SEMINARIUM KLASTER „NUTRIBIOMED” PERSPEKTYWY ROZWOJU Prof. dr hab. Tadeusz Trziszka UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU Wrocław, 7. LUTY..2007

Wykorzystanie środków UE 2007 – 2013 Szansa dla Polski Marka, Tożsamość KLASTER

Marka; jej wartość społeczna i gospodarcza

TŁO HISTORYCZNE TWORZENIA MARKI W ASPEKCIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO Konkurencja, w tym; siła przetrwania, zdobywanie dóbr, chęć bycia lepszym była i jest siłą napędową rozwoju świata i jego gospodarek Ludzie zawsze walczyli między sobą o miejsca i wpływy i tak tworzyły się kraje, państwa, regiony, miasta, wsie i inne organizacje terytorialne. Tak tworzyła się tożsamość, a przez to siła ekonomiczna i potencjał konkurencyjny

TOŻSAMOŚĆ Najważniejszy atrybut i instrument marketingowy Nowi gracze rynkowi muszą zaprezentować : specyficzne produkty swego regionu, wyroby lokalne, odtworzoną tradycję (zarzuconą, np.. przez kolonizację) atrakcyjną mitologię i legendę wspierającą nowy, ale tradycyjny produkt

Tożsamość rynkowa * Anonimowi dostawcy i nieznani producenci muszą zejść na margines aktywności rynkowej * Do gry będą wchodzić nowe państwa, nowe regiony * Rozwijać się musi promocja poprzez markę i jej doskonalenie i rozwój * Marka jest głównym orężem w pozycji rynkowej i należy ją pielęgnować

MARKA POJĘCIE PRODUKTU MARKOWEGO I BRANDINGU Z uwzględnieniem łańcucha produkcyjnego (żywności) * Marketing jako kompleksowa działalność przedsiębiorstwa na osi producent-konsument wytworzył specyficzny instrument egzystencji przedsiębiorstwa, jakim jest MARKA TOWAROWA  * Najważniejszymi aktywami dużych przedsiębiorstw przemysłu spożywczego nie są fabryki, lecz ich marki towarowe  

jest procesem pozwalającym na: Tworzenie produktu markowego  jest procesem pozwalającym na: * Rozwój regionalny   * Rozwój rynku pracy   * Rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności *Rozwój konkurencyjności  Zatem tworzenie i rozwijanie produktów markowych stanowi istotny element regionalnej strategii oraz polityki państwa  

Moc Marki Dobry wizerunek i reputacja przepisywana danemu krajowi Ok.. 20 państw świata (tj. 10%) korzysta w skali globalnej z premii ekonomicznej i moralnej jaką zapewnia mocna marka narodowa, tj.: Wyrazista tożsamość Dobry wizerunek i reputacja przepisywana danemu krajowi MOC MARKI TO MOC KRAJU renoma firmy, ludzie produkty i usługi eksport, atrakcyjność turystyczna i inwestycyjna

Kolejne 10% państw korzysta z funkcji marki w ograniczonym zakresie, w tym w: * skali regionów (Nowa Zelandia, RPA), * skali dziedzin, np.: turystyki (Tajlandia, Meksyk), elektroniki (Korea) Pozostałe 80% krajów świata w istotnej części stanowi anonimowy obszar poza globalnym zainteresowaniem

Marka miejsca to więcej niż marka produktu, bo dotyczy całej społeczności i regionu. Marki nie czyni logo, opakowanie ani reklama, Markę czynią konsumenci Klientem produktu markowego nie jest ten co kupuje, ale ten co kupuje drugi raz, potem wraca. Zatem fundamentem marki jest lojalność

SZCZEGÓLNY SYSTEM POPULARYZACJI TOŻSAMOŚCI I PRODUKTÓW OKREŚLONYCH REGIONÓW POPRZEZ NOWĄ WARTOŚĆ MARKI JEST MEGAMARKA

Miejsce Polski w poszukiwaniu marki Instytut Marki Polskiej i Krajowa Izba Gospodarcza wraz z grupą ekspertów poszukują adekwatnej formulacji ‘’MARKA DLA POLSKI’’ Cel to położenie fundamentu narodowej strategii promocyjnej na 25 lat, tj. cyklu trwania wizerunku narodowego

W 2004 roku na podstawie badań określono wartość jaką naród w ponad 1000-letniej historii osiągnął i co aktualnie prezentuje. Jego tożsamość, unikalność i siły. Polaryzację zdarzeń dziejowych, ich niepowtarzalność i niezrozumiałość, romantyczność i zrywy bohaterskie. Zwaśnienia i solidarność. Ostateczna diagnoza brzmi: CREATIVE TENSION

CREATIVE TENSION Twórcze napięcie Twórczy niepokój Twórcze pobudzenie Twórcze ciśnienie Twórczy dynamizm Twórcza przekora

CREATIVE TENSION Wyraża fundamentalną prawdę, że Polska czerpie swoją osobowość, siłę i niepowtarzalną witalność z bogactwa pozornie przeciwstawnych cech, które są własne i „oswojone”. jest częścią zachodu i rozumie wschód idealizm i finezja wobec praktyczności i zaradności romantyzm i pozytywizm cnotliwość i grzeszność wielkoduszność i małostkowość osiąganie rzeczy prawie niemożliwych

MARKA DLA POLSKI Jest częścią Programu Marketingu Narodowego W tym względzie musi istnieć współpraca: obywatelskiego społeczeństwa, organizacji obywatelskich, samorządu, biznesu, osób prywatnych, mediów i rządu. Program marketingu Narodowego nie osiągnie sukcesu bez tworzenia marek regionów i marek lokalnych

Narodowy marketing - połączenie poczucia misji z poczuciem dumy narodowej z silnym akcentem regionalnym

Produkty regionalne i lokalne; *rzemiosło, *rękodzieło, *folklor, *gastronomia, żywność i napoje, *usługi turystyczne to kandydaci na flagowe polskie MARKI Aby wygrać przyszłość należy zaufać dziedzictwu kulturowemu i wspierać to co już istnieje i jest mocne, ale………

Wdrażać innowacyjność Wykorzystać szansę Procesów globalizacji Współczesnych możliwości transferu wiedzy z centrów naukowych do gospodarki (przedsiębiorstwa produkcyjne), a przez to: Wdrażać innowacyjność Rozwijać gospodarkę konkurencyjną w kooperacji rynkowej min. przez tworzenie KLASTRÓW

TAK!!!?, ALE WE WSPÓLPRACY SZANSE DLA POLSKI W LATACH 2007 – 2013 67. A NAWET 100. MILIARDÓW EURO Z UNII EUROPEJSKIEJ CZY JESTEŚMY W STANIE TO WYKORZYSTAĆ??? TAK!!!?, ALE WE WSPÓLPRACY SFERY NAUKOWEJ I GOSPODARKI - PRZEDSIĘBIORSTW

Wsparcie dla przedsiębiorców w programach operacyjnych, 2007-2013 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Regionalne Programy Operacyjne Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Wdrażanie funduszy strukturalnych w latach 2007-2013 Program Operacyjny Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Innowacyjna gospodarka Infrastruktura i środowisko Pomoc techniczna Program Rozwoju Polski Wschodniej Kapitał ludzki 15,9 mld € 0,57 mld € 8,1 mld € 0,2 mld € 2,2 mld € 7 mld € 21,3 mld € Łączna wartość środków finansowych zaangażowanych w realizację NSS wyniesie ok. 85,6 mld euro. Z tego ok. 9,7 mld euro stanowić będzie publiczny wkład krajowy, a na około 16,3 mld euro szacowana jest wartość wkładu podmiotów prywatnych. Ponad 59,5 mld euro będzie pochodziło z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. 16 Regionalnych Programów Operacyjnych – 26,8% całości środków (ok. 15,9 mld euro), PO Rozwój Polski Wschodniej – 3,6% całości środków (ok. 2,2 mld euro), PO Infrastruktura i środowisko – 35,7% całości środków (ok.. 21,3 mld euro), PO Kapitał ludzki – 13,7% całości środków (8,1 mld euro), PO Konkurencyjna gospodarka – 11,7% całości środków (7 mld euro), Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 1% całości środków (ok. 0,6 mld euro), PO Pomoc techniczna - 0,4% całości środków (0,2 mld euro).

Program Operacyjny Kapitał Ludzki komponent centralny Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw Priorytet III Wysoka jakość edukacji Priorytet IV Dobre państwo Priorytet V Profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa komponent regionalny 1350 mln Euro na priorytet VII Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej Priorytet VII Regionalne kadry gospodarki Priorytet VIII Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet IX Aktywizacja obszarów wiejskich Priorytet X Pomoc Techniczna

Priorytet VII: Regionalne kadry gospodarki Zakres wsparcia: Wsparcie rozwoju kadr przedsiębiorstw w regionie (ogólne i specjalistyczne szkolenia, doradztwo) Zarządzanie zmianą gospodarczą (pomoc szkoleniowa dla pracowników restrukturyzowanych przedsiębiorstw oraz wsparcie pracodawców przechodzących restrukturyzację) Transfer wiedzy (budowa sieci współpracy między światem nauki i światem przedsiębiorstw) Instytucja Wdrażająca: Wojewódzki Urząd Pracy

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Priorytet 1. - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Priorytet 2. – Infrastruktura sfery B+R Priorytet 3. – Kapitał dla innowacji Priorytet 4. – Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia Priorytet 5. – Dyfuzja innowacji Priorytet 6. – Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Priorytet 7. – Informatyzacja administracji na rzecz przedsiębiorstw

Obszary wsparcia Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Wsparcie dla przedsiębiorców w PO IG Wsparcie dla projektów wysoko innowacyjnych o dużej wartości (inwestycje powyżej 2 mln EUR) Wsparcie dla inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki (inwestycje powyżej 50 mln EUR) Wsparcie dla prac B+R zamawianych przez przedsiębiorców Dwuetapowe wsparcie dla inicjowania powstawania nowych przedsiębiorstw o wysokim potencjale innowacyjnym Wsparcie dla powiązań kooperacyjnych przedsiębiorców Wsparcie dla przedsiębiorców

Priorytet 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R Inwestycje związane z działalnością B+R w przedsiębiorstwach Kredyt technologiczny Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki Alokacja:3300 mln Euro Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R – prace przygotowawcze do wdrożenia wyników prac B+R, wdrożenie (inwestycje, doradztwo i szkolenia) Inwestycje związane z działalnością B+R w przedsiębiorstwach: oprogramowanie niezbędne do innowacji technicznych, wzory użytkowe i przemysłowe, strategie przekształcenia przedsiębiorstwa w CBR, zakup środków trwałych związanych z B+R Kredyt technologiczny – na sfinansowanie wdrożenia nowej technologii (własnej lub nabytej) oraz uruchomienie produkcji lub świadczenia nowych usług Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym – zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych w produkcji i usługach (projekty > 8 mln. zł) Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki - koszt netto > 50 mln EUR, wzrost zatrudnienia netto > 500 osób

Priorytet 5 Dyfuzja innowacji Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym; Wspieranie sieci proinnowacyjnych instytucji otoczenia biznesu o znaczeniu ponadregionalnym; Wspieranie ośrodków innowacyjności; Zarządzanie własnością intelektualną. Alokacja około 400 mln Euro Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym – doradztwo i szkolenia w zakresie zarządzania strukturą organizacyjną, wspólnych planów rozwoju powiązań kooperacyjnych, wspólne inwestycje, działania marketingowe Wspieranie sieci proinnowacyjnych instytucji otoczenia biznesu o znaczeniu ponadregionalnym – inicjowanie i rozwój współpracy, wspólne strategie promocji i innowacji, budowa i rozwój systemu informatycznego, inwestycje, projekty szkoleniowe, udział w sieciach międzynarodowych Wspieranie ośrodków innowacyjności – doradztwo na opracowanie i wdrożenie strategii, inwestycje wynikające ze strategii (powyżej 70 mln zł), promocja Zarządzanie własnością intelektualną – dotacje dla przedsiębiorstw na uzyskanie praw własności przemysłowej poza granicami Polski, doradztwo związane z ochroną praw własności przemysłowej, wsparcie instytucji i organizacji zarządzających prawami własności intelektualnej, upowszechnianie wiedzy na temat korzyści wynikających z ochrony własności intelektualnej w przedsiębiorstwach

Priorytet 6 Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Paszport do eksportu Rozwój sieci centrów obsługi inwestorów oraz stref inwestycyjnych Rozwój systemu wsparcia polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym Promocja turystycznych walorów Polski Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Alokacja około 410 mln Euro Paszport do eksportu – doradztwo, szkolenia w zakresie eksportu i sprzedaży na JRE, badanie rynków zagranicznych, udział w targach, wystawach i misjach gospodarczych, wyszukiwanie partnerów, przygotowanie ofert handlowych i materiałów promocyjnych Rozwój sieci centrów obsługi inwestorów oraz stref inwestycyjnych – wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestora (standaryzacja funkcjonowania centrów), wsparcie działań studyjno-koncepcyjnych w ramach przygotowania terenów inwestycyjnych dla projektów inwestycyjnych „od podstaw” dla obszarów gminnych powyżej 100 ha Rozwój systemu wsparcia polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym – budowa i rozwój internetowego systemu obsługi przedsiębiorców, promocja polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym Promocja turystycznych walorów Polski – rozwój i promocja konkurencyjnych produktów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym (w tym zintegrowany system informacji turystycznej, tworzenie polskich ośrodków informacji turystycznej, promocja produktów turystycznych zagranicą) Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym

Regionalne Programy Operacyjne Na sferę przedsiębiorczości (produkcji) każdy region przeznaczy aż 40 proc. otrzymanych z UE środków. Oznacza to, że na wsparcie działalności gospodarczej – w zależności od wielkości, każde z województw, może przeznaczyć od 250 do 700 mln euro

Nowy wymiar polityki regionalnej Koncentracja geograficzna działalności zaczyna odgrywać dużą rolę w Polskiej gospodarce - w wielu regionach postępujący proces integracji gospodarczej zwiększa znaczenie koncentracji geograficznej; Postępujący proces integracji gospodarczej wymusza specjalizację produktową i procesową firm, regionów oraz krajów; Polityka regionalna zaczyna koncentrować zasoby na wybranych obszarach działalności, charakteryzujących się największą obecną i potencjalną konkurencyjnością;

Definicja klastra „ Klastry” są to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale także współpracujących (Porter M. E. (2001) Porter o konkurencji, PWE, Warszawa).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI1) z dnia 2 grudnia 2006 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi (Dz. U. z dnia 11 grudnia 2006 r.) § 13.  2. Przez klaster rozumie się przestrzenną i sektorową koncentrację podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczego lub innowacyjności oraz co najmniej dziesięciu przedsiębiorców, wykonujących działalność gospodarczą na terenie jednego lub kilku sąsiednich województw, konkurujących i współpracujących w tych samych lub pokrewnych branżach oraz powiązanych rozbudowaną siecią relacji o formalnym i nieformalnym charakterze, przy czym co najmniej połowę podmiotów funkcjonujących w ramach klastra stanowią przedsiębiorcy.

Przykłady rozwijających się klastrów (1) Lp. Klaster Województwo Źródło informacji 1 Dolina Ekologicznej Żywności woj. lubelskie www.dolinaeko.lublin.pl/ 2 Owoce miękkie http://klastry-efs.pl 3 Dolina Lotnicza woj. lubelskie, podkarpackie, śląskie http://dolinalotnicza.pl 4 Klaster Łódzki woj. łódzkie http://www.klasterlodzki.pl 5 Plastikowa Dolina woj. małopolskie http://www.tkp.com.pl 6 Dolina Ekoprodukcji woj. mazowieckie 7 Klaster przetwórstwa spożywczego woj. podkarpackie http://www.ig.wsiz.edu.pl/grona/ 8 Podkarpacki klaster informatyczny http://pki.klastry.org/ 9 Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych woj. śląskie www.silesia-region.pl

Przykłady rozwijających się klastrów (2) 10 Klaster Techniki i Aparatury Medycznej woj. śląskie Informacje z Politechniki Śląskiej 11 Grono budowlane woj. świętokrzyskie „Organizacja i Kierowanie” nr 3(109) 2002 r. 12 Pomidor z Ziemi Sandomierskiej http://klastry-efs.pl 13 Grono ceramiczne woj. świętokrzyskie, mazowieckie i łódzkie 14 Klaster producentów jachtów woj. warmińsko – mazurskie 15 Klaster meblarski woj. wielkopolskie Kotły pleszewskie 17 Grupa przetwórstwa rybnego woj. zachodniopomorskie 18 Klaster Automatyki Przemysłowej w Gdańsku Szultka S. „Klastry. Innowacyjne wyzwanie dla Polski”, IBnGR, Gdańsk 2004

Korzyści „twarde” klastra Zasób Korzyść Zwiększenie efektywności – szybszy dostęp, niższy koszt transportu Lokalny łańcuch podażowy Wyspecjalizowana siła robocza Wyższa produktywność Specjalistyczne usługi Szybszy i łatwiejszy dostęp Możliwość wyboru dostawcy Niższy koszt, wyższa jakość Duża liczba firm Możliwość wspólnych przedsięwzięć, pracy w sieciach

Korzyści „miękkie” Klastra Zasób Korzyść Stowarzyszenia Wspólna wizja, planowanie Zaufanie Współpraca między firmami, sieci Uczenia się Transfer, wiedzy, technologii, know-how, Nieformalny rynek pracy Efektywność, możliwości kariery, poczucie bezpieczeństwa

Powstawanie wyspecjalizowanych dostawców Powstawanie nowych dostawców Obniżka kosztów działalności Tworzenie się specjalistycznego rynku pracy

Powstawanie organizacji ułatwiających współpracę Poprawa współpracy Przyspieszenie procesu uczenia się Tworzenie się „wiedzy ukrytej” Źródło :Dorota Zbińkowska, OPI

Konkurencja i współpraca, doskonalenie kadr NOWA FORMUŁA ROZWOJU Konkurencja i współpraca, doskonalenie kadr Przyciągnięcie nowych firm Przyciąganie wykwalifikowanych pracowników Źródło :Dorota Zbińkowska, OPI

Tworzenie się pozarynkowych relacji pomiędzy uczestnikami Przyspieszenie przepływu informacji i wiedzy (ukrytej) Usprawnienie koordynacji działalności biznesowej Źródło :Dorota Zbińkowska, OPI

Powiązania w ramach klastra Działalność badawcza oraz lobbowanie; W zakresie nawiązywania relacji z dostawcami i odbiorcami, W zakresie działalności szkoleniowej i edukacyjnej, W zakresie kreowania innowacji i pozyskiwania nowych technologii, W zakresie inwestycji (łączenie zasobów produkcyjnych, dystrybucja, sprzedaż, marketing

Obszary wsparcia struktur klastrowych: 1. Komunikacja wewnętrzna, 2. Współpraca, 3. Doskonalenie kwalifikacji, 4. Działania promocyjne, 5. Internacjonalizacja, 6. Podwyższanie innowacyjności klastra

Doskonalenie kwalifikacji Wspólne opracowywanie programów szkoleniowych; Tworzenie klastrowych centrów umiejętności i doskonałości; Udział przedstawicieli koordynatora klastra w seminariach, warsztatach konferencjach krajowych i zagranicznych, Organizowanie warsztatów i seminariów wewnątrz klastra o tematyce nie związanej bezpośrednio z branżą, Ocena pozycji konkurencyjnej klastra – analiza rynku (branży), Analiza poziomu innowacyjności branży, Opracowanie strategii rozwoju klastra oraz planu jej wdrożenia, Współpraca z lokalnymi szkołami i uczelniami, Opracowanie programu praktyk i staży w przedsiębiorstwach.

Podwyższenie innowacyjności klastra Utworzenie specjalistycznego zaplecza badawczego na potrzeby klastra, Specjalistyczne usługi zaplecza B+R dla członków klastra, Analiza benchmarkingu, Okresowe analizy konkurencyjności klastra w porównaniu z branżami pokrewnymi w Polsce i na świecie. Lobbowanie inwestycji w infrastrukturę badawczo – naukową w obszarze funkcjonowania klastra pomoc w procesie formowania interdyscyplinarnych zespołów roboczych Programy połączeń zwrotnych

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI1) z dnia 2 grudnia 2006 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi (Dz. U. z dnia 11 grudnia 2006 r.)

2. Pomoc finansowa może być udzielana, z zachowaniem warunków określonych w rozporządzeniu:  1)  przedsiębiorcom;   2)  podmiotom działającym na rzecz innowacyjności;   3)  podmiotom działającym na rzecz rozwoju gospodarczego;   4)  podmiotom działającym na rzecz zatrudnienia lub rozwoju zasobów ludzkich.

§ 4. 1. Agencja informuje o rozpoczęciu przyjmowania wniosków o udzielenie wsparcia na ochronę własności przemysłowej, zamieszczając ogłoszenie, w szczególności w powszechnie dostępnej sieci teleinformatycznej.

3. Koordynatorem klastra może być:   1)  fundacja,   2)  stowarzyszenie zarejestrowane,   3)  spółka akcyjna,   4)  spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,   5)  organizacja przedsiębiorców

§ 14. 1. Agencja informuje o rozpoczęciu przyjmowania wniosków o udzielenie wsparcia na rozwój klastra, podstawowych warunkach jego udzielania, miejscu składania oraz terminach rozpatrzenia wniosków, zamieszczając ogłoszenie, w szczególności w powszechnie dostępnej sieci teleinformatycznej.

2. Koordynator klastra może złożyć wyłącznie jeden wniosek o udzielenie wsparcia na rozwój klastra, obejmujący projekt dotyczący jednego klastra. 3. Wniosek o udzielenie wsparcia na rozwój klastra powinien zawierać w szczególności:   

1)  oznaczenie koordynatora klastra oraz podmiotów funkcjonujących w ramach klastra, ze wskazaniem miejsca wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców funkcjonujących w ramach klastra;   2)  opis, szacunkowy kosztorys i harmonogram realizacji projektu, którego dotyczy wniosek;   3)  określenie kwoty wsparcia na rozwój klastra. 4. Agencja udostępnia formularze wniosków o udzielenie wsparcia na rozwój klastra, w szczególności przez ich zamieszczenie w powszechnie dostępnej sieci teleinformatycznej.

5. Rozpatrując wnioski o udzielenie wsparcia na rozwój klastra, Agencja bierze pod uwagę w szczególności:   1)  przewidywany wpływ projektu na wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorców funkcjonujących w ramach klastra;   2)  wysokość kosztów zaplanowanych działań w stosunku do ich przewidywanych rezultatów;   3)  trwałość rezultatów projektu. 6. Agencja niezwłocznie powiadamia pisemnie koordynatora klastra o udzieleniu bądź odmowie udzielenia wsparcia na rozwój klastra.

INNOWACJE Ferma S. Gajewski KONKURENCJA WSPÓŁPRACA

INNOWCYJNOŚĆ Ferma niosek S. Gajewski Dziękuję za uwagę