© Copyright by PRS, 2014

Konferencja „CSR – Społeczna odpowiedzialność Biznesu – wiem, rozumiem, stosuję” Prowadzący: Data i miejsce:, © Copyright by PRS, 2014 mgr Ryszard Tkocz - Główny Specjalista ds BHP, Dyrektor Centrum Konferencyjno – Szkoleniowego w Radlinie Zabrze r.

TEMAT REFERATU: „ Odpowiedzialność pracodawców wz ochrony zdrowia pracowników przy przekroczeniu NDN/S czynników szkodliwych dla zdrowia – na przykładzie ochrony słuchu u górników p/z - badania, obserwacje i pomiary z ostatnich 15 lat w polskich Kopalniach Węgla Kamiennego. ” © Copyright by PRS, 2014 „Tytuł szkolenia” 3 3

Odpowiedzialność wz BHP Uregulowania prawne: - Kodeks pracy: art.: 207, 211, 235, Rozp. RM ws służb BHP: par. 2, 3 - Prawo geolog. i górnicze: art Rozp. MPiPS ws przepisów ogólnych bhp: par PN-N / OHSAS / ISO Inne uregulowania branżowe.

Choroby zawodowe do i po roku 2002 Zawodowe uszkodzenie słuchu – wymogi: 1. Rozporządzenie RM z r. ws chorób zawodowych – Uszkodzenie słuchu wywołane hałasem (poz. 15 Wykazu)- wymagany ubytek słuchu – 30 dB (w uchu lepiej słyszącym). 2. Rozporządzenie RM z r. ws chorób zawodowych – podwyższenie progu słuchu (poz. 21 Wykazu) do – 45 dB (w uchu lepiej słyszącym).

Choroby zawodowe w 2014r (WUG) Ilość chorób zawodowych: porównanie w latach w Kopalniach Węgla Kamiennego: Rok: Trwały ubytek słuchu:

Wymagania do oceny ryzyka w zakresie hałasu ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne § Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe związane z narażeniem pracowników na hałas lub drgania mechaniczne, wynikające z cech miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem: 1.poziomu i rodzaju narażenia, włącznie z narażeniem na hałas impulsowy lub drgania mechaniczne przerywane i powtarzające się wstrząsy; 2.czasu trwania narażenia, w tym czasu pracy w godzinach nadliczbowych, oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy; 3.wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu lub drgań mechanicznych; 4.skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, w tym należących do grup szczególnego ryzyka; 5.skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi; 6.informacji dotyczących poziomu emisji hałasu lub drgań mechanicznych, dostarczanych przez producenta środków pracy; 7.istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji hałasu lub drgań mechanicznych;

Wymagania do oceny ryzyka w zakresie hałasu c.d. 8. informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników; 9. pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym na narząd słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej; 10.dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub drganiami mechanicznymi o odpowiedniej charakterystyce tłumienia; 11.pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z oddziaływań drgań mechanicznych na środki pracy lub miejsce pracy, takich jak zakłócenia stabilności konstrukcji lub złączy, utrudnione operowanie elementami sterowniczymi, nieprawidłowości w odczytach wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej; 12.wpływu niskich temperatur i zwiększonej wilgotności na pracowników narażonych na działanie drgań mechanicznych, a szczególnie drgań miejscowych

Wymagania do oceny ryzyka w zakresie hałasu c.d. § Pracodawca eliminuje u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne albo ogranicza je do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny. 2. Na podstawie oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w § 4, po osiągnięciu lub przekroczeniu w środowisku pracy przez wielkości charakteryzujące: 1)hałas - wartości NDN, 2)drgania mechaniczne - wartości progów działania pracodawca sporządza i wprowadza w życie program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas lub drgania mechaniczne oraz dostosowuje te działania do potrzeb pracowników należących do grup szczególnego ryzyka.

Środki profilaktyczne Zasady planowania i podejmowania działań korygujących lub zapobiegawczych w celu eliminacji lub ograniczania zagrożeń i związanego z nimi ryzyka zawodowego: środki techniczne (eliminujące lub ograniczające zagrożenia u źródła), środki ochrony zbiorowej, środki organizacyjne i proceduralne (rotacja na stanowiskach pracy – zmniejszenie ekspozycji na halas, instrukcje bhp w tym używania ŚOI), środki ochrony indywidualnej.

Sposób zakładania wkładek /stoperów/ - PIP 1. Odciąganie małżowiny 2. Puszczenie małżowiny i przytrzymanie i wsunięcie wkładki piankowej wkładki piankowej. do środka.

Sposób zakładania wkładek /stoperów/ 1.Właściwy sposób: 2. Niewłaściwy sposób: umieszczenia wkładki piankowej

Sposób zakładania nauszników przeciwhałasowych 1. Właściwy sposób: 2. Niewłaściwy sposób: założenia nausznika przeciwhałasowego

Program Ochrony słuchu (IMPiZŚ) Efekty wdrożonego programu ochrony słuchu wśród górników w KWK KW S.A. – byłej RSW S.A oraz JSW S.A. p/k Prof. dr hab. n.med. Jana Grzesika z IMPiZŚ w Sosnowcu (Publikacja: Lekarska profilaktyka zawodowych uszkodzeń słuchu – IMPiZŚ Sosnowiec ) i w latach przez autora niniejszej prezentacji - Prezesa Stowarzyszenia Higienistów Pracy (Publikacja: Ochrona miejsca pracy przed hałasem w przepisach polskich – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa -1999).

Analiza wyników pomiarów hałasu w wybranej KWK za okres ostatnich 15 lat Pomiary wykonane w wyrobiskach: -eksploatacyjnych (ściany - przodki) -robót przygotowawczych (chodniki-pochylnie) -drogi przewozowe (odstawa - ruch kołowy) -komory, rozdzielnie elektryczne itp. Ilość wykonanych pomiarów – 285 Ilość przekroczeń NDN – 108 tj. 38%

Analiza badań uwarunkowań ubytku słuchu wśród górników w wybranych KWK w Polsce ( ) Ankiety z Kopalń KW S.A., JSW S.A. wg podziału na: 1.Grupy zawodowe: -górnicy i pokrewni -ślusarz, elektryk, operator -dozór – niższy, średni, wyższy 2. Staż pracy dołowej: -do 15 lat -od lat -powyżej 25 lat

Wnioski z pomiarów i badań c.d. 1. Prawie 100% pracowników dołowych wyposażanych jest w indywidualne środki ochrony osobistej słuchu, niezależnie czy wystąpiło przekroczenie NDN hałasu, czy pomiary nie były w ogóle wykonywane. 2. Na około 560 ankietowanych zaledwie 7 przyznało, że nie stosuje indywidualnych środków ochrony osobistej słuchu, zaś 39 że nie zawsze je stosują.

Wnioski z pomiarów i badań c.d. 3. W zasadniczej większości przypadków w ramach badań profilaktycznych (okresowe) przeprowadzane są badania laryngologiczne, z czego do nieznacznego ubytku słuchu przyznaje się 121 ankietowanych, co stanowi 21,6 %, zaś do znacznego ubytku słuchu 5 ankietowanych co stanowi 0,9%. Razem odnotowano 22,5%. uszkodzeń słuchu.

Doświadczenia wz BHP w górnictwie w Japonii Japan Coal Association – wizyta w dwóch największych kopalniach: Kushiro (Hokkaido) i Miike Coliery (Kyushiu) w tym w Centralnej Stacji Ratowniczej Japonii w ramach stypendium menadżerskiego -1992r. Idea : „Zero accident campaign” !!!

Doświadczenia wz BHP w górnictwie w ChRL Współpraca z AGH w Krakowie od 2005r. do nadal wz wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem w Kopalniach ChRL z prof. Stanisławem Nawratem oraz prof. Qu Xian Chao z China Coal Research Institute w Pekinie oraz prof. Yuan Shuije z University Anhui. Wizyta w Zjednoczeniach i Kopalniach (prow. Shanxi). Udział w Targach górnictwa i energetyki w Taiyuan. Referat nt. „Zagrożeń wypadkowych i zdrowotnych” w ramach Polsko-Chińskiego seminarium górniczego w Changsha University.

Wydobycie węgla w ChRL w latach

Główne przyczyny wypadków w KWK w ChRL. 1. Ze wzrostem głębokości wydobycia występują: 1) Wybuchy gazu; 2) Obwały stropu; 3) Pożary podziemne;4) Wdarcie wody; 5) Wyrzuty skał; 6) Zagrożenie pyłowe; 7) Zagrożenie wysoką temperaturą. 2. Brak oficjalnych danych wz chorób zawodowych.

Wypadki śmiertelne w ChRL – (ilość i udział %)

Podsumowanie CSR - Odpowiedzialność Społeczna Korporacji w odniesieniu do zdrowia pracowników, to przede wszystkim rzetelne wypełnianie wymogów określonych przez ustawodawcę przy współpracy osób funkcyjnych danej organizacji jak: - Służby BHP, -Związków Zawodowych oraz Społecznej Inspekcji Pracy, oraz instytucji zewnętrznych działających w obszarze ochrony zdrowia jak: -Służby Medycyny Pracy, -Inspekcji Sanitarnej.

Podsumowanie c.d. Ważną rolę w ochronie zdrowia spełniają także : - Uczelnie i Instytuty Naukowo-Badawcze (IMPiZŚ), -Laboratoria ds. Badań i Pomiarów Środowiska Pracy, -Instytucje kontrolne jak PIP i in. Bardzo ważnymi aspektami ochrony zdrowia w odniesieniu do czynników szkodliwych w środowisku pracy są działania: -techniczno-organizacyjne, -ochrona zbiorowa i indywidulana, -ocenianie ryzyka zawodowego, wydawanie instrukcji stanowiskowych (w tym używania ŚOI).

Podsumowanie c.d. Istotnym działaniem jest jednak stałe podnoszenie świadomości pracowników narażonych na zawodowe narażenia zdrowia, poprzez systematyczne szkolenia w zakresie istoty oddziaływania danego szkodliwego czynnika oraz wszelkich metod ochrony przed nim, w tym prowadzenie instruktaży wz prawidłowego stosowania ŚOI w trakcie szkoleń wstępnych i okresowych w dziedzinie bhp, w tym w użyciu indywidualnych środków ochrony słuchu, by wyeliminować a chociaż zminimalizować występujące uszkodzenie słuchu i to nie tylko w sensie uznania (lub nie) choroby zawodowej, ale funkcjonowania w społeczeństwie po zakończeniu aktywności zawodowej, aby nie alienować się z życia - nawet rodzinnego!

Dziękuję za uwagę © Copyright by PRS, 2014 Ryszard Tkocz 27