Rewitalizacja obszarów miejskich i poprzemysłowych w ramach NSRO 2007-2013 Jarosław Orliński Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych

Plan prezentacji Polityka spójności Unii Europejskiej w nowym okresie programowania 2007-2013 Rewitalizacja w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 Rewitalizacja w Regionalnych Programach Operacyjnych Rekultywacja w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Polityka spójności Unii Europejskiej w nowym okresie programowania 2007-20013 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia dokument określający działania o charakterze rozwojowym, jakie Polska zamierza podjąć w latach 2007-2013 w celu osiągnięcia trwałego wzrostu gospodarczego, wzrostu konkurencyjności oraz wzrostu zatrudnienia. Integruje priorytety Wspólnoty z priorytetami polskimi, uwzględniając wyzwania Strategii Lizbońskiej oraz tworzy ramy dla przygotowania programów operacyjnych. NSRO będzie realizowane poprzez wynegocjowane z Komisją Europejską: Regionalne Programy Operacyjne PO Infrastruktura i Środowisko PO Kapitał Ludzki PO Innowacyjna Gospodarka PO Rozwój Polski Wschodniej PO Europejska Wspólnota Terytorialna PO Pomoc Techniczna W polityce spójności pozostały 3 Fundusze: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Fundusz Spójności (FS)

Cele „miejskie” w dokumentach strategicznych Strategiczne Wytyczne Wspólnoty TERYTORIALNY WYMIAR POLITYKI SPÓJNOŚCI Wkład miast we wzrost i zatrudnienie Poziom europejski Cel NSRO Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej Poziom krajowy Poziom regionalny Podstawowe cele RPO: podnoszenie spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej obszarów promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju wzrost konkurencyjności regionów

Narodowa Strategia Spójności 2007 - 2013 Cele i programy operacyjne 85, 6 mld euro (środki UE + wkład krajowy) na cele określone w Narodowej Strategii Spójności (NSRO)

Rewitalizacja w ramach ZPORR 2004-2006 Działanie 3.3. Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Poddziałanie 3.3.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Poddziałanie 3.3.2 Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych Projekty powinny wynikać z Lokalnych Programów Rewitalizacji Przewidziane środki na realizację działania: 128,6 mln euro w tym alokacja unijna: 96,5 mln euro Podpisane umowy: 381,6 mln zł (106% alokacji UE) Refundacje z kont programowych: 223,8 mln zł (62% alokacji UE)

Regionalne Programy Operacyjne - cele Podstawowe cele RPO: wzrost konkurencyjności regionów, promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju, podnoszenie spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej obszarów. Cele szczegółowe: poprawa infrastruktury technicznej i społecznej regionu, poprawa stanu środowiska przyrodniczego, lepsze wykorzystanie jego zasobów i walorów w rozwoju społeczno-gospodarczym, budowa społeczeństwa informacyjnego, tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności gospodarki, odnowa i ożywienie społeczno-gospodarcze miast i obszarów zdegradowanych.

Alokacja środków wg kategorii interwencji (w %) w 16 RPO 10% 3% 24% 6% 4% 8% 8% 11% 2,5% 26% Nauka i technologie, innowacje i przeds. IT Transport Energia OŚ Turystyka Kultura Rewitalizacja Infrast. społ. PT

Miasta w strukturze priorytetów RPO (1) Województwo Umiejscowienie w RPO Dolnośląskie Priorytet Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska („Miasta”) Kujawsko-pomorskie Priorytet Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy Lubelskie Priorytet Infrastruktura ekonomiczna Poddziałanie Rewitalizacja miast i zdegradowanych obszarów zurbanizowanych Lubuskie Priorytet Rozwój lokalny i współpraca terytorialna Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich Łódzkie Priorytet Odnowa obszarów miejskich Małopolskie Priorytet Krakowski Obszar Metropolitalny Priorytet Spójność wewnątrzregionalna Działanie Obszary miejskie Mazowieckie Priorytet Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu Opolskie Priorytet Aktywizacja obszarów miejskich i zdegradowanych

Miasta w strukturze priorytetów RPO (2) województwo Umiejscowienie w RPO Podkarpackie Priorytet Współpraca wewnątrzregionalna Działanie Rewitalizacja miast Działanie Rewitalizacja pozostałych obszarów Działanie Aktywizacja obszarów marginalizowanych gospodarczo Podlaskie Priorytet Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie Pomorskie Priorytet Funkcje miejskie i metropolitalne Śląskie Priotytet Zrównoważony rozwój miast Działanie Wzmacnianie regionalnych ośrodków wzrostu Działanie Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Świętokrzyskie Priorytet Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast Działanie Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu Działanie Rewitalizacja małych miast Warmińsko-mazurskie Priorytet Rozwój, restrukturyzacja i rewitalizacja miast Wielkopolskie Priorytet Restrukturyzacja i wzmocnienie potencjałów rozwojowych Działanie Odnowa miast Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich Działanie Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Zachodniopomorskie Priorytet Kultura i rewitalizacja Priorytet Rozwój funkcji metropolitalnych

RPO - przykładowe typy projektów Rewitalizacja: przywracanie walorów użyteczności publicznej i gospodarczej terenom zdegradowanym, włączając w to rozwój obszarów poprzemysłowych i powojskowych, zagospodarowanie centrów miast oraz zdegradowanych dzielnic, rozwój infrastruktury lokalnej, tworzącej warunki do zwiększania atrakcyjności inwestycyjnej zdegradowanych obszarów miast i dzielnic miast, odnowa substancji mieszkaniowej.

Renowacja mieszkalnictwa częścią rewitalizacji Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Działania w zakresie mieszkalnictwa powinny być realizowane w ramach zintegrowanych projektów tzn. powinny stanowić element programów rewitalizacji Działania w zakresie mieszkalnictwa mogą być realizowane wyłącznie na wyznaczonych obszarach wsparcia (kryteria)

Wyznaczenie obszaru wsparcia Art. 47 Rozporządzenia wykonawczego Kryteria dla wyznaczania obszarów wsparcia, na których mogą być realizowane działania z zakresu mieszkalnictwa to: wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, wysoki poziom długotrwałego bezrobocia, niestabilne trendy demograficzne, niski poziom edukacji, znaczące braki w umiejętnościach i wysoki odsetek osób porzucających szkołę, wysoki poziom przestępczości, szczególnie zniszczone otoczenie, g) niski poziom aktywności gospodarczej, h) wysoki udział imigrantów, grup etnicznych i mniejszościowych oraz uchodźców, i) porównywalnie niższy poziom wartości zasobu mieszkaniowego, j) niski poziom wydajności energetycznej budynków. Kwalifikowany obszar wsparcia powinien spełniać co najmniej trzy kryteria z podanej wyżej listy, przy czym dwa muszą odnosić się do wymiaru społecznego tj. zawierać się w katalogu od a) do h).

Mieszkalnictwo Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym wkład EFRR przeznaczony na wydatki związane z mieszkalnictwem powinien obejmować wyłącznie wydatki ponoszone na: renowację/modernizację budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz adaptację budynków na cele mieszkaniowe z przeznaczeniem dla rodzin o niskich dochodach lub osób o szczególnych potrzebach, pod warunkiem, że domy te będą własnością jednostek publicznych lub podmiotów prowadzących działalność niedochodową. Kwalifikowane do wsparcia są też interwencje obejmujące odnowę części wspólnych budynków.

Mieszkalnictwo Koszty, które mogą uzyskać dofinansowanie z EFRR ujęte zostały w zamkniętym katalogu i obejmują: renowację następujących elementów konstrukcyjnych budynku: dach, okna, fasada budynku mieszkalnego, klatka schodowa, winda, schody, korytarz i przejście podziemne, naziemne bądź nadziemne łączące poszczególne elementy budynków mieszkalnych, wejście do budynku; usprawnienie (wymiana/remont) wszelkich instalacji technicznych budynku; działania podnoszące efektywność energetyczną budynku (termomodernizacja).

Mieszkalnictwo Kraj członkowski decyduje czy przeznaczyć na rozwój mieszkalnictwa: do 3% alokacji EFRR w ramach programów, do 2% ogólnej alokacji EFRR przyznanych krajowi. Wysokość środków przeznaczonych na mieszkalnictwo w Polsce nie przekracza 3% alokacji EFRR w ramach poszczególnych Regionalnych Programów Operacyjnych.

Wydatki w RPO według kategorii interwencji 61 i 78 61: Zintegrowane projekty dla odnowienia obszarów miejskich/wiejskich 78: Infrastruktura mieszkaniowa

Rekultywacja w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Rekultywacja w PO IiŚ Priorytet II: Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działania związane z rekultywacją dotyczyć będą przywrócenia naturalnego ukształtowania terenu i osiągnięcia przez glebę lub ziemię zawartości substancji zgodnych z wymaganymi standardami. W ramach priorytetu mogą być realizowane wyłącznie projekty wielkoobszarowe na terenach niezurbanizowanych i jedynie w sytuacji, gdy obecny właściciel gruntu nie jest odpowiedzialny za powstanie zanieczyszczenia lub degradację środowiska Podejmowane działania powinny zapewnić wzmocnienie pełnienia funkcji społecznych, m.in. udostępniania zrekultywowanych terenów w sposób nieograniczony oraz: utrzymanie (lub poprawę) ekologicznych funkcji terenu lub, utrzymanie (lub przywrócenie) bioróżnorodności lub tradycyjnego krajobrazu. W ramach tych działań wsparcie będą mogły otrzymać działania związane z zabezpieczeniem osuwisk. W ramach kompleksowej rekultywacji przewiduje się również rozminowanie obszarów popoligonowych i usuwanie zanieczyszczeń gruntowych.

Rekultywacja w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Działanie 2.2 Przywrócenie terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych i ochrony brzegów morskich: Inwestycje z zakresu: rekultywacji terenów, ochrony brzegów morskich, zabezpieczenia osuwisk. Wartość: co najmniej 20 mln PLN. Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty świadczące usługi z zakresu zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, wojewodowie, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, urzędy morskie, wojsko – jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej oraz dla których jest on organem założycielskim lub organem nadzorczym, podmioty odpowiedzialne za realizację zadań wymienionych na liście indykatywnej.

Rekultywacja w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko Instytucja pośrednicząca: Ministerstwo Środowiska – Departament Funduszy Ekologicznych Instytucja pośrednicząca II stopnia: NFOSiGW oraz WFOŚIGW Projekty o wartości poniżej 20 mln PLN będą realizowane w ramach 16 RPO Rodzaje Projektów: rekultywacja terenów powojskowych oraz zdegradowanych przez przemysł i górnictwo (włącznie z działaniami udostępniającymi tereny do rekultywacji – usuwanie min, zanieczyszczeń ropopochodnych i chemicznych), projekty związane z zabezpieczeniem/stabilizacją osuwisk, modernizacja i budowa umocnień brzegowych. Finansowanie: Alokacja finansowa na działanie ogółem 292,35 mln euro w tym środki unijne 248,50 mln euro, środki krajowe 43,85 mln euro. Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu 85%.

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Ul. Wspólna 2/4 www.mrr.gov.pl www.funduszspojnosci.gov.pl