Marszałek Województwa Podkarpackiego Rola funduszy unijnych w podnoszeniu konkurencyjności regionu i łagodzeniu różnic międzyregionalnych   Szanowni Państwo Polityka spójności Unii Europejskiej stworzona została w oparciu o jedną z fundamentalnych zasad Unii – zasadę solidarności. Kierując się nią kraje i regiony zamożniejsze wspierają te, które znajdują się w trudniejszej sytuacji – po to, aby następowała zbieżność w rozwoju społeczno-gospodarczym różnych terytoriów przynosząca korzyści całej Wspólnocie. Rozpoczynając swoje wystąpienie od tej znanej wszystkim zebranym prawdy, chcę podkreślić, iż polityka spójności może przynieść tym lepsze efekty, im więcej jest w niej solidarności. Oczywiście nie można zapomnieć, iż najlepszym środkiem do celu w postaci osiągnięcia konwergencji jest podnoszenie konkurencyjności wspieranych regionów, a to z kolei jest możliwe jedynie wówczas, gdy podmioty funkcjonujące w regionie charakteryzuje odpowiednia aktywność. Zygmunt Cholewiński Marszałek Województwa Podkarpackiego Warszawa, 7 sierpnia 2007

Cel NPR 2004 - 2006 Celem głównym Narodowego Planu Rozwoju 2004 - 2006 jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Na te właśnie zagadnienia pragnę zwrócić Państwa uwagę. Analizując zapisy Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 można stwierdzić, iż dostrzeżono w nim problem międzywojewódzkich zróżnicowań Polski uznając jednocześnie, iż są one zbliżone do występujących różnic miedzy regionami w krajach Unii Europejskiej. Celem strategicznym wspomnianego Planu stała się poprawa spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej Polski z Unią Europejską zarówno na poziomie regionalnym, jak i krajowym.

Instrumenty NPR 2004 - 2006 Preferencje dla największych ośrodków w kraju zawarte w programach sektorowych oraz podobne kryteria w przypadku Funduszu Spójności, Strategia budowania głównych szlaków komunikacyjnych z zachodu w kierunku wschodnim, w tak ograniczonym zakresie, że nie dotarły one do województw wschodnich, W przypadku ZPORR algorytm wspierający regiony najsłabsze, nie wyodrębniający w proponowanych działaniach inicjatyw służących rozwiązywaniu problemów rozwojowych Polski Wschodniej oraz działanie 1.6. Na poziomie operacyjnym położono jednak znacznie większy nacisk na dążenie do poprawy spójności Polski z Unią Europejską, niż na ograniczanie różnic pomiędzy poszczególnymi województwami. Wyrazem tego były zapisy programów sektorowych tworzące preferencje dla największych ośrodków w kraju. Podobne kryteria funkcjonowały w przypadku Funduszu Spójności. Dodatkowo przyjęto strategie budowania głównych szlaków komunikacyjnych z zachodu w kierunku wschodnim, w tak ograniczonym zakresie, że nie dotarły one do województw wschodnich, np. na terenie województwa podkarpackiego nie było żadnego projektu realizowanego z części transportowej Funduszu Spójności. Z kolei w ramach ZPORR przyjęto co prawda algorytm wspierający regiony najsłabsze, ale nie wyodrębniono w proponowanych działaniach inicjatyw służących rozwiązywaniu problemów rozwojowych Polski Wschodniej. Wydzielono tymczasem w tym programie działanie 1.6 Rozwój transportu miejskiego w aglomeracjach, które skierowane zostało do największych aglomeracji w kraju, a zatem nie było dostępne dla najsłabszych województw.

Stan wykorzystania środków funduszy strukturalnych UE na lata 2004 – 2006 w podziale na regiony i programy grudzień 2006 W efekcie (jak widzą Państwo na slajdzie) największy strumień środków trafił nie do tych województw, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji, lecz do regionów najlepiej rozwiniętych. Taki rozkład środków nie może doprowadzić do zmniejszania zróżnicowania międzywojewódzkiego, lecz przeciwnie – prowadzi do jego pogłębienia. Źródło: MRR

PKB per capita wg regionów 2004, UE27 = 100 Centralny Południowy Północno - Zachodni Południowo - Zachodni Północny Wschodni Wspomniane zróżnicowanie jest coraz bardziej znaczące. Województwo podkarpackie w poszerzonej UE liczącej 27 państw znajduje się, podobnie jak województwo lubelskie i podlaskie, wśród 15 regionów charakteryzujących się najmniejszym PKB per capita. Wspomniany wskaźnik dla Podkarpacia wynosi 35,4% średniej UE. Dysproporcje w skali kraju na poziomie regionów są również istotne. Region centralny w omawianym zakresie osiągnął w 2004 roku poziom 66,7% średniej dla UE, a region wschodni 36,5%.

PKB per capita wg województw 2004, UE27 = 100 Najlepszy wynik osiągnęło województwo mazowieckie, tj. 76,8%, a najniższy województwo lubelskie 35,2%.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenia wg województw w I kwartale 2007 Nie mniej istotne różnice występują w zakresie wysokości przeciętnych wynagrodzeń (w I kwartale 2007 r. kształtowały się one średnio na poziomie od ponad 3700 zł brutto w województwie mazowieckim do 2420 zł brutto w województwie podkarpackim). Należy zatem podkreślić, iż pogłębiające się różnice pomiędzy regionami stanowią coraz bardziej palący problem i wyzwanie dla naszego kraju.

Obalone mity Obawy o brak zdolności absorpcyjnych województw przeżywających trudności okazały się całkowicie nieuzasadnione. Rozwiane zostały wątpliwości, czy województwa o niskim PKB są w stanie generować projekty prorozwojowe. Mając na uwadze to główne wyzwanie pragnę przejść do kwestii pozytywnych. Z całą pewnością w okresie 2004-2006 doszło do obalenia co najmniej dwóch mitów.

STAN WDRAŻANIA ZPORR W WOJ. PODKARPACKIM (STAN NA KONIEC 2006 r.) 314% MLN PLN 118% 100% Po pierwsze, obawy o brak zdolności absorpcyjnych województw przeżywających trudności okazały się całkowicie nieuzasadnione. W tych działaniach, które dostosowane były do potrzeb regionu w województwie podkarpackim ilość wniosków złożonych i pozytywnie ocenionych znacznie przekroczyła możliwości finansowe ZPORR. Łącznie w ramach tego programu jedynie co trzeci wniosek otrzymał dofinansowanie. Wartość wnioskowanego i przyznanego dofinansowania przedstawia wykres na slajdzie. *Kurs z dnia 28 grudnia 2006 r. = 3,8305 PLN/EUR

Fundusze unijne wspierają podnoszenie konkurencyjności regionu Po drugie, rozwiane zostały wątpliwości, czy województwa o niskim PKB są w stanie generować projekty prorozwojowe. Dowodem na to niech będzie krótki film, który w tym momencie chciałbym Państwu zaprezentować.

Wniosek Województwo podkarpackie charakteryzuje wielka wola zmian, która by przyniosła pozytywne efekty musi się spotkać z odpowiednim strumieniem finansowym. Szanowni Państwo, przedstawione przeze mnie spostrzeżenia prowadzą do następującego wniosku.   Województwo podkarpackie charakteryzuje wielka wola zmian, która – aby przyniosła pozytywne efekty – musi się spotkać z odpowiednim strumieniem finansowym.

Pozytywne zmiany w perspektywie finansowej 2007 - 2013 Regionalizacja programowania części funduszy strukturalnych, Zastosowanie w przypadku Regionalnych Programów Operacyjnych i Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki algorytmów podziału środków wzmacniających regiony przeżywające największe trudności, Stworzenie Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, Lokalizacja istotnej liczby projektów kluczowych w ramach programów krajowych na terenie województw wschodnich. W tym kontekście z satysfakcją należy przyjąć kroki podjęte przez Rząd RP w stosunku do perspektywy finansowej 2007 – 2013. Mam tu zwłaszcza na myśli: Regionalizację programowania części funduszy strukturalnych, Zastosowanie w przypadku Regionalnych Programów Operacyjnych i Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki algorytmów podziału środków wzmacniających regiony przeżywające największe trudności, Stworzenie Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, Lokalizację istotnej liczby projektów kluczowych w ramach programów krajowych na terenie województw wschodnich.   Wszystkie te działania dają nadzieję iż dysproporcje międzywojewódzkie przestaną się pogłębiać, a być może trend w tym zakresie zostanie odwrócony. Można zatem powiedzieć, iż zasada solidarności przywołana przez mnie na wstępie przybiera coraz bardziej praktyczny wymiar.

Dziękuje za uwagę