VI KONFERENCJA EWALUACYJNA

Prezentacja na temat: "VI KONFERENCJA EWALUACYJNA"— Zapis prezentacji:

1 VI KONFERENCJA EWALUACYJNA
WARSZAWA, Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Ewaluacja ex post Narodowego Planu Rozwoju : efekty, wnioski, rekomendacje.

2 Ewaluacja ex post: przyjęte podejście badawcze
Raport podsumowujący ewaluację ex-post 14 raportów cząstkowych z ewaluacji ex-post 422 raporty z przeprowadzonych badań ewaluacyjnych Raport podsumowujący stanowi metaewaluację najważniejszych wniosków, zarówno z 14 badań cząstkowych realizowanych w ramach ewaluacji ex post, jak również szeregu wcześniejszych prac badawczo-analitycznych prowadzonych w MRR.

3 Lista 14 badań cząstkowych zrealizowana w ramach procesu ewaluacji ex-post NPR 2004-2006
Wpływ makroekonomiczny polityki spójności (na poziomie krajowym i regionalnym) Ocena korzyści uzyskiwanych przez państwa UE-15 w wyniku realizacji polityki spójności w Polsce - aktualizacja Analiza sektorowa wydatków poniesionych w ramach NPR Mechanizmy zarządzania środkami ZPORR na poziomie regionalnym a skuteczność realizacji celów rozwojowych Ocena systemu realizacji polityki spójności w Polsce w ramach perspektywy Komplementarność i synergia interwencji realizowanych w ramach EFS i EFRR w perspektywie finansowej Ocena ex-post wpływu realizacji polityki spójności perspektywy na zwiększanie możliwości rozwoju społeczno – gospodarczego regionów Polski wschodniej Efekty transgranicznej współpracy regionów Wpływ polityki spójności na rozwój miast polskich Wpływ polityki spójności na poziom i jakość zatrudnienia w Polsce Ocena wpływu interwencji realizowanych w ramach polityki spójności służących wsparciu przedsiębiorstw na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki Ocena wpływu inwestycji infrastruktury transportowej na wzrost konkurencyjności regionów Ocena wpływu realizacji interwencji współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego na podniesienie jakości zasobów ludzkich Ocena efektów inwestycji środowiskowych finansowanych w ramach NPR Wszystkie raporty z badań, jak również raporty metodologiczne udostępnione są na stronie w zakładce /ewaluacja ex post/

4 Realizacja celów NPR Osiągniecie i utrzymanie wysokiego wzrostu PKB - dzięki funduszom unijnym średnioroczne tempo wzrostu PKB w okresie wyższe o 0,4 punktu procentowego. W 2009r. stanowiło to połowę wzrostu PKB; Zwiększenie poziomu zatrudnienia - do roku 2008 zatrudnienie w Polsce wzrosło dzięki polityce spójności od 46 do 124 tys. osób (a w r. wpływ sięgnął nawet 200 tys. osób), co stanowi 2,1-5% ogólnego wzrostu zatrudnienia. Osiągnięty został cel NPR/PWW dotyczący poziomu zatrudnienia ludności w wieku ,2%. w roku 2008 Rozwój i modernizację infrastruktury – dzięki NPR znaczące przyspieszanie rozwoju infrastruktury: 2/3 całkowitego przyrostu długości autostrad oraz praktycznie całość dróg ekspresowych wchodzących w skład europejskich korytarzy transportowych; w znaczącym stopniu zrealizowano zobowiązania akcesyjne w obszarze „ochrony środowiska”

5 Realizacja celów NPR Intensyfikacja procesu zwiększania w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej – wspartych ponad 17 tys. projektów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach (system wsparcia przedsiębiorstw wymaga jednak modyfikacji i ściślejszego ukierunkowania); dzięki realizacji NPR wzrósł udział nakładów na B+R w PKB (bez wsparcia polityki spójności udział nakładów na badania i rozwój spadłby); Udział w procesach rozwojowych wszystkich polskich regionów - NPR przyczynił się do rozwoju wszystkich polskich regionów (w szczególności w wymiarze makroekonomicznym) oraz spowolnił procesy dywergencji międzyregionalnej; w stosunku do poziomu PKB oraz poziomu konkurencyjności polityka spójności odgrywała istotniejszą rolę w województwach o niższym poziomie rozwoju. Pozytywne zmiany systemowe w polskiej administracji - ukierunkowana na cele i wyniki polityka spójności przyczyniła się do podniesienie jakości procesów strategicznych w polskiej administracji oraz zainicjowania wdrażania koncepcji evidence based policy

6 Poziom osiągnięcia wskaźników NPR
wartość bazowa wartość docelowa w 2008 wartość osiągnięta Wskaźnik zatrudnienia ludności (w wieku lata) 52,7% (2001) 54-55% 59,2% (2008, GUS) Stopa bezrobocia ogółem 19,9 (II kw. 2002) 15,0 9,2 (2008, GUS) Długotrwałe bezrobocie (udział długotrwale bezrobotnych w populacji bezrobotnych ogółem w %) 48,3 (2001) 44,0 - 45,0 33,5 (2008, Eurostat) Udział pracujących w sektorach gospodarki (I/II/III) 19,1/30,5/50,4 (2001) 17,5/30,5/52,0 14/31,9/54,1 Poziom wykształcenia (podstawowe/średnie/wyższe) 32,2/56,1/11,7 (2001) 15,0/72,0/13,0 11,3/64,8/24 Nakłady na działalność badawczą i rozwojową ogółem (% PKB) 0,65% (2001) ok. 1,5% 0,61% Nakłady na działalność innowacyjną w przemyśle 12,2 mld PLN (2000 r.) 13-14 mld PLN 24,3 mld zł Odsetek przedsiębiorstw innowacyjnych w liczbie przedsiębiorstw (co trzy lata) 16,9% ( r.) 17,5 – 18% 21,3% ( , GUS) Autostrady/ drogi ekspresowe (km) 398/206 (2001) 940/399 849/522 (2009, GUS) Zmodernizowane linie kolejowe (km)[1] 300 (2001) 2434 1568 Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska (w % PKB) 0,8 (2001) 1,2 0,67

7 Kluczowe wnioski: efekty makroekonomiczne
PS miała istotny wpływ na zwiększenie poziomu wydatków rozwojowych duża skuteczność (istotny wpływ na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne) i efektywność interwencji (znaczące efekty w porównaniu do skali interwencji) spodziewany systematyczny wzrost pozytywnych efektów makroekonomicznych (efekty podażowe ujawniają się w dłuższym okresie czasu) pozytywne efekty PS również w skali ogólnoeuropejskiej (znaczne obniżenie kosztów polityki spójności dla płatników netto) polityki spójności jako instrument rozwoju ale również rola stabilizacyjna konieczność uwzględniania (monitorowania) efektów popytowych PS

8 Realizacja NPR: Wybrane efekty makroekonomiczne
Odniesienie dodatkowego eksportu do Polski do wpłat krajów UE-15 do budżetu wspólnotowego w okresie , w części skierowanej do Polski Dodatkowy import stanowi istotną część wkładu na rzecz realizacji polityki spójności w Polsce, ponoszonego przez najważniejszych partnerów handlowych z UE-15: Z każdego euro wpłaconego do budżetu wspólnotowego na rzecz realizacji polityki spójności w Polsce Niemcy, (najważniejszy partner handlowy Polski) w postaci dodatkowego eksportu do Polski, otrzymają 85 centów. Ogółem, w postaci dodatkowego eksportu do Polski, kraje UE-15 otrzymają 46 centów z każdego euro. Polityka spójności UE ma znaczenie stabilizujące dla prowadzących ją gospodarek – jej efekty w postaci dodatkowego eksportu są mało wrażliwe na występowanie i skalę kryzysów gospodarczych. Korzystna jest struktura wykreowanego eksportu – przyspiesza modernizację gospodarek EU-15 Źródło: Ocena korzyści uzyskiwanych przez Państwa UE-15 w wyniku realizacji polityki spójności w Polsce – Aktualizacja 2010 – badanie zlecane przez MRR, a zrealizowane przez firmę Instytut Badań Strukturalnych (2010)

9 Realizacja NPR: Wybrane efekty Kapitał ludzki
Cele NPR dotyczące wskaźników zatrudnienia zostały zrealizowane już w 2006r. Wpływ polityki spójności na wzrost zatrudnienia wyniósł w 2008 r. od 46 do 124 tys. osób. (a w 2009 sięgnął nawet 200 tys. osób) Z ponad 700 tys. wspartych z EFS bezrobotnych 42% znalazło pracę a dalsze 16% założyło własną firmę, co przekłada się na ponad 400 tys. osób, które powróciły na rynek pracy (efekt brutto) Po akcesji do Unii zachodzi konwergencja wewnętrzna pod względem wskaźników zatrudnienia Należy szacować, że w tym czasie powstało we wspartych przedsiębiorstwach ogółem około 30 tys. miejsc pracy netto (77 proc. miejsc pracy można zaklasyfikować jako miejsca trwałe) Realizacja polityki spójności wpłynęła na podniesienie jakości systemu krajowych polityk publicznych w obszarze rynku pracy, edukacji i polityki społecznej. *Badanie zrealizowane przez PAG Uniconsult - Wpływ polityki spójności na poziom i jakość zatrudnienia w Polsce

10 Realizacja NPR: Wybrane efekty konkurencyjność i innowacyjność
Wzrost wydatków innowacyjnych przedsiębiorstw o ok. 6 punktów procentowych wyższy niż w sytuacji gdyby NPR nie był realizowany. Efekt wsparcia udzielanego w ramach NPR sięgnął ok. 15% całkowitych wydatków na B+R w PKB (bez wsparcia polityki spójności udział nakładów na badania i rozwój spadłby) Wsparcie inwestycyjne uzyskane w ramach realizacji polityki spójności stanowiło stosunkowo skuteczny i efektywny instrument podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Ocena interwencji o charakterze doradczym jest niższa niż wsparcia inwestycyjnego. Wysoka skuteczność i efektywność wsparcia dla przedsiębiorstw udzielanego za pośrednictwem instytucji finansujących (fundusze pożyczkowe, poręczeniowe i kapitału zalążkowego). Formami wsparcia charakteryzującymi się dużą skalą efektów netto są interwencje polegające na dofinansowaniu innowacyjnych projektów badawczo- rozwojowych podlegających komercjalizacji w dłuższym okresie. Dofinansowanie prywatnej działalności badawczo-rozwojowej nie wypiera środków prywatnych (są wobec siebie komplementarne).

11 Realizacja NPR: Wybrane efekty dostępność transportowa
Kluczowe efekty wsparcia to: budowa i modernizacja ponad 4,9 tys. km dróg (w tym 282 km autostrad i 465 km dróg ekspresowych). Poprawa wskaźnika dostępności w okresie realizacji NPR (wzrost WMDT o 3,1%) wynika głównie z realizacji dużych inwestycji w transporcie drogowym skoncentrowanych w ciągach korytarzy transportowych o głównie tranzytowym charakterze na kierunku wschód-zachód zauważalne skrócenie czasu przejazdu między niektórymi miastami (np. pomiędzy Poznaniem i Łodzią o prawie 30%) Suma zaoszczędzonych potencjalnie osobogodzin dla połączeń z Warszawą wyniosła (w przeliczeniu 94,5 mln zł) Źródło: Ocena inwestycji infrastruktury transportowej realizowanych w ramach polityki spójności na wzrost konkurencyjności regionów. Badanie ewaluacyjne zrealizowane przez IGIPZ PAN na zlecenie MRR, Warszawa 2010.

12 Realizacja NPR: Wybrane efekty ochrona środowiska
Wzrost wydatków na ochronę środowiska: dzięki realizacji NPR wydatki na ochronę środowiska wzrosły z ok. 5,5 mld do 8,5 mld PLN w skali roku Kluczowe efekty społeczno-gospodarcze to: budowa lub modernizacja prawie 13 tys. km sieci kanalizacyjnej, z których korzysta 1,4 mln użytkowników; budowa, rozbudowa lub modernizacja 275 oczyszczalni ścieków komunalnych; 101 oczyszczalni i podczyszczalni ścieków przemysłowychi 1729 przydomowych oczyszczalni ścieków; powstanie co najmniej 2,5 tys. miejsc pracy związanych z obsługą infrastruktury głównie związanej z zagospodarowaniem odpadów wyposażenie w infrastrukturę wodno-ściekową ok. 7 tys. ha nowych terenów przeznaczonych pod inwestycje i ok. 18 tys. ha pod zabudowę mieszkaniową na uzbrojonych terenach działalność rozpoczęło szacunkowo 1,4-1,6 tys. podmiotów, zatrudniając łącznie 5-6 tys. osób. Średni poziom wydatków na gospodarkę ściekową, ochronę wód, gospodarkę odpadami, ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu z budżetów gmin w okresie (PLN) …… Źródło: Ocena efektów inwestycji środowiskowych finansowanych w ramach NPR , badanie ewaluacyjne zrealizowane przez FUNDEKO s.c. Na zlecenie MRR. Warszawa 2010.

13 Rekomendacje horyzontalne dla przyszłych inteerwencji polityki spójności
koncentracja działań i zasobów na obszarach najistotniejszych z punktu widzenia celów strategicznych ukierunkowywanie środków strukturalnych na przedsięwzięcia o wysokim długookresowym potencjale rozwojowym (które nie zostałyby zrealizowane bez wsparcia funduszy) przy jednoczesnym ograniczaniu interwencji o charakterze doraźnym i konsumpcyjnym (generującym koszty) koniecznością stosowania zintegrowanego podejścia do rozwoju - jedynie wdrażanie szerokiego katalogu interwencji w postaci komplementarnych i ściśle ukierunkowanych „pakietów” stanowi gwarancję uzyskania efektów kontynuowanie reform strukturalnych jako warunek powodzenia polityki spójności i rozwoju - skuteczność i efektywność polityki spójności ściśle powiązana z jakością pozostałych polityk publicznych

14 Rekomendacje horyzontalne dla przyszłych inteerwencji polityki spójności
konieczność odejścia od prymatu wdrożeniowego i dokonanie reorientacji, która doprowadzi system do jego docelowej logiki działania- konstytuującej kluczową rolę funkcji strategicznej włączenie ewaluacji w proces decyzyjny na wszystkich poziomach zarządzania oraz szerzej budowa systemu zarządzania wiedzą w całej administracji publicznej i urzeczywistnienie koncepcji evidence based policy polityka spójności jako wzorzec dla innych polityk krajowych w zakresie zarządzania strategicznego oraz realizacji koncepcji evidence based policy. polityka spójności jako jeden z istotnych instrumentów realizacji strategii Europa 2020 – fundusze unijne nie są narzędziem redystrybucji dochodów ale stanową skuteczny i efektywny instrument polityki rozwoju

15 Rekomendacje w odniesieniu do obszarów tematycznych: Kapitał ludzki
stworzenie spójnej strategicznej wizji systemu, w ramach którego realizowana jest polityka rynku pracy oraz edukacji konieczne jest lepsze dostosowanie narzędzi wsparcia do poszczególnych grup beneficjentów potrzeba istotnej modyfikacji systemu szkoleń (w tym łączenie szkoleń z praktyką zawodową) kontynuowanie działań ukierunkowanych na rozwój placówek edukacyjnych (w tym w szczególności edukację przedszkolną) zwiększenie zakresu stosowania bezzwrotnych instrumentów finansowych dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą będących w trudnej sytuacji na rynku pracy dokonanie ponownej analizy systemu stypendialnego (niska skuteczność i efektywność wsparcia w poprzedniej perspektywie)

16 Rekomendacje w odniesieniu do obszarów tematycznych : konkurencyjność i innowacyjność
zachowanie szerokiego zakresu wsparcia (wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesowego i rozwoju zasobów ludzkich w przedsiębiorstwach) z jednoczesnym ścisłym ukierunkowywaniem interwencji i koncentracją środków finansowych wsparcie dla projektów inwestycyjnych powinno mieć charakter dotacji zwrotnych rozszerzenie zakresu stosowania wparcia zwrotnego za pośrednictwem instytucji finansujących przy jednoczesnym rozszerzeniu zakresu świadczonych przez nie usług, zwiększenie zakresu wsparcia inicjatyw klastrowych oraz lepsze dostosowanie usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu do potrzeb przedsiębiorstw przeprowadzenie szeroko zakrojonej społecznej kampanii promocyjno- edukacyjnej (ogólnokrajowego wieloletniego programu) na rzecz kształcenia postaw proinnowacyjnych.

17 Rekomendacje w odniesieniu do obszarów tematycznych infrastruktura transportowa
konieczność koncentracji tematycznej i przestrzennej na inwestycjach dużych (i tylko niektórych lokalnych, rozwiązujących konkretne problemy miejscowych społeczności) lepsze powiązanie projektów zapewniających doprowadzenie ruchu do aglomeracji z inwestycjami podejmowanymi wewnątrz największych miast (warunek dyfuzji rozwoju oraz wewnętrznej integracji przestrzenno-funkcjonalnej) zapewnienie komplementarności w ujęciu hierarchicznym (w tym odnoszenie inwestycji do założeń strategicznych KSRR i KPZK) - inwestycje niższego szczebla powiązane z przedsięwzięciami kluczowymi w skali kraju lub województwa. inwestycje w transporcie publicznym powinny mieć odpowiednią skalę i dotyczyć raczej transportu szynowego niż autobusowego bezwzględny priorytet inwestycyjny w skali krajowej: dokończenie realizacji spójnej sieci drogowej (autostrady i drogi ekspresowe) i kolejowej pomiędzy największymi miastami

18 Rekomendacje w odniesieniu do obszarów tematycznych : Ochrona środowiska
koncentracja na działaniach zmierzających do kompleksowej likwidacji przyczyn negatywnego oddziaływania na środowisko oraz wykorzystywaniu możliwości jakie stwarza czyste środowisko i walory przyrodnicze Polski przyjęcie modelu programowania skoncentrowanego przestrzennie i tematycznie na szczególnie istotnych problemach środowiskowych lub najbardziej wrażliwych obszarach wkład środków publicznych jako impuls do stosowania najbardziej pożądanych rozwiązań środowiskowych (efekt zachęty)

19 Rekomendacje w odniesieniu do obszarów tematycznych: system realizacji
ukierunkowanie działań na realizację nadrzędnych celów strategicznych. Strategie muszą stać się realnymi drogowskazami precyzyjnie ukierunkowującymi interwencje publiczne zapewnienie stabilności systemu realizacji PS poprzez utrzymanie realnego poziomu wynagrodzeń pracowników administracji funduszowej stworzenie osobnego programu dedykowanego w całości podniesieniu jakości działań administracji publicznej w ramach kolejnej perspektywy (alokacja funduszy europejskich powinna być warunkowo powiązana z konkretnymi reformami strukturalnymi od których realizacji zależy skuteczność prowadzenia polityki rozwoju) intensyfikacja efektu spill over rozwiązań z administracji funduszowej do niefunduszowej

20 zapraszam do zgłaszania opinii/uwag do dokumentu na adres:
Dziękuję za uwagę. i zapraszam do zgłaszania opinii/uwag do dokumentu na adres: Na Państwa uwagi czekamy do 31 grudnia 2010r. dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego