Wykluczenie cyfrowe - definicja, przykłady, przeciwdziałanie Klara Malecka, Dominik Batorski, Jacek Zadrożny Forum współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wykluczenie cyfrowe na Mazowszu Dominik Batorski, Uniwersytet Warszawski Forum współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Kontekst Rośnie znaczenie technologii informacyjno-komunikacyjnych w różnych sferach życia. coraz więcej działań i aktywności przenosi się do internetu, sieć jest coraz istotniejszym narzędziem dostępu do informacji i wiedzy, internet staje się też bramą do aktywności, które mają miejsce wyłącznie poza siecią. Korzystanie z ICT w coraz większym stopniu jest warunkiem pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, zawodowym i kulturalnym. Osoby, które z internetu nie korzystają, ale także użytkownicy niemający odpowiednich kompetencji korzystania, są w większym stopniu zagrożeni wykluczeniem społecznym i ekonomicznym.

Cyfrowe wykluczenie Pojęcie cyfrowego wykluczenia (ang. digital divide) odnosi się do różnic pomiędzy osobami, które mają regularny dostęp do technologii cyfrowych i informacyjnych i potrafią efektywnie z niego skorzystać, a tymi, którzy tego dostępu nie posiadają. E-integracja jako środek osiągania innych celów społecznych: aktywizacji zawodowej i poprawy jakości życia w wielu aspektach.

Wykluczenie cyfrowe I i II stopnia Bariery upowszechnienia korzystania z komputerów i internetu możemy podzielić na „twarde” i „miękkie”: Bariery „twarde” (wykluczenie cyfrowe I stopnia) brak możliwości korzystania z odpowiedniego sprzętu i oprogramowania (hardware i software). Bariery „miękkie” (wykluczeniem cyfrowe II stopnia) mają charakter bardziej psychologiczny, wiążą się z brakiem wiedzy i umiejętności. W myśl teorii cyfrowego wykluczenia, a także wyników wielu badań, wraz z upowszechnianiem internetu w danym kraju bariery „twarde” tracą na znaczeniu, natomiast kluczową rolę zyskują bariery „miękkie”.

Rola funduszy strukturalnych Potencjał programów realizowanych z funduszy strukturalnych często pozostaje niewykorzystany. Wynika to między innymi z nadmiernej koncentracji na rozbudowie infrastruktury i pomijaniu znacznie istotniejszych czynników miękkich. Działanie 8.3 "Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu" PO IG koncentruje się na dostarczaniu sprzętu osobom korzystającym z pomocy społecznej. Tymczasem brakuje środków na działania uświadamiające i edukacyjne. Problemu braku kompetencji cyfrowych nie rozwiązuje także PO KL, skierowany jedynie do osób czynnych zawodowo. Jest duża szansa, że w kolejnej perspektywie będzie inaczej.

Korzystanie z nowych technologii Odsetek użytkowników technologii w woj. mazowieckim jest podobny jak w całym kraju

Dostęp do internetu ze względu na miejsce zamieszkania Proponuję zrobić tylko dla internetu. Różnice pomiędzy obszarami miejskimi a wiejskimi utrzymują się. Po wyłączeniu Warszawy woj. Mazowieckie wypada słabiej pod względem dostępu do internetu

Grupy niekorzystające z internetu – osoby starsze Bez ramki – to kluczowy wykres Korzystanie z internetu jest mocno związane z wiekiem – im osoby starsze, tym rzadziej korzystają z internetu. Wzrost odsetka związany głównie ze zmianami demograficznymi

Grupy niekorzystające z internetu – emeryci, rolnicy, renciści Bez ramki – to kluczowy wykres W niektórych grupach społ.-ekon. Odsetek użytkowników internetu jest b. niski (emeryci, rolnicy, renciści). W tych grupach niski jest również wzrost odsetka użytkowników.

Grupy niekorzystające z internetu – słabiej wykształceni Bez ramki – to kluczowy wykres – mógłby być większy jak te poprzednie. Duże różnice w korzystaniu ze względu na wykształcenie

Dostęp do komputera i internetu w domu a korzystanie Dostęp do komputera i internetu nie jest kluczowy. Ponad 20% mieszkańców woj. mazowieckiego ma dostęp do internetu w domu, ale z niego nie korzysta.

Powody braku dostępu do internetu w domu Podkreślić istotność braku potrzeb na mazowszu – że to główny problem i trzeba z tym walczyć. Kluczowe znaczenie powodów miękkich: braku potrzeby, motywacji i kompetencji.

Kompetencje w korzystaniu z komputera Choć systematycznie wzrasta odsetek użytkowników komputera, kompetencje użytkowników spadają. Bez ramki

Kompetencje w korzystaniu z internetu Fajne, w tytule sugeruję dodanie wszechstronności

Kompetencje w korzystaniu z internetu Choć średnia liczba wykonywanych czynności wzrasta, maleje grupa osób o kompetencjach większych niż przeciętne. Poprawę kompetencji można zaobserwować w grupach dotychczas korzystających z komputera rzadziej, tzn. mieszkańców obszarów wiejskich, osób o niższych dochodach, nieznacznie starszych (ale nie po 50 roku życia).

Cyfrowe włączenie Kluczowe jest stymulowanie potrzeb, wzbudzanie motywacji i rozwijanie kompetencji korzystania z internetu. Należy komunikować korzyści związane z korzystaniem z internetu i pokazywać konkretne zastosowania w kontekście sytuacji dobrze znanych osobom niekorzystającym. Zwrócić szczególną uwagę na określone grupy: osoby starsze, nieaktywne zawodowo, mniej zamożne, gorzej wykształcone – do tych grup powinny trafiać działania związane z cyfrowym włączeniem. Duże znaczenie dla e-integracji ma także rozwój oferty usług, treści. Potrzebne jest zwiększenie dostępności serwisów internetowych. Konieczne są też programy szkoleniowe powiązane z pomocą techniczną dla uczestników szkolenia po jego zakończeniu.

Warsztaty

Obszary Szczegółowe problemy Grupy, których problemy dotyczą Działania jakie organizacje pozarządowe mogą podejmować by przeciwdziałań tym problemom

Seniorzy Mieszkańcy wsi Osoby niepełnosprawne Grupy samopomocowe i działania na rzecz bardziej świadomego korzystania

Obszary Dostęp do kultury Funkcjonowanie w społeczności lokalnej Obecność na rynku pracy Dostęp do informacji i usług

ul. Żytnia 16/31 tel.: (22) 652 22 66 mazowia@mazowia.org.pl 01-014 Warszawa fax: (22) 350 64 40 www.mazowia.org.pl Dziękujemy za uwagę! Forum współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego