Środki strukturalne na lata 2007-2013 AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Środki strukturalne na lata 2007-2013 mgr inż. Bartłomiej Wojdyło Biuro ds. Projektów i Funduszy Europejskich

Plan wystąpienia: Część I – Charakterystyka ogólna AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Plan wystąpienia: Część I – Charakterystyka ogólna Część II – Finansowanie infrastruktury badawczej i dydaktycznej, badań naukowych i współpracy z gospodarką ze środków strukturalnych

Fundusze Strukturalne na lata 2007-2013 AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Fundusze Strukturalne na lata 2007 - 2013 Narodowa Strategia Spójności (NSS) Fundusze Strukturalne na lata 2007-2013 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Fundusz Spójności Narodowa Strategia Spójności (NSS) Dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–2013. NSS będzie realizowana przy pomocy Programów Operacyjnych (PO), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Samorządy poszczególnych województw.

Programy Operacyjne 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Programy Operacyjne 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej Program Operacyjny Pomoc Techniczna

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Środki finansowe zaangażowane w realizację Narodowej Strategii Spójności Łączna wartość środków finansowych zaangażowanych w realizację Narodowej Strategii Spójności to ok. 85,6 mld euro, w tym: ok. 9,7 mld euro - publiczny wkład krajowy (środki z budżetu państwa), ok.16,3 mld euro - wkład podmiotów prywatnych (środki własne beneficjentów), ponad 59,5 mld euro - fundusze strukturalne i Fundusz Spójności.

Cross-financing Nowość - zasada elastyczności AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Cross-financing Nowość - zasada elastyczności Każdy z programów operacyjnych jest finansowany tylko z jednego funduszu (EFRR lub EFS). Cross-financing jest to mechanizm tzw. elastycznego finansowania polegający na zaangażowaniu środków z jednego funduszu (np. EFS) w realizację działań, których zakres merytoryczny zwyczajowo podlega pod obszar interwencji drugiego funduszu (np. EFRR). Przykład: Jeżeli przewidujemy realizację przedsięwzięcia związanego z wyposażeniem placówki kształcenia zawodowego w specjalistyczne maszyny i urządzenia, wówczas 90% kosztów inwestycji można przeznaczyć na ów sprzęt, a 10% kosztów na przygotowanie (przeszkolenie) kadry dydaktycznej w zakresie obsługi (wykorzystania) tego sprzętu.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Część II - Finansowanie infrastruktury badawczej dydaktycznej, badań naukowych i współpracy z gospodarką ze środków strukturalnych.

Regionalny Program Operacyjny (RPO) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Finansowanie infrastruktury badawczej i dydaktycznej, badań naukowych i współpracy z gospodarką ze środków strukturalnych w ramach: Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) poziom dofinansowania maks. 85% wkład własny – min. 15% realizowane będą projekty o regionalnym charakterze i znaczeniu 13 priorytetów – 3 dostępne dla szkół wyższych

Regionalny Program Operacyjny (RPO) Priorytet 1 - INNOWACYJNOŚĆ AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Priorytet 1 - INNOWACYJNOŚĆ Priorytet 1 - Wzrost innowacyjności dolnośląskiej gospodarki „INNOWACYJNOŚĆ” Cel priorytetu - rozwój w regionie gospodarki opartej na wiedzy. Realizacja priorytetu przyczyni się do zmniejszenia dystansu dzielącego Dolny Śląsk od lepiej rozwiniętych regionów Unii Europejskiej w zakresie szeroko rozumianej innowacyjności. Wspierane będą m.in. projekty: dotyczące komercjalizacji wyników badań np. opracowanie i wdrożenie procedur dotyczących wykorzystania odkryć naukowych, rezultatów badań oraz nowo opracowanych rozwiązań technicznych, prowadzeniu badań rynkowych, opracowaniu studiów wykonalności i biznes planów oraz przeprowadzaniu oceny i wyceny technologii;

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Projekty wspierane w ramach Priorytetu 1 ułatwiające jednostkom naukowym dostosowanie sposobu działania do otoczenia rynkowego oraz pozyskania przedsiębiorców zainteresowanych wynikami ich działalności; pozwalające na wymianę kadry pracowniczej między sferą nauki a sferą przedsiębiorstw, w celu osiągnięcia obopólnych korzyści np. poprzez staże czy praktyki (przy wykorzystaniu mechanizmu cross financing); polegające na zwiększeniu dostępności do wyników prac B+R oraz zasobów jednostek naukowych dla przedsiębiorstw; poprawiające obsługę przedsiębiorców przez jednostki naukowe;

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Projekty wspierane w ramach Priorytetu 1 projekty inwestycyjne w zakresie powstawania i rozwoju parków naukowo – technologicznych, centrów transferu technologii, inkubatorów technologicznych oraz centrów innowacji i specjalistycznych laboratoriów (wsparciu podlegać będą w szczególności inwestycje w infrastrukturę obiektów oraz mające na celu unowocześnienie aparatury naukowo-badawczej); projekty w zakresie świadczenia usług przez te podmioty (np. doradztwo); krzewiące oraz promujące postawy i zachowania innowacyjne poprzez organizowanie różnego rodzaju konkursów np. „Pomysł na innowacyjna firmę”, giełdy innowacyjnych prac dyplomowych i naukowych, itp.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Projekty wspierane w ramach Priorytetu 1 służące rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej, w tym przedsięwzięcia promujące tworzenie firm na bazie wyników prac badawczo–rozwojowych; mające na celu budowę i rozwój kooperacyjnych przedsięwzięć w regionie, np. działania rozwijające regionalne bloki kompetencji, klastry, tworzenie sieci współpracy; przyczyniające się do powstawania oraz rozwoju systemów komunikacji i wymiany informacji o nowościach technicznych i technologicznych, a także o sposobach ich finansowania;

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Priorytet 3 - SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE Priorytet 3 - Rozwój społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku „SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE” Cel priorytetu - wspieranie konkurencyjności regionu poprzez rozwój szeroko rozumianej regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Kierunki dofinansowania: Infrastruktura ICT (w tym sieci szerokopasmowe); Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie ryzyku, badania, innowacje); Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-nauczanie).

Regionalny Program Operacyjny (RPO) Priorytet 10 - EDUKACJA AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Regionalny Program Operacyjny (RPO) Priorytet 10 - EDUKACJA Priorytet 10 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury edukacyjnej na Dolnym Śląsku „EDUKACJA” Cel priorytetu - podniesienie jakości i efektywności systemu kształcenia i szkolenia poprzez inwestycje w bazę dolnośląskich placówek edukacyjnych. Przyczyni się to m.in. do wzmocnienia roli szkół wyższych i przygotowania ich do odegrania roli kluczowej w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki regionalnej. Kierunki dofinansowania: Budowa, rozbudowa i przebudowa (modernizacja) obiektów infrastruktury edukacyjnej oraz naukowo-badawczej powiązanej z dydaktyką; Budowa, rozbudowa, przebudowa (modernizacja) obiektów sportowych funkcjonujących przy szkołach wyższych oraz bazy socjalnej takiej jak akademiki, bursy, stołówki; Wyposażenie w/w obiektów w niezbędny sprzęt.

Program Operacyjny „Innowacyjna Gospodarka” (IG) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny „Innowacyjna Gospodarka” (IG) Finansowanie infrastruktury badawczej i dydaktycznej, badań naukowych i współpracy z gospodarką ze środków strukturalnych w ramach: Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka” finansowany z EFRR; w ramach PO IG wspierane będą projekty o wartości pow. 1 mln euro, które są innowacyjne co najmniej w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym; 8 priorytetów, z czego 4 dostępne dla szkół wyższych lub Centrów Zaawansowanych Technologii.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Cel priorytetu: zwiększenie znaczenia sektora nauki w gospodarce poprzez realizację prac B+R w kierunkach uznanych za priorytetowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Budżet priorytetu - 1314,27 mln euro 4 działania w ramach priorytetu: Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Działanie 1.2. Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki Działanie 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców Działanie 1.4. Wsparcie projektów celowych

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Kierunki dofinansowania: Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju gospodarczego dla poprawy jakości życia polskiego społeczeństwa. Projekty dotyczące: Narodowego Programu Foresight Polska 2020 Przygotowywanie strategii rozwoju poszczególnych dziedzin nauki, sektorów gospodarki, regionów; Przygotowywanie strategii dla działających w Polsce platform technologicznych poprzez zastosowanie wyników metody foresight; Wsparcie realizacji polityki naukowo - technicznej i innowacyjnej państwa dofinansowanie projektów badawczych o tematyce ustalanej w Krajowym Programie Ramowym oraz w programach wieloletnich.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie 1.2. Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki Cel: Przyciągnięcie młodych ludzi do kariery naukowej, stymulowanie rozwoju jakościowego kadry. Kierunki dofinansowania: Projekty zwiększające zainteresowanie podejmowaniem pracy naukowej przez studentów i absolwentów uczelni, obejmujące: udział studentów i absolwentów w realizacji projektów badawczych zgodnych z priorytetami wynikającymi z polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej Polski; wsparcie prac doktorskich w dziedzinach priorytetowych dla rozwoju gospodarki (nakierowane na zastosowanie praktyczne); Dofinansowanie projektów badawczych realizowanych przez zespoły, których liderami będą wybitni uczeni z zagranicy (transfer wiedzy).

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców Cel: Zwiększenie skali wykorzystania nowych rozwiązań niezbędnych dla rozwoju gospodarki i poprawy konkurencyjności, kreowanie zapotrzebowania przedsiębiorców na te prace, umożliwienie szybszej realizacji projektów celowych. Kierunki dofinansowania: Dofinansowanie projektów rozwojowych o charakterze aplikacyjnym ukierunkowanych na bezpośrednie zastosowanie w praktyce na potrzeby branży/gałęzi gospodarki lub o szczególnym wymiarze społecznym; Dofinansowanie uzyskiwania ochrony prawnej własności przemysłowej tworzonej w jednostkach naukowych mających siedzibę w Polsce.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie 1.4. Wsparcie projektów celowych Cel: Podniesienie innowacyjności przedsiębiorców dzięki wykorzystaniu rezultatów prac B+R zrealizowanych na ich potrzeby (wykorzystanie konkretnych innowacyjnych narzędzi) Kierunki dofinansowania: Dofinansowanie projektów celowych W tym działaniu beneficjentami są przedsiębiorcy. Będą oni mogli zadecydować o wykonawcy B+R. Dofinansowanie wdrożenia wyników projektów celowych będzie możliwe w ramach innego działania.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 2 – Infrastruktura sfery B+R Cel priorytetu: Wzrost konkurencyjności polskiej nauki dzięki konsolidacji oraz modernizacji infrastruktury naukowo-badawczej i informatycznej najlepszych jednostek naukowych działających w Polsce. Budżet priorytetu - 1314,27 mln euro 3 działania w ramach priorytetu: Działanie 2.1. Rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym Działanie 2.2. Wsparcie tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych Działanie 2.3. Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 2 - Infrastruktura sfery B+R Działanie 2.1. Rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym Kierunki dofinansowania: rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym, w tym działających na bazie konsorcjów naukowych oraz regionalnych konsorcjów naukowo przemysłowych, poprzez dofinansowanie rozwoju ich infrastruktury badawczej (m.in. w CZT oraz laboratoriach świadczących specjalistyczne usługi dla przedsiębiorców, Europejskim Instytucie Technologicznym); rozwój infrastruktury w specjalistycznych laboratoriach, w tym działających na bazie sieci naukowych (m.in. CD); wsparcie projektów realizowanych w zakresie Polskiej Mapy Drogowej w dziedzinie Dużych Obiektów Infrastruktury Badawczej.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 2 - Infrastruktura sfery B+R Działanie 2.2. Wsparcie tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych Cel: Rozwój obiektów infrastruktury służących budowaniu współpracy naukowej między różnymi krajowymi ośrodkami badawczymi a także lepsze wykorzystanie środków finansowych i infrastruktury technicznej dzięki synergii działań. Kierunki dofinansowania: Wsparcie inwestycji związanych z przenoszeniem infrastruktury badawczej jednostek naukowych; Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych.

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 2 - Infrastruktura sfery B+R Działanie 2.3. Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki Cel: Zapewnienie środowisku naukowemu w Polsce stałego i bezpiecznego dostępu do zaawansowanej infrastruktury informatycznej. Kierunki wsparcia: Wsparcie utrzymania i rozwoju infrastruktury informatycznej nauki: Inwestycje związane z rozwojem zaawansowanej infrastruktury sieciowej; Inwestycje polegające na zakupie zaawansowanych rozwiązań informatycznych, w tym sprzętu wykorzystującego IT; Wsparcie rozwoju zasobów informacyjnych nauki w postaci cyfrowej; Tworzenie i prowadzenie baz danych zawierających informacje o wynikach i warunkach dostępu do wyników projektów badawczych; Tworzenie i udostępnianie baz danych publikacji naukowych. Wsparcie rozwoju zaawansowanych aplikacji i usług teleinformatycznych dla środowiska naukowego.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 5 - Dyfuzja innowacji  Cel priorytetu: Zapewnienie przedsiębiorcom wysokiej jakości usług służących wzmocnieniu oraz wykorzystaniu ich potencjału innowacyjnego. Tworzenie korzystnych warunków współpracy, które przyczynią się do wzmocnienia pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw. Budżet priorytetu - 894 mln euro. Kierunki dofinansowania: inwestycje związane z pokryciem kosztów rozpoczęcia lub prowadzenia działań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym klastrów; wsparcie instytucji otoczenia biznesu nastawionych w swych działaniach na innowacje (m. in. parków naukowo-technologicznych, inkubatorów technologicznych, centrów transferu technologii); wsparcie budowy i rozwoju ponadregionalnych sieci otoczenia biznesu świadczących usługi w zakresie działalności innowacyjnej przedsiębiorców; wsparcie wykorzystania przez przedsiębiorców praw własności przemysłowej oraz praw autorskich i pokrewnych. 

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 7 – Informatyzacja administracji na rzecz przedsiębiorstw Cel priorytetu: Celem priorytetu jest stworzenie warunków do wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w sektorze prywatnym i publicznym zwiększających dostępność przedsiębiorstw do zasobów informacyjnych. Budżet priorytetu - 823,53 mln euro Kierunki dofinansowania: rozwój kształcenia na odległość przy wykorzystaniu Internetu (e-learning).

AKADEMIA ROLNICZA WE WROCŁAWIU Dział Innowacji Wdrożeń i Promocji Absolwentów 50-375 Wrocław, ul. C.K. Norwida 25/27 tel./fax (071) 3205 219, 3205 270 Dziękuję za uwagę