rolnego; *** DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 23