Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju dziecka w aspekcie doświadczeń OWIiWR oraz NPWWR Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju dziecka w aspekcie doświadczeń OWIiWR oraz NPWWR mgr Iwona Witkowska

2 Organizowanie wczesnego wspomagania rozwoju w ramach funkcjonowania publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych

3 Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Z 2004 r. Nr 254, poz z późn. zm.) art. 71 b ust. 2a, 2b, 3a

4 2a. W przedszkolach i szkołach podstawowych, w tym specjalnych, oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5, a także w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, mogą być tworzone zespoły wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, prowadzonego bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną. specjalnychart. 2szkolespecjalnychart. 2szkole

5 2b. Dyrektorzy przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych specjalnych oraz ośrodków, o których mowa w art. 2 pkt 5, a także dyrektorzy właściwych ze względu na miejsce zamieszkania dziecka szkół podstawowych ogólnodostępnych i integracyjnych oraz dyrektorzy publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych, mogą organizować wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w porozumieniu z organami prowadzącymi. specjalnychart. 2integracyjnych organami prowadzącymispecjalnychart. 2integracyjnych organami prowadzącymi

6 3a. Opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, o których mowa w ust. 3, mogą również wydawać zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach psychologiczno- pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych, założonych zgodnie z art. 82 oraz zatrudniających pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. art. 82art. 82

7 - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno– pedagogicznych ( Dz. U. Nr 173, poz.1072)

8 Rozporządzenie MEN (3 lutego 2009r.) w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju Rozporządzenie określa warunki wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, mającego na celu pobudzenie psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole oraz kwalifikacje wymagane od osób prowadzących wczesne wspomaganie, a także formy współpracy z rodziną dziecka. Rozporządzenie to ma na celu dostosowanie przepisów do obowiązującego art. 7b ustawy o systemie oświaty. Dotychczas jedynie publiczne poradnie psych.- ped. w tym specjalistyczne miały prawo do tworzenia zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

9 Wczesne wspomaganie rozwoju jest jedną z wielu form pomocy dla małego dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny. Nie zastępuje żadnej z form pomocy stosowanych dotychczas w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej czy wychowania przedszkolnego.

10 Zespoły wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, mogą być organizowane w celu pobudzenia psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, prowadzone bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną: - w przedszkolach - szkołach podstawowych, w tym specjalnych oraz ośrodkach szkolno-wychowawczych - poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym specjalistycznych

11 Kwalifikacje i doświadczenie kadry pedagogicznej Zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka jest powoływany przez dyrektora placówki. W skład zespołu wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym lub zdiagnozowaną niepełnosprawnością:  - pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog, tyflopedagog lub surdopedagog.  - psycholog (specjalizacja kliniczna)  - logopeda, neurologopeda  - lekarze (pediatra, psychiatra i neurolog, okulista, laryngolog)  - fizjoterapeuta

kwalifikacje i doświadczenie kadry pedagogicznej (c.d.)  zatrudnieni w poradni pracownicy pedagogiczni posiadają kwalifikacje do realizacji powierzonych zadań, w świetle § 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288),  dotychczasowe doświadczenia zawodowe stanowią gwarancję dobrej jakości dokonywanej diagnozy

13 kwalifikacje i doświadczenie kadry pedagogicznej (c.d.)  pracownicy doskonalą swoje umiejętności poprzez udział w różnych formach doskonalenia zawodowego, pozwalających poszerzyć kompetencje zawodowe w dziedzinie diagnozy, szczególnie w zakresie rodzajów niepełnosprawności (przy czym doskonalenie powinno być rozumiane jako przemyślany i ciągły proces kształcenia i nabywania nowych umiejętności oraz poszerzania kompetencji, a nie jako epizodyczny, kilkunastogodzinny udział w formie doskonalenia zawodowego).

14 Baza i wyposażenie poradni  wyposażenie w sprzęt i środki dydaktyczne zgodne z potrzebami dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju:  - odpowiednie sale do zajęć i specjalistyczne gabinety (ilość, rodzaj, wielkość pomieszczeń dostosowanych do potrzeb małego dziecka i dostępność do nich):  - gabinet lekarski;  - gabinet rehabilitacji ruchowej;  - gabinet logopedyczny;  - gabinet psychologiczny;  - gabinet terapii zajęciowej;  - pokój małego dziecka;

15 Baza i wyposażenie poradni (c.d.)  niezbędne narzędzia diagnostyczne  pomoce dydaktyczne adekwatne do prowadzonych zajęć z dzieckiem i jego rodziną, zabawki i przedmioty służące do diagnozy i terapii różnych sfer rozwoju, kamera video i inny sprzęt audiowizualny do prowadzenia psychoedukacji i treningów umiejętności itp.  inne – to np. stół do przewijania, szatnia dla wózków, pokój odpoczynku dla rodzica. Zwrócenie uwagi na estetykę wnętrz i zniesienie barier architektonicznych, a także na dostępność do materiałów informacyjno-dydaktycznych i przepływ informacji (tablice ogłoszeń, ulotki itp.).

16 Zespoły orzekające/opiniujące  tryb powołania w poradni zespołów orzekających/ opiniujących - wydane przez dyrektora poradni stosowne zarządzenie powołujące zespoły orzekające. Powołanie ma charakter działania organizacyjno-porządkowego.  zgodność składu zespołu orzekającego/opiniującego z przepisem § 4.2 ww. rozporządzenia. Pracą zespołu kieruje jego przewodniczący  tryb załatwiania wniosków o wydanie orzeczenia/opinii jest zgodny z rozporządzeniem, rodzice są informowani o dacie posiedzenia zespołu i możliwości uczestniczenia w nim,  przy podejmowaniu decyzji zespół uwzględnia zebrany materiał (dokumenty zewnętrzne tj. obserwacje, zaświadczenia lekarskie, wyniki badań przeprowadzonych poza poradnią i opinii diagnostycznych opracowanych przez pracowników na podstawie przeprowadzonych badań

17 Zespoły orzekające/opiniujące  wydane opinie zawierają informacje i dane wymagane w ww. rozporządzeniu oraz określenie rodzaju niepełnosprawności dziecka,  posiedzenia zespołów odbywają się systematycznie i w ustalonych terminach,  dokumentowana jest praca zespołu, sporządzany jest protokół z posiedzenia zespołu  opinię doręcza się wnioskodawcy w 3 egzemplarzach w terminie 14 dni od dnia posiedzenia zespołu  w przypadku nieuwzględnienia wniosku o wydanie opinii zespół wydaje opinie o braku potrzeby objęcia dziecka wczesnym wspomaganiem rozwoju, której zawartość określa ww. rozporządzenie

18 Podstawy prawno- organizacyjne Statut placówki (poradni psychologiczno- pedagogicznej, przedszkola, szkoły, ośrodka) powinien zawierać:  zapisy regulujące prowadzenie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w placówce w tym organizację zajęć wczesnego wspomagania rozwoju z uwzględnieniem miejsca ich prowadzenia, wymiaru godzin, liczby dzieci, które ukończyły 3 rok życia w zajęciach grupowych i czasu trwania zajęć.  Powołanie zespołu wczesnego wspomagania (skład zespołu, kwalifikacje specjalistów, koordynatora zespołu)

19 Podstawy prawno- organizacyjne (c.d.) Dokumentacja 1. Dziecka objętego wczesnym wspomaganiem rozwoju:  Opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju wydana przez poradnię psychologiczno pedagogiczną  Dokumentacja medyczna i informacja o leczeniu farmakologicznym  Dokument potwierdzający pracę z dzieckiem  Zeszyt obserwacji lub inny dokument ukazujący przebieg rozwoju dziecka

20 Podstawy prawno- organizacyjne (c.d.) Dokumentacja 2. Pracy z rodziną dziecka  Diagnoza środowiska rodzinnego  Formy i metody współpracy z rodzicami  Harmonogram współpracy z rodziną  Harmonogram zajęć instruktażowych  Terapeutyczny program wspomagania rodziny  Plan pracy zajęć prowadzonych w domu rodzinnym dziecka (szczególnie dzieci od urodzenia do 3 roku życia

21 Podstawy prawno- organizacyjne (c.d.) Dokumentacja 3. Zespołu wczesnego wspomagania  Dokumentacja powołania zespołu wydana przez dyrektora  Regulamin pracy zespołu  Organizacja pracy zespołu  Harmonogram konsultacji  Wspólny, interdyscyplinarny program terapeutyczny

22 Pozostałe aspekty  Krótki czas oczekiwania dziecka i jego rodziny na udział we wczesnym wspomaganiu rozwoju  Promocja placówki, upowszechnienie informacji o działalności w zakresie wczesnego wspomagania  Publikacje dla rodziców i nauczycieli  Warsztaty instruktażowe

23 Funkcje wczesnej interwencji i wczesnego wspomagania Wczesna, wielospecjalistyczna, kompleksowa i skoordynowana pomoc dziecku i rodzinie.  Wczesna interwencja – zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo – rehabilitacyjnych i terapeutycznych.  Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to wczesne oddziaływanie rewalidacyjno – wychowawcze stymulujące rozwój, obejmujące potrzeby wychowawcze dziecka, z uwzględnieniem potrzeb rodziny.

24 Podmiotem obu tych oddziaływań jest małe dziecko (od urodzenia do rozpoczęcia edukacji) o zaburzonym rozwoju psychoruchowym lub ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością oraz jego rodzina.

25 Organizacja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133).

26 Organizacja zajęć  Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin miesięcznie, w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka  Zajęcia są prowadzone indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną  W przypadku dzieci, które ukończyły 3 rok życia, zajęcia mogą być prowadzone w grupach liczących 2 lub 3 dzieci z udziałem ich rodzin  Zajęcia mogą odbywać się w domu rodzinnym dziecka (środki nie obejmują kosztów dojazdu)  Grupy wsparcia dla rodziców małych dzieci

27 Podsumowanie  Organizacja zajęć wczesnego wspomagania odbywa się wyłącznie na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania wydawanej przez zespół orzekający w poradni psychologiczno- pedagogicznej.  Opinie oraz sprawozdania statystyczne stanowią podstawę dla jednostek samorządowych do finansowania działania  Wczesne wspomaganie rozwoju organizuje się od momentu wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia edukacji

Podsumowanie (c.d.)  Dziecko, które ma opinię o potrzebie wczesnego wspomagania, w chwili pójścia do przedszkola w uzasadnionych przypadkach może otrzymać dodatkowo orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego  Dziecko wymagające wczesnego wspomagania rozwoju, które posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego organizowanego w przedszkolu, powinno również otrzymać opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.  Warunkiem skutecznego wspomagania rozwoju dziecka jest wczesna interwencja diagnostyczno - terapeutyczna

29 „Najważniejszy w każdym działaniu jest początek” Platon „Najważniejszy w każdym działaniu jest początek” Platon

30 „Lepiej chyba pójść choćby kawałek dobrą drogą, niż zajść daleko lecz źle” Platon

31 Dla prawidłowego rozwoju dziecka najbardziej znaczące są jego pierwsze lata życia. Równocześnie z rozwojem układu nerwowego następuje rozwój wszystkich funkcji psychofizycznych dziecka. W wieku od 0 do rozpoczęcia nauki szkolnej, w procesie rozwoju dziecka postępuje uczenie się społeczne, językowe i poznawcze. U dzieci z zaburzeniami rozwojowymi lub z niepełno- sprawnościami, procesy te mogą postępować dysharmonijnie lub ulec zahamowaniu.