6 Program Ramowy Unii Europejskiej Warszawa, ; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE 1/50 Wstępne propozycje priorytetów w 3 KONKURSIE Priorytet 6 pod-priorytet 6.3 Zmiany globalne i ekosystemyWstępne propozycje priorytetów w 3 KONKURSIE Dr Maria Antosiewicz Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE Warszawa, ul.Swiętokrzyska 21 tel: (022)

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 2/42 Konkursy w 6 PR ( ); P budżet 700 ME l 1 KONKURS - zamknięty (budżet 170 ME) l 2 KONKURS – zamknięty (budżet 180 ME) l 3 KONKURS – w przygotowaniu (budżet około 200 ME) Przewidywane terminy: otwarcie – zamknięcie Budżet: NI – 150 ME; STREPs i CAs – 50 ME; SSA – 5 ME Dwuetapowa ocena Nowych Instrumentów, termin składania pełnej wersji NI – KONKURS – zakres tematyczny na etapie przygotowań:... l 4 KONKURS – 2005 rok

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 3/42 Konkursy w 6 PR ( ); P budżet 700 ME l Nowe Instrumenty (Projekty Zintegrowane i Sieci Doskonałości) finansowany jeden projekt / otwarty temat l Tradycyjne Instrumenty (Celowe Projekty Badawcze – STREP; Akcje Koordynujące – CAs) – Finansowane dwa projekty / otwarty temat

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 4/42 Priorytet # 6.3: Obszary badawcze I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla II. Cykle wodne i badania gleby III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy IV. Mechanizmy pustynnienia i katastrofy naturalne V. Strategie zrównoważonego zarządzania lądem z włączeniem strefy brzegowej, terenów rolnych i lasów VI. Operacyjne prognozy i modelowanie zjawisk z włączeniem zmian globalnych klimatu i systemów obserwacyjnych VII. Badania uzupełniające VIII. Zagadnienia horyzontalne: koncepcje i narzędzia dla zrównoważonego rozwoju IX. Specjalne działania wspierające (SSA)

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 5/42 Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.1 – Cykle węgla i azotu: źródła i magazynowanie Temat dla Projektu Zintegrowanego: Nitrogen cycle and its interaction with the C-cycle, I.1.1) Nitrogen cycle and its interaction with the C-cycle, Obejmuje między innymi: u Ocena ilościowa zasobów N dla biosfery lądowej u Powiązanie z obiegiem węgla u Zintegrowanie badań prowadzonych na skalę lokalną/regionalną u Wpływ gospodarowania lądem (np. stosowanie nawozów azotowych) u Włączenie efektów pośrednich wynikających z emisji gazów cieplarnianych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 6/42 Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.2 – Zanieczyszczenia atmosfery, wpływ na regiony Temat dla STREPs i CAs: Ocean-Atmospheric-chemistry interactions, m.in.: I.2.1) Ocean-Atmospheric-chemistry interactions, m.in.: u Mechanizmy wzajemnych zależności pomiędzy zmianami klimatu i procesami wymiany powietrze/oceany u Procesy fizyko-chemiczne zachodzące w atmosferze i na granicy z oceanami u Powstawanie pierwotnych i wtórnych aerozoli morskich ze źródeł naturalnych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 7/42 Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.3 – Strategie adaptacji i łagodzenia skutków Temat dla Projektu Zintegrowanego: Adaptation and mitigation strategies, m.in.: I.3.1) Adaptation and mitigation strategies, m.in.: u Jakościowa ocena wrażliwości systemów naturalnych i ludzi na zmiany globalne u Możliwości adaptacji do zmian klimatu u Strategie dostosowania się / łagodzenia skutków zmian klimatu oraz ekstremalnych zjawisk na pewne sektory (np.. rolnictwo)

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 8/42 Obszar badawczy: I. Wpływ i mechanizmy działania emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń atmosfery na klimat, ubywanie ozonu i magazynowanie węgla I.4 – Zmiany i zmienność klimatu Temat dla Projektu Zintegrowanego: The past climate and its dynamics, m.in.: I.4.1) The past climate and its dynamics, m.in.: Cel Cel: Zrozumienie dynamiki zmian klimatu dla trafniejszego stawiania prognoz u Rekonstrukcja przeszłych zmian klimatu, modelowanie u Wielodyscyplinarne podejście u Stosowanie innowacyjnych metodologii

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 9/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.1 – Hydrologia i procesy klimatyczne Temat dla Projektu Zintegrowanego: Assessing the vulnerability of global water resources to environmental change, m.in.: II.1.1.1) Assessing the vulnerability of global water resources to environmental change, m.in.: u Integracja i synteza wyników eksperymentów oraz danych zawartych w bazach danych u Włączenie wpływu działalności człowieka i oddziaływań ląd / ocean / systemy atmosferyczne u Wykorzystanie najnowszych osiągnięć technologicznych: F w pomiarach i modelowaniu systemów wodnych na ziemi, F do oceny ich wrażliwości i przewidywania zmian na skalę globalną

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 10/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: Advances in flood and drought forecasting, m.in.: II.1.2.1) Advances in flood and drought forecasting, m.in.: u Wpływ zmienności klimatu i gospodarowania lądem na występowanie powodzi i susz u Opracowanie hydrologicznego systemu prognoz u Nowe technologie dla krótko-terminowego przewidywania powodzi u Przewidywania nagłych zalań [flash-floods] (szczególnie w miastach) u Nowe wskaźniki zagrożeń, monitoring

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 11/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.2 Wpływ zmian globalnych na ekosystemy, funkcjonowanie gleby i jakość wody Temat dla Projektu Zintegrowanego: Integrated risk-based management of the water-sediment-soil system at river-basin scale, m.in.: II Integrated risk-based management of the water-sediment-soil system at river-basin scale, m.in.: u Identyfikacja źródeł zanieczyszczeń, obecnie i w przyszłości u Poprawa metodologii oceny ryzyka ze strony skażeń u Rozwój systemów prewencyjnych,łagodzenia skutków, remediacja u Narzędzia dla zarządzania, rekomendacje dla systemów prawnych CEL: redukcja negatywnego wpływu działalności człowieka na system woda / osady / gleba

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 12/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby II.3 Zintegrowane strategie zarządzania i technologie łagodzenia skutków Temat dla STREPs i CAs: Twinning European/third countries river basins, m.in.: II.3.1.1) Twinning European/third countries river basins, m.in.: CEL: Dostarczenie wiedzy na rzecz zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi. u Udział krajów z Azji i Ameryki Łacińskiej konieczny. u Potrzebny udział Organizacji Międzynarodowych dla stworzenia płaszczyzny dla kooperacji

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 13/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: Integrated urban water management within the context of global change in Europe and developing countries, m.in.: II.3.2.1) Integrated urban water management within the context of global change in Europe and developing countries, m.in.: l Opracowanie nowych metodologii i technologii monitoringu systemów: –Wody pitnej, –Wód odpadowych –Wód opadowych –Osadów ściekowych l Włączenie w badania aspekty środowiskowe, ekonomiczne, społeczne, zapobieganie zagrożeniom CEL: Zintegrowana ocena ryzyka dla miejskich systemów wodnych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 14/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs: Advances in membrane bio-reactor technologies for municipal wastewater treatment, m.in.: II.3.2.2) Advances in membrane bio-reactor technologies for municipal wastewater treatment, m.in.: u Nowe technologie z zastosowaniem membran, prowadzące do zwiększenia wydajności i redukcji kosztów funkcjonowania oczyszczalnie ścieków u Optymalizacja zużycia energii

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 15/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla Projektu Zintegrowanego: Technologies and systems for drinking water production and distribution, m.in.: II.3.2.3) Technologies and systems for drinking water production and distribution, m.in.: u Stworzenie oszczędnego systemu i technologii dla zapewnienia dostaw zdrowej wody pitnej – m.in. jakość pod względem składu chemicznego, monitoring jakości.

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 16/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs: Municipal sewage sludge treatment, disposal and re- use, m.in.: II.3.2.4) Municipal sewage sludge treatment, disposal and re- use, m.in.: u Nowe technologie i procesy dotyczące przeróbki osadów ściekowych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 17/42 Obszar badawczy: II. Cykle wodne i badania gleby Temat dla STREPs i CAs Innovative technologies for alternative water sources, m.in.: II.3.3.1) Innovative technologies for alternative water sources, m.in.: u Opracowanie nowych technologii korzystania z niekonwencjonalnych zasobów wodnych (np. odsalanie, powtórne wykorzystanie wody) u Uwzględnienie specyficznych warunków panujących w krajach rozwijających się

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 18/42 Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.1 – Badanie i przewidywanie zmian bioróżnorodności, struktury, zasad funkcjonowania i dynamiki ekosystemów ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania ekosystemów morskich Temat dla Sieci Doskonałości -, m.in.: III.1.1) Taxonomy for biodiversity and ecosystem research, m.in.: CEL: Redukcja fragmentacji w istniejącej wiedzy, koordynacja badań. l Badania słabo poznanych gatunków lub gatunków (wszystkich) występujących w stosunkowo niezmienionych ekosystemach l Poprawa zasobów baz danych l Rozwój lub poprawa technologii bio-informacyjnych jako część sieci zajmującej się systematyką organizmów l Projekt powinien zawierać część edukacyjną

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 19/42 Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy Temat dla Sieci Doskonałości:, m.in.: III.1.2)Genomics for terrestrial biodiversity and ecosystem research, m.in.: l Wykorzystanie badań na poziomie molekularnym do badań nad bioróżnorodnością i do badań nad ekosystemami l Badania wielodyscyplinarne nad strukturą genetyczną populacji oraz dynamiką procesów odbywających się na poziomie ekosystemów l Identyfikacja gatunków i ewolucyjnych zależności pomiędzy nimi l Udostępnienie wiedzy w celach: F edukacyjnych, F monitoringu ekosystemów, F rozwoju strategii zachowania bioróżnorodności

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 20/42 Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.2 – Relacje pomiędzy społeczeństwem, ekonomią, różnorodnością biologiczną i siedliskiem Temat dla Projektu Zintegrowanego:, m.in.: III.2.1) Shaping biodiversity conservation strategies for terrestrial and fresh water ecosystems, m.in.: l Określenie zależności pomiędzy wrażliwością ekosystemów na czynniki zewnętrzne, a biologiczną różnorodnością l Rozwój wskaźników i metod monitoringu ekosystemów i ich jakości l Metody oceny stopnia zmian ekosystemów w stosunku do środowiska nie zmienionego l Sporządzenie listy zagrożonych ekosystemów i siedlisk l Metody zarządzania środowiskiem w celu zachowania populacji i zagrożonych gatunków / lub umożliwienia ich adaptacji

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 21/42 Obszar badawczy: III. Różnorodność biologiczna i ekosystemy III.3 – Ocena ryzyka, zarządzanie, sposoby ochrony i odnowy w stosunku do lądowych i morskich ekosystemów Temat dla STREPs i CAs:, m.in.: III.3.1)Technologies and risk assessment in pollution disaster areas, m.in.: Stworzenie nowych technologii dla szybkiego, taniego i wiarygodnego badania skutków i przewidywania konsekwencji katastrof (skażeń środowiska) dla ekosystemów morskich i słodkowodnych: F Monitoring parametrów fizycznych, biologicznych i chemicznych F Zarządzanie F Rozwój modeli przewidywania przemieszczania się skażeń

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 22/42 Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne IV.1 – Katastrofy naturalne Temat dla Projektu Zintegrowanego: Integrated forest fire management, m.in.: IV.1.1 Integrated forest fire management, m.in.: l Strategie dla zapobiegania pożarom lasów, łagodzenia skutków, oceny ryzyka Poprawa technologii gaszenia l Sporządzenie map terenów zagrożonych pożarami, monitoring l Ocena skuteczności planowania (zarządzania lądem) i technologii łagodzenia skutków pożarów, promowanie świadomości publ. l Metody oceny szkód (czynniki socjalne, środowiskowe, konsekwencje ekologiczne, ekonomiczne) l Wymiana informacji dla usprawnienia oceny ryzyka, planowania przed zagrożeniem,

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 23/42 Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne Temat dla STREPs i CAs: IV.1.2 Volcanic risk assessment m.in.: u Zrozumienie procesów erupcji u Ocena właściwości magmy i procesów związanych z jej gromadzeniem u Zbieranie danych w sposób zintegrowany i stały poprzez sieć platform kosmicznych u Technologie oceny stopnia zagrożenia, przygotowania do niego

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 24/42 Obszar badawczy: IV. Mechnizmy pustynnienia i katastrofy naturalne Temat dla STREPs i CAs: IV.1.3 Long-term forecasting of landslides hazards and avalanches m.in.: Zrozumienie mechanizmów i procesów Wykorzystanie danych z długoterminowego monitoringu Efektywne i tanie nowe metody i technologie Poprawa przewidywania i przygotowań do katastrofy

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 25/42 Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami V.1 – Zrównoważone gospodarowanie lądem Temat dla STREPs i CAs: Education and training, m.in.: V.1.1.1) Education and training, m.in.: 2 l Metody nauczania i narzędzia dla : u oceny efektów stosowania zasady zrównoważoności u analizy polityki w zakresie gospodarki lądem – a szczególnie w rolnictwie, leśnictwie, w strefie brzegowej i na terenach uprzemysłowionych l Podkreślenie roli technologii przekazywania informacji dla: przemysłu, władz lokalnych uczelni l Przekazywanie metod i narzędzi do ich stosowania na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 26/42 Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami Temat dla Projektu Zintegrowanego : Integrated Coastal Zone Management (ICZM), m.in.: V.1.2.1)Integrated Coastal Zone Management (ICZM), m.in.: 2 l Rozwój metod zarządzania dla wprowadzenia strategii uwzględniającej zasadę zrównoważoności, obejmujących: F Prognozy zmian / zagrożeń F Analiza kosztów F Zgodność z polityką i regulacjami prawnymi l Analiza stanu środowiska, przyczyn degradacji (zanieczyszczenie, erozja wybrzeża, rozwój infrastruktur, turystyka) – wpływ tych czynników na ten rejon;

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 27/42 Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami Temat dla CAs : Present state of knowledge relevant to ICZM, m.in.: V.1.2.2) Present state of knowledge relevant to ICZM, m.in.: 2 l Poprawa koordynacji działań na poziomie Europy w zakresie strefy brzegowej l Nacisk na stosowanie zasady zrównoważonego rozwoju

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 28/42 Obszar badawczy: V. Strategie dla zrównoważonego zarządzania lądem łącznie ze strefą brzegową, terenami rolnymi i lasami V.2 Jakościowy i ilościowy aspekt wielofunkcjonalności rolnictwa i forestry / wood chain Temat dla Projektu Zintegrowanego:, m.in.: V.2.1.1) Development and application of integrated approach and tools for sustainability of forest status, management and production, m.in.: 2 l Gospodarka leśna – zarządzanie, produktywność, zasada zrównoważonego rozwoju l Wyłonienie potrzeb środowiskowych, ekonomicznych, społecznych dla prowadzenia gospodarki lasami l Powiązanie leśnictwa i rynku

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 29/42 Obszar badawczy: VI. Przewidywanie i modelowanie zmian globalnych, systemy obserwacyjne VI.1 Rozwój systemów obserwacji i przewidywania 2 Temat dla Projektu Zintegrowanego: Earth System Observations, m.in.: VI.1.1)Earth System Observations, m.in.: 2 l Integracja systemów obserwacyjnych l Poprawa technologii monitoringu l Detekcja zmian klimatu l Detekcja zjawisk ekstremalnych, ocena wpływu na regiony

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 30/42 Obszar badawczy: VII. Badania uzupełniające VII.1. – Ocena jakości środowiska, zdrowia populacji i narzędzi monitoringu Temat dla Projektu Zintegrowanego: Integrated assessment of environmental stressors, their interactions and development of methods and models for evaluation of combined human exposures, m.in.: VII.1.1.1) Integrated assessment of environmental stressors, their interactions and development of methods and models for evaluation of combined human exposures, m.in.: 2 CEL: zintegrowana analiza zanieczyszczeń środowiska, modelowanie – lepsze zrozumienie i ocena jakościowa ekspozycji na biologiczne, fizyczne i chemiczne stresy (wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń) l Opracowanie systemów dla oceny efektów kumulatywnych i synergistycznych ekspozycji na zanieczyszczenia l Określenie zagrożenia dla zdrowia człowieka l Określenie grup specjalnego ryzyka

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 31/42 Obszar badawczy: VII. Badania uzupełniające Temat dla jednej CAs: Environmental analysis and monitoring of emerging environmental pollutants, m.in.: VII.1.2.1) Environmental analysis and monitoring of emerging environmental pollutants, m.in.: 2 CEL: konieczność poprawy monitoringu na dużą skalę zanieczyszczeń środowiska w różnych podłożach (powietrze, woda, gleba) l Stworzenie sieci europejskich laboratoriów referencyjnych zajmujących się zanieczyszczeniami środowiskowymi l Rozwój współpracy i transfer wyników analiz l Przyjęcia standartowych metod pomiarowych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 32/42 Obszar badawczy: VIII. Działania horyzontalne; koncepcje i narzędzia dla zrównoważonego rozwoju Temat dla STREPs i CAs: Testing networks for environmental technologies, m.in.: VIII.1.1) Testing networks for environmental technologies, m.in.: u Stworzenie sieci centrów do testowania technologii środowiskowych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 33/42 Zakres tematyczny: IX. Specjalne Akcje Wspierające (SSA – Specific Support Actions) CEL: Wspieranie: u realizacji Programu Pracy u analiz i rozpowszechniania wyników, u przygotowywania przyszłych akcji ZAKRES: Cały Plan Pracy: Przykładowe zagadnienia: l Desertification: from science towards application: l Technology Platform on Water Supply and Sanitation l Complex Environmental Systems

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 34/42 Zakres tematyczny: IX. Specjalne Akcje Wspierające (SSA – Specific Support Actions) Przykładowe zagadnienia, c.d.: l Actions such as the European Network for Research in Global Change (ENRICH): l Enhancing co-operation between Europe and the developing countries within the context of global earth observation systems (GEO) l Exploitation of results of research propjects relevant to Group on Earth Observations (GEO).

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 35/42 4 KONKURS - budżet 145 ME Zasady wyboru zagadnień tematycznych: l Tematy nie zrealizowane l Tematy, na które zgłoszono dużo projektów l Nowe zagadnienia wiążące się z 7 PR UE

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 36/42 7 Program Ramowy UE – wstępne założenia l Będzie realizował wytyczne Environmental Technology Action Plan (ETAP) l Wprowadzone będą nowe instrumenty – Platformy Technologiczne l Przewidziane projekty takie jak dotychczas (celowe naukowo- technologiczne, Projekty Zintegrowane, Sieci Doskonałości, Akcje Wspierające) l Przewiduje się finansowanie badań podstawowych l Przewiduje się finansowanie badań prowadzonych nawet indywidualnie – jeżeli pomysł jest znakomity l Inne działania podobnie jak w poprzednich Programach Ramowych

PIG Warszawa; Krajowy Punkt Kontaktowy 6PR UE; 6PR 37/42 6PR Internetowa strona Priorytetu 6.3: Dziękuję za uwagę