Polityka rozwoju klastrów w Polsce „Klastry – sposób na innowacyjny wzrost w gospodarce” Łódź, 5 grudnia 2011

wstęp 01 Definicje Podmioty wchodzące w skład klastrów (zgodnie z koncepcją potrójnej helisy – ang. triple helix) Przedsiębiorstwa - klastry to nowy model działalności biznesowej, opartej na kooperacji mimo konkurencji - kooperencja Podmioty naukowe - klastry to nowy model interakcji między nauką a gospodarką Władze publiczne - nowa koncepcja na forum OECD tzw. polityki gospodarczej opartej o klastry (cluster-based economic policy)

wstęp 01 Definicje Koncepcja Triple-helix Przemysł Władze publiczne Klastry Nauka

wstęp 01 Dobre klastry Korzyści z klasteringu – procesy w klastrach (1/2)* Wspólna aktywność klastrów: - wspólne zamówienia, kanały dystrybucji, oferta, - wymiana informacji rynkowych Działalność marketingowa i PR klastra: - wspólne działania w zakresie reklamy, targów, lobbying, mass-media - wspólna strona internetowa, system identyfikacji wizualnej, Komunikacja w klastrze: - spotkania i imprezy integracyjne, wspólna platforma komunikacyjna, - prasa wewnętrzna, * Na podstawie: Benchmarking klastrów w Polsce 2010, Deloitte Business Consulting S.A.

wstęp 01 Dobre klastry Korzyści z klasteringu – procesy w klastrach (2/2) Kreowanie wiedzy i innowacji: - wspólna praca nad produktami i technologiami, wspólne innowacje, - wspólne szkolenia i konferencje, wspólne bazy danych, wymiana wiedzy i doświadczeń, transfer technologii, procesy↔wyniki Rozwój zasobów ludzkich Poprawa pozycji konkurencyjnej Poprawa innowacyjności Internacjonalizacja klastrów

wstęp 01 Dobre klastry Potencjał wzrostu oraz strategia klastrów Uwarunkowania regionalne: - potencjał i tradycja, dostępność kadr, atrakcyjność inwestycyjna regionu, otwartość na współpracę Otoczenie instytucjonalne: - dostępność badań, usług doradczych, współpraca z JOB, JBR, transfer t echnologii, dostępność funduszy na rozwój, infrastruktury rynkowej Korzyści skali: - możliwość uzyskania wsparcia, siła przetargowa wobec dostawców, koordynacja rynku nabywców, możliwość lobbowania, przewaga konkurencyjna,

wstęp 01 Dobre klastry Czynniki zapewniające wysoką innowacyjność i sukces klastra Aktywna rola przemysłu Wysoki poziom naukowego zaplecza badawczego Efektywna współpraca i komunikacja pomiędzy członkami klastra Wsparcie ze strony regionu i miasta (przy zachowaniu bottom-up approach) Wypracowane metody finansowania zamówień Nowy etap rozwoju klasteringu – internacjonalizacja inicjatyw klastrowych globalizacja i integracja ↔ możliwości przepływu zasobów i zwiększona specjalizacja łańcucha wartości ponad granicami krajowymi

wstęp 01 Dobre klastry Wyzwania dla rozwoju klastrów w Polsce Słaba skłonność do kooperacji – indywidualizm przedsiębiorców jako spuścizna poprzedniego systemu Niski poziom kapitału społecznego/zaufania i kapitału relacyjnego (relational capital) Słabe powiązania i interakcje między przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstwami i jednostkami naukowymi Nastawienie JBR na badania podstawowe Ograniczona rola sektorów opartych na wiedzy Niski poziom wiedzy dot. roli regionalnych systemów innowacyjnych Niska skłonność do innowacji przedsiębiorstw Słaby rozwój rynków finansowych i brak kapitału Słaby rozwój infrastruktury

wstęp 01 Polityka klastrowa Polityka klastrowa jako element różnego rodzaju polityk państwa Polityka innowacyjna polityka B+R Polityka regionalna Horyzontalna polityka przemysłowa (HPP) Elementy polityki klastrowej możliwe do zastosowania także w innych dziadzinach polityki rządu Polityka rynku pracy Polityka społeczna Polityka edukacyjna Wsparcie rozwoju inicjatyw klastrowych pozwala na uzyskanie efektów synergii między różnego rodzaju politykami państwa.

wstęp 01 Polityka klastrowa Podejście oddolne (bottom-up approach) do roli polityki klastrowej dominujące podmioty w klastrze to lokalne przedsiębiorstwa działania państwa pełnią jedynie rolę pomocniczą – tworzenie warunków selektywne programy wsparcia: - tworzenie odpowiedniej infrastruktury instytucjonalnej - zasadne w obszarach realnych niedoskonałości rynku - zależna od fazy rozwoju klastra

wstęp 01 Polityka klastrowa Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce (1/3) Program Operacyjny Innowacyjna gospodarka (PO IG) Działanie 5.1 „Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym” – PARP Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 2.1 „Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki”. Poddziałanie „Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach” Poddziałanie „Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności” Poddziałanie „Wsparcie systemowe na rzecz zwiększenia zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw”.

wstęp 01 Polityka klastrowa Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce (2/3) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Działanie 1.4 „Promocja i współpraca”, komponent „Współpraca” - współfinansowani projektów dot. budowania sieci współpracy, w tym związanych z identyfikacją i rozwojem klastrów: badania analityczne, przygotowywanie ekspertyz i publikacji w zakresie polityki rozwoju opartej na klasteringu popularyzacja idei klasteringu, w tym m.in.: organizacja konferencji i spotkań tematycznych; tworzenie i rozwój klastrów, w tym m.in.: opracowanie strategii oraz dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra, zakup usług doradczych/prawnych, marketingowych, PR, organizacja i udział w konferencjach.

wstęp 01 Polityka klastrowa Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce (3/3) Zróżnicowane wsparcie klastrów w poszczególnych RPO, dotyczące: definicji beneficjenta działania, wymagań dotyczących przygotowania i składania wniosków, priorytetowego traktowania działań/sektorów, wielkości alokacji funduszy na działania, wielkości wymaganego wkładu własnego, minimalnej i maksymalnej wartości projektu poziomu dofinansowania => asymetryczność realnego wsparcia w układzie regionalnym oraz rozproszenie (tworzenie nie rozwój) pomocy na poziomie centralnym

wstęp 01 Polityka klastrowa Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce (1/3) Podejście KE to wspieranie klastrów o dużym potencjale rozwoju: - bieguny wzrostu dla gospodarki europejskiej, - komplementarność w stosunku do działań MS, - tylko uzasadniona interwencja KE, - efektywność wydatkowania środków publicznych, - internacjonalizacja wyników prac klastrów współpracujących w UE - nastawienie na produkt do sprzedaży poza UE Ewolucja polityki europejskiej to coraz większa koncentracja europejskich środków finansowych (FP, CIP, ERC, EIT) na najbardziej konkurencyjnych ośrodkach w ramach UE – Horyzont 2020 (80 mld EUR)

wstęp 01 Polityka klastrowa Polityka rozwoju klastrów w Polsce (2/3) wypracowanie mechanizmu selekcji i koncentracja na nich środków publicznych (w tym funduszy z UE), utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w Polsce z udziałem przedstawicieli MRR, MG, MNiSW, PARP, ARP oraz ekspertów KE, powiązanie wspierania klastrów z mechanizmami Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) – spółka zarządzająca jako animator inicjatyw klastrowych Klub Klastrów MG w ramach budowania forum współpracy i dyskusji

wstęp 01 Polityka klastrowa Kierunki polityki rozwoju klastrów w Polsce (3/3) N owy Krajowy Program Reform (KPR) Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (SIEG) – jedna z 9 strategii stanowiących podstawę nowego układu strategicznego zarządzania polityką rozwoju kraju. Cztery zasady horyzontalne: 1. kreowanie wiedzy (inwestycje w kapitał ludzki); 2. partnerska współpraca (rozwój kapitału społecznego); 3. efektywna alokacja zasobów/gospodarowanie w obiegu (closed loop); 4. zarządzanie strategiczne/odpowiedzialne przywództwo. Program Rozwoju Przedsiębiorstw; Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego; Non-paper do dokumentu KE w/s klastrów.

wstęp 01 Dziękuję za uwagę Dr Igor J. Mitroczuk Radca Ministra Departament Rozwoju Gospodarki Ministerstwo Gospodarki Plac Trzech Krzyży 3/ Warszawa tel: