WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Ocena oddziaływania na środowisko w projektach finansowanych z funduszy UE Kacper Sampławski Radca Prawny Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Wsparcia Programów Infrastrukturalnych 1

Jakie są Państwa cele odnośnie szkolenia? Cele szkolenia Jakie są Państwa cele odnośnie szkolenia?

Cele szkolenia (2) Filozofia OOŚ i świadomość wspólnotowa kontekście projektów UE Dobre praktyki administracyjne Jak odnaleźć się w bałaganie prawnym? Aspekty praktyczne filozofia - 1. Zagrożenia dla realizacji projektu – zarządzanie projektem (ryzyka związane)

Struktura szkolenia WPROWADZENIE Zasady stosowania prawa WE Charakter, cele i rola procedury OOŚ OOŚ jako warunek uzyskiwania dotacji z UE OOŚ PRZEDSIĘWZIĘĆ Dyrektywa SEA i EIA Procedura OOŚ w prawie krajowym Decyzja OOŚ (Istota niezgodności prawa polskiego z dyrektywami UE) Miejsce decyzji w procesie inwestycyjnym Przedsięwzięcia wymagające decyzji Organy właściwe do uzgadniania i opiniowania Wymogi wniosku Treść decyzji Charakter prawny decyzji Wymogi odnośnie raportu Powtórna OOŚ UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA JAKO ELEMENT PROCEDURY OOŚ Prawo UE – dyrektywa 35/2003/WE Procedura wg prawa krajowego SIEĆ NATURA 2000 Prawo UE – dyrektywa siedliskowa i ptasia Prawo polskie Ocena habitatowa Przedsięwzięcia wymagające oceny Właściwe organy DOBRE I ZŁE PRZYKŁADY 4 4 4

Podstawowe zasady prawa wspólnotowego (1) Od 1 maja 2004 r. Polska jest członkiem UE Przystąpienie oznacza zgodę na przyjęcie reguł wspólnotowego porządku prawnego Nie istnieje status „trochę” członka! 5

Podstawowe zasady prawa wspólnotowego (2) Prawo wspólnotowe to autonomiczny porządek prawny, Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego Zasada prowspólnotowej wykładni prawa krajowego Zasada automatycznej niestosowalności prawa krajowego Obowiązki dla wszystkich organów administracji i sądów! 6

Ochrona środowiska w prawie wspólnotowym Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską Art. 6 Traktatu WE: wymagania ochrony środowiska powinny być zintegrowane z polityką i działaniami wspólnotowych na rzecz rozwoju zrównoważonego. Art. 174 TraktatuWE: polityka Wspólnoty dotycząca środowiska powinna przyczyniać się do zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska, ochrony zdrowia ludzkiego i racjonalnego stosowania zasobów naturalnych 2. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Wspólnoty. Opiera się na zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”. 7

Rola procedury OOŚ Co to jest OOŚ? Po nam w ogóle procedura OOŚ? Czy OOŚ stanowi barierę inwestycyjną? O co chodzi głównym graczom? Inwestorowi Organowi Administracji Zainteresowanej społeczności Administracji od funduszy Komisji Europejskiej 8

Charakter procedury OOŚ Procedura przeprowadzenia oceny środowiskowej jest kompleksowym instrumentem polityki prewencyjnej, w ramach której rozważane są nie tylko stanowiska fachowców, ale także wszystkich zainteresowanych

Przedsięwzięcie / Projekt OOŚ jako proces Przedsięwzięcie / Projekt Przygotowanie Dokumentacji OOŚ Postępowanie administracyjne Aplikowanie o fundusze Uwzględnij niezbędne ramy czasowe! Umiejętność zarządzania ryzykiem narzędziem pomagającym osiągnąć sukces!

Cele procedury ooś - kluczowe elementy pogodzenie względów środowiskowych z aspektami społecznymi i ekonomicznymi rozważenie wariantów alternatywnych zgromadzenie informacji - informowanie i konsultacje właściwe organy administracji publicznej (uzgodnienia, opinie); udział społeczny; inne państwa członkowskie, na które może oddziaływać przedsięwzięcie (postępowanie transgraniczne).

Wymogi środowiskowe w polityce spójności UE

Wprowadzenie Polska otrzyma w ramach polityki spójności ok. 68 miliardów € na lata 2007-13 Skala środków jest dużą szansą ale i wyzwaniem

Rozporządzenie Rady WE 1083/2006 Cele - pkt 22 Preambuły Działalność funduszy oraz operacje, które pomagają one sfinansować, powinny być spójne z innymi politykami Wspólnoty oraz przestrzegać prawodawstwa Wspólnoty. Zasada spójności - Art. 9 ust. 2 Komisja i państwa członkowskie zapewniają zachowanie spójności pomocy funduszy z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty oraz jej komplementarności z innymi wspólnotowymi instrumentami finansowymi. ust. 5 Operacje finansowanie z funduszy są zgodne z postanowieniami Traktatu i aktów przyjętych na jego podstawie, Kształtowanie wskaźników wkładu funduszy - art. 52 lit. c Wkład funduszy może być kształtowany w świetle ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego poprzez stosowanie zasady ostrożności, zasady działania zapobiegawczego oraz zasady „zanieczyszczający płaci”. Implementacja celów środowiskowych Układ i cele priorytetowe Programów Operacyjnych Obowiązki związane z przestrzeganiem procedur OOŚ (dyrektywa EIA i dyrektywy Natura 2000) Aspekt pozytywny – obowiązek beneficjentów i organów administracji do przygotowania projektu i wydania decyzji zgodnie z podstawowymi wymogami prawa ochrony środowiska Aspekt negatywny – obowiązek dla właściwych Instytucji Zarządzających do odmowy przyznania dofinansowania dla projektów, które nie spełniają podstawowych wymogów wspólnotowego i krajowego prawa w zakresie OOŚ. 01

Fundusze strukturalne i środowisko Rozporządzenie 1083/2006 (2) KE wymaga dokumentacji OOŚ dla dużych projektów Obowiązkowa strategiczna ocena oddziaływania na środowisko programów operacyjnych

Zgodność z prawem wspólnotowym - zagrożenie wydatkowania środków 2004 – 2006 (1) Toczące się postępowania w sprawie naruszenia prawa wspólnotowego były główną przeszkodą: Dyrektywa EIA – nieprawidłowa transpozycja do prawa polskiego Dyrektywa Siedliskowa – nieprawidłowa transpozycja dyrektywy i niewystarczające wyznaczenie obszarów Natura 2000 Blokowanie środków i warunkowe płatności dla projektów Funduszu Spójności przez KE

Zgodność z prawem wspólnotowym (2) Natura 2000 – warunek dot Zgodność z prawem wspólnotowym (2) Natura 2000 – warunek dot. finansowania Z powodu niewystarczającego wyznaczenia obszarów Natura 2000 przez Polskę, KE zgodziła się zatwierdzić Programy Operacyjne na lata 2007-2013 pod warunkiem: “Współfinansowanie projektów, które mogą negatywnie oddziaływać na potencjalne obszary Natura 2000 (tj. obszary, które wg KE powinny były zostać wyznaczone przez Polskę do 01.05.04) nie będzie dopuszczalne.” Warunek dotyczy wszystkich potencjalnych obszarów Natura 2000, które powinny były zostać wyznaczone przed akcesją do UE, tj. 01.05.04, i które są objęte procedurą w sprawie niezgodności z dyrektywą siedliskową

Zgodność z prawem wspólnotowym (3) Odpowiedzialność za zapewnienie zgodności Instytucje Zarządzające są odpowiedzialne za wdrożenie tego warunku np. przez wprowadzanie odpowiednich kryteriów wyboru, listy sprawdzające, wytyczne dla beneficjentów itp. Rola MRR - Kryterium zgodności z Wytycznymi MRR w zakresie OOŚ!

Ochrona środowiska a kwalifikowalność wydatków procedura OOŚ przeprowadzona niezgodnie z prawem oznacza niekwalifkowalność w całości lub w części wydatków na daną inwestycję dokumentacja dot. OOŚ podlega kontroli krajowych instytucji (IZ, IP) oraz KE

Konkluzje W latach 2007-13 Polska otrzyma 5x więcej funduszy UE niż w latach 2000-6 Wdrożenie zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego są priorytetem do finansowania Prawidłowa transpozycja dyrektyw WE i ich stosowanie jest warunkiem otrzymania dofinansowania z funduszy WE Dyrektywy i polityki WE muszą być przestrzegane przy przygotowaniu tzw. project pipeline Powodzenie zależy od wydolności administracji na poziomie centralnym i lokalnym oraz współdziałania z NGO Pożądana wymiana dobrych praktyk