Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i Mazurach Doświadczenia z realizacji Projektu Systemowego Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w latach 2007 – 2009

Zespół Projektu systemowego - Koordynator Projektu systemowego - Asystent koordynatora projektu - Doradca/specjalista ds. opracowywania programów aktywnej integracji - Doradca/specjalista ds. tworzenia partnerstw - Doradca/specjalista ds. konstruowania wniosków projektowych - Doradca/specjalista ds. prawa zamówień publicznych oraz rozliczania projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego

CEL SPECJALISTYCZNEGO DORADZTWA w projekcie systemowym Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Konsultacje merytoryczne i metodyczne wniosków projektowych przed złożeniem do oceny formalnej i merytorycznej do opiekunów Świadczenie pracownikom OPS i PCPR specjalistycznych usług doradczych indywidualnych i grupowych dot. opracowywania programów aktywnej integracji Inicjowanie działań partnerskich (spotkań lokalnych) w zakresie aktywnej integracji Upowszechnianie metod oraz form aktywnej integracji poprzez zastosowanie narzędzi i instrumentów aktywnej integracji oraz innowacyjnych metod pracy z klientem pomocy społecznej Promocja tzw. „Dobrych praktyk” w zakresie aktywnej integracji Wsparcie w zakresie rozliczania środków z EFS i stosowania PZP

SPECJALISTYCZNE DORADZTWO W 2008 i 2009 r. W FORMIE: , konsultacje telefoniczne, doradztwo w siedzibie ROPS, doradztwo wyjazdowe w jednostkach pomocy społecznej ( uwzględniające specyfikę lokalną) indywidualne i grupowe (warsztaty, prezentacje, dyskusje) CZERWIEC – GRUDZIEŃ 2008: – 608 usług doradczych, w tym: -VII-VIII – 19 wyjazdów do jedn. pomocy społecznej – spotkania grupowe doradcze w powiatach -IX- XII – 11 wyjazdów do jedn. pomocy społecznej – spotkania grupowe doradcze (warsztaty z konstruowania, realizacji, monitoringu kontraktu socjalnego; opracowywania programu aktywności lokalnej, tworzenia zespołów partnerskich) Podsumowanie: -Badanie zapotrzebowania na doradztwo (duże potrzeby w województwie) I PÓŁROCZE 2009: udzielonych porad (indywidualne i grupowe) z zakresu opracowywania programów aktywnej integracji i konstruowanie budżetu projektu (konsultacje merytoryczne i metodyczne wniosków aplikacyjnych projektów systemowych, warsztaty z tworzenia PAL, kontraktów socjalnych, spotkania wyjazdowe doradcze w powiatach)

W TRAKCIE SPOTKAŃ, KONSULTACJI W POWIATACH OMÓWILIŚMY… CEL: UPOWSZECHNIANIE AKTYWNEJ INTEGRACJI – ZINTEGROWANE INSTYTUCJONALNIE I CAŁOŚCIOWE PODEJŚCIE DO FUNKCJONOWANIA CZŁOWIEKA (sfera społeczna, zdrowotna, edukacyjna, zawodowa) 1. ZORGANIZOWANE – współpraca instytucji pomocy społecznej, rynku pracy, ekonomii społecznej, np. OPS, PUP, CIS, KIS, ngo –s, kultury, edukacji, itd.. 2. WIELOSTRONNE - tworzenie zespołów interdyscyplinarnych 3. DŁUGOTRWAŁE - od reintegracji społecznej (pełnienie ról społecznych, zmiana mentalności, postaw) do aktywizacji zawodowej metodą „małych kroków”

W TRAKCIE SPOTKAŃ, KONSULTACJI W POWIATACH ZOSTAŁY OMÓWIONE… AKTYWNA INTEGRACJA OSÓB NAJBARDZIEJ ODDALONYCH OD RYNKU PRACY – aktywne włączanie wg podejścia Komisji Europejskiej 1. Lepszy dostęp do usług eliminujących przeszkody natury zdrowotnej, rodzinnej, społecznej i zawodowej (doradztwo, opieka zdrowotna, opieka nad dziećmi, rehabilitacja psychologiczna i społeczna, uczenie się przez całe życie) 2. Wsparcie dochodu na poziomie wystarczającym do godnego życia 3. Łączność z rynkiem pracy poprzez szkolenia zawodowe i pracę

W TRAKCIE SPOTKAŃ, KONSULTACJI W POWIATACH PORUSZALIŚMY TEMATY… AKTYWNA INTEGRACJA  Poszukiwanie przyczyn problemu, np. długotrwałego bezrobocia (przyczyny o charakterze zdrowotnym, społecznym, rodzinnym, edukacyjnym) – dokładna diagnoza  Poszukiwanie powiązań przyczyn między sobą i ich kumulacji, co prowadzi do wycofania się z życia w społeczeństwie  Szereg nowych działań zmierzających do zmiany wiedzy, umiejętności a przede wszystkim postaw, obejmujących całościowo potencjał człowieka, a nie tylko sferę zawodową  Założenie, że człowiek jest w tym procesie zmian aktywnym uczestnikiem, podmiotem (empowerment) - pełne uczestnictwo człowieka w procesach społecznych i zawodowych – „nic bez beneficjenta”

W TRAKCIE SPOTKAŃ, KONSULTACJI W POWIATACH PORUSZALIŚMY TEMATY… DOTYCHCZASOWE FORMY WSPARCIA  Instrumenty opiekuńcze i profilaktyczne Dziś Wyzwanie - Integracja przez Aktywizację  Instrumenty integracyjne -praca środowiskowa i grupowa: CAL, PAL, KIS-y  Instrumenty aktywizacyjne -praca socjalna, narzędzia aktywnej integracji (Kontrakt Socjalny, Program Aktywności Lokalnej, Program Integracji Społeczno-Zawodowej osób niepełnosprawnych), instrumenty aktywnej integracji (społeczne, zawodowe, zdrowotne, edukacyjne), spółdzielnie socjalne, WTZ, ZAZ, zatrudnienie wspierane (trener pracy), zatrudnienie socjalne( KIS, CIS)

W TRAKCIE SPOTKAŃ, KONSULTACJI W POWIATACH OMÓWILIŚMY A POTEM STOSOWALIŚMY W DZIAŁANIU… Instrumenty aktywnej integracji 1. Zdrowotne – badania profilaktyczne lub specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia, terapia rodzinna, psychospołeczna, uzależnionych, ofiar i sprawców przemocy, zajęcia rehabilitacyjne dla niepełnosprawnych 2. Społeczne – tworzenie zespołów interdyscyplinarnych, poradnictwo psychologiczne, prawne, mediacje, treningi umiejętności społecznych, tworzenie grup samopomocowych, wolontariatu, asystent osoby niepełnosprawnej, przewodnik (pies), animator lokalny, asystent rodziny, streetworker, pomoc w uzyskaniu warunków mieszkaniowych, pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. 3. Edukacyjne – obowiązkowa konsultacja z PUP - zajęcia szkolne związane z uzupełnianiem wykształcenia, w ramach kształcenia ustawicznego, sfinansowanie części kosztów nauki na poziomie wyższym dla osób opuszczających placówki opiekuńczo – wychowawcze lub inne formy opieki zastępczej, szkolenia zawodowe 4. Zawodowe – skierowanie do CIS, KIS, trener pracy, doradca zawodowy

ZGŁASZANE POTRZEBY DORADCZE w 2008 r. (na podstawie analizy ankiet) Kadry Instytucji Pomocy i Integracji Społecznej w woj. warmińsko- mazurskim Budowanie, organizacja, motywowanie zespołu projektowego (Zarządzanie zespołem projektowym) Tworzenie i współpraca w zespołach interdyscyplinarnych (Komunikacja i praca zespołowa, podział zadań, role zespołowe) Konstruowanie i realizacja narzędzi aktywnej integracji Adekwatne zastosowanie instrumentów aktywnej integracji w projektach systemowych (Racjonalność, kompleksowość, trwałość) Konstruowanie budżetu projektu oraz zasady przepływu środków finansowych z dotacji Zamówienia publiczne

Z DOŚWIADCZEŃ DORADCÓW 2008, 2009 r. – konsultacje, spotkania w terenie  Duże zaangażowanie pracowników socjalnych/zróżnicowany poziom wiedzy i umiejętności dot. projektów systemowych  Systematyczne przejście w projektach od aktywizacji zawodowej w kierunku obszaru aktywizacji społecznej, zdrowotnej i edukacyjnej – znaczenie długookresowej i kompleksowej pracy z klientem zagrożonym wykluczeniem społecznym  Trudności z pozyskiwaniem specjalistów do realizacji projektu –niezauważanie możliwości tworzenia nowych miejsc pracy, np. asystent rodzinny, trener pracy  Rozwój formalnych partnerstw między instytucjami rynku pracy a jedn. pomocy społecznej a innymi organizacjami – ważna współpraca (komunikacja) w zespołach interdyscyplinarnych

Z DOŚWIADCZEŃ DORADCÓW 2008, 2009 r. – konsultacje, spotkania w terenie  Trudności z zarządzaniem i organizacją zespołu projektowego - dobór odpowiednich pracowników na określone stanowiska, planowanie i podział obowiązków, motywowanie pracowników, komunikacja w zespole, rozwiązywanie konfliktów  Ważna sprawna komunikacja z lokalnymi władzami, promocja projektu – wsparcie dla działań projektowych  Problemy interpretacyjne z definicją partnerstwa  Wskazane wyodrębnienie lokalnych powiatowych liderów (koordynatorów) spośród specjalistów z OPS i PCPR systematycznie współpracujących z doradcami ROPS

Z DOŚWIADCZEŃ DORADCÓW 2008, 2009 r. – konsultacje, spotkania w terenie zróżnicowane interpretacje zapisów dokumentów programowych trudności w określeniu zakresu merytorycznego projektu – słaba komunikacja między pracownikami socjalnymi a koordynatorami problemy ze zdefiniowaniem oraz doborem odpowiednich instrumentów aktywnej integracji – niskie zaangażowanie beneficjentów w proces diagnozy, planowania i wdrażania projektu niewystarczająca wiedza nt. tworzenia i wdrażania programów aktywności lokalnej rozróżnienie kosztów pośrednich i bezpośrednich w projekcie niewłaściwa metodologia wyliczenia kosztów pośrednich

Zadania specjalistycznego doradztwa w 2009 r.  Konsultacje wniosków aplikacyjnych projektów systemowych przed złożeniem do oceny formalnej i merytorycznej do opiekunów – I kwartał 2009  Promowanie wśród władz lokalnych oraz przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej możliwości zatrudniania w projektach systemowych nowych pracowników (możliwość tworzenia nowych miejsc pracy np. asystent rodzinny, asystent osób niepełnosprawnych, trener pracy, przewodnik osoby niewidomej, streetworker, animator lokalny) rok  Promowanie Dobrych Praktyk Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL (projekty, metody, rezultaty) rok  Promowanie, inicjowanie i monitorowanie współpracy PUP i OPS/PCPR  Współpraca z powiatowymi koordynatorami PCPR rok

Zadania specjalistycznego doradztwa w 2009 r.  Współpraca z doradcami ROEFS (Regionalne Ośrodki EFS) w zakresie tworzenia PAL, budowania partnerstw lokalnych, promowania Dobrych Praktyk rok  Podniesienie świadomości projektodawców na temat realizacji zasady równości szans w PO KL na spotkaniach powiatowych w terenie rok  Zwiększenie wiedzy w zakresie stosowania się do dokumentów, wytycznych, poradników niezbędnych przy realizacji projektów systemowych rok  Doradztwo w zakresie tworzenia PAL, konstruowania kontraktów socjalnych, współpracy w zespołach partnerskich, metodyka pracy z osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym rok

Dziękuję bardzo ! Grażyna Dziadowicz-Kulka Doradca ds. opracowywania programów aktywnej integracji Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie

DOŚWIADCZENIA I STAN REALIZACJI TWORZENIA PARTNERSTWA ZADANIOWEGO PUP i OPS/PCPR w zakresie realizacji zadań na rzecz aktywnej integracji w Województwie Warmińsko-Mazurskim

Działania doradców związane ze współpracą PUP i OPS/PCPR w 2009 roku  Przeprowadzenie badań ankietowych nt. współpracy OPS/PCPR z PUP - styczeń 2009  19 spotkań wyjazdowych w powiatach inicjujących nawiązanie współpracy PUP i OPS (wspólne poznawanie się partnerów, swoich zadań, celów, wypracowywanie modelu współpracy)  Udział doradcy ROPS w spotkaniach nt. budowania partnerstwa między PUP i OPS na zaproszenie i z inicjatywy PUP Giżycko, PUP Nidzica – I, II kwartał 2009  Przeprowadzenie badań ankietowych wśród jednostek pomocy społecznej dotyczących stanu współpracy OPS i PUP w 2009 roku po zmianie Ustawy - II kwartał 2009  Uczestnictwo przedstawicieli ROPS w badaniu focusowym zleconym przez MPiPS nt. wspólpracy OPS/PCPR z PUP  Konferencja – 1 lipca 2009 – przedstawiciele PUP i OPS/PCPR – prezentacja Dobrych Praktyk w zakresie partnerstwa PUP i OPS

Partnerstwo OPS/PCPR z PUP w 2008 roku  podpisane porozumienie z PUP – 46,5%  inna nawiązana współpraca z PUP - 50%  brak informacji – 3,5%  Formy współpracy:  Wymiana informacji i wzajemna pomoc  Współpraca w zakresie prac społecznie użytecznych  Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych * Dane na podstawie ankiet (77 - OPS, 9 – PCPR)

Partnerstwo OPS/PCPR z PUP w 2008 roku Bariery utrudniające współpracę z PUP przy wdrażaniu projektów systemowych:  Brak dotychczasowej praktyki w zakresie współpracy  Brak doświadczeń w tworzeniu partnerstwa  Słaba znajomość metodyki pracy obu partnerów (mówienie „dwoma językami”)`

Partnerstwo OPS/PCPR z PUP w 2009 roku  Podpisane porozumienie z PUP – 86 % -110 jedn.  W trakcie podpisywania porozumienia – 7% - 9 jedn.  Brak porozumienia – 9 jednostek – 7% - 9 jedn. Czas na jaki zostało określone partnerstwo:  Porozumienie na rok 2009 – 40 % - 44 jedn.  Porozumienie na rok (2015) – 32 % - 35 jedn.  Porozumienie na czas nieokreślony – 28 % - 31 jedn. * Dane na podstawie ankiet (109 - OPS, 19 – PCPR)

Partnerstwo OPS/PCPR z PUP w 2009 roku  Formy współpracy:  Wymiana informacji o planowanych działaniach wobec bezrobotnych, biorących udział w projekcie systemowym  Współpraca w zakresie organizowania prac społecznie użytecznych, robót publicznych, prac interwencyjnych, staży dla osób bezrobotnych w trakcie jak i po zakończeniu udziału w projekcie  Współpraca w zakresie realizacji art..50 ust.2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy  Upowszechnianie ofert pracy, informacji o usługach, poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym, stażach, robotach publicznych  Utworzenie i prowadzenie w siedzibie jednostek pomocy społecznej punktu informacyjno-konsultacyjnego dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy  Udostępnianie przez PUP pomieszczeń do prowadzenia zajęć * Dane na podstawie ankiet (109 - OPS, 19 – PCPR)

Partnerstwo OPS/PCPR z PUP w 2009 roku Wskazane bariery utrudniające współpracę OPS i PUP:  Brak stosownych jednolitych rozporządzeń do Ustawy o Promocji Zatrudnienia i Instytucjach Rynku Pracy  Różnice w interpretacji przepisów zmienionej Ustawy  Niewystarczająca wiedza z zakresu specyficznych metod pracy zarówno OPS jak i PUP * Dane na podstawie ankiet (109 - OPS, 19 – PCPR)

NAJWAŻNIEJSZE CECHY UDANEGO PARTNERSTWA MIĘDZY PUP I OPS Wspólna wizja, cele - praca na rzecz tej samej grupy docelowej Wymiana informacji między partnerami – wspólne planowanie i praca przy opracowywaniu projektu systemowego, konsultowanie się w trakcie realizowania i monitoringu w celu niedublowania się Odpowiedzialność członków za partnerstwo i ich zaangażowanie- jasno określone role, wyznaczenie lidera Otwartość na partnera i jasna komunikacja- współdziałanie jako zespół Właściwe wykorzystanie potencjału partnera – ale też szanowanie jego czasu, jego możliwości

Dziękuję za uwagę Grażyna Dziadowicz-Kulka Doradca ds. opracowywania programów aktywnej integracji Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie