ZADANIA DYREKTORA SZKOŁY/PLACÓWKI W NOWYM NADZORZE PEDAGOGICZNYM opracowanie: Władysława Tkaczyk st. wizytator Kuratorium Oświaty w Katowicach Delegatura w Częstochowie

Od 9 listopada 2009 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1324). Zadania oraz formy szkolnego nadzoru pedagogicznego określa § 20 ust.1 tego rozporządzenia; dyrektor szkoły lub placówki publicznej we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze: • przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki, • kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli obowiązujących przepisów prawa dot. działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, • wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań (organizuje narady i szkolenia, motywuje do doskonalenia i  rozwoju zawodowego, przedstawia nauczycielom wnioski wynikającego ze sprawowanego nadzoru).

W celu realizacji wymienionych zadań dyrektor m. in W celu realizacji wymienionych zadań dyrektor m.in. obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki (§ 20 ust.3). Hospitacja jest jedną z form prowadzenia obserwacji; można ją stosować  w  zakresie uznanym przez dyrektora za właściwy.

Dlaczego w rozporządzeniu w sprawie nadzoru pedagogicznego nie wspomina się o hospitacji? Czy dyrektorzy mogą chodzić na hospitacje? Rozporządzenie określa, że w związku z prowadzeniem ewaluacji, kontroli i wspomagania dyrektor szkoły w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki (§ 20 ust.3). Hospitacja jest jedną z form prowadzenia obserwacji, tak więc można ją stosować w zakresie uznanym przez dyrektora za właściwy. Rozporządzenie rozszerzyło uprawnienia dyrektora – może on prowadzić obserwacje w każdej, wybranej przez siebie formie (przepis pozwala m.in. na obserwacje fragmentów lekcji czy zajęć, obserwację spotkań nauczyciela z rodzicami, itp.).

Planowanie. Nowe rozporządzenie nakazuje dyrektorowi opracowanie na każdy rok szkolny planu nadzoru pedagogicznego i przedstawienie go radzie pedagogicznej w terminie do 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan. Plan nadzoru pedagogicznego opracowany przez dyrektora powinien zawierać w szczególności: cele, przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz jej harmonogram, tematykę i terminy przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa (dot. działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki), tematykę szkoleń i narad dla nauczycieli. Plan nadzoru w trakcie jego realizacji można i należy modyfikować, jeśli w toku pracy okaże się to potrzebne. Decyzję dotyczącą modyfikacji planu nadzoru podejmuje dyrektor szkoły lub placówki.

Ewaluacja wewnętrzna w szkole/placówce powinna dostarczać informacji, które pomogą dyrektorowi i nauczycielom podejmować słuszne decyzje odnośnie swojej pracy oraz działalności całej szkoły/placówki. Wyniki ewaluacji powinny być wykorzystywane w doskonaleniu pracy szkoły/placówki, w obszarach, które takiej poprawy wymagają. Ewaluację wewnętrzną (§ 20 ust.2) przeprowadza się w odniesieniu do wszystkich lub wybranych wymagań, o których mowa w § 7 ust.4 ww. rozporządzenia lub do innych zagadnień uznanych w szkole/placówce za istotne w działalności szkoły lub placówki.

Plan ewaluacji powinien zawierać: cele ewaluacji i sposób wykorzystania jej wyników, odbiorców ewaluacji, określenie zasobów (czasowych, finansowych, ludzkich), wykonawców ewaluacji (zespołu ewaluacyjnego).   Projekt ewaluacji, winien uwzględniać: przedmiot badania, pytania kluczowe, kryteria ewaluacji, metody badawcze, harmonogram ewaluacji, strukturę raportu lub innego dokumentu zawierającego wyniki ewaluacji wraz z wnioskami.

Ewaluacja wewnętrzna prowadzona w szkole/placówce powinna zawierać: a) etap planowania i projektowania ewaluacji, na którym dokonuje się opracowania  założeń koncepcyjnych i metodologicznych, b) etap przygotowawczy, czyli wstępne rozpoznanie przedmiotu badania (np. poprzez analizę dostępnej dokumentacji) oraz przygotowanie narzędzi badawczych np. ankiet, scenariuszy wywiadów, arkuszy obserwacji,  które  zostaną  wykorzystane  w trakcie badań, c) etap realizacji badań, na którym gromadzi się informacje i prowadzi badania  (np. wywiady, badania ankietowe, obserwacje) oraz inne zaplanowane działania  badawcze, d) etap analizy danych i pisania raportu, w efekcie którego powstaje pierwsza  wersja raportu ewaluacyjnego, e) etap omawiania wyników i konsultowania raportu, na tym etapie przedstawia się zainteresowanym wyniki badania; możliwe jest również uzupełnienie raportu o dodatkowe analizy, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, f) etap zakończenia badania, na którym raport zostaje opracowany w wersji końcowej.

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7  października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego znajduje się zapis zobowiązujący dyrektora szkoły/placówki do przedstawienia radzie pedagogicznej do dnia 31 sierpnia każdego roku wyników i wniosków ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Wnioski te między innymi dyrektor powinien uwzględnić przy planowaniu nadzoru pedagogicznego w następnym roku szkolnym.

Ile razy w roku dyrektor musi przedstawiać wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego? Do 31 sierpnia każdego roku dyrektor szkoły lub placówki publicznej przedstawia radzie pedagogicznej wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Należy pamiętać, że na podstawie art. 40. ust. 7 ustawy o systemie oświaty dyrektor szkoły lub placówki przedstawia radzie pedagogicznej (nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym) ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły. Wynika więc z tego, że dyrektor musi raz w roku przedstawić ogólne wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego (najczęściej w styczniu/lutym) oraz przed końcem roku szkolnego musi przedstawić pełne wyniki oraz wnioski ze sprawowanego wewnętrznego nadzoru pedagogicznego.

Przy opracowaniu wykorzystano materiały zamieszczone na stronach internetowych: www.reformaprogramowa.men.gov.pl/nadzorpedagogiczny www.nadzorpedagogiczny.edu.pl www.npdyrektorzy.pl www.npseo.pl www.reformaprogramowa.men.gov.pl/monitorowanie-podstawy