1

D ORADZTWO T RANSAKCYJNE Nowe możliwości i wyzwania związane z finansowaniem projektów infrastrukturalnych w dziedzinie transportu M AJ 2006

3 Plan prezentacji Przygotowanie projektu 1 PPP i fundusze Unii Europejskiej 2 Nowe możliwości w okresie

4 Powszechne sposoby finansowania projektów transportowych Budżety jednostek publicznych Finansowanie dłużne (m.in. kredyty, obligacje) Fundusze UE Międzynarodowe Instytucje Finansowe (Europejski Bank Inwestycyjny, Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju) PPP (m.in. koncesje, BOT, DBFO)

5 Dostępne fundusze UE na infrastrukturę transportową w Polsce (lata ) Fundusz / program operacyjny Dostępne środki Wykorzystanie (stan na ) ZPORR, w tym:2,968 mld EUR 13,43% Działanie mln EUR 14,17% Działanie mln EUR 1,62% SPO-TRANSPORT1,163 mld EUR 0,04% INTERREG IIIA177 mln EUR 0,29% TEN-T 2006*100 mln EUR 0% Fundusz Spójności – Transport** 2,345 mld EUR 30,91% (725 mln EUR) * Pula do alokowania dla nowych 10 członków UE w roku 2006 ** Dane o wykorzystaniu środków według staniu na dzień na podstawie Informacji o realizacji Funduszu Spójności w III kwartale 2005 r.

6 Przygotowanie projektu Analizy ekonomiczno - finansowe 1 Analizy środowiskowe 2 Przygotowanie prawne i organizacyjne 3 Ocena realizacji projektu będzie dokonana na podstawie rozliczenia z wykonania zakładanych celów oraz planowanych rezultatów. W przypadku projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej zakres wymaganych analiz uzależniony jest od wielkości projektu.

7 Ocena ekonomiczno-finansowa projektu Przygotowanie projektu do realizacji obejmuje opracowanie studium wykonalności projektu Metodą analizy, którą można się posłużyć w celu dokonania ilościowej oceny projektu inwestycyjnego jest analiza kosztów i korzyści (ang. cost-benefit analysis, CBA) Analiza kosztów i korzyści umożliwia: –ustalenie, czy dany projekt zasługuje na realizację ze społecznego punktu widzenia –wybór najkorzystniejszego ekonomicznie i możliwego do sfinansowania wariantu inwestycyjnego

8 Prace nad przygotowaniem opracowania koordynował Ernst & Young. Podręcznik dla Beneficjentów - Niebieska Księga

9 Wybrane parametry dla przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści Dla celów kwantyfikacji efektów społecznych takich jak koszty eksploatacji pojazdów, zdarzeń drogowych i ofiar, czasu, środowiska możliwe jest stosowanie danych, przygotowanych na podstawie przeprowadzonych badań, opublikowanych m.in. w raporcie konsorcjum INFRAS-IWW, Instytutu Badawczego Dróg i Mostów – IBDiM oraz innych instytucji europejskich i międzynarodowych Przykładowe stawki jednostkowe kosztów/korzyści ekonomicznych wykorzystywane przy sporządzaniu analiz Kategoria ekonomicznego kosztuJednostkowe ekonomiczne koszty (PLN) Jednostkowe koszty czasu podróży służbowych18,88 Jednostkowe koszty czasu podróży niesłużbowych5,00 Ofiara śmiertelna wypadku drogowego Straty materialne (wypadku lub kolizji drogowej)14 505

10 Badania IWW/INFRAS - całkowite koszty zewnętrzne transportu Często projekty dotyczące transportu mają na celu zmniejszenie kosztów zewnętrznych dla społeczeństwa.

11 Przygotowanie projektu 1 PPP i fundusze Unii Europejskiej 2 Nowe możliwości w okresie

12 Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP Środki z funduszy UE przeznaczone są głównie na finansowanie inwestycji realizowanych przez podmioty sektora publicznego i są bezzwrotną i bezpłatną formą ich finansowania Pomimo ogromnych potrzeb inwestycyjnych w Polsce istnieje ryzyko niepełnej absorpcji tych środków W absorpcji środków unijnych może pomóc zaangażowanie się sektora prywatnego w realizację tych projektów - Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) Istota PPP to wniesienie do projektu przez partnera prywatnego środków finansowych, doświadczenia i wiedzy niezbędnych dla właściwego przygotowania i realizacji inwestycji, co może istotnie zwiększyć efektywność projektu

13 Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala osiągnąć efekt synergii umożliwiając realizację głównych celów stawianych sobie przez poszczególnych uczestników finansowania: –państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i społecznie projektów przy ograniczonych środkach budżetowych –administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację celów polityki Unii Europejskiej (zrealizowanie większej liczby projektów) –partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie przedsięwzięciu, z możliwością osiągnięcia wynagrodzenia za zaangażowanie w jego realizację

14 Rentowność projektu i stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału w projektach dofinansowanych z funduszy UE SektorProjekty finansowane z funduszy UE Projekty finansowane z kredytów* Przesył i dystrybucja energii 5,121,61 Produkcja energii 10,825,71 Drogi i autostrady 3,917,68 Koleje i metro 6,618,36 Porty i lotniska 9,726,05 Zaopatrzenie w wodę -1,015,07 Przemysł i inne inwestycje produkcyjne 19,623,16 Średnia dla powyższych sektorów ogółem7,8121,09 Porównanie średniej finansowej stopy zwrotu dla projektu w wybranych sektorach przy finansowaniu z funduszy UE oraz z kredytów Źródło: M. Florio Cost-benefit analysis and the Rate of Return of Development Projects: An International Comparison" * Projekty realizowane przy udziale Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju

15 Ryzyko wypierania środków prywatnych przez środki UE Ryzyko wypierania sektora prywatnego przez udostępniane podmiotom publicznym fundusze UE oraz kredyty instytucji międzynarodowych stanowi główne zagrożenie dla łączenia PPP i funduszy UE w kontekście struktury finansowania projektu Zjawisko to ma miejsce w przypadku, gdy dostępne dla danego projektu dofinansowanie UE i kredyty pokrywają w znacznym stopniu wymagane nakłady (np. 85% kosztów kwalifikowanych projektu) Projekty infrastrukturalne mogące uzyskać dofinansowanie w o wartości nie wyższej niż 10%-20% kosztów kwalifikowanych (np. projekty dotyczące sieci transportowych TEN-T), stanowią szansę dla rozwoju PPP

16 Okres zaangażowania funduszy UE w finansowanie inwestycji Przygotowanie projektu Eksploatacja Zaangażowanie funduszy UE Budowa Fundusze UE finansują na ogół nakłady inwestycyjne ponoszone w celu realizacji inwestycji oraz koszt przygotowania dokumentacji projektowej i studium wykonalności projektu Współpraca sektora publicznego z sektorem prywatnym jest zalecana począwszy od najwcześniejszych etapów realizacji projektu Jedną z głównych korzyści, jakie niesie ze sobą PPP jest adekwatny podział ryzyk pomiędzy sektor prywatny i publiczny oraz wzrost efektywności projektu w wyniku rzetelnego zaplanowania harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania od początku realizacji projektu, co sprzyja redukcji kosztów w późniejszych etapach Pożądane zaangażowanie kapitału prywatnego

17 PPP w obszarze zainteresowania UE Instytucje UE wyraziły zainteresowanie wspieraniem transakcji typu PPP, m.in. –w rozporządzeniu dotyczącym Funduszu Spójności –w rezolucji Parlamentu Europejskiego odnoszącej się do PPP w projektach TEN-T Komisja Europejska zainicjowała proces konsultacji i publicznych dyskusji dotyczących PPP – w 2004 r. wydano Zieloną Księgę w sprawie PPP i prawa wspólnotowego w zakresie kontraktów publicznych i koncesji Eurostat podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby rachunków narodowych - w 2004 r. wydano decyzję dotyczącej sposobu ujmowania w rachunkach narodowych transakcji przeprowadzanych przez jednostki rządowe w ramach projektów PPP – zielone światło dla PPP

18 Doświadczenie realizacji projektów w formule PPP współfinansowanych z funduszy UE ProjektKrajWartośćRodzaj funduszu UE i jego udział Projekt wodno-kanalizacyjny w prowincji Konstanta Rumunia96,6 mln euroGrant z ISPA o wartości 72,4 mln euro System wodociągowy w Trencinie Słowacja8 mln euroGrant z ISPA o wartości 4 mln euro (50% kosztów inwestycji) Oczyszczalnia ścieków w Dublinie Irlandia265 mln euroGrant z Funduszu Spójności o wartości 133 mln euro (50 % kosztów inwestycji) Perpignan – Figueras Rail Concession Francja, Hiszpania 952 mln euroTEN-T i Fundusz Spójności o wartości ok. 64 mln euro* Most Vasco da GamaPortugaliaok. 1 mld euroGrant z Funduszu Spójności o wartości 311 mln euro Lotnisko Ateny–SpataGrecjaok. 2,2 mld euroGrant z Funduszu Spójności o wartości ok. 250 mln euro * Przewidywana wartość dofinansowania ze środków UE w latach Dane na temat wybranych projektów PPP współfinansowanych z funduszy UE

19 Przygotowanie projektu 1 PPP i fundusze Unii Europejskiej 2 Nowe możliwości w okresie

20 Nowe możliwości w okresie Poszerzony zakres interwencji Funduszu Spójności Kwalifikowany VAT N+3 ( ) ERDF - Zaliczka 7% w ciągu 3 lat Fundusz Spójności - Zaliczka 10,5% w ciągu 3 lat Stopień dofinansowania liczony od wkładu publicznego i krajowego – większe możliwości dla PPP Wysokość maksymalnego stopnia dofinansowania - 85% Kwalifikowalność od 1 stycznia 2007 – z pewnymi wyjątkami

21 Potencjalny harmonogram działań III-IV 2006 – przygotowanie projektów Programów Operacyjnych V 2006 – przekazanie NSS do KE IX 2006 – przekazanie Programów Operacyjnych do KE XII – zatwierdzenie Programów Operacyjnych przez KE I 2007 – rozpoczęcie wdrażania (?)

22 Możliwości dla województwa dolnośląskiego 1/2 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 21,2 mld EUR ze środków UE, w tym: –Priorytet VI Transeuropejskie sieci transportowe TEN-T – 7,4 mld EUR; –Priorytet VII Transport przyjazny środowisku – 5,9 mld EUR; –Priorytet VIII Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe – 900 mln EUR; Projekty priorytetowe według dokumentów z konsultacji RPO: –Budowa drogi ekspresowej Wrocław – Łódź – Warszawa (S 8); –Budowa drogi ekspresowej Szczecin – Lubawka (S 3); –Budowa Autostradowej Obwodnicy Wrocławia (A 8); –Budowa szybkiego połączenia kolejowego Wrocław/Poznań – Łódź – Warszawa; –Modernizacja drogi krajowej nr 8 Wrocław – Kudowa Słone; Projekty do realizacji zapisane w POIiŚ: –Lotnisko Wrocław –Transport publiczny – Wrocław –Modernizacja linii E59 (Wrocław-Poznań-Świnoujście)

23 Możliwości dla województwa dolnośląskiego 2/2 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata : –Priorytet 4: Rozwój infrastruktury transportowej na Dolnym Śląsku: poprawy jakości połączeń drogami; poprawy dostępności ośrodków rozwoju gospodarczego; budowy obwodnic miast i miejscowości; modernizacji i budowy obiektów inżynierskich; poprawie stanu pasażerskiego taboru kolejowego; likwidacji ograniczeń (wąskich gardeł); kolej aglomeracyjna; zakupu nowych, mniej uciążliwych dla środowiska środków transportu; budowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury niezbędnej do uruchomienia nowych linii; budowa, przebudowa i rozbudowa stosownej infrastruktury towarzyszącej Projekty priorytetowe w ramach RPO: –Rozbudowa portu lotniczego we Wrocławiu.

24 Możliwe bariery Brak zakończenia negocjacji z Komisją Europejską przed końcem 2006 roku Nieuregulowane sprawy środowiskowe Brak opracowanych i zatwierdzonych schematów pomocy publicznej Słabość organizacyjna polskiej administracji Problem nałożenia się dwóch okresów budżetowych w roku 2007 i 2008 Problemy z rynkiem wykonawczym

© 2006 Ernst & Young Wszelkie prawa zastrzeżone. Ernst & Young jest zarejestrowanym znakiem towarowym. E RNST & Y OUNG Przemysław Gorgol Tel.: Fax:

© 2006 Ernst & Young Wszelkie prawa zastrzeżone. Ernst & Young jest zarejestrowanym znakiem towarowym. E RNST & Y OUNG