Ekonomia społeczna Jadwiga Pauli for ES

Aktywna strategia polityki społecznej Kierunki dla nowej polityki: Pełne zatrudnienie Zwiększenie znaczenia zatrudnienia w procesie wzrostu gospodarczego Podnoszenie kwalifikacji dla zapewnienia elastyczności zatrudnienia Rozwój form zatrudnienia – alternatywne formy Wykorzystanie instrumentów aktywizujących – zatrudnienie socjalne, spółdzielnie socjalne Modernizacja osłon socjalnych Umożliwienie równego udziału w życiu gospodarczym i społecznym wszystkim kategoriom obywateli

Alternatywne sposoby rozwiązywania problemów społecznych Praca nad zaktywizowaniem i zorganizowaniem społeczności lokalnych Odbudowywanie kapitału społecznego – więzi społeczne, wzajemna pomoc oparta na zaufaniu, nieformalne sieci współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami Aktywna polityka społeczna – wzrost aktywności zawodowej i spójności społecznej Rozwój metod pracy socjalnej Rozwój przedsiębiorczości społecznej

Czym są inicjatywy ekonomii społecznej ? To nie działalność filantropijna to ruch społeczny a nie zbiór instytucji Beneficjenci nie są jedynie podmiotem wsparcia a aktywnym czynnikiem zmian w procesie rozwiązywania problemów społecznych To działania na rzecz usamodzielniania – raczej aktywność nie roszczeniowość Działania opierają się w dużej mierze na solidarności i współpracy a nie na partykularyzmie i konkurencji

Nowa / stara ekonomia społeczna XIX wieczne spółdzielnie miały za zadanie pomoc wzajemną członków a także przeznaczanie zysków na rzecz szerszej społeczności Nowa ekonomia społeczna to przedsiębiorczość rozumiana jako gotowość do przejmowania odpowiedzialności za swój los i obywatelskie zaangażowanie – odpowiedzialność za wspólnotę

Kryteria wyróżniające PES wg sieci EMES Kryteria ekonomiczne: Prowadzenie w sposób względnie ciągły działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne Niezależność w stosunku do instytucji publicznych Ryzyko ekonomiczne Płatny personel kryteria społeczne: Orientacja na społecznie użyteczny cel Oddolny, obywatelski charakter inicjatywy Demokratyczny system zarządzania Partycypacyjny charakter działania Ograniczona dystrybucja zysków

Instytucje starej ekonomii społecznej Spółdzielnie mieszkaniowe (5 tys.) Spółdzielnie pracy (1,3 tys.) Rolnicze spółdzielnie produkcyjne (1,1 tys.) inne spółdzielnie rolnicze (2,5 tys.) Banki spółdzielcze (800) Spółdzielcze kasy O-k (118)

Nowa ekonomia społeczna Współczesny nurt, promujący nowe formy instytucjonalno-prawne (np. spółdzielnie socjalne) oraz działalność gospodarczą prowadzoną w ramach organizacji pozarządowych Aktywność gospodarcza, oprócz wsparcia dla członków tych organizacji, nakierowana jest na również na beneficjentów zewnętrznych i rozwój całych społeczności.

Nowe instytucje ekonomii społecznej Spółdzielnie socjalne – opierają się na zasadzie osobistego świadczenia pracy przez ich członków i umożliwiają powrót do regularnego życia społecznego i rynku pracy CIS-y KIS-y i ZAZ-y Instytucje hybrydowe, np. spółki, partnerstwa biznesu, administracji publicznej i NGO’s, pakty na rzecz zatrudnienia

Otoczenie podmiotów ekonomii społecznej Beneficjenci Konsumenci – etyczny konsumencjonizm Biznes – przedsiębiorczość to rozwiązywanie problemów a nie pogoń za wynikiem; „biznesmen” to człowiek, który pozytywnie przekształca rzeczywistość Polityka społeczna – ES to inwestycja a nie koszt

Obszary działań przedsiębiorstw społecznych Integracja społeczna i działalność na rynku pracy – np. działania prozatrudnieniowe (szkolenia, informacja job coaching) Działalność handlowa i produkcyjna (fair trade) Dostarczanie usług publicznych Dostarczanie dóbr publicznych i rozwój wspólnot lokalnych (ochrona środowiska, dóbr kultury) Usługi o charakterze wzajemnym (ubezpieczenia, budowlano-remontowe, sprzątanie, bank czasu) Usługi techniczne – użyteczności publicznej (utylizacja odpadów, transport Usługi społeczne – pożytku publicznego (przedszkola, usługi opiekuńcze)

Typowe branże: Usługi socjalne Ochrona zdrowia Usługi finansowe Ubezpieczenia Rolnictwo Rzemiosło i rękodzieło Turystyka Ochrona środowiska Mieszkalnictwo Usługi dla społeczności lokalnej Kultura i rozrywka, sport edukacja

Istota przedsiębiorczości społecznej: Przedsiębiorczość społeczna/ ekonomia społeczna Odpowiedź na niewydolność państwa opiekuńczego Umożliwia osiąganie celów gospodarczych i społecznych Tworzy miejsca pracy Organizuje społeczność lokalną wzmacniając jej tożsamość i spójność – solidarność społeczna

Istota przedsiębiorczości społecznej: Oddolne inicjatywy oparte na potencjale danej społeczności lokalnej Aktywny udział we wspólnych doświadczeniach – wzrost zaufania społecznego, wzmocnienie więzi Współpraca wielu podmiotów publicznych, społecznych i prywatnych Wynika z aktywności sektora obywatelskiego – który dostarcza usług ale jest równocześnie rzecznikiem interesów grup defaworyzowanych

Co mogą wnieść do polityki społecznej podmioty ekonomii społecznej wymiar podmiotowy: nastawienie na indywidualne potrzeby osób i grup z deficytami społecznymi (budowa kapitału ludzkiego w grupach defaworyzowanych lub „odmiennych”) wymiar rynkowy: nastawienie na stosowanie reguł ekonomicznych, finansowa samodzielność wymiar aktywizacyjny: nastawienie na budzenie potencjału aktywności i powrót do aktywności (i do pracy) – od bierności i wykluczenia wymiar kooperatywny: bycie we wspólnocie, poczucie wsparcia od grupy (solidarność społeczna)