Wyciąg z ewaluacji Warszawskiego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata , w odniesieniu do działań realizowanych na terenie m.st. Warszawy, za okres od początku III kwartału 2010 r. do 30 czerwca 2015 r. Warszawa, 02 marca 2016 r.

Cele badania Cel główny: Analiza i ocena założeń, efektów realizacji oraz procesu wdrażania Programu według następujących kryteriów ewaluacyjnych: trafność, skuteczność, efektywność. Cele szczegółowe: Analiza oraz ocena trafności założeń Programu. Analiza oraz ocena efektywności i skuteczności działań prowadzonych w ramach realizacji Programu. Identyfikacja obszarów i zakresu założeń Programu oraz działań prowadzonych w celu jego realizacji, wymagających kontynuacji. Identyfikacja obszarów i zakresu założeń Programu oraz działań prowadzonych w celu jego realizacji, wymagających korekty. Opracowanie rekomendacji dotyczących korekty założeń Programu oraz działań prowadzonych w celu jego realizacji.

Badania: kiedy, kto, co? Kiedy: Od września do grudnia 2015 Kto: autorzy Programu, uczestnicy realizacji Programu, Pracownicy Biur, Dzielnic, i innych jednostek Urzędu miasta, które mogły lub mogą mieć wpływ na realizację Programu osoby z niepełnosprawnościami mieszkające w Warszawie, NGO działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami, eksperci w dziedzinach istotnych ze względu na treść/przebieg realizacji Programu Co: diagnoza sytuacji i potrzeb osób z niepełnosprawnościami, poziom zaspokojenia ich potrzeb, przebieg realizacji Programu, monitorowanie przebiegu realizacji Programu, efekty realizacji Programu, system zarządzania i realizacji Programu, uwarunkowania prawne Programu, uwarunkowania organizacyjne Programu, uwarunkowania finansowe Programu, treść Programu i wynikające z niej ustalenia merytoryczne, struktura i forma dokumentu i zakres prezentowanych w nim informacji / ustaleń,

Metodologia Analiza danych zastanych. Badanie ankietowe realizatorów Programu (rozesłano 170, otrzymano 84). Badanie ankietowe CAWI wybranych interesariuszy: Rozesłano 108: do autorów Programu (6), bezpośrednich wykonawców (44), przedstawicieli organizacji (41), ekspertów 17. Otrzymano 38. IDI z realizatorami Programu (12, w tym 4 w dzielnicach). IDI z interesariuszami Programu (11). Analiza SWOT. Analiza ekspercka przebiegu realizacji i efektów Programu. Identyfikacja i analiza poniesionych wydatków. Zbiorcza analiza ekspercka wyników.

Analiza SWOT– silne strony Programu Trafne założenia. Rozbudowana struktura realizatorów. Trafny dobór priorytetów. Trafny dobór oraz szeroki zakres celów i działań. Trafne i nowatorskie rozwiązania w ramach poszczególnych priorytetów. Skuteczna i szeroka realizacja Priorytetu V. Zaangażowanie rozpoznawalnych realizatorów: ZTM, UP.

Analiza SWOT – słabe strony Programu Jakościowy charakter wyjściowej diagnozy. Brak Priorytetu dotyczącego zdrowia i profilaktyki oraz rehabilitacji zdrowotnej. Niedostatecznie szerokie planowanie działań. Brak widocznego rozróżnienia elementów bardziej i mniej istotnych, jednorazowych i ciągłych. Brak wskazania kamieni milowych w procesie realizacji Programu. Brak ogólnych ustaleń co do budżetu przypisanego do Programu oraz poszczególnych priorytetów, celów i działań na cały okres jego realizacji. Uzależnienie budżetu Programu od skuteczności pozyskiwania funduszy UE i od intencji poszczególnych realizatorów. Pokrywanie się zakresu niektórych Działań i Poddziałań. Niespójności w opisie między rozdziałem V, a rozdziałem VIII Programu. Zbyt ogólne przypisanie poszczególnych działań ich realizatorom. Brak założeń co do docelowego poziomu zaspokojenia potrzeb grupy docelowej Programu. Określenie niektórych wskaźników realizacji celów Programu w sposób nieprawidłowy i bez wskazania ich wartości docelowych. Nieidentyfikowanie się wielu realizatorów z Programem i ich małe zaangażowanie w jego realizację.

Analiza SWOT – słabe strony Programu c.d. Brak jednostek koordynujących wdrażanie Programu w dzielnicach. W początkowym okresie realizacji Programu - niewykonanie szeregu działań jednorazowych (różnego rodzaju standardy, procedury, system monitorowania, system koordynacji i zarządzania Programem, podjęcie prac przez Zespół Sterujący i zespoły zadaniowe itp.). W początkowej fazie realizacji Programu niepodjęcie realizacji lub realizowanie w ograniczonym zakresie działań informacyjnych (WOPI, baza danych o infrastrukturze miejskiej, system wymiany informacji między instytucjami rynku pracy, OPS, szkołami i organizacjami, upowszechnianie informacji o usługach. Ograniczony zakres i sposób realizacji działań ciągłych i/lub cyklicznych związanych z koordynacją i zarządzaniem (diagnozowanie, monitorowanie, planowanie konstruowanie budżetów zadaniowych, koordynowanie i nadzorowanie). Brak koordynacji działań prowadzonych przez różne podmioty publiczne i niepubliczne. Rozmycie odpowiedzialności za realizację poddziałań, w przypadku których wpisano więcej niż jednego realizatora. Niedostateczne zasoby kadrowe do wykonywania czynności związanych z koordynacją i zarządzaniem.

Analiza SWOT – szanse Programu Zainteresowanie i wola pozytywnych zmian ze strony Koordynatora Programu i wielu realizatorów. Zainteresowanie i aktywność ze strony organizacji pozarządowych oraz KDS. Zaangażowanie organizacji pozarządowych w działania zgodne z zakresem Programu. Otwartość co do możliwości konstruowania i realizowania budżetów zadaniowych. Informowanie o Programie i jego promocja wśród realizatorów w ramach prowadzonej obecnie ewaluacji.

Analiza SWOT – zagrożenia Programu Brak możliwości dotarcia z informacją o ofercie Programu do wszystkich osób potrzebujących pewnych usług. Możliwość nieosiągnięcia efektu pomimo wdrożenia założeń Programu ze względu na złożoność niektórych potrzeb ON. Roszczeniowe postawy osób z niepełnosprawnościami (w szczególności może to utrudniać podejmowanie wspólnych i zgodnych decyzji w procesie planowania systemu usług na kolejne lata i konstruowania budżetów zadaniowych). Rosnące oczekiwania ON, które mogą wykraczać poza możliwości Programu. Ograniczony wpływ m. st. Warszawy i Koordynatora Programu na decyzje podejmowane przez innych realizatorów i inne jednostki organizacyjne miasta i dzielnic. Ograniczona rozpoznawalność Programu wśród realizatorów i podrealizatorów na poziomie dzielnic.

Analiza SWOT – zagrożenia Programu c.d. Niedostateczna wiedza i brak zaangażowania ze strony niektórych realizatorów. Ograniczona dostępność środków finansowych w budżecie m.st. Warszawy na działania w zakresie pomocy dla ON. Rozmycie odpowiedzialności za realizację niektórych działań. Prowadzenie przez organizacje pozarządowe projektów finansowanych ze środków UE nieskoordynowanych z Programem. Regulacje prawne zniechęcające pracodawców do zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. Problemy z utrzymaniem ciągłości zadań kluczowych dla skuteczności Programu (np. w obszarze zatrudnienia) wynikające z braku stałego finansowania. Ograniczone możliwości diagnozowana, planowania i optymalizacji przebiegu realizacji Programu ze względu na jego efektywność.

Najważniejsze rekomendacje 1.Zakres merytoryczny Programu 2.Podmioty uczestniczące realizacji Programu 3.Diagnozowanie 4.Monitorowanie i ewaluacja 5.Planowanie 6.Finansowanie 7.Efektywność i optymalizacja 8.Zarządzanie 9.Treść i forma dokumentu opisującego Program 10.Aktualizacja Programu

Najważniejsze rekomendacje: 1. Zakres merytoryczny Programu 1.Uzupełnić Program o Priorytet dotyczący zdrowia oraz profilaktyki rehabilitacji zdrowotnej. 2.Uzupełnić Program działania mające na celu całościowe wsparcie dla ON na kolejnych etapach ich życia. 3.Uzupełnić Program (na ile jest to możliwe) charakterystykę stanu docelowego. 4.Uzupełnić Program jego indykatywny budżet.

Najważniejsze rekomendacje: 2. Podmioty uczestniczące realizacji Programu 1.Zmienić skład Zespołu Sterującego w taki sposób, aby byli w nim reprezentowani wszyscy wskazani w Programie Realizatorzy, w tym – przedstawiciele dzielnic oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych (KDS, Społecznej Rady ds. ON), z uwzględnieniem zaktualizowanego przypisania Realizatorów. 2.Dostosować zasoby kadrowe BPiPS poprzez utworzenie dodatkowego stanowiska - Koordynatora Programu. Należy liczyć się koniecznością dalszego zwiększenia tych zasobów. 3.Zaktualizować przypisania Realizatorów do poszczególnych działań i poddziałań. 4.Określić konkretną jednostkę organizacyjną bezpośrednio odpowiedzialną za realizację Programu w zakresie przypisanym poszczególnym Realizatorom oraz osobę bezpośrednio koordynującą realizację Programu (Dzielnicowego Koordynatora Programu oraz Koordynatora Programu ze strony danego Realizatora). 5.Wzmocnić (w miarę potrzeby) zasoby kadrowe jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za realizację Programu zakresie przypisanym poszczególnym Realizatorom. Tworzyć (stosownie do potrzeb) zespoły zadaniowe 6.W większym stopniu angażować ekspertów do realizacji Programu

Najważniejsze rekomendacje: 3. Diagnozowanie 1.Wystąpić do Pełnomocnika Rządu ds. ON o przeprowadzenie szacunkowej oceny liczby ON w różnym stopniu i z różnymi rodzajami niepełnosprawności przebywających na terenie Warszawy i poszczególnych dzielnic, z uwzględnieniem danych ogólnokrajowych dostępnych w systemie EKSMON, w systemie ewidencji ludności oraz w systemie orzecznictwa ZUS. 2.Zbudować system i narzędzia diagnozowania (zespół ekspertów, koncepcja systemu zbierania i analizowania informacji, opracowanie i testowanie narzędzi, przygotowanie pracowników urzędów). 3. Prowadzić badania diagnostyczne i upowszechniać wnioski z diagnozy (gromadzenie i wprowadzanie do systemu danych urzędowych, planowanie badań, wykonywanie badań innych niż analiza danych urzędowych, opracowanie diagnozy, upowszechnianie wniosków z diagnozy). 4. Uwzględniać potrzeby ON, nie tylko tych, które aktywnie występują o ich zaspokojenie.

Najważniejsze rekomendacje: 4. Monitorowanie i ewaluacja 1.Skorygować i uzupełnić obecny zestaw wskaźników realizacji celów Programu. Corocznie określać ich wartości docelowe w planie systemu usług na kolejny rok. 2.Opracować system i narzędzia monitorowania Programu, a następnie podjąć i kontynuować monitorowanie przebiegu i efektów realizacji Programu, zgodnie z jego założeniami, 3.Opracować szczegółowe opisy wskaźników realizacji celów Programu oraz zasad ich pomiaru i gromadzenia. 4.Podjąć i konsekwentnie prowadzić monitorowanie przebiegu i efektów realizacji Programu w zakresie i w sposób uwzględniający wszystkie jego założenia. 5.Weryfikować i nadzorować proces monitorowania przebiegu i efektów realizacji Programu zgodnie z przyjętymi założeniami. 6.Analizować wyniki monitorowania i podejmować (w miarę potrzeby) działania zaradcze w zakresie zarządzania.

Najważniejsze rekomendacje: 5. Planowanie 1.W każdym roku przygotować i konsultować propozycję systemu usług 2.Zapewnić aktywny udział wszystkich Realizatorów Programu

Najważniejsze rekomendacje: 6. Finansowanie 1.Konstruować budżet zadaniowych. 2.Rozważyć zmianę przypisania Realizatora odpowiedzialnego za konstruowanie budżetów zadaniowych. 3.Zapewnić aktywny udział wszystkich Realizatorów Programu.

Najważniejsze rekomendacje: 7. Efektywność i optymalizacja 1.Coroczne planowanie systemu usług z uwzględnieniem: potrzeb hierarchii tych potrzeb poziomu ich zaspokojenia kosztów

Najważniejsze rekomendacje: 8. Zarządzanie 1.Zaktualizować skład Realizatorów Programu. 2.Zaktualizować skład Zespołu Sterującego wraz z aktualizacją zadań 3.Kontynuować zadania Zespołu Sterującego. 4.Poszerzyć zakres działań Koordynatora Programu (BPiPS) związanych z monitorowaniem, zarządzaniem i koordynacją jego realizacji. 5.Wykonywać zadania jednostek organizacyjnych bezpośrednio odpowiedzialnych za przebieg i efekty realizacji Programu w zakresie przypisanym poszczególnym Realizatorom oraz osób bezpośrednio koordynujących realizację Programu ze strony poszczególnych Realizatorów, w tym – zadania związane z zarządzaniem i udzielaniem informacji. 6.Wykonywać we współpracy z Zespołem Sterującym i z Koordynatorem Programu (BPiPS) oraz z zainteresowanymi organizacjami pozarządowymi i KDS działania Zespołów zadaniowych.

Najważniejsze rekomendacje: 9. Treść i forma dokumentu opisującego Program 1. Zaktualizować i uzupełnić informacje podane Programie w zakresie: a)treści, jednolitego stosowania tytułów Priorytetów, działań, wskaźników, Realizatorów, terminologii, terminów realizacji zdań, błędów językowych i logicznych występujących w obecnym raporcie, 2. Zweryfikować wszystkie Działania i Poddziałania, które były planowane jako jednorazowe. 3. Skorygować terminologię w treści całego Programu w taki sposób, aby była jednolita i zgodna ze środowiskową definicją niepełnosprawności oraz zapisami KPON, 4. Zmodyfikować sposób, strukturę i/lub kolejność prezentowania informacji w zapisach Programu w taki sposób, aby bardziej widoczne było rozróżnienie założeń o różnym znaczeniu i skali, o charakterze ogólnym i szczegółowym oraz wymagających działań cyklicznych lub jednorazowych.

Najważniejsze rekomendacje: 10. Aktualizacja Programu 1.Zaktualizować Program zgodnie z ustaleniami oraz wnioskami i rekomendacjami przedstawionymi w obecnym raporcie, w jednym z dwóch następujących wariantów: a)Wariant 1 (minimalny) polega na wprowadzeniu do treści Programu zmian zalecanych w obecnym raporcie - bez dalszych badań i konsultacji. b)Wariant 2 (optymalny) polega na opracowaniu zmodyfikowanej treści Programu w procesie partycypacyjnym i z wykorzystaniem dodatkowych pogłębionych badań i analiz. 2. Podjąć równolegle prace nad koncepcją nowego programu, ukierunkowanego na przyszłość i odpowiadającego w pełni współczesnym koncepcjom niepełnosprawności i funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami w społeczeństwie, znajdującym odzwierciedlenie między innymi w KPON.

Wstępny plan działania 1.Aktualizacja przypisania Realizatorów 2.Aktualizacja składu Zespołu Sterującego 3.Określenie jednostek odpowiedzialnych ze strony poszczególnych realizatorów (w tym - w dzielnicach) 4.Uzupełnienie zasobów kadrowych 5.Ustalenie osób koordynujących ze strony poszczególnych realizatorów 6.Tworzenie Zespołów Zadaniowych 7.Aktualizacja Programu (wariant 1 lub 2) 8.System i narzędzia monitorowania 9.System i narzędzia diagnozowania 10.System gromadzenia i przekazywania danych urzędowych 11.Propozycja systemu usług, konsultacje systemu, budżet zadaniowy na rok Realizacja pozostałych działań i rekomendacji

Oferta usług, plan usług i harmonogram 1. Oferta usług w 2016: a)Środowiskowy ośrodek wsparcia seniorów niesłyszących ( Liczba: 1, kwota: zł) b)Ośrodki wsparcia (Liczba ośrodków:15, łączna wartość: zł) c)Mieszkania chronione (Liczba mieszkań: 5, łączna wartość: ,50 zł) d)Aktywizacja społeczna i zawodowa (Liczba NGO:4, łączna wartość: zł) e)Usługi asystenckie (Liczba:2, łączna wartość: zł ) f)Zajęcia klubowe (Liczba klubów :5, łączna wartość: zł ) g)Prowadzenie bazy obiektów użyteczności publicznej (Liczba NGO:1, łączna wartość: zl) h)Całodobowy pobyt w niepublicznych DPS (liczba: 2, łączna wartość: zł) i)Ośrodka dziennego pobytu dla osób z chorobą Parkinsona (łączna wartość: zł) 2. Plan usług w latach 2016, 2017, 2018 : a)Prowadzenie mieszkań chronionych – treningowych (Liczba mieszkań:3, łączna wartość: zł ) b)Prowadzenie Punktu Informacyjno-Koordynacyjnego dla Osób z Niepełnosprawnością, mieszkańców m.st. Warszawy (Liczba punktów:1, łączna wartość: zł ) c)Organizacja działań z zakresu promocji i integracji społecznej w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych (łączna wartość: zł) d)Prowadzenie i administrowanie platformą informacyjną - Dostępna Warszawa Prowadzenie aplikacji mobilnej „Dostępna Warszawa” wskazującej dostępną przestrzeń i trasę (łączna wartość: zł) d)Prowadzenie Ośrodka dziennego pobytu dla osób z chorobą Parkinsona ( zł) e)Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej (70.000zł) f)Działania z zakresu profilaktyki selektywnej lub wskazującej wśród osób z niepełnosprawnościami ( zł)

Harmonogram 3. Harmonogram działań: a)I/ II kwartał 2016 ogłoszenie konkursu na zadania : -mieszkanie chronione – treningowe na ul. Kłobuckiej, -Prowadzenie Punktu Informacyjno-Koordynacyjnego dla Osób z Niepełnosprawnością, mieszkańców m.st. Warszawy -Organizacja działań z zakresu promocji i integracji społecznej w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych -Prowadzenie i administrowanie platformą informacyjną - Dostępna Warszawa, prowadzenie aplikacji mobilnej Dostępna Warszawa wskazującej dostępną przestrzeń i trasę -Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej -Działania z zakresu profilaktyki selektywnej lub wskazującej wśród osób z niepełnosprawnościami b) III kwartał 2016 ogłoszenie konkursu na prowadzenie mieszkań chronionych – treningowych przy ul Jagiellońskiej, c) III / IV kwartał 2016 ogłoszenie konkursu na prowadzenie ośrodka dziennego pobytu dla osób z chorobą Parkinson.

Nabór do Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych w m.st. Warszawie zarządzenie Nr 268/2016 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 1 marca 2016 r. Kiedy: r. Gdzie: BPiPS, Sekretariat, (pok. 7) z dopiskiem „Społeczna Rada do spraw Osób Niepełnosprawnych” NGO, JST – zgłaszają jednego przedstawiciela, Zgłoszenie zawiera: a)Dane osobowe wytypowanego kandydata, b)Adres do korespondencji kandydata, c)Opinię NGO lub organy zgłaszającego Kadencja trwa 4 lata Powołanie 5 członków

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Marta Jakubiak Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy