Ocena wpływu projektów zrealizowanych w województwie pomorskim w ramach Priorytetu VI i VII PO KL na integrację działań regionalnych instytucji rynku pracy i instytucji pomocy i integracji społecznej Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Metodologia badania Desk research Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) Studia przypadków Panel ekspertów Wywiad realizowany z wykorzystaniem kwestionariusza internetowego CAWI

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Współpraca między IRP i IPiIS powszechna: - współpracę z IPiIS deklarują wszystkie PUP-y (17) z obszaru województwa pomorskiego oraz WUP, z czego 15 PUP zadeklarowało współpracę z OPS, a 14 – z PCPR - współpracę z PUP zadeklarowały 83 z 88 OPS/PCPR, które wzięły udział w badaniu WUP w Gdańsku ograniczona głównie do obszaru wymiany informacji i doświadczeń, ewentualnie współdziałania w zakresie realizacji części usług oferowanych klientom oceniana średnio jako raczej dobra (poprawna) przynosząca główne korzyści w postaci zwiększenia zakresu i jakości działań mających na celu pomoc klientom oraz możliwości wymiany informacji i doświadczeń między instytucjami współpraca

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Czynniki zachęcające do współpracy, warunki udanej współpracy i osiągane korzyści Czynniki zachęcające i osiągane korzyści wspólny klient finanse potrzeba racjonalnego działania korzystanie z wiedzy o klientach danie szansy udziału małym podmiotom możliwość uczenia się i skorzystania z wiedzy partnerów w lepszym świadczeniu usług „Na pewno wspólny klient. Jeżeli my współpracujemy dla tego samego człowieka, to wiadomo, że warto, żeby ta współpraca następowała, bo działamy w kierunku wspólnego dobra”. [FGI 1, projekty systemowe] „czasem te pobudki są różne i niektórym zależy, żeby mieć urząd jako partnera, to z punktu widzenia urzędu pracy, to wiadomo – wszystkim osobom bezrobotnym nie jesteśmy w stanie czegoś zaoferować, ponieważ środki, jakimi dysponuje urząd są ograniczone. To taki projekt partnerski to jest kilka następnych osób zaktywizowanych i spora z nich część wraca na rynek pracy. Czyli te działania, mimo że pobudki są jakie są, mają jakiś sens.” [FGI 6, projekty konkursowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Czynniki zachęcające i osiągane korzyści dodatkowe punkty przyznawane projektom partnerskim Warunki udanej współpracy wiedza o innych podmiotach odpowiedni partnerzy współpracy „ja reprezentuje fundację, czyli ten podmiot pozarządowy. Mi się wydaje, że we wszystkich tych instytucjach jest ważny przepływ informacji i poznanie drugiej strony. To, o czym pani mówiła, że poznajecie się wzajemnie z MOPSami, GOPSami, gdzie działacie we wspólnym interesie danego klienta. Duży problem jest też w środowisku NGOsów, które działają tematycznie. My też się nie znamy, nie wiemy. Nawet z jednego terenu się nie znamy. My mamy różne pola działalności związane np. z kulturą i co rusz się napotykamy na kogoś z terenu powiatu, o którym nie wiedzieliśmy, że ktoś taki istnieje, a tu się okazuje, że ten ktoś działa już 10 lat. Więc ten przepływ informacji, ta wiedza o sobie to jest też bardzo ważna.” [FGI 6, projekty konkursowe] „dla jednostek w ogóle, które realizują projekty partnerskie, to są też te dodatkowe punkty, które można uzyskać w tych konkursach. Tak jest też prawda, że to też pobudza do szukania takich partnerów.” [FGI 6, projekty konkursowe] Czynniki zachęcające do współpracy, warunki udanej współpracy i osiągane korzyści „A mi się w ogóle wydaje, że brak współpracy albo współpraca to jest taka personalna sprawa. To zależy od ludzi, którzy się spotykają. W każdej instytucji znajdą się ludzie z którymi da się współpracować albo nie. Mi się wydaje, że wszystko bardziej zależy od ludzi.” [FGI 4, projekty systemowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Współpraca w realizacji projektów systemowych „Tak, na nas to na pewno wpłynęło jako na OPSy. Na pewno pojawiło się więcej specjalizacji, więcej ofert dopasowanych do klienta, który przecież z różnymi potrzebami, problemami do nas przychodzi. To na pewno pozwoliło na takie otwarcie się, dostosowanie do potrzeb klienta i to była naprawdę taka duża zmiana.” [FGI 3 projekty systemowe] „Urząd się zmienił przez te 5 lat, ale nie był to decydujący czynnik.” [FGI 3 projekty systemowe] Ośrodki pomocy społecznej odczuwają znaczącą zmianę w swoim działaniu dzięki doświadczeniu wynikającemu z realizacji projektów systemowych. Odmiennego stanowiska są powiatowe urzędy pracy.

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Współpraca w realizacji projektów konkursowych – warunki udanej współpracy partnerskiej dobrowolność i zaangażowanie kwestie formalne (zapisy umowy, dokumentacja), zwłaszcza umowa partnerska znajomość partnera; osobowość partneratworzenie wspólnego projektu w oparciu o analizę SWOTpodział zadań i zarządzanie

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Bariery i problemy we współpracy Bariery uwarunkowania rynku pracy zły przepływ informacji regulacje prawne deficyt informacji ogólna niechęć do współpracy zmiany na stanowiskach kierowniczych w urzędach przekonanie, że projekt partnerski jest trudniejszy obawa przed zobowiązaniem się do czegoś wydłużone procedury niepełna wiedza partnerów o zasadach realizacji projektów w ramach PO KL odległość utrudniająca bieżące kontakty

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Komplementarność czy dublowanie zadań? Sojusznicy czy rywale? – badanie ilościowe Pracownicy obu typów instytucji (OPS/PCPR oraz PUP/WUP) biorący udział w badaniu równie często dostrzegają problem dublowania się działań podejmowanych przez instytucje zaangażowane w aktywizację społeczną i zawodową osób wykluczonych i/lub zagrożonych wykluczeniem społecznym (17 z 36 IPiIS, 12 z 24 przedstawicieli PUP/WUP). Taka sytuacja w opiniach pracowników badanych z obu grup dotyczy najczęściej działań PUP-ów oraz OPS-ów. Pracownicy obu typów instytucji (OPS/PCPR oraz PUP/WUP) biorący udział w badaniu równie często dostrzegają problem dublowania się działań podejmowanych przez instytucje zaangażowane w aktywizację społeczną i zawodową osób wykluczonych i/lub zagrożonych wykluczeniem społecznym (17 z 36 IPiIS, 12 z 24 przedstawicieli PUP/WUP). Taka sytuacja w opiniach pracowników badanych z obu grup dotyczy najczęściej działań PUP-ów oraz OPS-ów. Znacznie rzadziej pracownicy instytucji wskazują na występowanie problemu rywalizacji między instytucjami zaangażowanymi w aktywizację społeczno-zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (6 z 36 przedstawicieli IPiIS oraz 1 z 24 – PUP/WUP) Dublowanie działań? OPSPUP

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Komplementarność czy dublowanie zadań? Sojusznicy czy rywale? – badanie jakościowe „Rzeczywiście na początku realizacji projektu taka obawa była, że będziemy klientów sobie „wyrywać” i że będziemy się powtarzać zadaniami, natomiast w trakcie współpracy, w mojej ocenie, taki problem w ogóle zniknął. Konsultowaliśmy wszelkie działania i instrumenty, które będziemy realizować i nam współpraca z naszym Urzędem Pracy układała się bez żadnych zastrzeżeń.” [FGI 1, projekty systemowe] „O rywalizacji się mówiło i była taka obawa, ale bezpodstawna zupełnie”. [FGI 1, projekty systemowe] „W takich innych, czy konkursowych to się raczej dogadujemy. Jeżeli wiemy, że stowarzyszenie, czy inna instytucja czy PCPR pisze projekt skierowany do pewnej grupy beneficjentów to nie wchodzimy sobie w drogę, żeby ich nie podbierać. Systemówki to są jedynie takie, gdzie mamy wszystkie kategorie osób bezrobotnych bo mamy osoby młode do 30, mamy do 50, mamy długotrwale, mamy niepełnosprawnych, więc tu możemy sobie podbierać.” [FGI 1, projekty systemowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Zachęcanie do realizacji wspólnych projektów instytucji rynku pracy z instytucjami pomocy i integracji społecznej w ramach Priorytetu VI i VII PO KL w województwie pomorskim kryteria oceny merytorycznej wniosków kryteria strategiczne kryteria dostępu najczęściej stosowano kryteria strategiczne w nielicznych przypadkach stosowano kryteria dostępu

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.  tylko 7 spośród wszystkich uczestników szkoleń biorących udział w badaniu (7 spośród 49, którzy zadeklarowali jakąkolwiek współpracę z instytucją drugiego typu, więc mogli ocenić wpływ szkoleń na tę współpracę) uznało, że tego typu przedsięwzięcia miały wpływ na nawiązanie współpracy międzyinstytucjonalnej;  11 zadeklarowało, że szkolenia miały wpływ na polepszenie współpracy już nawiązanej;  dla 16 uczestników szkoleń udział w nich nie miał żadnego wpływu na współpracę z instytucją drugiego typu;  zwraca uwagę również w tym przypadku stosunkowo wysoka liczba badanych, którzy nie mają zdania związanego z daną kwestią (15) Wpływ projektów Poddziałania na współdziałanie instytucji

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Ocena obowiązujących przepisów/uregulowań prawnych dotyczących współpracy Ponad połowa PUP-ów nie ma ugruntowanej opinii na temat sprzyjania w podejmowaniu współpracy między IRP i IPiIS przez istniejące rozwiązania prawne w zakresie polityki rynku pracy i pomocy społecznej. Taka sama liczba PUP-ów uznała aktualne przepisy jako satysfakcjonujące oraz jako niedostateczne w omawianej kwestii (po 4 wskazania). W opinii WUP- u aktualne rozwiązania prawne nie sprzyjają podejmowaniu współpracy. Większość respondentów z grupy OPS/PCPR nie potrafiła ocenić obowiązujących rozwiązań prawnych w zakresie sprzyjania przez nie polityce rynku pracy i pomocy społecznej (36 wskazań nie wiem/trudno powiedzieć). Tyle samo badanych potwierdziło co zaprzeczyło stwierdzeniu, że obecne regulacje sprzyjają podejmowaniu współpracy międzyinstytucjonalnej (po 24 wskazania).

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Ocena obowiązujących przepisów/uregulowań prawnych dotyczących współpracy Opinie na temat wymaganych porozumień projektowych Jest to obowiązek Wprowadzają porządek Są zbędne „Myślę, że rozliczać z efektów, czy formalna, czy nieformalna. Jak się ma porozumienie formalne, to ono może być martwe. Dlatego jestem żeby nas za efekty rozliczać.” [FGI 3 projekty systemowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Wsparcie IT SEPI POMOST Std. SI SYRIUSZ Wsparcie IT

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Wsparcie ze strony instytucji regionalnych „Jeśli chodzi o WUP to współpraca przebiega pozytywnie. Nie ma tutaj jakiś większych problemów szczególnie, że ona musi następować. Bo ja też mogę mówić w swoim imieniu. Ja jestem doradcą zawodowym. Ja współpracuję z Centrum Planowania i Rozwoju Kariery Zawodowej i w Słupsku i w Gdańsku, więc ta współpraca przebiega jak najbardziej pozytywnie, bardzo sobie pomagamy myślę. Pracując nad jednym klientem ja robię coś. Potem kieruję go na badanie psychologiczne do psychologa do tamtejszej instytucji. Dla mnie to jest bardzo pomocna rzecz.” [FGI 1, projekty systemowe] „brakuje więcej takich szkoleń, gdzie można by było się dowiedzieć jeszcze od innych ośrodków co jest na rzeczy, co się na bieżąco dzieje, bo praca też nie zawsze pozwala na to żeby wszystko śledzić, bo dużo jest tych zmian, a raczej oferty szkoleniowe są wszystkie płatne, są ograniczenia i nie ma w interesie takim krajowym oferty szkoleń bezpłatnych” [FGI 7, projekty konkursowe] WUP ROPS „Nie ma co podejmować współpracy z jakimiś tam dalekimi instytucjami, skoro my tutaj na miejscu nie potrafimy się dogadać. (…) a brakuje jeszcze troszeczkę takich spotkań na lokalnym rynku. Powiedzmy urząd pracy, nasz ośrodek i urząd gminy, żeby się razem spotkały i żeby razem jakieś wspólne inicjatywy podjęły.” [FGI 1, projekty systemowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rola MPiPS i ocena propozycji zmian prawnych „Ja tak naprawdę bardzo często mam wrażenie, że ministerstwo nie ma świadomości jak sytuacja wygląda w rzeczywistości. Bo jest powiedziane, że ma być tylu pracowników specjalistów zatrudnionych na tyle osób bezrobotnych. Mają robić to, tamto, siamto. A w rzeczywistości sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Na papierze pracowników jest tylu i tylu, którzy wykonują konkretne zadania. A powiedzmy 5 z nich jest na macierzyńskim i nie ma zastępstwa w tym okresie czasu na tym stanowisku. Kolejnych 3 jest na tym stanowisku, ale są oddelegowani do wykonywania zupełnie innych zadań. Bo niestety nie ma innych osób. Liczba etatów w przeciągu kilku ostatnich lat zmniejszyła się, a liczba zadań, które mamy do wykonania zwiększyła się diametralnie. I to jest tak, że teoretycznie ustawa, rozporządzenia nakładają na nas konkretne wymagania, a w praktyce nie są one niestety realizowane jak należy. - to jest teoria, to co mówi. Także tacy są trochę oderwani od reguł.” [FGI 1, projekty systemowe]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Jakość i efekty projektów partnerskich Motywacje uczestników do udziału w projektach „Mnie staż przede wszystkim. Wiedziałem, że po tym będę zarabiał pieniądze. I że będę miał możliwość pójścia do pracy, także zaraz po projekcie zapewniono mi staż i od razu tam zatrudnienie.” [FGI 8, uczestnicy, VI] „Kwestia finansowa na pewno. Moje świadectwo kosztuje tysiąc złotych, a tutaj za darmo.” [FGI 9, uczestnicy, VI] „No...ja to po prostu chciałam wyjść po prostu do ludzi, sama w domu bo syn za granicą już był, także poszłam i po prostu bardzo mi się podobało” [FGI 10, uczestnicy, VII]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Jakość i efekty projektów partnerskich Oferta projektów była stosunkowo mało zróżnicowana, jeśli wziąć pod uwagę, że dotyczą dwóch różnych projektów i trzech różnych grup docelowych. Ocena efektów projektów z punktu widzenia wpływu na trwałą zmianę sytuacji zawodowej uczestników wypada różnie. Przedstawione historie projektowe pozwoliły na zauważenie dwóch ważnych problemów: Braku współdziałania PUP i OPS przy realizacji projektu i złego rozumienia swojej roli przez PUP (wynikającego jednak z określonej interpretacji przepisów przez MPiPS) Złej jakości staży organizowanych w ramach projektów

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Różnice między projektami partnerskimi a samodzielnymi Projekty partnerskie Opinie na temat tego, czy partnerstwo faktycznie przekłada się na lepszą jakość projektów i osiągane efekty są różne. Najwięcej uwagi podczas FGI zwracano na korzyści związane z docieraniem do klientów. Nie bez znaczenia są też możliwości obniżenia kosztów dzięki współpracy, przy czym chodzi o nie tylko o koszty projektu, ale także o koszty udziału w projekcie i przybliżenie projektu do uczestników. Ważna jest także wiedza partnerów projektu.

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Kontynuacja partnerstwa „myślę, że lepszym zacieśnieniem tych naszych partnerstw na naszych terenach i może nie tylko naszych, ale podejrzewam, że tylko na razie na tych najbliższych terenach będą zintegrowane programy terytorialne. Na przykład u nas MOW, który powstał, czyli ten powiedzmy model funkcjonowania chojnicko-człuchowski też pozwolił na współpracę. Patrząc na razie chociażby na instytucje rynku pracy wiadomo, że będziemy mieli tę współpracę bardziej zacieśnioną, jeżeli chodzi o PUPy i OPSy.” [FGI 5, projekty partnerskie]

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Identyfikacja i analiza dobrych praktyk w zakresie współpracy instytucji rynku pracy z instytucjami pomocy i integracji społecznej w województwie pomorskim Projekt „LSW-Lokalny System Współpracy na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu mieszkańców powiatu kartuskiego”, realizowany w ramach Działania 7.3 przez PUP Kartuzy w 2012 roku Przeprowadzone badanie uprawnia do stwierdzenia, że właśnie organizowanie różnorodnych form kontaktu pracowników PUP, OPS i PCPR – szkoleń, warsztatów, spotkań częściowo nieformalnych o charakterze integracyjnym – stanowić powinno główną formę upowszechniania idei współpracy, a także interesujących rozwiązań w zakresie jej realizacji.

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rekomendacje – Jakie działania są możliwe w celu wzmocnienia współpracy pomiędzy sektorem pomocy i integracji społecznej a instytucjami rynku pracy? Rekomenduje się tworzenie warunków do nawiązywania kontaktów i poznawania się (instytucjonalnego i osobistego) Instytucje nie wiedzą o sobie, nie znają swoich kompetencji Rekomenduje się podejmowanie wspólnych inicjatyw na szczeblu regionu Instytucje deklarują, że nie potrzebują pomocy regionu, ale jednak instytucje regionalne są dla nich autorytetem. Z tego względu wzorce płynące „z góry” są podglądane i mogą zostać przyjęte jako własne Rekomenduje się przeprowadzenie badania o charakterze porównawczym Przeprowadzone badanie nie uprawnia do jednoznacznych wniosków na temat lepszej czy gorszej jakości projektów partnerskich wobec samodzielnych, te drugie bowiem nie były objęte badaniem

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rekomenduje się niestosowanie dodatkowych punktów za partnerstwo i niestosowanie tego typu kryterium dostępu Punktowanie partnerstwa jest sprzeczne z warunkami dobrego partnerstwa i sprzyja obniżaniu rangi partnerstw przez fasadowość wielu z nich; a jednocześnie nie ma dowodów na to, że projekty partnerskie są lepsze Rekomenduje się rezygnację z tej regulacji z nowej ustawie dotyczącej wdrażania funduszy strukturalnych Za sprzeczny z zasadami dobrego partnerstwa uznaje się ust. 4 art. 28a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Rekomenduje się aktywny udział przedstawicieli regionu w pracach nad obecną i przyszłymi nowelizacjami tak, by wprowadzane zmiany nie utrudniały współpracy, lecz ją ułatwiały Prowadzone prace nad nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia oraz rozpoczęte prace nad nowelizacją ustawy o pomocy społecznej odczytywane są przez badane instytucje jako idące w dobrym kierunku. Jednocześnie pojawia się coraz silniejsza potrzeba uporządkowania kompetencji IRP i IPiIS Rekomendacje – Jakie działania są możliwe w celu wzmocnienia współpracy pomiędzy sektorem pomocy i integracji społecznej a instytucjami rynku pracy?

Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rekomendacje – Jak powinna zostać zaplanowana interwencja w przyszłym okresie wdrażania funduszy strukturalnych, aby wzmocnić współpracę między instytucjami rynku pracy z instytucjami pomocy i integracji społecznej w zakresie działań podejmowanych na rzecz wspólnego klienta? Rekomenduje się stworzenie w RPO możliwości realizacji projektów systemowych oraz możliwości aplikowania przez PUP i OPS/PCPR w konkursach Zarówno PUP jak i OPS są bardzo zainteresowane kontynuacją formuły projektów systemowych, ale chcą także móc ubiegać się o dodatkowe środki w konkursach Rekomendacja odwołuje się do pkt. 1 powyżej IRP i IPiIS wymagają wzmocnienia, jeśli chodzi o skłonność do partnerstwa; wzmocnienia w tym zakresie potrzebują też NGO Rekomenduje się stosowanie „testu partnerstwa” Projekty partnerskie są nieco trudniejsze w realizacji i często „nie mieszczą” się w zaplanowanych procedurach, co stanowi dla niektórych czynnik zniechęcający