 I Pakt Ribbentrop – Mo ł otow.  – II Pakt Ribbentrop – Mo ł otow. - Wp ł ywy niemieckie do linii Narwi, Bugu i Sanu. - Ś l ą sk, Pomorze, Wielkopolska, Kujawy, Po ł udniowo-Zachodnie Mazowsze, Ł ód ź – wcielone do Rzeszy. - Warszawa, Kraków, Lublin, Lwów, – Generalne Gubernatorstwo: Hans Frank. - Ziemie na wschodzie – wcielone do republik radzieckiej.

Tereny zamieszkane licznie przez Ukrai ń ców i Bia ł orusinów – propaganda antypolska. Terror Armii Czerwonej i NKWD. Wprowadzanie ustroju komunistycznego. Aresztowania i wywóz polskich elit (300 tys. obywateli). 15 tys. je ń ców trafia do obozów: KozielskKaty ń StarobielskCharków OstaszkówTwer, Miednoje

Ł agry – przynajmniej w teorii – nie by ł y miejscami zag ł ady. By ł to istniej ą cy od lat 20. XX wieku system obozów pracy przymusowej. W za ł o ż eniu wi ęź niowie mieli w nich pracowa ć, gin ąć nie mia ł nikt. Tyle, ż e rzeczywisto ść nie mia ł a z za ł o ż eniami wiele wspólnego. W nieludzkich warunkach ludzie umierali masowo. A, ż e znale źć móg ł si ę tam z kolei prawie ka ż dy, liczba wi ęź niów stale ros ł a. W ko ń cu za ł o ż ony w 1923 „obóz szczególnego przeznaczenia” na Wyspach So ł ackich przesta ł by ć wystarczaj ą cy. Ł agry zacz ęł y pojawia ć si ę w wielu miejscach, w ka ż dym niemal ż e okr ę gu (w tym obóz Wiszerski, Pó ł nocny, Kazachsta ń ski, Dalekowschodni, Syberyjski, Ś rodkowo-Azjatycki...). W roku 1930 wszystkie podporz ą dkowano jednolitej centrali o nazwie G ł ówny Zarz ą d Obozów – Gu ł ag. W roku 1929 wi ęź niów by ł o w sumie 22 tysi ę cy, w 1934 – 500 tysi ę cy.

Zbrodnia katy ń ska – zbrodnia komunistyczna polegaj ą ca na rozstrzelaniu wiosn ą 1940 roku co najmniej obywateli Polski, w tym ponad 10 tys. Oficerów wojska i policji, na mocy decyzji najwy ż szych w ł adz Zwi ą zku Socjalistycznych Republik Radzieckich zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku (tzw. decyzja katy ń ska). Egzekucji ofiar, uznanych za „wrogów w ł adzy sowieckiej” i zabijanych strza ł ami w ty ł g ł owy z broni krótkiej, dokona ł a radziecka policja polityczna NKWD. W latach 1940–1990 w ł adze ZSRR zaprzecza ł y swojej odpowiedzialno ś ci za zbrodni ę katy ń sk ą, lecz 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyzna ł y, ż e by ł a to „jedna z ci ęż kich zbrodni stalinizmu”. Wiele kwestii zwi ą zanych ze zbrodni ą katy ń sk ą nie zosta ł o jak dot ą d wyja ś nionych.

„…Warstwy przywódcze, inteligencja nie powstaj ą z dnia na dzie ń, to nie jest sprawa uko ń czenia szkó ł, nawet dobrych, to kwesta kszta ł towania postaw i charakterów w wielopokoleniowym cyklu, który brutalnie przerwany jest niepowetowan ą strat ą na wiele dziesi ą tków lat. Przecie ż gdyby prze ż yli, gdyby dane im by ł o wp ł ywa ć na losy swoich rodzin, przyjació ł, kraju mia ł oby to równie ż ogromne znaczenie dla naszych dzisiejszych postaw i wyborów. Na cmentarzach wojennych w Charkowie, Katyniu i Miednoje znajduj ą si ę bowiem tysi ą ce wybitnych, cz ę sto charyzmatycznych przedstawicieli naszego spo ł ecze ń stwa…”

 Ca ł kowita germanizacja – likwidacja polskich instytucji gospodarczych, kulturowych i o ś wiatowych.  Wymordowanie 80 tys. inteligencji.  Realizacja Generalnego Planu Wschodniego.  Obowi ą zek przymusowych robót.  Rozbudowa niemieckich struktur policyjnych – gestapo.  Zasada odpowiedzialno ś ci zbiorowej.  Wprowadzenie niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste).  System obozów koncentracyjnych: Auschwitz, Majdanek, Treblinka, Ż abikowo.

Zbrodnie pope ł nione na ziemiach polskich w czasie II wojny ś wiatowej, zaplanowane i dokonane przez parti ę narodowych socjalistów, NSDAP, instytucje i organy w ł adzy pa ń stwowej III Rzeszy niemieckiej, oraz dzia ł aj ą cych w jej strukturach funkcjonariuszy i organizacje. Zbrodnie te, b ę d ą ce konsekwencj ą niemieckiego programu ludobójstwa, zosta ł y zakwalifikowane jako zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko pokojowi przez Mi ę dzynarodowy Trybuna ł Wojskowy w Norymberdze w 1946.

Wed ł ug orzeczenia Mi ę dzynarodowego Trybuna ł u Wojskowego w Norymberdze z 1946, zbrodnie niemieckie okre ś lone s ą nast ę puj ą co: planowanie, rozpocz ę cie i prowadzenie wojny napastniczej, morderstwa dokonywane na je ń cach wojennych i ludno ś ci cywilnej, masowa eksterminacja w obozach, pokazowe egzekucje, tzw. ł apanki uliczne, praca niewolnicza, wysiedlenia ludno ś ci, celowe burzenie miast, wsi oraz osiedli, grabie ż dóbr kulturalnych, maj ą tku i niszczenie skarbów kultury narodowej, wynarodowienie i germanizacja, prze ś ladowania na tle politycznym, rasowym i narodowo ś ciowym, niszczenie wszelkich ś ladów kultury i sztuki polskiej.

Getto - odizolowana cz ęść miasta, przeznaczona dla zamieszkania mniejszo ś ci narodowej, etnicznej, kulturowej b ą d ź religijnej, poza któr ą nie wolno tej ż e spo ł eczno ś ci zamieszkiwa ć. Od ś redniowiecza do XX wieku przez getto rozumiano wydzielony obszar miasta, zamieszkany przez Ż ydów lub przedstawicieli innych narodów. W wielu europejskich miastach do XIX wieku getta pozostawa ł y dla Ż ydów i innych mniejszo ś ci przymusowym miejscem osiedlania. W krajach okupowanych przez hitlerowców w czasie II wojny ś wiatowej w ł adze okupacyjne tworzy ł y zamkni ę te i strze ż one getta, w których przymusowo osiedlano ludno ść ż ydowsk ą z danego terenu. Getta te by ł y zazwyczaj otoczone strze ż onym od zewn ą trz murem i ca ł kowicie zale ż ne od dostaw ż ywno ś ci oraz energii. Utworzenie gett by ł o pierwszym etapem Zag ł ady Ż ydów, zaplanowanej i przeprowadzonej przez nazistów. Getto w uj ę ciu socjologicznym to taki wyodr ę bniony obszar w przestrzeni miejskiej, który mo ż na opisa ć za pomoc ą specyficznych, jemu tylko przynale ż nych cech.

Powstanie w getcie warszawskim – zbrojne wyst ą pienie ż ydowskich podziemnych formacji zbrojnych, które wybuch ł o na terenie warszawskiego getta 19 kwietnia 1943 roku. Powstanie w getcie warszawskim trwa ł o do po ł owy maja By ł o pierwsz ą akcj ą zbrojn ą o du ż ej skali podj ę t ą przez polskie organizacje podziemne przeciwko hitlerowcom, i pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie. Bezpo ś redni ą przyczyn ą powstania by ł a likwidacja getta warszawskiego i stopniowe wymordowanie jego mieszka ń ców, wykonane jako cz ęść podj ę tego przez hitlerowców planu Zag ł ady europejskich Ż ydów.

Miejsce przetrzymywania, zwykle bez wyroku s ą du, du ż ej liczby osób uznawanych z ró ż nych powodów za niewygodne dla w ł adz. S ł u ż y ć mo ż e ró ż nym celom: od miejsca czasowego odosobnienia osób, wobec których zostan ą podj ę te pó ź niej inne decyzje, poprzez obóz pracy przymusowej, czyli de facto niewolniczej, a ż po miejsce fizycznej eksterminacji. Poj ę cie obozu koncentracyjnego jest wi ę c szerokie: od rodzaju zwyk ł ego wi ę zienia w postaci baraków na ogrodzonym i strze ż onym terenie, po "fabryk ę ś mierci" czyli miejsce koncentracji ludzi przed ich celow ą zag ł ad ą w specjalnie w tym celu skonstruowanych urz ą dzeniach do zabijania (g ł ównie komorach gazowych), a nast ę pnie likwidacji cia ł (krematorium). Ten ostatni rodzaj obozów koncentracyjnych, nazywany te ż obozami zag ł ady, tworzony by ł przede wszystkim przez Niemcy hitlerowskie (obozy hitlerowskie). Nawet jednak je ś li nie łą cz ą si ę z mordowaniem osadzonych ludzi, obozy koncentracyjne zwykle wi ążą si ę z ł amaniem praw cz ł owieka w wi ę kszym lub mniejszym stopniu, zw ł aszcza prawa do nieuwi ę zienia bez sprawiedliwego procesu. W zasadzie rodzajem obozów koncentracyjnych o stosunkowo ł agodnym rygorze s ą obozy internowania, równie ż s ł u żą ce do tymczasowej koncentracji ludno ś ci.

„Je ś li nauczysz si ę my ś le ć o kim ś, ż e jest gorszy od Ciebie, b ę dzie Ci bardzo trudno pozby ć si ę takiego sposobu my ś lenia.”