Pakiet energetyczno – klimatyczny aktualny stan prac UE nad wdrożeniem Nowy Przemysł Warszawa, 7 października 2010 r. Bernard Błaszczyk Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska

Pakiet energetyczno-klimatyczny Cel 3 x 20%+10% Akty prawne składające się na pakiet energetyczno-klimatyczny wprowadzają kompleksowe podejście do zarządzania emisjami gazów cieplarnianych w UE i mają doprowadzić do osiągnięcia przez UE celów związanych z przeciwdziałaniem zmianom klimatu, przyjętych przez Radę Europejską w marcu 2007 r.: redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% poniżej poziomu z roku 1990 zwiększenia do 20% udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu w roku 2020, zwiększenia efektywności energetycznej o 20% w odniesieniu do prognoz na rok 2020, zwiększenia do 10% udziału biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych.

Implementacja i wdrażanie pakietu energetyczno-klimatycznego Dyrektywa 2009/29/WE zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (dyrektywa EU ETS) – opracowany przez Ministerstwo Środowiska projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych transponuje art. 9 i 11 (na stałym Komitecie Rady Ministrów) Decyzja 2009/406/WE w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań dotyczących redukcji emisji (decyzja non-ETS) Cała dyrektywa i decyzja będą implementowane do końca 2012 roku nową ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych – prace już rozpoczęte Dyrektywa 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla (dyrektywa CCS) – opracowany przez Ministerstwo Środowiska projekt założeń zmiany ustawy Prawo geologiczne i górnicze (na Komitecie Rady Ministrów) Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (dyrektywa OZE) – Krajowy Plan Działania opracowywany przez Ministerstwo Gospodarki

Pakiet energetyczno-klimatyczny – cele dla UE Redukcja w obszarze non - EU ETS: transport, rolnictwo, budownictwo i gospodarka komunalna, leśnictwo, pozostałe sektory przemysłu nie uczestniczące w ETS

3 x 20% - jak to zrobić? Dyrektywa o handlu emisjami zakłada, że do 2020 nastąpi w UE 14% zmniejszenie emisji w stosunku do 2005 roku. Co powinniśmy zrobić? Zredukować emisje : z transportu (organizacja ruchu, paliwa stosowane w transporcie publicznym) ze składowania odpadów (głównie metanu ze składowisk) spowodowane nadmiernym zużyciem energii na ogrzewanie (i chłodzenie) budynków spowodowane zużyciem energii na oświetlenie ulic z nadmiernego zużycia energii na zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Poprawa efektywności energetycznej, stosowanie paliw niskoemisyjnych oraz odnawialnych źródeł energii ma bardzo duży potencjał redukcji emisji. 5

Efektywność energetyczna – powszechna korzyść Emisje z transportu dzięki działaniom z zakresu organizacji ruchu można znacznie ograniczyć zużycie paliw, a dzięki zastosowaniu biopaliw w transporcie publicznym wyeliminować emisję CO2 obciążającą budżety Emisje ze składowania odpadów Wdrożenie dyrektywy o składowaniu nie tylko wyeliminuje znaczną część emisji metanu, 23 razy bardziej obciążającego klimat, ale także pozwoli wykorzystywać biomasę do celów energetycznych Budynki odpowiadają za niemal 40% zużycia energii, a tym samym emisji. Lepsze zarządzanie energią i administrowanie infrastrukturą techniczną budynków – windy, pompy, oświetlenie to źródła dużych oszczędności Oświetlenie ulic zastąpienie tradycyjnie stosowanych lamp sodowych lampami diodowymi pozwoli zaoszczędzić znaczne ilości energii, a w efekcie odzyskać koszty inwestycji Zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków to procesy bardzo energochłonne. Promocja oszczędności i zmniejszenie zużycia energii na zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków daje korzyści wszystkim

Kontekst Europejski Gospodarka niskoemisyjna Realizacja Pakietu energetyczno – klimatycznego ma zapewnić udział UE w globalnym podziale zadań w zakresie redukcji emisji, a ponadto zapewnić efektywne wykorzystanie energii i zasobów. 20% redukcja emisji gazów cieplarnianych (a może więcej) do 2020 zostanie osiągnięta dzięki większemu udziałowi energii ze źródeł odnawialnych oraz ograniczeniu zapotrzebowania na energię. Zapewni to także zmniejszenie zależności od importu paliw kopalnych (ropa, gaz) i pomoże ochronić gospodarkę przed wahaniami cen nośników energii i niepewnością dostaw. Bezpieczeństwo energetyczne Przeszło 50% zapotrzebowania UE na energię zaspokajają dostawy spoza Unii – ten procent rośnie. Kupujemy paliwa w Rosji, na Bliskim Wschodzie, w Norwegii. Energię ze źródeł odnawialnych dostarcza sama natura, a dostęp do niej mogą ograniczyć jedynie warunki geograficzne.

Cel redukcyjny powyżej 20% ? Komunikat Komisji dotyczący przejścia na cel redukcyjny powyżej 20% wskazuje, że obecnie nie są spełnione warunki przejścia na cel 30% redukcji emisji od roku 2020 w stosunku do roku 1990. Żeby UE mogła podjąć się 30% zobowiązania redukcji muszą zostać spełnione trzy kluczowe warunki: Musi dojść do globalnego (w tym najwięksi emitenci, tj. USA, Chiny, Indie), wiążącego prawnie porozumienia. Wiążące zobowiązania poszczególnych krajów w ww. porozumieniu muszą być porównywalne. Porównywalność musi być mierzona nie tylko pod względem ilości, ale także pod względem wpływu na gospodarkę państw konkurencyjnych z UE na różnych rynkach światowych. Analiza wpływu wyższego celu musi przedstawić racjonalność decyzji podwyższenia ambicji do 30% - korzyści wynikające z nowych szans i możliwości rozwojowych dla gospodarki europejskiej powinny przewyższać potencjalne koszty wynikające z zagrożenia konkurencyjności gospodarki UE. 8

Zmiany w systemie EU ETS wynikające z Pakietu Cel redukcyjny w EU ETS został wprowadzony na mocy dyrektywy 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. Łączna redukcja liczby uprawnień w 2020 r. w porównaniu do 2005 r. w sektorze ETS o 21% Od roku 2013 pula uprawnień, będzie zmniejszać się w sposób liniowy o 1,74% Nowy sposób rozdziału uprawnień pomiędzy instalacje zniesienie krajowych planów rozdziału uprawnień (KPRU) podział całkowitej puli uprawnień dostępnej w ramach EU ETS na: aukcje bezpłatne przydziały dla instalacji

Aukcja - podstawowa metoda rozdziału uprawnień 14 lipca br. Komitet ds. Zmian Klimatu Komisji Europejskiej przyjął jednomyślnie projekt rozporządzenia Komisji ws. harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji państwa członkowskie mogą sprzedawać przynależne im uprawnienia do emisji na platformie organizowanej centralnie przez KE albo mogą zadecydować o sprzedaży uprawnień do emisji na własnej platformie aukcyjnej jako główny sposób prowadzenia aukcji rozporządzenie w wyraźny sposób wskazuje organizację wspólnej platformy przez KE rozporządzenie nie daje możliwości prowadzenia aukcji regionalnych (możliwość taka była rozważana na wczesnym etapie negocjacji nad kształtem rozporządzenia) Obecnie projekt rozporządzenia jest w trakcie 3-miesięcznego badania przez Parlament Europejski Przeprowadzenie pierwszych aukcji planowane jest w pierwszej połowie 2012 roku 8 października br. odbędzie się grupa robocza UE na temat aukcjoningu

Aukcja – najpilniejsze zadania do zrealizowania przeprowadzenie analizy kosztów prowadzenia aukcji i rozważenie w tym kontekście za i przeciw prowadzenia aukcji krajowej; analiza krajowych aktów prawnych pod kątem ewentualnych przeszkód we wdrożeniu postanowień rozporządzenia, szczególnie w kontekście zapisów dotyczących ochrony rynku przed nadużyciami; podjęcie wiążącej decyzji o prowadzeniu przez Polskę aukcji indywidualnie albo o przystąpieniu do aukcji centralnej; wskazanie prowadzącego aukcję z ramienia Polski. Obecnie niemożliwe jest jednoznaczne określenie preferencji co do aukcji krajowej albo unijnej. Decyzja zostanie podjęta po przeprowadzeniu analizy kosztów i gospodarczych konsekwencji wyboru aukcji. Na początku 2011 r. upłynie przewidziany w rozporządzeniu trzymiesięczny termin na poinformowanie KE o podjętej decyzji ww. kwestie powinny zostać rozstrzygnięte do końca br.

Wyjątek - bezpłatne przydziały dla instalacji Wyznaczenie ścieżek bezpłatnych przydziałów w zależności od sektorów gospodarki: elektroenergetyka (derogacje art. 10c), przemysł zagrożony i niezagrożony ucieczką emisji Ciepło częścią puli przemysłowej, traktowane jako sektor nie zagrożony ucieczką emisji Ścieżka przydziału bezpłatnych uprawnień dla sektorów nie zagrożonych ucieczką emisji (w tym ciepła), art. 10a ust. 11 (wskaźnik ekspozycji produktu na ucieczkę emisji): w 2013 r. 80% w 2020 r. 30% w 2027 r. 0% Wielkość przydziałów korygowana wskaźnikami

Derogacje dla sektora elektroenergetycznego Art. 10c znowelizowanej dyrektywy ETS (2003/87/WE) wprowadza możliwość częściowo bezpłatnego przydziału uprawnień dla elektroenergetyki Bezpłatne uprawnienia na produkcję energii elektrycznej mogą otrzymać te podmioty, które funkcjonowały w dniu 31.12.2008 r., lub wobec których fizycznie wszczęto proces inwestycyjny przed 31.12.2008 r. Konsensus co do pojęcia „fizycznego rozpoczęcia procesu inwestycyjnego” – warunkiem jest rozpoczęcie jednej z czterech kategorii prac przygotowawczych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane: wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie, wykonanie niwelacji terenu, zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów budowlanych, wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy Wstępne porozumienie potwierdzone obecnie przez Komisarz Hedegaard wymaga jeszcze akceptacji Komitetu ds. Zmian Klimatu UE.

Benchmarki – zasady Zasady określania benchmarków: 10% najefektywniejszych instalacji z lat 2007-2008; Efektywność instalacji pod względem emisji CO2; Brak rozróżnienia między nowymi a starymi instalacjami; Brak korekcji dla: wieku, wielkości, jakości wsadu, warunków klimatycznych danej instalacji; Brak benchmarków uwzględniających specyfikę paliw; Brak benchmarków dla produktów pośrednich, jeśli nie są one przedmiotem wymiany handlowej; Brak rozróżnienia technologii produkcji w benchmarku.

Benchmarki – postulaty Polski Uwzględnienie specyfiki paliwowej poszczególnych Państw Członkowskich Nie zaostrzanie benchmarku poniżej 10% najefektywniejszych instalacji Stopniowe dochodzenie do wartości benchmarków w roku 2020 a nie narzucenie ich już w roku 2013 Wyłączenie szkodliwych technologii (np: NSCR)

Benchmarki – stan prac Grudzień 2009 – konsultacje z sektorami Styczeń – maj 2010 – tworzenie i weryfikacja krzywych benchmarkowych Czerwiec/Wrzesień 2010 – określenie wartości benchmarków Listopad 2010 – głosowanie projektu decyzji na Komitecie Zmian Klimatu Marzec 2011 – przyjęcie decyzji przez KE

Przyjęte unijne akty prawne realizujące Pakiet Decyzja Komisji z dnia 24 grudnia 2009 r. ustalająca, zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, wykaz sektorów i podsektorów uważanych za narażone na znaczące ryzyko ucieczki emisji. Zostały w niej uwzględnione wszystkie sektory, o które postulowała Polska, za wyjątkiem produkcja cegieł i dachówek). Decyzja ws. wykorzystania części przychodów ze sprzedaży 300 mln uprawnień z rezerwy na realizację 12 demonstracyjnych projektów w zakresie wychwytywania i geologicznego składowania CO2 – CCS i innowacyjnych odnawialnych źródeł energii .Obecnie Komisja Europejska oczekuje na zgłoszenie projektów Ewie 17

Najistotniejsze prace KE w 2010 roku- wyzwania dla Polski Do 30 września 2010 r. Komisja publikuje dostosowaną liczbę uprawnień w całej UE na rok 2013, obliczoną w oparciu o całkowite liczby uprawnień wydanych lub które mają być wydane przez państwa członkowskie zgodnie z decyzjami Komisji dotyczącymi ich krajowych planów rozdziału uprawnień na lata 2008–2012 i uwzględniającą nowe rodzaje instalacji (Art. 9a) Do 31 grudnia 2010 r. Komisja ustala i publikuje szacunkową liczbę uprawnień, które mają być sprzedane na aukcji (Art. 10) Do 31 grudnia 2010 r. Komisja przyjmuje w pełni zharmonizowane w całej UE przepisy wykonawcze dotyczące przydziału bezpłatnych uprawnień (Art. 10a) Do 31 grudnia 2010 r. Komisja przyjmuje zharmonizowane zasady dotyczące stosowania definicji »nowej instalacji« Grudzień 2010 r. Konferencja klimatyczna w Cancun w Meksyku – możliwość zwiększenia celu redukcyjnego powyżej 20% i zaostrzenia zasad funkcjonowania systemu ETS 18

Ministerstwo Środowiska DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Bernard Błaszczyk Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska