Partnerstwo publiczno-prywatne Przepisy prawa a praktyka Piotr Duda Senior Associate Domański Zakrzewski Palinka Warszawa, dnia 28 listopada 2008 r.

Obecne perspektywy  zbliżający się kryzys gospodarczy  rosnące trudności z uzyskaniem kredytów bankowych na inwestycje infrastrukturalne i zakup nieruchomości  ogromne środki w ramach perspektywy finansowej (ogółem ok. 85 miliardów EUR)  EURO 2012

Podstawowe instrumenty współpracy publiczno-prywatnej  umowa o PPP lub spółka celowa w trybie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym  spółka celowa w trybie ustawy o gospodarce komunalnej  koncesja na roboty budowlane  koncesja na usługi (po wejściu w życie odpowiednich przepisów)

Instrument 1 – wspólne przedsięwzięcie w trybie ustawy o PPP ZALETY:  Działalność w trybie partnerstwa publiczno-prywatnego na podstawie ustawy o PPP pozwala obciążyć partnera prywatnego obowiązkiem ponoszenia wydatków związanych ze wspólnym przedsięwzięciem. Przy zapewnieniu odpowiednich uregulowań, gmina płaci za rezultat i nie musi prowadzić bieżącej działalności operacyjnej związanej z przedsięwzięciem.  PPP - elastyczny instrument, dzięki któremu pozyskiwane jest dodatkowe źródło środków, a jednocześnie zwiększana jest efektywność i jakość podejmowanych inwestycji i usług  Obecnie – istotne poparcie polityczne dla przedsięwzięć o charakterze partnerstwa publiczno-prywatnego.

Instrument 1 – wspólne przedsięwzięcie w trybie ustawy o PPP ZALETY:  Projektowana nowa ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (obecnie w Senacie) – w założeniach naprawienie błędów poprzedniej ustawy  Charakter ramowy nowej ustawy – zniesienie ograniczeń  Zgodnie z deklaracjami, prowadzenie inwestycji w trybie Ustawy o PPP nie będzie jedynym sposobem organizowania współpracy publiczno-prywantej

Instrument 1 – wspólne przedsięwzięcie w trybie ustawy o PPP TRUDNOŚCI:  W chwili obecnej przepisy regulujące podejmowanie współpracy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego są uznawane za trudne do praktycznego zastosowania  Brak doświadczenia i dobrych praktyk.  Niedostateczne działania informacyjne i promocyjne (np. projekty pilotażowe)  Brak struktury instytucjonalnej dla rozwoju PPP w Polsce

Instrument 1 – wspólne przedsięwzięcie w trybie ustawy o PPP TRUDNOŚCI:  Partnerstwo publiczno-prywatne nie może wykraczać poza realizację „zadania publicznego”, a więc nie może dotyczyć projektów o czysto komercyjnym charakterze  Nowoprojektowane przepisy – zasadne bardziej szczegółowe uregulowanie wybranych kwestii (zwłaszcza w zakresie funkcjonowania spółki celowej – np. zasady zwrotu składnika majątkowego wykorzystanego niezgodnie z przeznaczeniem, umowa spółki a umowa PPP)  Nowoprojektowane przepisy – zasadne wprowadzenie jasnych reguł kolizyjnych (stosunek ustawy o PPP do ustawy o koncesjach, KSH itp.)

Instrument 2 – spółka celowa gminy i inwestora prywatnego ZALETY:  Gmina wnosi nieruchomość aportem w zamian za udziały, a inwestor obejmuje udziały w zamian za wkład gotówkowy. Tym samym możliwe jest stworzenie organizmu, który byłby zdolny do wybudowania poszczególnych obiektów lub zlecenia ich budowy podmiotowi trzeciemu (dysponuje nieruchomością i niezbędnymi środkami finansowymi).  Gmina może zobowiązać inwestora uczestniczącego w spółce celowej (np. w umowie inwestycyjnej, umowie wspólników) do sfinansowania (lub współfinansowania) budowy określonego obiektu dodatkowego, np. odcinka drogi.  Dzięki uczestnictwu w spółce celowej, gmina (pod warunkiem zapewnienia odpowiednich mechanizmów korporacyjnych w umowie spółki oraz umowie wspólników) ma odpowiednią kontrolę nad realizacją inwestycji realizowanej za pośrednictwem tej spółki.

Instrument 2 – spółka celowa gminy i inwestora prywatnego TRUDNOŚCI:  Brak jasno określonych zasad funkcjonowania spółek komunalnych, brak reguł dotyczących wyboru partnera do spółki  Sposób powierzania zadań spółce komunalnej  Działając w formie spółki celowej, gmina podlega ograniczeniom przewidzianym w Ustawie o samorządzie gminnym i Ustawie o gospodarce komunalnej. Podstawowe ograniczenie związane jest z faktem, iż gmina może uczestniczyć w spółkach handlowych jedynie w celu realizacji zadań własnych gminy, w tym zadań użyteczności publicznej. Uczestnictwo gminy w spółkach handlowych w celach czysto komercyjnych jest w chwili obecnej uważane za niedopuszczalne  Istnieją ograniczenia w przystępowaniu przez gminę do spółek prawa prywatnego poza sferą użyteczności publicznej (przewidziane w Ustawie o gospodarce komunalnej; możliwe jest wówczas jednak wykorzystanie możliwości przyznanej przez art. 10 ust. 2 tej ustawy).

Instrument 3 – koncesje na roboty budowlane ZALETY:  Wykorzystanie instrumentu koncesji na roboty budowlane umożliwia gminie realizację projektów bardzo niewielkim kosztem – koszty projektu oraz ryzyko ekonomiczne obciążą koncesjonariusza.  Stosowanie instrumentu przewidzianego wprost w przepisach prawa (polskiego i wspólnotowego) zmniejsza ryzyko koncesjonodawcy i koncesjonariusza.  Instrument ten jest powszechnie stosowany w innych krajach (np. Hiszpania).  Instrument może być ważnym uzupełnieniem

Instrument 3 – koncesje na roboty budowlane TRUDNOŚCI:  Nasze doświadczenie wskazuje, iż realizacja koncesji na roboty budowlane jest atrakcyjna dla inwestora prywatnego tylko w sytuacji, gdy budowany obiekt zapewnia relatywnie szybki zwrot z inwestycji. Przykładowo w przypadku parkingów oznacza to, że ilość miejsc parkingowych do wybudowania musi być odpowiednio duża. Należy pamiętać, że w ramach umowy koncesyjnej ryzyko ekonomiczne zostaje przetransferowane na podmiot prywatny.  Rozwiązanie to, jako nowe w polskim systemie prawa, nie jest jeszcze szeroko stosowane w Polsce, choć wiele miast planuje obecnie jego wprowadzenie (np. Kraków i Wrocław). W innych krajach europejskich, np. w Hiszpanii, koncesje na roboty budowlane są natomiast powszechnie stosowane.

Instrument 4 – koncesje na usługi  Dotychczas ten instrument przewidziano w obecnie obowiązującej ustawie o PPP, niedziałającej w praktyce  Projekt nowej ustawy w toku procesu legislacyjnego  Rozwiązanie interesujące np. w transporcie miejskim

Zidentyfikowane problemy  Ograniczenia w możliwej działalności jednostek samorządu terytorialnego  Zamówienia publiczne – na etapie wyboru inwestora/partnera oraz na etapie funkcjonowania projektu  Pomoc publiczna – w zależności od warunków udziału podmiotu publicznego w przedsięwzięciu i struktury projektu  Sposób funkcjonowania spółki – rozliczenia pomiędzy partnerami  Brak elastyczności działania – obawa przed stosowaniem nowych rozwiązań  Małe doświadczenie w wykorzystaniu omawianych konstrukcji

Piotr Duda Senior Associate Tel: (+48-22) DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Nasze biura: Szosa Chełmińska Toruń tel. 48 (56) fax 48 (56) Fotografie autorstwa pracowników kancelarii Domański Zakrzewski Palinka Rondo ONZ Warszawa tel. 48 (22) fax 48 (22) ul. Powstańców Śląskich Wrocław tel. 48 (71) fax 48 (71) ul. Paderewskiego Poznań tel. 48 (61) fax 48 (61) ul. Traugutta Łódź tel. 48 (42) fax 48 (42)