Poprawa charakterystyki energetycznej budynków zabytkowych – aspekty prawne Jacek Brudnicki Gdańsk, r.

Formy ochrony zabytków ZABYTEK ZABYTEK UJĘTY W EWIDENCJI ZABYTKÓW WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW TZW. ZABYTKU PRZESTRZENNEGO INDYWIDUALNY WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW POMNIK HISTORII OBIEKT ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA UNESCO

Charakterystyka energetyczna budynków a ochrona zabytków Art. 5 ust. 1: Obiekt budowlany (…) należy (…) projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając: - spełnienie wymagań podstawowych dotyczących odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii (art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. f) - ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską (art. 5 ust. 1 pkt 7) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane

Świadectwo charakterystyki energetycznej: Świadectwo charakterystyki energetycznej zawiera określenie wielkości energii w kWh/m 2 /rok niezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, a także wskazanie możliwych do realizacji robót budowlanych, mogących poprawić pod względem opłacalności ich charakterystykę energetyczną. Tworzone jest dla: -budynków oddawanych do użytkowania, -budynku, lokalu mieszkalnego, części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, w przypadku przeniesienia ich własności, zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (obowiązek przekazania nabywcy odpowiedniego świadectwa charakterystyki energetycznej) oraz nawiązania stosunku najmu (obowiązek udostępnienia najemcy odpowiedniego świadectwa charakterystyki energetycznej) Przepisów dotyczących oceny charakterystyki energetycznej nie stosuje się do budynków podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (art. 5 ust. 7 pkt 1 ustawy)

. stanowi przekształcenie dyrektywy 2002/91/WE głównym celem dyrektywy jest poprawa standardu energetycznego budynków poprzez: - ustalenie minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej nowych budynków na poziomie optymalnym pod względem kosztów - poprawę charakterystyki energetycznej na skutek podejmowania, opłacalnych ekonomicznie ważniejszych renowacji budynków istniejących, - opracowanie krajowych planów mających na celu zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii - wiodący udział sektora publicznego w zakresie promowania budownictwa nisko i zero-energetycznego Dyrektywa PE i Rady 2010/31/UE z dnia r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

Dyrektywa PE i Rady 2010/31/UE z dnia r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków - transpozycja. Termin transpozycji do porządku krajowego: r. Termin wejścia w życie nowej regulacji: najpóźniej r. Projekt założeń projektu ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej – marzec 2012 r. Obecnie projekt znajduje się na etapie uzgodnień międzyresortowych

Dyrektywa PE i Rady 2010/31/UE z dnia r. a zabytki Art. 4 ust. 2 dyrektywy: Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o nieokreślaniu lub niestosowaniu minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej do następujących kategorii budynków: -urzędowo chronionych jako część wyznaczonego środowiska lub z powodu ich szczególnych wartości architektonicznych lub historycznych, o ile zgodność z pewnymi minimalnymi wymaganiami dotyczącymi charakterystyki energetycznej zmieniałaby w sposób niedopuszczalny ich charakter lub wygląd (tzw. klauzula szczególnego zastanowienia się (clause of special consideration) Projekt założeń projektu ustawy o charakterystyce energetycznej budynków: Przepisy dotyczące obowiązku wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej nie będą miały zastosowania do budynków: - wpisanych do rejestru zabytków, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [ brak tożsamości przedmiotowej z art. 5 ust. 7 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane]

Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacjnych i remontowych audyt energetyczny – opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego audyt remontowy - opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia remontowego, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne Przedsięwzięcie remontowe Ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania budynków Remont Wymiana okien lub remont balkonów Przebudowa, w wyniku której następuje ulepszenie Wyposażenie w instalacje i urządzenia wymagane dla oddawanych do użytkowania budynków mieszkalnych Budynki wielorodzinne, których użytkowanie rozpoczęto przed dniem r. Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię Premia termomodernizacyjna Premia remontowa

Audyt energetyczny/ audyt remontowy Budynek zabytkowy Inwestor/ użytkownik Audytor energetyczny/ architekt ( wskazanie optymalnego wariantu przedsięwzięcia - pod względem ekonomicznym i energetycznym ) Konserwator zabytków (poprawa komfortu użytkowania budynku, niski koszt przedsięwzięcia przy jak najlepszych efektach) (Poszanowanie autentycznej substancji zabytkowej, zasada nieingerencji)

w treści ustawy brak jest bezpośredniego odniesienia do zabytków – (brak klauzuli wyłączeniowej bądź szczególnej regulacji w stosunku do obiektów zabytkowych) - mimo to ustawa znajduje zastosowanie względem zabytków, które są przedmiotem przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych; w uzasadnieniu projektu ustawy zwrócono uwagę, iż „program remontów i termomodernizacji budynków mieszkalnych pozwoli utrzymać część zagrożonej, często zabytkowej, substancji mieszkaniowej, w tym zasobów prywatnych, w których przez wiele lat najemcy płacili zaniżony czynsz regulowany”; brak szczególnej regulacji w odniesieniu do zabytków stanowi realne zagrożenie prowadzenia działań przy zabytku, nieakceptowalnych ze stanowiska konserwatorskiego; ustawa promuje zastosowanie rozwiązań optymalnych ekonomicznie, co nie sprzyja stosowaniu nowoczesnych i kosztownych rozwiązań służących jak najmniejszej ingerencji w substancję zabytkową; Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów a obiekty zabytkowe

Poprawa charakterystyki energetycznej i remont zabytków nie musi stać w sprzeczności z zachowaniem wartości zabytkowych obiektów Główne postulaty: Nowelizacja ustawy o wpieraniu termomodernizacji i remontów włączająca do jej treści szczególne rozwiązania prawne, techniczne i finansowe w przedmiocie termomodernizacji i remontu obiektów objętych ochroną konserwatorską; Zwiększenie świadomości istnienia problemów konserwatorskich po stronie audytorów energetycznych i architektów oraz zwiększenie świadomości wymogów dotyczących poprawy charakterystyki energetycznej po stronie konserwatorów zabytków; Dialog pomiędzy uczestnikami przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych, prowadzący do wypracowania kompromisowego i racjonalnego rozwiązania; Promowanie zastosowania względem zabytków nowoczesnych rozwiązań termomodernizacyjnych i remontowych, ograniczających do minimum ingerencję w substancję zabytkową obiektu; Zwiększenie partycypacji państwa w ramach przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych prowadzonych przy zabytkach – stworzenie specjalnego funduszu (podfunduszu) dla termomodernizacji i remontu obiektów zabytkowych (pokrywającego różnicę w koszcie przedsięwzięcia realizowanego przy zabytku w stosunku do kosztu przedsięwzięcia realizowanego przy innego rodzaju obiektach);

Dziękuję za uwagę Jacek Brudnicki Starszy specjalista ds. prawnych Narodowy Instytut Dziedzictwa /