Zarządzanie Projektami w Mieście Poznaniu. Wstęp i podstawowe założenia Cykl życia projektu – zarys metodyki zarządzania projektami Dalsze działania wdrożeniowe.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Proces doboru próby. Badana populacja – (zbiorowość generalna, populacja generalna) ogół rzeczywistych jednostek, o których chcemy uzyskać informacje.
Advertisements

Działania w zakresie rewitalizacji służące realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014 – 2020 Urząd Marszałkowski.
Jak złożyć wniosek ? (GWA) Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata
Zarządzanie Zmianą Sesja 3 Radzenie sobie z ludzkimi aspektami zmiany: opór.
Tworzenie odwołania zewnętrznego (łącza) do zakresu komórek w innym skoroszycie Możliwości efektywnego stosowania odwołań zewnętrznych Odwołania zewnętrzne.
GRUPY I ZESPOŁY © dr E.Kuczmera-Ludwiczyńska, mgr D.Ludwiczyński.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Benchmarking – narzędzie efektywnej kontroli zarządczej.
Ekonomika i projektowanie przedsięwzięć przedsiębiorstw – plan marketingowy oraz plan zarządzania Michał Suchanek Katedra Ekonomiki i Funkcjonowania Przedsiębiorstw.
Pomoc publiczna i pomoc de minimis w ramach konkursu RPLU IZ /15 - Programy typu outplacement Oddział Monitoringu i Ewaluacji Departament.
Sprawozdawczość. Podstawowe terminy Okres sprawozdawczy  3 kolejne miesiące, licząc od daty zawarcia umowy o dofinansowanie projektu Rodzaje raportów.
CO TO SĄ PROJEKTY INNOWACYJNE? PROJEKTY INNOWACYJNE WYTYCZNE EFS NIE WSKAZUJĄ ODRĘBNEJ DEFINICJI INNOWACYJNOŚCI.
Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, Warszawa, Polityka regulacyjna państwa w zakresie dostępu do infrastruktury na.
Przygotowanie projektu w ramach Programu Interreg V-A Polska-Słowacja Wspólny Sekretariat Techniczny Programu Interreg V-A Polska-Słowacja
Olsztyn, 27 czerwca 2012 Propozycja zmian kryteriów merytorycznych dla Osi I Przedsiębiorczość RPO WiM w ramach Poddziałania
„Premia na Horyzoncie” środki finansowe na działania wspomagające uczestnictwo jednostek naukowych w programie ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji.
Poznań, dnia 17 maja 2007r. KOORDYNACJA AUDYTÓW ZEWNĘTRZNYCH i MONITOROWANIE PROJEKTÓW UNIJNYCH Agnieszka Purgat Daniel Majewski Dominika Piechocka Biuro.
Metodologia tworzenia strategii wg Mirosława Gębskiego Euroinvestment.
Departament Zarządzania Programami Rozwoju Regionalnego Ul. Kościuszki 83, Olsztyn Tel. (0-89) , Fax (0-89) Urząd Marszałkowski.
Ćwiczenia Zarządzanie Ryzykiem Renata Karkowska, ćwiczenia „Zarządzanie ryzykiem” 1.
Finansowanie wybranych działań w parkach narodowych przy udziale środków funduszu leśnego - zakres finansowy Warszawa, 06 kwietnia 2016r.
„Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności woj. podlaskiego – część II, administracja samorządowa”
DANUTA SZCZEPANIK Sekretarz Miasta Legionowo EWA MILNER-KOCHAŃSKA Pełnomocnik ds. Systemu Przeciwdziałania Zagrożeniom Korupcyjnym Przeciwdziałanie korupcji.
Połączenie towarzystw budownictwa społecznego Opracowano w BNW UMP 2008.
Wnioskowanie o płatność Sektorowy Program Operacyjny TRANSPORT Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego.
Departament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi GRUPA ROBOCZA WSPIERAJĄCA PRZYGOTOWANIE KUJAWSKO – POMORSKIEGO REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO.
Kwalifikowalność wydatków w RPO Działanie 8.3. Materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego.
AS-QUAL Szkolenia Doradztwo Audity Usprawnienia zarządzania organizacjami (normy zarzadzania) Grażyna.
Projekt Regulaminu Działania Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata
EWALUACJA PROJEKTU WSPÓŁFINANSOWANEGO ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIE J „Wyrównywanie dysproporcji w dostępie do przedszkoli dzieci z terenów wiejskich, w.
Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy dotyczy każdego. Jest dobre dla ciebie. Dobre dla firmy. Partnerstwo dla prewencji Co badanie ESENER może nam powiedzieć.
Główne etapy procedury administracyjnej związanej z uzyskaniem stopnia doktora nauk chemicznych Uzyskanie kompetencji merytorycznych wynikających realizacji.
Kryteria wyboru projektów w ramach osi IX Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Fundusze unijne Rozplanowanie działań i środków w budżecie.
Projekt współfinansowany ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna Wsparcie jst w procesie przygotowania.
EWALUACJA JAKO ISTOTNY ELEMENT PROJEKTÓW SYSTEMOWYCH Sonia Rzeczkowska.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Kryteria wyboru projektów dla operacji wspieranych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura.
Audyt rachunkowości w jsfp (podsumowanie) oraz audyt projektów UE Ministerstwo Finansów 25 czerwca 2015 r. 1.
Umowy o dofinansowanie projektów, umowy partnerskie - na co warto zwrócić szczególną uwagę Grzegorz Gołda PWT PL-SK.
Współpraca z beneficjentami, przepływ informacji w ramach projektu Grzegorz Gołda WST PWT PL-SK.
OPTYMALNY CEL I PODSTAWY ROZWOJU SZKOŁY. PRZEDE WSZYSTKIM DZISIEJSZA SZKOŁA POWINNA PRZYGOTOWYWAĆ DO ŻYCIA W DRUGIEJ POŁOWIE XXI WIEKU.
Zmienione kryteria formalne dla poszczególnych działań/poddziałań EFS w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014.
1 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko „Dla rozwoju infrastruktury.
RAPORT Z BADAŃ opartych na analizie wyników testów kompetencyjnych przeprowadzonych wśród uczestników szkoleń w związku z realizacją.
KOSZTY W UJĘCIU ZARZĄDCZYM. POJĘCIE KOSZTU Koszt stanowi wyrażone w pieniądzu celowe zużycie majątku trwałego i obrotowego, usług obcych, nakładów pracy.
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Aglomeracji Jeleniogórskiej Wydział Zarządzania Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnymi Aglomeracji Jeleniogórskiej.
Działalność konsultantów wojewódzkich zmiany w ustawie o konsultantach w ochronie zdrowia oświadczenia składane przez konsultantów kontrola podmiotów leczniczych.
Model Przejść Międzyoperatorskich (na podstawie uwag i rekomendacji izb oraz operatorów) Warszawa, 16 czerwca 2008 r.
Ocena poziomu kompetencji i umiejętności administracji publicznej w zakresie zarządzania rozwojem i kreowania innowacji Urząd Marszałkowski Województwa.
LIDER PROJEKTUPARTNERZY PROJEKTU Towarzystwo Wiedzy Powszechnej Oddział Regionalny w Płocku Stowarzyszenie Academia Economica Projekt współfinansowany.
Białystok, 10 sierpnia 2010 r. Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności województwa podlaskiego – część II, administracja samorządowa 1.
Finansowanie wybranych działań w parkach narodowych przy udziale środków funduszu leśnego - zakres merytoryczny Warszawa, 06 kwietnia 2016 r.
Ocena oddziaływania na środowisko jako warunek uzyskania funduszy unijnych w ramach I i II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata
Departament Rozwoju Regionalnego, Wydział Zarządzania RPO, Biuro Ewaluacji RPO Założenia przyszłego okresu programowania Założenia przyszłego.
Działanie 321 „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” TARGOWISKA STAŁE Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski.
Raport Electus S.A. Zapotrzebowanie szpitali publicznych na środki finansowe w odniesieniu do zadłużenia sektora ochrony zdrowia Olsztyn, r.
Wieloaspektowa analiza czasowo- kosztowa projektów ze szczególnym uwzględnieniem kryterium jakości rozwiązań projektowych AUTOR: ANNA MARCINKOWSKA PROMOTOR:
Dobre praktyki oraz najczęstsze błędy popełniane przez przedsiębiorców r. Piotr Nędzewicz.
Strategia Rozwoju Powiatu Kluczborskiego planowanie strategiczne w JST Małgorzata Ziółkowska tel kom
Podsumowanie wdrażania części Osi „Przedsiębiorczość” RPO Warmia i Mazury 2007–2013 w 2008 roku.
Definiowanie i planowanie zadań typu P 1.  Planowanie zadań typu P  Zadania typu P to zadania unikalne służące zwykle dokonaniu jednorazowej, konkretnej.
BEZPIECZNA+ Jest to Rządowy program wspomagania w latach 2015–2018 organów prowadzących szkół w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i.
Departament Rozwoju Regionalnego, Wydział Zarządzania RPO Informacja sprawozdawcza w zakresie ewaluacji RPO WK-P na lata Jolanta Rudnicka Biuro.
Zespół trenerów FAOW – Janina Jaszczur, Inga Kawałek, Ryszard Kamiński, Ryszard Zarudzki Zasady kontroli Wnioskodawców w PPLeader+
Działania ewaluacyjne prowadzone przez IZ RPO WK-P w roku 2014 Jolanta Rudnicka Biuro Ewaluacji Posiedzenie Komitetu Monitorującego RPO r. Departament.
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn (w oparciu o standard minimum) Olsztyn, 6 czerwca 2016r.
1 Definiowanie i planowanie zadań budżetowych typu B.
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Aglomeracji Jeleniogórskiej
Zgłoszenia w ramach kategorii Doskonała komunikacja z klientami
Zgłoszenie do konkursu
Zapis prezentacji:

Zarządzanie Projektami w Mieście Poznaniu

Wstęp i podstawowe założenia Cykl życia projektu – zarys metodyki zarządzania projektami Dalsze działania wdrożeniowe Agenda

Definicja Projektu - ograniczony czasowo, tj. posiadający jasno określony początek i koniec, zbiór działań realizowanych w celu wytworzenia unikatowego produktu, usługi, rezultatu. Projekt posiada jasno określone i mierzalne cele. Definicja Procesu – zbiór powtarzalnych zadań, wzajemnie powiązanych i zależnych od siebie, wykonywanych w sposób ustalony w celu osiągnięcia zaplanowanego rezultatu. Proces posiada jasno określone i mierzalne cele. Produkt procesu jest znany, zaplanowany (posiadający znane cechy i właściwości) i powtarzalny. Wstęp i podstawowe założenia

Podstawowym cechą różniącą proces i projekt jest powtarzalność i rutynowość tego pierwszego oraz unikalność tego drugiego. Ze względu na swój charakter, działania powtarzalne, czyli procesy charakteryzują się znacznie mniejszym ryzykiem. Procesy łatwiej zmierzyć ze względu na ich powtarzalność, w przypadku niepowtarzalnych i nierutynowych projektów jest to znacznie trudniejsze. Wstęp i podstawowe założenia

Miasto Poznań zarządza zarówno procesami jak i realizowanymi projektami po to by zapewnić możliwość osiągania zdefiniowanych celów strategicznych. Procesy należy rozumieć jako świadczenie usług na rzecz swoich interesariuszy (mieszkańcy, instytucje, firmy, inne podmioty). Zarządzanie procesami ma spowodować odpowiednią jakość oraz efektywność tych usług. Projekty należy rozumieć jako działania wykraczające poza bieżącą działalność (usługi), które są realizowane w celu zapewnienia rozwoju. Wstęp i podstawowe założenia

Zarządzanie projektami ma zapewnić, że cele rozwoju będą osiągane. Z kolei rozwój miasta zapewnia przewagę konkurencyjną. Jednocześnie rozwój nie może zaburzać bieżącego funkcjonowania Miasta (świadczenia usług) z punktu widzenia jego ustawowych zadań. Realizacja Projektów wynika z ustanowionej Strategii Rozwoju Miasta Poznania oraz Wieloletniej Prognozy Finansowej. Projekty mogą być realizowane: w ramach programów strategicznych, w ramach podstawowej działalności struktur miejskich, w ramach modyfikacji działań procesowych (optymalizacja procesów). Wstęp i podstawowe założenia

W zarządzaniu projektami przez Miasto Poznań wyróżniamy pięć poziomów zarządzania: Prezydenta Miasta Poznania, Strategii Miasta Poznania, Promotora Programu Strategicznego/ Zastępca Prezydenta, Sekretarz Miasta, Programu Strategicznego/ Wydziału Merytorycznego, Projektu. Wstęp i podstawowe założenia

Poziom Prezydenta Miasta Poznania to poziom zatwierdzenia wyboru zrównoważonego portfela projektów. Poziom Strategii Miasta Poznania – to poziom monitorowania całego portfela projektów przez Komitet Sterujący, który jednocześnie rekomenduje Prezydentowi Miasta Poznania projekty do uruchomienia, a także rekomenduje działania i rozwiązania dotyczące portfela/ projektów; Poziom Promotora Programu Strategicznego/ Zastępcy Prezydenta, Sekretarza Miasta – to poziom monitorowania i prowadzenia bieżącej ewaluacji portfeli projektów realizowanych w podległych Programach Strategicznych lub komórkach organizacyjnych i oceny podejmowanych działań, a także wdrażania działań i rozwiązań dotyczących portfela/ projektów; Wstęp i podstawowe założenia

Poziom Programu Strategicznego/ Dyrektora Wydziału – to poziom, na którym Przewodniczący Programu Strategicznego zarządza portfelem projektów Programu Strategicznego, a Dyrektor Wydziału zarządza projektami przypisanymi do Wydziału (nie przypisanymi do żadnego Programu Strategicznego); Jest to poziom zarządczy realizacji pojedynczego projektu; Poziom Projektu - Kierownik Projektu zarządza na poziomie operacyjnym przydzielonym mu projektem. Wstęp i podstawowe założenia

Cykl życia projektu FAZY PROJEKTU Proces zarządzania projektem REALIZACJA / i MONITOROWANIE REALIZACJA / i MONITOROWANIE ZAMYKANIE INICJOWANIE PLANOWANIE

Pomysł Projektu Pomysł Projektu jest dokumentem zarządczym zawierającym najistotniejsze informacje dotyczące zidentyfikowanej, niezaspokojonej potrzeby dostarczenia unikatowego produktu/ usługi i osiągnięcia rezultatu. Powyższe informacje mają charakter ogólnych danych, które przy późniejszym szczegółowym planowaniu projektu mogą ulec zmianie. Pomysł Projektu wypełnia Wnioskodawca (Wydział UM, lub MJO), który zidentyfikował potrzebę projektową. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Pomysł Projektu Celem opracowania Pomysłu Projektu jest zatwierdzenie jego podstawowych parametrów, na odpowiednich Poziomach Zarządzania: Projektu; Programu Strategicznego/ Dyrektora Wydziału lub MJO; Promotora Programu Strategicznego/ Decernenta; Strategii Miasta Poznania INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Pomysł Projektu Zatwierdzenie Pomysłu Projektu ma utwierdzić Wnioskodawcę oraz właściwe szczeble Kierownictwa, że potrzeba realizacji projektu jest: właściwe zdefiniowana, zbieżna ze Strategią Miasta Poznania, oraz realna i możliwa do przeprowadzenia w proponowanym okresie. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Dokument Pomysłu Projektu Dokument „Pomysł Projektu” składa się z części, których wypełnienie ma sprawić, że zidentyfikowana potrzeba projektowa będzie poddana właściwej i pełnej ocenie. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Formularz „Pomysłu Projektu” wypełnia wnioskodawca. Pomysł Projektu podlega akceptacji: właściwego Przewodniczącego Programu Strategicznego (poprzez Sekretariat Programów Strategicznych) lub Dyrektora Wydziału lub MJO. Jest to zależne od tego, czy cel projektu jest zbieżny czy nie z jednym z zatwierdzonych Programów Strategicznych. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Odrzucenie Pomysłu Projektu na tym etapie kończy ścieżkę akceptacji dokumentu. Zaakceptowany Pomysł Projektu jest przekazywany przez Sekretariat Programów Strategicznych do właściwego Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza celem zatwierdzenia. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Pomysł Projektu zatwierdzony przez Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza jest następnie opiniowany przez: Biuro Koordynacji Projektów – następuje tu ocena dokumentu pod względem formalnym (wypełnienie wszystkich pól formularza „Pomysł Projektu”) oraz ocena logiki powiązań wskazanych w „Pomyśle Projektu”: celu, zakresu, korzyści projektu oraz wstępnego i ogólnego harmonogramu. Ponadto ocenie podlega powiązanie „Pomysłu Projektu” z innymi, już realizowanymi lub zgłoszonymi do oceny, „Pomysłami Projektów ”, INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Pomysł Projektu zatwierdzony przez Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza jest następnie opiniowany przez: Wydział Rozwoju Miasta – następuje tu przede wszystkim ocena zbieżności opisanych celów „Pomysłu Projektu” ze Strategią Rozwoju Miasta Poznania, a także zbieżność „Pomysłu Projektu” z innymi już realizowanych lub planowanymi do realizacji projektami. Niniejsza ocena ma ponadto wykluczyć realizację dwóch podobnych, co do celu oraz zakresu, projektów, INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Pomysł Projektu zatwierdzony przez Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza jest następnie opiniowany przez: Wydział Budżetu i Analiz - ocena „Pomysłu Projektu” skupia się przede wszystkim na możliwości finansowania projektu w zakładanym zakresie oraz przedstawionej wstępnej analizie kosztów i korzyści finansowych. INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

INICJOWANIE PLANOWANIE Ścieżka akceptacji Pomysłu Projektu Zaopiniowany dokument jest przekazywany przez Sekretariat Programów Strategicznych do Sekretariatu Komitetu Sterującego, który przekazuje Pomysł Projektu na obrady Komitetu Sterującego. Komitet Sterujący może: zaakceptować Pomysł Projektu, zgłosić do niego uwagi do uwzględnienia, lub odrzucić. W przypadku odrzucenia Pomysłu Projektu przez Komitet Sterujący, Promotor Programu Strategicznego/ Zastępca Prezydenta lub Sekretarz może zwrócić się z prośbą do Prezydenta Miasta Poznania o wydanie ostatecznej decyzji. Akceptacja Pomysłu Projektu na wszystkich szczeblach oznacza jego uruchomienie i przejście z Fazy Planowania. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE

Rola Planowania w zarządzaniu projektami Planowanie jest początkiem ciągu funkcji zarządzania, jako szacunek wszystkich przewidzianych do osiągnięcia celów i koniecznych do tego środków. Z uwagi na to, że wszystkie inne funkcje zarządzania, tzn. organizowanie, motywowanie, kontrolowanie są ukierunkowane na osiągniecie planowanych celów, planowanie z konieczności wyprzedza te funkcje. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Rola Planowania w zarządzaniu projektami Z powyższego wynika, że funkcjom zarządzania usytuowanym po planowaniu nie przypisuje się żadnej samodzielnej mocy kierowniczej z punktu widzenia celów urzędu i środków ich realizacji. Ładunek kierowania projektem jest umiejscowiony jedynie w planowaniu - ono tworzy ramy, w których mieszczą się wszystkie inne czynności kierownicze. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Rola Planowania w zarządzaniu projektami Planowanie jest angażowaniem się w przyszłość, gdzie z góry trzeba ocenić zbiór ryzyk, problemów i sposobów ich rozwiązywania tak, aby pożądane wyniki osiągnąć w sposób najbardziej efektywny i pewny ujęty w sekwencję kolejnych zadań. Planowanie jest więc świadomym, opartym na jakiejś metodzie, sformalizowanym procesem podejmowania decyzji co do pożądanego przyszłego stanu organizacji i sposobów jego osiągania. Planowanie projektu dotyczy przyszłości - plany są tylko szacunkiem. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Rola Planowania w zarządzaniu projektami Im wyższy poziom niepewności w projekcie, tym większe jest prawdopodobieństwo, że prognozy będą znacząco odbiegały od rzeczywistości. Jaki czas i budżet projektu należy przeznaczyć na jego planowanie i późniejszą kontrolę? Zależy to od następujących czynników: Złożoności projektu, Wielkości projektu, Niepewności, Wymogów organizacyjnych. Planowanie projektu jest przeprowadzane przez cały cykl życia projektu. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

DIP jako podstawowy dokument zarządczy Dokument Inicjujący Projekt (DIP) określa w sposób szczegółowy, jakie zadania będą realizowane, w jakim czasie i za pomocą jakich zasobów. W Fazie Realizacji i Monitorowania Projektu stanowić będzie podstawowe narzędzie dla Kierownika Projektu do systematycznego i szczegółowego planowania realizacji poszczególnych etapów projektu, oraz nadzoru i kontroli wykonania zadań przez członków Zespołu Projektowego. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

DIP jako podstawowy dokument zarządczy DIP po zatwierdzeniu staje się planem bazowym i musi być dokumentem zawsze aktualnym przez cały czas trwania projektu, a to oznacza, że będzie podlegać on systematycznym zmianom wraz ze zmianami w projekcie. Każda zmiana musi zostać odnotowana w Tabeli Zmian DIP. Planowanie projektu przypisane jest Kierownikowi Projektu oraz Zespołowi Projektowemu. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

DIP jako podstawowy dokument zarządczy Podstawowymi elementami podlegającymi szczegółowemu planowaniu i mającymi wpływ pozostałe aspekty realizacji projektu są : Powyższe elementy w podstawowym stopniu składają się na jakość projektu: sposobu zarządzania oraz dostarczonych produktów i osiągniętych efektów. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

DIP jako podstawowy dokument zarządczy Zakres projektu – co należy zrobić, jakie zadania wykonać, jakie produkty dostarczyć, by osiągnąć zakładany cel projektu i korzyści z jego realizacji? Harmonogram projektu – w jakim czasie, w jakiej kolejności należy realizować zadania i dostarczać produkty by zapewnić wewnętrzną spójność projektu oraz osiągnięcie zakładanego celu projektu i korzyści z jego realizacji? Budżet projektu – jakie środki finansowe należy zarezerwować w budżecie Miasta, by zapewnić możliwość realizacji zadań i dostarczenia produktów w zakładanym czasie? REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Kompletny w swojej treści dokument jest przekazywany przez Kierownika Projektu do Przewodniczącego Programu Strategicznego lub Dyrektora Wydziału lub MJO. Zaakceptowany dokument jest przekazywany przez Przewodniczącego Programu Strategicznego lub Dyrektora Wydziału lub MJO do Promotora Programu Strategicznego lub właściwego dla Dyrektora Wydziału lub MJO Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Po ostatecznej akceptacji DIP, Przewodniczący Programu Strategicznego lub Dyrektor Wydziału lub MJO poprzez Sekretariat Programów Strategicznych przekazuje dokument do ośrodków opiniujących: Biura Koordynacji Projektów - ocena formalnej poprawności i kompletności przygotowanego DIP oraz ocena realności zawartych w nim informacji, w szczególności w odniesieniu do: zakresu projektu, ogólnego harmonogramu projektu, planu jakości produktów, planu komunikacji, ryzyka projektu; w przypadku projektów planowanych do dofinansowania ze środków zewnętrznych - zgodność informacji zawartych w DIP z zakresem dokumentacji wymaganej do złożenia wniosku o dofinansowanie projektu; REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Po ostatecznej akceptacji DIP, Przewodniczący Programu Strategicznego lub Dyrektor Wydziału lub MJO poprzez Sekretariat Programów Strategicznych przekazuje dokument do ośrodków opiniujących: Wydziału Rozwoju Miasta – ocena zbieżności informacji zawartych w DIP ze Strategią Rozwoju Miasta Poznania: zakres projektu, korzyści z realizacji projektu, zależności i powiązania; ocena DIP względem spójności z portfelem projektów realizowanych w ramach Strategii Rozwoju Miasta Poznania (zrównoważony rozwój miasta Poznania); propozycja nadania priorytetu dla projektu względem innych projektów proponowanych do realizacji lub już będących w Fazie Realizacji i Monitorowania; REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Po ostatecznej akceptacji DIP, Przewodniczący Programu Strategicznego lub Dyrektor Wydziału lub MJO poprzez Sekretariat Programów Strategicznych przekazuje dokument do ośrodków opiniujących: Wydziału Budżetu i Analiz - ocena poprawności powiązania poszczególnych etapów ogólnego harmonogramu projektu z budżetem zadaniowym oraz ocena zdolności finansowych Miasta Poznania względem zaplanowanych w DIP kosztów. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Zaopiniowany DIP jest przekazywany przez ośrodki opiniujące do Sekretariatu Komitetu Sterującego, który przekazuje go równolegle do Przewodniczącego Komitetu Sterującego, oraz do Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza. Komitet Sterujący ocenia pakiety projektów (lub projekt) i wydaje rekomendacje dla Prezydenta Miasta Poznania dotyczące ich uruchomienia, bądź przesunięcia realizacji na okres późniejszy. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Następnie dokument za pośrednictwem Sekretariatu Komitetu Sterującego przekazywany jest równolegle do Promotora Programu Strategicznego lub Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza oraz do Przewodniczący Programu Strategicznego lub Dyrektora Wydziału lub MJO. Prezydent, po zapoznaniu się z rekomendacjami ze strony Komitetu Sterującego, w konsultacji z Zastępcami Prezydenta lub Sekretarzem oraz Skarbnikiem podejmuje decyzję o akceptacji w części lub całości rekomendacji przedstawionych przez Komitet Sterujący. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Ścieżka akceptacji DIP Ostateczna informacja o przyznaniu zgody na realizację projektu przekazywana jest jako wyciąg z „Protokołu z posiedzenia Prezydenta Miasta Poznania z Zastępcami Prezydenta, Skarbnikiem Miasta i Sekretarzem” wszystkim zainteresowanym stronom. Akceptacja DIP oznacza zgodę na wykonanie projektu i przejście do Fazy Realizacji i Monitorowania. REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE ZAMYKANIE PLANOWANIE INICJOWANIE

Zlecanie zadań do realizacji Po formalnym uruchomieniu projektu kierownik projektu przydziela zadania członkom zespołu projektowego. Kierownik projektu potwierdza możliwość wykonania zadań przez osoby, które są do niego przypisane: termin realizacji; zrozumienie zadania przez jego wykonawców; ZAMYKANIE INICJOWANIE PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zlecanie zadań do realizacji INICJOWANIE Planowanie zaangażowania i potwierdzenie uczestnictwa w projekcie pracownika odbywa się za pomocą „Karty udziału w Projekcie” (załącznik nr 4 do Metodyki) W przypadku, gdy brakuje zasobów ludzkich do realizacji niektórych zadań, kierownik projektu ocenia czy brak tych zasobów stanowi zagrożenie dla terminu realizacji projektu – jeżeli tak, rejestruje ryzyko w „Rejestrze ryzyk i problemów” oraz podejmuje działania zapobiegające powstaniu problemu: prowadzi konsultacje z dysponentami potrzebnych zasobów np. z kierownikami innych projektów lub kierownikami komórek organizacyjnych w celu pozyskania brakujących zasobów, PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zlecanie zadań do realizacji INICJOWANIE Jeżeli pomimo podjętych działań kierownik projektu nie jest w stanie pozyskać brakujących zasobów, powinien zwrócić się o pomoc do przewodniczącego programu Strategicznego, za pośrednictwem właściwego liniowo dyrektora wydziału lub MJO, wskazując konsekwencje braku zasobów dla przebiegu projektu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE W DIP zdefiniowany został plan komunikacji, w którym określono obowiązujące zasady komunikacji w projekcie, m.in.: odbiorcy/grupy odbiorców komunikacji projektowej, cykl spotkań projektowych, kanały komunikacji ( , telefon, skrzynki funkcyjne, spotkania bezpośrednie). Członkowie zespołu projektowego (również podmioty zewnętrzne realizujące projekt) mają obowiązek okresowo (zgodnie z planem komunikacji) przekazywać PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE Postęp prac jest raportowany w odniesieniu do zadań, które znajdują się w trakcie realizacji lub powinny, zgodnie z planem, znajdować się w trakcie realizacji. Jeśli postęp prac jest zgodny z planem, a prawdopodobieństwo ukończenia zadań w terminie jest wysokie, nie są wymagane żadne dodatkowe informacje o wykonanych zadaniach. Jeśli postęp prac nie jest zgodny z planem, a dotrzymanie terminów jest zagrożone, osoba raportująca zobowiązana jest wpisać komentarz o przyczynach takiego stanu rzeczy i ocenić możliwości powrotu do planu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE Zadaniem kierownika projektu jest pozyskanie wszystkich informacji o postępie prac. W sytuacji gdy nie otrzymuje on kompletu informacji o postępie prac, kierownik projektu monituje w tej sprawie podmioty zewnętrzne lub członków zespołu projektowego. W razie dalszych opóźnień zgłasza problem na wyższy szczebel zarządzania (do odpowiedniego dyrektora wydziału lub promotora programu strategicznego). PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE Kierownik projektu okresowo raportuje kluczowe parametry projektu przewodniczącemu programu strategicznego/dyrektorowi wydziału lub MJO oraz do Biura Koordynacji Projektów. Raportowanie odbywa się zgodnie z planem komunikacji, ale nie rzadziej niż raz na miesiąc. Kluczowe parametry projektu definiujemy jako: status ogólny – bieżący etap projektu; postęp prac, opierając się na kamieniach milowych (ogólny harmonogram projektu); PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE Kluczowe parametry projektu definiujemy jako: wydatkowanie środków narastająco – wydatkowanie środków analizowane jest zgodnie z płatnościami zrealizowanymi; zaangażowanie środków; szczegółowy postęp prac (opcjonalnie, w razie potrzeby); kluczowe ryzyka i problemy (ryzyka i problemy, których nie jest wstanie rozwiązać na swoim poziomie i potrzebuje wsparcia/decyzji). PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie komunikacją i raportowanie INICJOWANIE Zadaniem przewodniczącego programu strategicznego/dyrektora wydziału lub MJO jest opracowanie zbiorczego kwartalnego raportu postępu prac w ramach portfela projektów programu strategicznego lub projektów wydziału lub MJO. Raport kwartalny jest przekazywany za pośrednictwem Sekretariatu Programów Strategicznych do Sekretariatu Komitetu Sterującego, który następnie opiniuje i przekazuje do Komitetu Sterującego. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Realizacja i monitorowanie zadań projektowych INICJOWANIE Przystępując do monitorowania realizacji zadań, kierownik projektu powinien dysponować ogólnym harmonogramem projektu oraz bieżącymi informacjami o postępach prac. Kierownik projektu weryfikuje kompletność i poprawność informacji o postępach prac pozyskanych od członków zespołu: kompletność oznacza posiadanie informacji o postępach prac dla wszystkich zadań realizowanych w projekcie; poprawność oznacza przede wszystkim spójność z poprzednio raportowanymi postępami prac (zaawansowanie prac nie powinno się zmniejszać), ale również poprawność merytoryczną. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Realizacja i monitorowanie zadań projektowych INICJOWANIE Kierownik projektu monitoruje realizację zadań w projekcie, ocenia stan projektu i wyciąga odpowiednie wnioski. Po wykonaniu oceny stanu realizacji zadań możliwe są następujące sytuacje: projekt przebiega zgodnie z planem (lub występują niewielkie odchylenia, mieszczące się w granicach tolerancji) – wówczas nie są wymagane żadne dodatkowe działania; kierownik projektu widzi potrzebę wprowadzenia działań korygujących lub zapobiegawczych w odniesieniu do zidentyfikowanych ryzyk lub problemów w projekcie – należy więc postępować zgodnie z zasadami przeprowadzania takich działań; PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Realizacja i monitorowanie zadań projektowych INICJOWANIE Po wykonaniu oceny stanu realizacji zadań możliwe są następujące sytuacje: kierownik projektu widzi potrzebę wprowadzenia zmian w projekcie – w tym przypadku należy postępować zgodnie z zasadami zarządzania zmianą; kierownik projektu uznał, że zakończyła się realizacja wszystkich zadań projektowych i należy wykonać działania przewidziane dla zamykania projektu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Realizacja i monitorowanie zadań projektowych INICJOWANIE Monitorowanie realizacji projektu odbywa się również na poziomie przewodniczącego programu strategicznego/dyrektora wydziału lub MJO, który ocenia dostarczone przez kierownika projektu informacje. Jeśli projekt przebiega zgodnie z ogólnym harmonogramem, dodatkowe informacje nie są wymagane. Jeśli jednak dane wskazują na niezadowalający stan realizacji projektu, przewodniczący programu strategicznego/dyrektor wydziału lub MJO może wezwać kierownika projektu do uszczegółowienia dostarczonych informacji. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Realizacja i monitorowanie zadań projektowych INICJOWANIE W wyniku monitorowania, przewodniczący programu strategicznego/ dyrektor wydziału lub MJO decyduje o: kontynuacji projektu bez zmian lub wprowadzeniu odpowiednich zmian do DIP, zarekomendowaniu do promotora programu strategicznego/Zastępcy Prezydenta lub Sekretarza czasowego zwieszenia projektu. Wniosek o czasowe zawieszenie projektu kierowany jest za pośrednictwem Sekretariatu Programów Strategicznych do Sekretariatu PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie jakością produktów INICJOWANIE Każdy produkt/rezultat projektu powinien podlegać formalnemu odbiorowi – dotyczy to nie tylko końcowych, głównych produktów/rezultatów projektu, ale także pośrednich. Każdy ukończony produkt oraz uzyskany rezultat poddawany jest przeglądowi jakości, który wykonuje wyznaczona osoba odpowiedzialna. W ramach przeglądu jakości sprawdza się, czy produkt/rezultat spełnia kryteria odbioru określone wcześniej w planie jakości produktów. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie jakością produktów INICJOWANIE Plan odbioru rezultatu/produktu zawiera: termin odbioru (zgodnie z harmonogramem); kryteria odbioru – wymagania jakościowe. Kierownik projektu jest odpowiedzialny za nadzorowanie działań związanych z zarządzaniem jakością w projekcie, natomiast członkowie zespołu projektowego są odpowiedzialni za stosowanie się do ustalonych procedur zapewnienia i kontroli jakości. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie jakością produktów INICJOWANIE Kierownik projektu definiuje w harmonogramie zadania związane z odbiorem produktów/rezultatów: należy realnie oszacować czas trwania odbiorów: weryfikacja produktu, zgłoszenie uwag, poprawki, ponowna weryfikacja; kryteria odbioru produktu – wymagania jakościowe dla produktu zawarte w planie jakości produktów; odbierając produkt, należy uwzględnić ewentualne zmiany wymagań jakościowych. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE W Fazie Planowania kierownik projektu dokonuje identyfikacji i analizy potencjalnych ryzyk oraz planuje/ proponuje sposób reakcji na ryzyko, jako działania zapobiegawcze. W Fazie Realizacji i Monitorowania projektu mogą pojawiać się nowe ryzyka, jak i może zmieniać się ocena istniejących ryzyk. Kierownik projektu rejestruje i monitoruje zidentyfikowane ryzyka w trakcie całej realizacji projektu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE Częstotliwość przeglądu ryzyka w projekcie należy dostosować do czasu trwania i charakteru projektu. Kierownik projektu prowadzi przegląd ryzyk (okresowo, zgodnie z planem komunikacji) zmienia prawdopodobieństwo lub wpływ w wyniku zakończonych działań zapobiegawczych i korygujących. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE W każdym momencie trwania projektu: każdy członek zespołu projektowego może i powinien zgłosić (jeżeli zidentyfikuje) nowe ryzyko, kierownik projektu (lub członek zespołu projektowego wskazany przez kierownika projektu) wykonuje ocenę i analizuje ryzyko oraz planuje sposób reakcji (działania zapobiegawcze), składniki ryzyk projektu, tj. prawdopodobieństwa wystąpienia oraz wpływu na projekt ocenianie są zgodnie z poniższymi kryteriami: PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE WAGA RYZYKA

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE Każdy członek zespołu projektowego może w trakcie realizacji projektu zgłaszać problemy projektowe do rozwiązania. Problem może zostać zgłoszony lub utworzony ze zgłoszonego już wcześniej ryzyka (przekształcenie ryzyka w problem). Zgłaszający powinien podać opis i kategorię problemu. Kierownik projektu prowadzi/aktualizuje przez cały czas trwania projektu „Rejestr ryzyk i problemów” – narzędzie wspomagające monitorowanie/ zarządzanie problemami. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE Kierownik projektu niezwłocznie rozpatruje zgłoszone problemy: nadaje im priorytet (wysoki, niski), opracowuje przy wsparciu innych interesariuszy rozwiązanie problemu, ustala termin rozwiązania problemu, ustala osoby odpowiedzialne. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie ryzykiem INICJOWANIE Rozwiązanie problemu może polegać na: wprowadzeniu działań korygujących poprzez zdefiniowanie zadań powiązanych z problemem, w wyniku czego do harmonogramu zostaje dodane zadanie – dzięki temu łatwiej monitorować rozwiązanie danego problemu, zaproponowaniu/zgłoszeniu zmiany w projekcie, zgłoszeniu problemu na wyższy poziom zarządzania (przewodniczący programu strategicznego/ dyrektor wydziału), jeśli nie jest możliwe rozwiązanie go na poziomie projektu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie zmianą INICJOWANIE Zmianą w projekcie jest każda istotna modyfikacja jakiegokolwiek elementu zatwierdzonego w DIP, który jest punktem odniesienia przy monitorowaniu realizacji projektu. Zwykle w czasie realizacji projektu konieczne jest modyfikowanie niektórych elementów DIP i w takiej sytuacji mówimy o zarządzaniu zmianą. Każda zmiana w projekcie jest zgłaszana za pomocą wniosku zmiany, stanowiącego załącznik nr 5 do „Metodyki”. Rejestr zmian, który znajduje się w DIP i jest aktualizowany przez kierownika projektu, przy każdorazowej zmianie. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

ZAMYKANIE Zarządzanie zmianą INICJOWANIE Jeśli zmiana dotyczy zakresu bądź harmonogramu projektu, możliwe jest przeprowadzenie zmian przez kierownika projektu lub przewodniczącego programu strategicznego/dyrektora wydziału lub MJO. W przypadku zmian dotyczących zwiększenia lub przesunięcia w latach budżetu projektu, zmiana musi przejść ścieżkę akceptacji przez wszystkie poziomy zarządzania. Jeśli zmiana została zaakceptowana, wówczas kolejna wersja DIP staje się nowym planem bazowym dla projektu. PLANOWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

Podsumowanie projektu INICJOWANIE Do zamknięcia projektu przystępuje się po wykonaniu wszystkich zadań w projekcie, osiągnięciu wszystkich kamieni milowych i dostarczeniu wszystkich produktów. Dokumentem zarządczym wykorzystywanym w tej fazie projektu jest Raport z projektu zawierający: podsumowanie stopnia osiągnięcia celu projektu i osiągnięcia zakładanych rezultatów (korzyści), oraz zebranie dobrych praktyk i wniosków na przyszłość. PLANOWANIE ZAMYKANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE

Ścieżka akceptacji Raportu z projektu Promotor Programu Strategicznego lub Zastępca Prezydenta lub Sekretarz wyraża zgodę na zamknięcie projektu. Ostateczne zatwierdzenie Raportu z projektu kończy projekt. INICJOWANIE PLANOWANIE ZAMYKANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE REALIZACJA / MONITOROWANIE