LIFE+ Instrument Finansowy na rzecz ochrony przyrody w lasach Andrzej Muter Kierownik Wydziału ds. Funduszy UE NFOŚiGW

LIFE+ Informacje ogólne Komponenty tematyczne LIFE+ Schemat prezentacji LIFE+ Informacje ogólne Komponenty tematyczne LIFE+ Współfinansowanie NFOŚiGW LIFE+ Skąd czerpać informacje?

Jednolity Akt Europejski Początki programu LIFE Jednolity Akt Europejski (1986) + V Program Działań na Rzecz Środowiska (1993) LIFE I (1992-1995) 5 komponentów, dofinansowanie 30 – 100% LIFE II (1995-1999) Rozszerzenie UE, zwiększenie budżetu, 3 komponenty LIFE III (1999-2004) + 2 Rozszerzenie UE, zwiększenie budżetu LIFE + (2007-2013) Zwiększenie budżetu, zmiana komponentów Łącznie ponad 3017 projektów

Okres wdrażania i budżet programu Program wdrażany w latach 2007-2013 (ostatni nabór) Projekty mogą być realizowane po 2013 r. Coroczne nabory wniosków Budżet całkowity programu 2 143 000 000 euro działalność DG ENVI 471 000 000 euro wsparcie projektów indywidualnych 1 671 000 000 euro Alokacja dla Polski na 2010 r. ok. 11 500 000 euro Alokacja nie wykorzystana w danym roku „przepada”. Nabór 2009 Polska wykorzystała ok. 14 mln / 12 mln alokacji

Zasady współfinansowania Maksymalna stawka współfinansowania 50% kosztów kwalifikowalnych 60% k.k., 30 % – 50 % kosztów projektu przeznaczonych na konkretne działania ochronne skierowane jest na priorytetowe gatunki i siedliska. 75% k.k., > 50 % kosztów projektu przeznaczonych na konkretne działania ochronne skierowane jest na priorytetowe gatunki i siedliska. Lista gatunków ptaków priorytetowych dla LIFE+: http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/wildbirds/action_plans/index_en.htm Wypłaty dotacji: 70% (zaliczka) 30% (płatność końcowa) - < 24 miesiące , < 300 000 euro z KE 40% (zaliczka) / 40% (płatność pośrednia) / 20% (płatność końcowa) 40% (zaliczka) / 20% x 2 (płatności pośrednie) / 20% (płatność końcowa) > 48 miesiące , > 2 000 000 euro z KE

Miejsce LIFE+ w systemie instrumentów finansowych wspierających ochronę środowiska BADANIA NAUKOWE ZASTOSOWANIE WYNIKÓW BADAŃ W SZEROKIEJ SKALI 7 PR LIFE+ FS, EFRR EFR, EFRROW PROTOTYPOWE TECHNOLOGIE NARZĘDZIA METODY INNOWACJE DEMONSTRACJA PROMOCJA SPRAWDZONE TECHNOLOGIE NARZĘDZIA METODY

Krajowy Punkt Kontaktowy Ocena wniosków i wybór projektów Krajowy Punkt Kontaktowy (od IX 2008 NFOŚiGW) Wnioskodawca Komisja Europejska Ocena formalna Ocena merytoryczna decyzja o współfinansowaniu płatności, sprawozdawczość

Komponenty tematyczne LIFE+

Komponenty tematyczne Komponent I - Przyroda i różnorodność biologiczna ochrona gatunków lub siedlisk priorytetowych sieci Natura 2000 projekty przyczyniające się do powstrzymania procesu spadku różnorodności biologicznej Komponent II - Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska rozwój i wdrażanie nowych podejść, technologii, praktyk w zarządzaniu środowiskiem wdrażanie polityki ochrony środowiska UE wzrost udziału społeczeństwa w zarządzaniu i ochronie środowiska Komponent III - Informacja i komunikacja kampanie mające na celu zwiększenie świadomości społecznej w kwestiach związanych z ochroną środowiska kampanie informacyjne, szkolenia ws. zapobiegania pożarom lasów

LIFE+ Przyroda: najlepsze praktyki lub demonstracyjne; Rodzaje projektów LIFE+ Przyroda: najlepsze praktyki lub demonstracyjne; LIFE+ Różnorodność biologiczna: innowacyjne i/lub demonstracyjne; LIFE+ Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska: innowacyjne i/lub demonstracyjne; LIFE+ Informacja i komunikacja: ogólnokrajowe kampanie informacyjne podnoszące świadomość społeczną oraz inne działania komunikacji społecznej dotyczące ochrony przyrody i/lub środowiska.

LIFE+ Przyroda Koncentruje się na inwestycjach długoterminowych na obszarach Natura 2000; Co do zasady powtarzalne działania nie mogą być finansowane; Co najmniej 25% budżetu musi być przeznaczone na konkretne działania w zakresie ochrony (wyjątek: inwentaryzacja i wyznaczanie morskich obszarów Natura 2000, wsparcie i dalszy rozwój obserwacji stanu ochrony naturalnych siedlisk i gatunków objętych dyrektywami „ptasią” i „siedliskową” – w rozumieniu art. 11 dyrektywy „siedliskowej”); Niezbędne jest zapewnienie długoterminowego efektu podjętych działań; Wynikiem projektu musi być zapewnienie ochrony zidentyfikowanych gatunków i/lub siedlisk oraz polepszenie ich stanu.

LIFE+ Różnorodność biologiczna Koncentruje się na działaniach innowacyjnych lub demonstracyjnych w celu zwiększenia różnorodności biologicznej, bez względu na status Natura 2000; Co do zasady powtarzalne działania nie mogą być finansowane; Co najmniej 25% budżetu musi być przeznaczone na konkretne działania w zakresie ochrony [wyjątek: opracowanie i wdrożenie nowych wskaźników służących do monitorowania różnorodności biologicznej; opracowanie i wdrożenie metodyk oceny ryzyka związanego z wpływem na różnorodność biologiczną organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO)]; Działania krótkoterminowe, których (pozytywne) wyniki należy szeroko rozpowszechniać wśród zainteresowanych grup; Projekt musi zawierać fazę testowania, oceny i rozpowszechniania proponowanej metody; Wynikiem projektu musi być musi być ocena i poznanie metody związanej z polepszeniem stanu różnorodności biologicznej.

Różnorodność biologiczna Przyroda i Różnorodność biologiczna Przyroda Różnorodność biologiczna Wyłącznie realizacja postanowień dyrektyw „siedliskowej i „ptasiej” Nawiązujące do komunikatu Komisji: „Zatrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej do roku 2010 i w przyszłości - Utrzymanie usług ekosystemowych na rzecz dobrobytu człowieka” Najlepsze praktyki i/lub demonstracja Demonstracja i/lub innowacja Długoterminowe i trwałe działania dot. siedlisk i gatunków istotnych dla sieci Natura 2000 Działania demonstrujące możliwość zwiększenia różnorodności biologicznej Wykup gruntów, długoterminowa dzierżawa Dzierżawa gruntów lub opłaty kompensacyjne za użytkowanie Infrastruktura i wyposażenie kwalifikowalne w 100% Infrastruktura i wyposażenie kwalifikowalne częściowo (amortyzacji odpowiednio do 25 i 50 % odpisów amortyzacyjnych w trakcie realizacji projektu) Maksymalne dofinansowanie 75% Maksymalne dofinansowanie 50%

Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska wkład w rozwój i prezentację innowacyjnej polityki, technologii, metod i instrumentów; wkład w konsolidację wiedzy na rzecz rozwoju, monitoringu i oceny polityki ustawodawstwa na rzecz środowiska; wspieranie tworzenia i wdrażania technik monitorowania i oceny stanu środowiska oraz czynników presji i reakcji z nimi związanych; wspieranie wdrażania wspólnotowej polityki na rzecz środowiska, szczególnie na szczeblu lokalnym i regionalnym; Zgłaszane projekty mogą dotyczyć jednego z kilkunastu obszarów tematycznych

Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska „ Zmiany klimatu” „ Woda” „ Powietrze” „ Gleby” „ Środowisko miejskie” „ Hałas” „ Chemikalia” „ Środowisko i zdrowie” „ Odpady i zasoby naturalne” „ Lasy” „ Innowacje” „ Kierunki strategiczne”

Komponent II - Lasy Priorytetowe obszary działań: gromadzenie, analiza i rozpowszechnianie informacji istotnych dla polityki dotyczących wzajemnego oddziaływania lasów i środowiska naturalnego; podnoszenie efektywności monitorowania lasów, harmonizacja systemów gromadzenia danych oraz wzmacnianie synergii poprzez powiązanie mechanizmów monitorowania stworzonych na szczeblach: regionalnym, wspólnotowym światowym; wzmacnianie synergii pomiędzy kwestiami dotyczącymi lasów a inicjatywami i prawodawstwem środowiskowym (np. strategia tematyczna w sprawie ochrony gleby, Natura 2000, itp.); wdrażanie zrównoważonej gospodarki leśnej, w szczególności poprzez gromadzenie danych związanych z udoskonalonymi paneuropejskimi wskaźnikami trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej, przyjętymi w październiku 2002 w Wiedniu na spotkaniu ekspertów Konferencji Ministerialnej w sprawie Ochrony Lasów w Europie (MCPFE); budowanie potencjału na poziomie krajowym oraz wspólnotowym w celu usprawnienia koordynacji i nadzoru w zakresie monitorowania lasów.

Komponent III - Informacja i komunikacja Ogólnokrajowe kampanie informacyjne podnoszące świadomość społeczną oraz inne działania komunikacji społecznej dotyczące kwestii związanych z ochroną przyrody i/lub środowiska. Specjalistyczne szkolenia dla służb ochrony przeciwpożarowej oraz kampanie na rzecz zwiększania świadomości społecznej dla ludności wiejskiej zagrożonej pożarami lasów.

Komponent III na rzecz lasów Kwalifikują się: Kampanie na rzecz zwiększania świadomości społecznej dla ludności wiejskiej zagrożonej pożarami lasów. Specjalistyczne szkolenia dla służb ochrony przeciwpożarowej nastawione na zwiększeniu zdolności przeciwdziałania pożarom lasów. Nie kwalifikują się: Działania dotyczące działalności prewencyjnej na rzecz zapobiegania pożarom lasów objęte zakresem Instrumentu Finansowego Ochrony Ludności na lata 2007-2013. Działania mające na celu zwiększenie skuteczności podczas interwencji w czasie pożaru lasu, usprawnienie łańcucha decyzyjnego lub odnoszących się do tematyki przygotowania społeczeństwa na wypadek zagrożenia spowodowanego pożarem lasu.

(Po ocenie wniosków – etap uzgodnień) Sukcesy PGL Lasy Państwowe Nabór 2008 Dof. KE (EUR) Dof. NFOŚ (EUR) GDLP (CKPŚ) Ogień w lesie a przyroda - podniesienie świadomości mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie zapobiegania pożarom lasów 3 889 544 894 400 RDLP Białystok Ochrona orlika krzykliwego na wybranych obszarach Natura 2000 1 3 408 667 857 987 Łącznie 6 wniosków z Polski 7 702 997 3 655 426 Nabór 2009 (Po ocenie wniosków – etap uzgodnień) Ogień w lesie a przyroda - podniesienie świadomości mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie zapobiegania pożarom lasów (II etap) 750 500 606 000 Ochrona różnorodności biologicznej w ramach sieci NATURA 2000 na obszarach leśnych-promocja najlepszych praktyk 845 039 760 535

Rola NFOŚiGW we wdrażaniu LIFE+ w Polsce

Funkcje informacyjne Informowanie o terminach naboru, zasadach i miejscu składania wniosków o dofinansowanie z Instrumentu Finansowego LIFE+ (planowane ogłoszenie przez KE naboru – początek maja 2010 r.); Prowadzenie strony internetowej www.nfosigw.gov.pl/life Aktualności Formularz

Funkcje informacyjne Organizowanie corocznych szkoleń dla potencjalnych Beneficjentów LIFE+ (Dzień Informacyjny LIFE+ 15.04.2010r.); Przygotowanie artykułów do czasopism branżowych; Publikowanie informacji prasowych; Prezentacja Instrumentu Finansowego LIFE+ na konferencjach i szkoleniach tematycznych; Opracowywanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych, podręczników; Organizacja warsztatów (czerwiec, lipiec, sierpień).

Funkcje koordynacyjne Bieżąca współpraca z potencjalnymi wnioskodawcami LIFE+, w tym konsultacje przy przygotowywaniu wniosków do LIFE+; Przyjmowanie i ocena kompletności wniosków do LIFE+ (ocena formalna); Przekazywanie wszystkich otrzymanych wniosków LIFE+ do Komisji Europejskiej w terminie określonym w ogłoszeniu KE o corocznym naborze wniosków.

Funkcje finansowe Program priorytetowy NFOŚiGW: Współfinansowanie LIFE+ Program obejmujący wszystkie komponenty LIFE+; Wzory wniosków zbliżone do wzorów obowiązujących w LIFE+; Koszty kwalifikowane identyczne jak dla programu LIFE+; Dofinansowanie NFOŚiGW: do 45% kosztów kwalifikowanych (dla przedsięwzięć dofinansowywanych przez LIFE+ na poziomie 50%), do 35% kosztów kwalifikowanych (dla przedsięwzięć dofinansowywanych przez LIFE+ na poziomie 60%); do 20% kosztów kwalifikowanych (dla przedsięwzięć dofinansowywanych przez LIFE+ na poziomie 75%);

Harmonogram naboru 2010 roku Data Działanie 5 maja 2010 roku Komisja Europejska opublikuje zaproszenie do składania wniosków dotyczących instrumentu LIFE+ na 2009 rok 1 września 2010 roku Ostateczny termin nadsyłania wniosków do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. (Dla Wnioskodawców, którzy będą ubiegać się o dofinansowanie NFOŚiGW termin ten będzie wcześniejszy – 16 sierpnia 2010 r.) 4 października 2010 roku Ostateczny termin przekazania wniosków przez NFOŚiGW do Komisji Europejskiej. październik 2010 roku – kwiecień 2011 roku Komisja Europejska przeprowadza kolejne etapy oceny otrzymanych wniosków. lipiec – sierpień 2011 roku Podpisywanie umów o przyznanie dofinansowania pomiędzy Komisją Europejską a beneficjentami. 1 września 2011 roku Najwcześniejsza data rozpoczęcia realizacji projektu.

Terminy składania wniosków 16 sierpnia 2010 roku g. 15.30 – Wnioski do LIFE+ i wnioski o dofinansowanie ze środków NFOŚiGW – termin dla wnioskodawców, którzy starają się o współfinansowanie projektu ze środków NFOŚiGW; 1 września 2010 roku g. 17.00 - Wnioski do LIFE+ - dla wnioskodawców, którzy nie starają się o współfinansowanie projektu ze środków NFOŚiGW; Wtedy decyzja o dofinansowaniu może zapaść

Warsztaty pisania wniosków: 23 czerwca 2010 r. 28 lipca 2010 r. Terminy warsztatów i dni konsultacyjnych Warsztaty pisania wniosków: 23 czerwca 2010 r. 28 lipca 2010 r. Dni konsultacyjne wypełnionych wniosków LIFE+: 9 - 13 sierpnia 2010 r. Wtedy decyzja o dofinansowaniu może zapaść

LIFE + Skąd czerpać informacje?

Skąd czerpać informacje? http://ec.europa.eu/environment/life/index.htm www.nfosigw.gov.pl/life life@nfosigw.gov.pl (pytania) tel. 0 (22) 459 03 96 (Barbara Maksimowska) 0 (22) 459 02 88 (Ewa Chodkiewicz) adres: ul Konstruktorska 3A 02 – 673 Warszawa

STRONA INTERNETOWA LIFE Skąd czerpać informacje? STRONA INTERNETOWA LIFE The LIFE website is an invaluable resource. On it you will find: Funding: all the relevant documents for putting together your proposal. LIFE Project Database: a database containing information on every LIFE project ever implemented. Communication Toolkit: a useful collection of Good Examples, Fact Sheets, downloadable logos, etc. LIFE publication. Registration for LIFEnews, the LIFE electronic newsletter. Contact details for the national authorities. And much more.

Skąd czerpać informacje ? Life FOCUS zeszyty tematyczne Life BEST PROJECTS najlepsze projekty Life COMPILATIONS coroczne zestawienia projektów Przewodniki dla wnioskodawców dostępne w języku polskim !!! (także: Zasady oceny wniosków LIFE+) 31

Krajowy Punkt Kontaktowy Departament Ochrony Przyrody Wydział ds. Projektów UE NFOŚiGW fax. (22) 459 01 93 life@nfosigw.gov.pl www.nfosigw.gov.pl Jesienna aleja kolo Swignajna http://www.sadyba.free.ngo.pl/aleje.html 32