Infrastruktura transportu

Definicja ogólna infrastruktury Infrastruktura złożenie dwóch słów infra (łac.) – w złożeniach: pod, poniżej, dolny i struktura (łac. od structura – budowa, konstrukcja, struktura; od struere – układać jedno na drugim, wznosić, budować)[1]. Infrastruktura to urządzenia (np. w dziedzinie transportu, komunikacji) i instytucje (np. w dziedzinie oświaty, ochrony zdrowia) niezbędne do zapewnienia należytego funkcjonowania produkcyjnych działów gospodarki i społeczeństwa; ułatwia i warunkuje działalność gospodarczą i społeczną[2]. Zgodnie z powyższą definicją można mówić o infrastrukturze społecznej, niezbędnej do zaspokajania potrzeb społecznych (szkoły, szpitale, kina, budynki administracji) oraz infrastrukturze technicznej. Infrastruktura techniczna - obiekty w oparciu, o które świadczone są usługi dla mieszkańców określonego obszaru (osiedla, miasta, kraju) w zakresie energetyki, dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu. [1] Kopaliński W.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, wydanie XVII rozszerzone, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989, s. 229 i 483. [2] Encyklopedia popularna PWN, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 318.

Z transportem i komunikacją związane są pojęcia: infrastruktura – drogi transportowe, wiadukty, mosty i inne; suprastruktura – środki transportowe, zaplecze techniczne. Omówienie infrastruktury transportowej należy przeprowadzić po wyróżnieniu jej dwóch składników: infrastruktura liniowa, infrastruktura punktowa[1]. Do infrastruktury liniowej zaliczamy istniejącą na danym obszarze sieć: dróg samochodowych, linii kolejowych, dróg wodnych oraz linii lotniczych wraz z leżącymi w ich ciągu obiektami technicznymi. Infrastrukturę punktową stanowią np. wyodrębnione przestrzennie obiekty, wykorzystywane do stacjonarnej obsługi pasażerów i ładunków. [1] Praca zbiorowa pod redakcją Fechnera I., Szyszki G.: Logistyka w Polsce Raport 2005, Biblioteka Logistyka, Poznań 2006, s. 21.

Rys.1. Klasyfikacja transportu ze względu na cechy Na podstawie Piątkiewicz A. i Sobolski R. „Dźwignice”

Pozioma klasyfikacja transportu: 1. Według kryterium przedmiotu przewozu: transport osób, transport ładunków. 2. Według kryterium formy własności: transport prywatny, transport komunalny, transport publiczny, transport państwowy.

Pozioma klasyfikacja transportu: 3. Według kryterium geograficznego: transport krajowy, transport międzynarodowy. 4.Według organizacji przewozów: transport regularny, transport nieregularny.

Rys.2. Klasyfikacja pionowa transportu Kryterium podziału Podział według stosunku środka przewozu do drogi przewozu środowiska transportowego gałęzi transportu Rys.2. Klasyfikacja pionowa transportu Na podstawie Piskozub A.: Ekonomika transportu – podstawy metodologiczne, WKŁ, Warszawa 1975, str. 43.

Struktura systemu transportowego Ujęcie systemu transportowego od strony powiązań organizacyjnych Rys. Schemat strukturalno-organizacyjny systemu transportowego Grzywacz W., Brnewicz J.: Ekonomika transportu, WKŁ, Warszawa 1989r.

Struktura systemu transportowego Ujęcie systemu transportowego od strony przemieszczanego „przedmiotu” Rys.1 Cechy i rodzaje systemów transportowych Grzywacz W., Brnewicz J.: Ekonomika transportu, WKŁ, Warszawa 1989r.

Opis formalny systemu transportowego Systemem transportowym nazywamy zbiór elementów oraz zbiór relacji zachodzących pomiędzy tymi elementami i zbiór procesów, które przetwarzają strumień ładunków i pasażerów określany popytem na usługi transportowe w strumień wyjścia z tego systemu. ST=(W;Ł;PT) gdzie: W - jest zbiorem wierzchołków grafu, odpowiadającym węzłom sieci transportowej, Ł - jest zbiorem łuków grafu, czyli możliwych połączeń węzłów, PT - relacje zachodzące w systemie (procesy transportowe).

długość linii kolejowych liczba podróżnych rocznie Wśród parametrów, które charakteryzują sieć transportową można wymienić:           I.      Łączną długość relacji transportowych wyrażonych przez: Długość dróg samochodowych z podziałem na poszczególne kategorie, Długość linii kolejowych z podziałem na poszczególne kategorie, Długość użytkowanych dróg wodnych śródlądowych (kanały, rzeki, jeziora)’ Długość połączeń lotniczych.      II.      Gęstość sieci poszczególnych gałęzi transportu – liczona: np. długość linii kolejowych powierzchnia kraju W pewnym stopniu infrastrukturę charakteryzują poniższe wskaźniki     III.     Popularność gałęzi transportu liczba podróżnych rocznie liczba mieszkańców   IV.   Liczba przewiezionych pasażerów/ładunków w ciągu roku      V.      Liczba wypadków

Polityka Transportowa Państwa Polityka transportowa – jest to program działania w kierunku przekształcenia transportu w system dostosowany do wymogów gospodarki rynkowej i nowych warunków współpracy gospodarczej w Europie” oraz wymogów zawartych w “Planie rozwoju infrastruktury transportowej w Polsce do roku 2015”.

Cel Polityki Transportowej jest nim uzgodnienie podstaw polityki państwa w sektorze transportu. Uzgodnienie to stanowić ma podstawę do działań administracji rządowej i samorządowej w realizacji zadań publicznych z zakresu transportu i dziedzin pokrewnych.

Działania administracji z zakresu transportu obejmują czynności: * planowania przestrzennego rozmieszczenia i standardów infrastruktury transportowej oraz etapowania realizacji, * regulacji rynku usług transportowych, * działań na rzecz sterowania ruchem i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu, * stymulacji restrukturyzacji przedsiębiorstw i branż dla zapewnienia rozwoju konkurencji, demonopolizacji.

Główne działy zawarte w DOKUMENCIE (PTK) * Tendencje w transporcie, diagnoza stanu obecnego, *Cele rozwojowe , *Kierunki realizacji polityki w skali krajowej, regionalnej i lokalnej , *Uwarunkowania rozwoju, *Prognozy potrzeb przewozowych, *Strategie rozwojowe systemu transportowego na lata 2000 – 2015, *Zasady rozwoju systemu transportowego w układzie gałęziowym i terytorialnym.

Informacje zawarte w PTK dotyczą między innymi zagadnień związanych z programem dostosowania sieci transportowej w Polsce do standardów Unii Europejskiej do 2015 (już 2025) roku, planowanych kosztów inwestycji oraz źródeł finansowania. Działania te rozpatrywane są w układzie gałęziowym, a ich realizacja wynika w głównej mierze z geograficznego położenia Polski.

Programy i Umowy Międzynarodowe determinujące naszą politykę transportową *TEN-T (Trans European Network-Transport) – dotyczy stworzenia korytarzy transportowych w Europie , *TINA (Transport Infastructure Needs Assessment) – dotyczy poprawy infrastruktury transportowej nowych członków UE, *AGC - umowa europejska o głównych międzynarodowych liniach kolejowych,

Programy i Umowy Międzynarodowe determinujące naszą politykę transportową – cd. *AGTC - umowa europejska o ważniejszych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących, *AGR – umowa europejska o głównych drogach ruchu międzynarodowego , * AGN – dotyczy dostosowania dróg wodnych do wymogów międzynarodowych.

Wybrane parametry i wymagania dla linii kolejowych według umowy AGC i AGTC Linie AGC Linie AGTC Istniejące i do modernizacji Nowe linie tylko ruch pasażerski ruch mieszany istniejące docelowe Liczba torów nie określa się 2 Prędkość min. (km/h) 160 300 250 100 120 Dopuszczalny nacisk osi: - dla lokomotywy przy V=200km/h, - dla wagonów towarowych: * V do 100km/h, * V do 120 km/h, * V do 140km/h, Dopuszczalne obciążenie na 1mb toru, Minimalna długość peronów stacyjnych, Minimalna długość torów stacyjnych Skrzyżowanie z drogami na jednym poziomie 22,5t 20,0t 20,0t 18,0t 8,0t 400m 750m brak - - - - 8,0t 400m 750m brak 22,5t 22,5t 20,0t 18,0t 8,0t 400m 750m brak 20,0t 20,0t - - 600m - 22,5t 20,0t - 750m -

Korytarze postulowane przez Polskę: Korytarz A Gdańsk – Odessa ważniejsze drogi ważniejsze linie kolejowe Korytarze postulowane przez Polskę: Korytarz A Gdańsk – Odessa Korytarz B Nadodrzański

Źródła finansowania Inwestycje infrastrukturalne są realizowane przez wykorzystanie wewnętrznych i zewnętrznych źródeł finansowych. Wewnętrzne źródło finansowe to środki pochodzące z budżetu państwa, natomiast zewnętrzne to środki pochodzące z funduszów i programów Unijnych.

Podstawowe fundusze i programy unijne, z których Polska korzysta to: FUNDUSZE UNIJNE: ISPA/Fundusz Spójności (ang. Instrument for Structural Policies for Pre-Accession), TEN-T, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, PROGRAMY UNIJNE: Sektorowy Program Operacyjny – Transport (SPOT) , Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI (ISPA) Jeden z trzech instrumentów finansowych Unii Europejskiej (obok PHARE i SAPARD) przeznaczony dla państw kandydujących do akcesji. Ma na celu ujednolicenie poziomu infrastruktury technicznej w zakresie transportu i ochrony środowiska. Podstawowym celem funduszu ISPA jest wsparcie krajów kandydujących w zakresie społecznej i gospodarczej spójności poprzez współfinansowanie dużych projektów inwestycyjnych w sektorze środowiska i transportu. ISPA umożliwi krajom beneficjentom stworzenie połączeń sieci krajowej z transeuropejską (TEN-T) oraz umożliwi ujednolicenie warunków wykorzystania tych sieci.

Podział środków oparty jest o następujące kryteria: liczba ludności, wielkość PKB na głowę mieszkańca liczonego według parytetu siły nabywczej, powierzchnia kraju. Beneficjentami Funduszu Spójności w sektorze transportu są: PKP PLK S.A., GDDKiA, Ministerstwo Infrastruktury.

Finansowanie infrastruktury w ramach projektu TEN-T Zgodnie z art. 155 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Wspólnota może wspierać projekty będące projektami ”wspólnego zainteresowania”, które realizowane są przez państwa członkowskie. Projekty te zostały określone w wytycznych wspólnotowych na temat rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej. Rozwój sieci transeuropejskiej ma służyć zwiększeniu efektywności funkcjonowania wspólnego rynku. Unia Europejska dąży do rozwoju intermodalności w transporcie, jak również do zapewnienia dostępu regionom peryferyjnym lub wyspiarskim do centralnych regionów Wspólnoty oraz zmniejszenia wysokich kosztów transportu w tych regionach.

Linie kolejowe w Polsce zaliczone do sieci programu TEN-T

Linie AGC: E20 – Rzepin – Poznań – Warszawa – Siedlce – Małaszewicze, E30 – Węgliniec – Wrocław – Opole – Katowice – Kraków – Rzeszów – Medyka, E59 – Świnoujście – Szczecin – Poznań – Wrocław – Kędzierzyn Koźle – Chałupki, E65 – Gdynia – Gdańsk – Warszawa – Katowice – Zebrzydowice - Czechowice Dziedzice, E75 – Suwałki – Białystok - Warszawa

Umowa AGTC dotyczy częściowo tych samych linii, uzupełnionych ponadto szeregiem odcinków istotnych dla ruchu towarowego, a zwłaszcza kombinowanego (linie CE 20, CE 30, CE 59, CE 65).

Drogi kołowe w Polsce objęte umową AGR

Drogi kołowe AGR na terytorium Polski: E28 - Kołbaskowo-Koszalin-Słupsk-Gdańsk, E30 - Świecko-Świebodzin-Poznań-Konin-Łódź-Warszawa-Siedlce-Biała Podlaska–Terespol, E36 - Olszyna-Krzywa, E40 - Zgorzelec-Legnica–Wrocław–Opole–Gliwice–Katowice–Kraków– Rzeszów- Przemyśl–Medyka, E65 - Świnoujście-Goleniów-Szczecin-Gorzów Wielkopolski-Świebodzin- Zielona Góra-Legnica-Jelenia Góra-Jakuszyce, E67 - Budzisko-Białystok-Piotrków Trybunalski-Wrocław-Kudowa Słone, E75 - Gdańsk-Toruń-Łódź-Piotrków Trybunalski-Radomsko-Częstochowa Dąbrowa Górnicza-Sosnowiec-Mysłowice-Katowice-Tychy- Bielsko-Biała-Cieszyn, E77 - Gdańsk – Elbląg – Warszawa – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Kraków – Chyżne, E261 – Świecie-Bydgoszcz-Poznań-Wrocław, E371 – Barwinek-Rzeszów-Radom, E372 – Hrebenne-Zamość-Lublin-Warszawa, E462 – Cieszyn-Kraków.

Pomoc finansowa Wspólnoty przyznawana jest w drodze konkursu projektom, które realizują priorytetowe założenia rozwoju sieci TEN-T. Należy pamiętać, że pomoc finansowa z budżetu TEN-T nie może być łączona z pomocą finansową z innych źródeł wspólnotowych. Budżet TEN-T podzielony jest na część dofinansowania wieloletniego (Multi-annual programme - MAP) oraz część pozostającą do rozdysponowywania w ramach konkursów corocznych (Non-MAP). Polska do roku 2006 mogła ubiegać się o dofinansowanie tylko dla projektów Non-MAP. Od roku 2007 może również brać udział w konkursach w ramach programu MAP na lata 2007-2013. Zdecydowana większość budżetu TEN-T w latach 2007-2013 – ok. 85% - przeznaczona jest na program wieloletni.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund – ERDF) został powołany w 1975 roku. Fundusz wchodzący w skład Funduszy Strukturalnych, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii. Fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom. W ramach współfinansowania infrastruktury znajdują się działania: ·         inwestowania w infrastrukturę przyczyniającą się do tworzenia i rozwijania transeuropejskich sieci w dziedzinie transportu, telekomunikacji i infrastruktury energetycznej, biorąc pod uwagę konieczność połączenia z centralnymi regionami Wspólnoty; ·         które tworzą lepszy dostęp do obszarów wiejskich i obszarów zależnych od rybołówstwa.

Sektorowy Program Operacyjny Transport Sektorowy Program Operacyjny Transport (SPOT) jest jednym z siedmiu programów operacyjnych służących realizacji Podstaw Wsparcia Wspólnoty na lata 2004 – 2006 (PWW). Program ten, wraz z częścią transportową strategii wykorzystania Funduszu Spójności, rozwija cele PWW, określając kierunki, priorytety, działania i wysokość środków przeznaczonych na rozwój sfery transportu. W przypadku SPOT głównymi beneficjentami końcowymi są: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, PKP PLK S.A., Urzędy Morskie, Zarządy Portów Morskich, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), miasta na prawach powiatu (powiaty grodzkie), Ministerstwo Transportu, Policja, Straż Pożarna. Instytucją Zarządzającą SPOT jest Minister Rozwoju Regionalnego, który pełni ogólny nadzór nad procesem programowania, przygotowania i wyboru projektów, realizacji i kontroli realizacji SPOT. Funkcję Instytucji Pośredniczącej pełni Minister Transportu, który odpowiedzialny jest m.in. za wybór projektów, które mają być współfinansowane w ramach SPOT, zawieranie umów o dofinansowanie z beneficjentami, monitorowanie procesu realizacji projektów oraz kontrolę realizowanych projektów. Współfinansowanie obejmuje maksymalnie do 75 % kosztów kwalifikowanych, pozostała część kosztów jest pokrywana ze środków krajowych.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem największego w historii Unii Europejskiej programu. Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.

Sieć transportowa jest jednym z elementów infrastruktury transportowej, którą można analizować w skali krajowego systemu transportowego, ale znacznie łatwiej jest mówić o infrastrukturze poszczególnych gałęzi transport.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Rys. a. Długość linii kolejowych w Polsce Rys. b. Gęstość linii kolejowych w Polsce

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Rys. a. Długość linii kolejowych w wybranych krajach europejskich Rys. b. Gęstość linii kolejowych w wybranych krajach europejskich

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Infrastruktura kolejowa – to ogół urządzeń technicznych (linie kolejowe: tory kolejowe, sieć trakcyjna, przystanki i dworce kolejowe) warunkujące funkcjonowanie kolei. Umożliwia prowadzenie przewozów przewoźnikom kolejowym i jest zarządzana przez zarządcę infrastruktury.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Linia kolejowa składa się z jednego, dwóch lub kilku torów kolejowych łączących punkt początkowy i końcowy, ustalony w Polsce przez Zarząd PKP. Linia kolejowa dzieli się na mniejsze elementy: odcinki, szlaki, odstępy.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA stacja A B C E szlak A - B odstęp szlak B - C odcinek A - C D posterunek odgałęźny szlak C -D szlak D -E odcinek C - E początek linii koniec linii Rys. 1. Elementy linii kolejowej

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Podstawowymi kryteriami ustalenia kategorii linii i torów kolejowych są: obciążenie przewozami T, określone ilością przewiezionej masy w jednostce czasu; za jednostkę miary przyjęto: mln t brutto/rok, prędkość maksymalna pociągów V; za jednostkę miary przyjęto: km/h, naciski na oś, określane w kN/oś.  

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Nacisk osi [kN/oś] : P = Ciężar pojazdu + ciężar ładunku [kN] Liczba osi pojazdu

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Kategorie linii kolejowych kategoria linii kolejowej obciążenie przewozami T [Tg/rok] prędkość maksymalna pociągów pasażerskich vmax [km/h] prędkość maksymalna pociągów towarowych vt [km/h] dopuszczalne naciski osi P [kN/oś] magistralne (0) T >= 25 120 < vmax <= 200 80 < vmax <= 120 P <= 221 pierwszorzędne (1) 10 <= T < 25 60 < vmax <= 80 210 <= P < 221 drugorzędne (2) 3 <= T < 10 50 < vmax <= 60 200 <= P < 210 znaczenia miejscowego (3) T < 3 vmax <= 60 vmax <= 50 P < 200 Źródło: Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (D.U. Nr 151/1998) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Punkty początkowe i końcowe linii kolejowych Każda linia posiada: własną kilometrację, numer i nazwę. Linia kolejowa ma wyznaczony punkt początkowy i punkt końcowy. Dla linii rozpoczynających się w Warszawie punktem początkowym jest Warszawa. Dla pozostałych linii wyznacza się na ogół jako punkt początkowy ten z dwóch możliwych punktów linii, który znajduje się bliżej Warszawy.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Nawierzchnia torowa i podtorze Droga kolejowa składa się z nawierzchni i podtorza. Podtorze to część gruntowa szlaku kolejowego, na której buduje się nawierzchnię toru kolejowego. W zależności od warunków terenowych podtorze może występować na nasypie lub w wykopie.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Nawierzchnia kolejowa jest to zespół konstrukcyjny, składający się z szyn, podkładów, złączek i podsypki. Elementy te służą do zbudowania toru szynowego, który stanowią dwa równoległe toki szynowe, ułożone w ustalonej między nimi odległości.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Przekrój nawierzchni i pdtorza: 1- szyny, 2 – podkład, 3 – podsypka, 4 – skarpa przekopu, 5 – skarpa nasypu, 6 – stok terenu, 7 – skarpa rowu, 8 – dno rowu, AB- torowisko, AC,DB – ława (pobocze), A,B – krawędzie torowiska

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Szerokość torów  Używane określenie - szerokość toru, i rozumiane jako wewnętrzna odległość pomiędzy główkami dwóch szyn i wynoszące 1435 mm, mierzone 14 mm poniżej górnej powierzchni tocznej szyn – jest określeniem niewłaściwym, ale ogólnie przyjętym.  

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Klasyfikacja linii kolejowych ze względu na szerokość toru: linie normalnotorowe - 1435 mm. Wymiar ten jako najbardziej popularny zwany został szerokością normalną toru. linie szerokotorowe - wszystkie tory, których odległość międzyszynowa jest większa od normalnej nazywane są torami szerokimi. Poszerzenie szerokości toru zapoczątkowano jeszcze w Imperium rosyjskim, budując torowiska o szerokości 1520 mm. linie wąskotorowe - jeżeli odległość międzyszynowa toru jest mniejsza od wymiaru normalnego to mamy do czynienia z torami wąskimi. Na trasach wąskotorowych eksploatowane są lekkie pociągi poruszające się małymi prędkościami

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Trasa szerokotorowa przez szereg lat funkcjonowała pod nazwą Linia Hutnicza-Siarkowa, po przemianach jakie nastąpiły w PKP - Linia Hutnicza Szerokotorowa Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Przykłady stosowanych szerokości torów Szerokość toru [mm] Przeznaczenie kolei i uwagi Przykłady państw, w których jest stosowana Polskie przykłady 381, 457 turystyczne, ogrodowe, wystawowe Austria, Japonia, Wielka Brytania 500 przemysłowe, dołowe, polowe Francja, Niemcy, Polska i inne 600 standard Decauville'a, często stosowany jako kolej polowa i lekka kolej przemysłowa, Rejon Umocniony Hel po 1939 Rogowska Kolej Wąskotorowa do 1954 Wyrzyska Kolej Powiatowa, Żnińska Kolej Powiatowa, Wigierska Kolejka Leśna, Kaszubski Ekspres. 1000 szeroko rozpowszechniony standard metryczny, często spotykany w tramwajach i przemyśle Australia, Boliwia, Brazylia, Etiopia, Indie, Niemcy, Pakistan, Peru, Polska, Tajlandia, Wietnam linie tramwajowe w Bydgoszczy, Elblągu, Grudziądzu, Łodzi i Toruniu

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Przykłady stosowanych szerokości torów cd. Szerokość toru [mm] Przeznaczenie kolei i uwagi Przykłady państw, w których jest stosowana Polskie przykłady 1435 (56,5 in.) szerokość normalna stosowana w większości krajów, tory tramwajowe w większości miast w Polsce 1520, 1524 Finlandia, Polska, b. ZSRR, Mongolia Linia Hutnicza Szerokotorowa 1600 Australia, Brazylia, Irlandia 2000 kolejka górska CairnGorm Wielka Brytania 3000 Superkolej III Rzeszy projektowana

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Tor klasyczny stanowi konstrukcję, w której szyny o normatywnej długości są ze sobą połączone na stałe za pomocą złączek i przytwierdzone do podkładów. Tor klasyczny budowany jest z przęseł kolejowych (szyny przytwierdzone do podkładów). Złącze szyn UIC60 wiszące: 1.szyna, 2. łubki, 3. śruby łubkowe.

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Tor bezstykowy stanowi konstrukcję, w której kolejne szyny łączone są ze sobą trwale przy pomocy zgrzewania elektrooporowego, spawania termitowego lub łukowego. Rys. a. Spawanie termitowe szyn Do budowy torów bezstykowych w torach na szlakach i głównych zasadniczych na stacjach należy stosować szyny długie zgrzewane stacjonarnie (nie na szlaku).

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Rys. a. Układanie toru bezstykowego z szyn długich

Zasilanie sieci trakcyjnej Urządzeniami zasilania trakcji elektrycznej nazwano zespół urządzeń służących do przesyłania i przetwarzania energii elektrycznej na drodze od elektrowni do pociągu. Energia elektryczna prądu przemiennego o częstotliwości 50Hz przesyłana jest ze stacji energetycznej linią trójfazową WN (15 lub 30 kV) do podstacji trakcyjnej umieszczonej przy zelektryfikowanej linii kolejowej. W podstacji następuje przetworzenie prądu zmiennego na stały 3000 [V], potrzebny do zasilania silników trakcyjnych. Pojazdy trakcyjne odbierają energię elektryczną z przewodów (sieci jezdnej) nad torem, za pomocą specjalnych odbieraków prądu zwanych pantografami. Sieć powrotna służy do odprowadzenia prądu od elektrycznego pojazdu trakcyjnego do podstacji trakcyjnej. Stanowią ją szyny kolejowe, łączniki oraz kable powrotne łączące szyny z celką minusową podstacji. Elektrownia Podstacja trakcyjna Sieć WN Kabel zasilający Prostownik Sieć jezdna Kabel powrotny Szyna

INFRASTRUKTURA KOLEJOWA Skrajnia kolejowa Skrajnia kolejowa jest to linia, poza którą nie może się znajdować (wystawać) żadna część budynku (skrajnia budowli), lub wagonu albo lokomotywy (skrajnia taboru). Wprowadzenie skrajni ma na celu uniknięcie kolidowania pociągów zarówno z budynkami i urządzeniami linii kolejowej, jak i innymi pociągami. Skrajnia taboru mieści się wewnątrz skrajni budowli, co znaczy, że jest określona minimalna odległość pomiędzy najdalej wystającymi elementami budynków a taboru będącego w ruchu.

Skrajnia budowli ulgowa linii zelektryfikowanych z siecią górną, dla budowli istniejących (skrajnia B)