Projekt Edukacyjny „Piorun-Ciekawe Zjawisko Fizyczne” Przygotowali: Opiekun: Michał Grzybek p. Elżbieta Jończyk Justyna Młynarczyk Paweł Tatarowicz Seweryn Stolarski

Przygotował uczeń klasy 2c Seweryn Stolarski Co to jest piorun? Przygotował uczeń klasy 2c Seweryn Stolarski

Piorun Niezwykle ciekawe zjawisko występujące podczas burzy. Burze powstają w sytuacji, gdy prąd ciepłego, wilgotnego powietrza zmienia niewielkie chmury kłębiaste (tzw. cumulusy) w ciężkie, gęste chmury burzowe o wysokości 10-16 kilometrów i szerokości około 8 km. Prądy ciepłe łączą się z prądami chłodniejszego powietrza, razem tworzą w chmurze silne zawirowania. Szybko wznoszące się powietrze porywa w górę duże krople wody, kryształki lodu i grad. Ich zderzenia wytwarzają potężne ładunki elektryczne. Gdy zgromadzi się ich odpowiednia ilość, następuje wyładowanie elektryczne.

Tajemnica Błyskawic Tajemnicę błyskawic rozwikłał amerykański uczony i polityk Benjamin Franklin (1706-1790), który udowodnił, iż jest to wyładowanie elektryczne. W lipcu 1752 roku wypuścił w kierunku chmury burzowej sporządzony z jedwabnych chusteczek latawiec. Do końca jego linki przymocował metalowy klucz, a gdy przybliżał do niego rękę, między nią a kluczem przeskakiwała iskra elektryczna.

Częstotliwość występowania burz na świecie    Największą liczbę wyładowań atmosferycznych notuje się na równiku gdzie mamy klimat tropikalny. Szczególnie duża liczba burz notowana jest w środkowej Afryce. Najbardziej burzowym rejonem jest Indonezja. W rejonie wyspy Jawa pioruny biją średnio 322 dni w roku. Istnieje zróżnicowanie regionalne co do ilości burzowych dni w ciągu roku i rocznej liczby uderzeń pioruna na kilometr kwadratowy. Dla potrzeb norm krajowych postanowiono nie rozpatrywać poszczególnych rejonów kraju, ale prognozować zagrożenie piorunowe dla większych obszarów. Na podstawie długoletnich obserwacji, przyjęto, iż w Polsce występuje 25 dni burzowych w roku na terenach południowo-zachodnich oraz 20 dni burzowych w roku w pozostałej części kraju. Uwzględniając ilość dni burzowych, można określić roczną liczbę uderzeń pioruna na 1 km2. Wartości te wynoszą odpowiednio 1,8 uderzenia dla terenów o szerokości geograficznej powyżej 51°30' oraz 2,5 uderzenia dla pozostałej części kraju. Istnieją miejsca na Ziemi (np. Wyspa Jawa), które mają średnio 222 dni burzowe w roku, ale występują tam też lata, w których jest ich aż 322. W Polsce rocznie jest ok. 36, a na wybrzeżu Kalifornii do 8 dni burzowych. Rocznie na świecie porażonych przez pioruny jest kilka tysięcy osób, dziennie kilkudziesięciu. Cały czas nad powierzchnią ziemi szaleje ponad 40 tys. burz. W czasie burzy na naszych terenach pojawia się średnio 65 piorunów na godzinę, a w rejonach tropikalnych nawet 10 000 na godzinę.  W każdej chwili na całym świecie ma miejsce 3000 do 5000 burz, każda z nich wytwarza energię bomby wodorowej. W każdej sekundzie 100 piorunów uderza w ziemię.

Występowanie piorunów na świecie Częstotliwość błyskawic w ciągu roku na km2

Wykonał uczeń klasy 2c Michał Grzybek Rodzaje piorunów Wykonał uczeń klasy 2c Michał Grzybek

Rodzaje Piorunów Wyróżniamy trzy rodzaje piorunów: -piorun liniowy jest najpowszechniej występującym piorunem w przyrodzie. Występuje w postaci świecącej linii prostej, która może się rozgałęziać. -piorun kulisty to piorun przypominający kształtem kulę niewielkich rozmiarów. Zjawisko to występuje bardzo rzadko. Piorun tego rodzaju porusza się w różnych kierunkach i wydaje syczący lub warczący dźwięk. Zjawisko to trwa kilka, kilkanaście sekund. -piorun paciorkowy to najmniej znany, wyglądem przypomina łańcuszek składający się z oddzielnych punktów świetlnych.

Piorun Liniowy Występuje najczęściej i najlepiej został poznany. Ma postać rozgałęzionych linii o długości od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Piorun szuka zawsze najkrótszej drogi prowadzącej z chmury do ziemi. Istnieją w nim miejsca lepiej i gorzej przewodzące prąd elektryczny, a piorun starając się biec po linii najmniejszego oporu. Wybiera drogę wzdłuż linii najlepszego przewodnictwa elektrycznego. Lepszym przewodnikiem jest wilgotne powietrze, dlatego gdy podczas burzy pada deszcz, pioruny mają tendencję przebiegania w miejscach najobfitszych opadów.

Piorun Kulisty Piorun kulisty wyglądem przypomina świetlistą kulę o średnicy od kilku do kilkudziesięciu centymetrów, poruszającą się w różnych kierunkach i wydającą dźwięki, takie jak warczenie czy syczenie. Może mieć różne barwy (najczęściej białą, żółtą lub bladoniebieską). Trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund. Występuje przeważnie w trakcie burz, ale istniały przypadki pojawiania się tego zjawiska w słoneczną pogodę. Świeci w przybliżeniu jak stuwatowa żarówka. Największy zauważony piorun kulisty miał średnicę ok. 1,5 m, najmniejszy – 1 cm.

Piorun Paciorkowy Jest to jedno z najbardziej enigmatycznych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Nie tylko brakuje zdjęć, ale i relacje świadków są nieliczne. Utrzymuje się, że wyładowania paciorkowe(łańcuszkowe), widoczne są w postaci łańcuszka – oddzielonych punktów lub odcinków świetlnych. Poprzedzone jest zazwyczaj wyładowaniem liniowym, które pozostawia po sobie szereg świecących części. Przerywana linia pioruna łańcuszkowego ma przeważnie większą średnicę niż kanał pioruna liniowego, a jej kolor oscyluje pomiędzy żółcią, a czerwienią.

Ochrona obiektów przed piorunem - Piorunochron Został skonstruowany przez Beniamina Franklina. Do Polski piorunochrony dotarły pod koniec lat 70-tych osiemnastego wieku. Pierwszy został zainstalowany w Warszawie w 1778 roku. Zadaniem piorunochronu jest odprowadzanie wyładowania elektrycznego do ziemi. Dlatego jeden z elementów tego urządzenia musi stanowić metalowy pręt instalowany w najwyższym punkcie budynku. Pręt taki musi być połączony przewodem z metalowa płytą umieszczoną pod powierzchnią ziemi.

Przykład instalacji ochrony przed piorunami w domu jednorodzinnym

Brak zabezpieczenia przed piorunami może mieć przykre konsekwencje

Jak zachować się w chwili spotkania z piorunami? Nie można szukać schronienia pod drzewami ani w pobliżu zbiorników wodnych. Woda jest dobrym przewodnikiem . Gdy jesteś w wodzie dopłyń do brzegu i wyjdź z wody !!! Należy pozbyć się wszystkich przedmiotów z metalu, ponieważ ściągają one wyładowania elektryczne. Uważaj na parasol lub metalową laskę Osoba przebywająca na otwartej przestrzeni powinna znaleźć pomieszczenie, budynek, ziemiankę i ukryć się w nim. Należy unikać drzew, anten, masztów oraz linii telefonicznych i energetycznych, gdyż tam najczęściej uderza piorun. W przypadku braku takiej możliwości należy schronić się w zagłębieniu terenu, nie kłaść się na ziemi. Osoby znajdujące się w górach powinny niezwłocznie zejść ze szczytów i grani. Bardzo dobrymi miejscami na schrony są wnętrza klatek, kratownic (w tym i masztów), wagoników kolejki górskiej.

Wykonała uczennica klasy 2c Galeria Zdjęć Wykonała uczennica klasy 2c Justyna Młynarczyk

Galeria Zdjęć

Spotkanie z piorunem Wykonał uczeń klasy 2c Paweł Tatarowicz

Spotkanie z piorunem – wspomnienia ludzi Młody turysta z Jarosławia miał spotkanie z piorunem podczas jednej ze swych wędrówek. - Burza zaskoczyła mnie daleko od domów - opowiada.- Schowałem się w drewnianej wiacie i nagle uderzył w nią piorun. Zaczęła się palić, a ja nie mogłem się poruszyć. Mięśnie odmówiły mi posłuszeństwa. Dopiero po chwili udało mi się wstać i uciec. Dwa tygodnie spędziłem w szpitalu. Leczono moje oparzenia. Jeśli chodzi o inne obrażenia to mogę tylko powiedzieć, że u tych, którzy przeżyli taki przypadek, część dawnego życia umiera - opowiada młody turysta.