Udział pozarządowych organizacji w konsultacjach programów operacyjnych Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju

Sposoby włączania społeczeństwa – cztery poziomy (wg. Fell i Sadler) Edukacja i informacja Wymiana informacji – dwustronna Udział i konsultacje społeczne Rozszerzone uczestnictwo

Włączanie i konsultacje społeczne Warsztaty Grupy celowe i fora Wizja lokalna (dotyczy inwestycji)

Rozszerzone uczestnictwo Grupy doradcze i konsultacyjne Planowanie w praktyce Ocena społeczna Konferencja uzgodnieniowa wg zasady konsensusu Budowanie wspólne wizji

Udział społeczny w tworzeniu dokumentów planistycznych wg OECD InformowanieKonsultacjeWłączanie społeczeństwa poprzez debatowanie Aktywne uczestnictwo prowadzone przez władze Aktywne uczestnictwo prowadzone przez społeczeństwo Wzrost poziomu udziału społecznego i wpływu społeczeństwa na tworzenie się dokumentów planistycznych

Aktualne myślenie o udziale społecznym (wg D.Babickiej) Zmiana sposobu rządzenie z racjonalnego i analitycznego na proces współuczestniczenia, interaktywny i rozważania zagadnień (P. Healy; J. Innes). Odejście od MY i ONI na rzecz rozpoznania złożoności i niestabilności zjawisk jako rzeczy normalnych (Coaffee & Healey). Wzrost znaczenia nowoczesnych sposobów komunikowania się jako narzędzi rozszerzenia i poprawy udziału społecznego w procesach decyzyjnych. Jednak te nowoczesne sposoby muszą być tak zastosowane aby pobudzać interaktywne komunikowanie się aby on było rzeczywiście wartościowe.

Obszary oddziaływania organizacji pozarządowych w programach operacyjnych Etap programowania Etap wdrażania Etap monitorowania

Programowanie Mobilizowanie innych do zabierania głosu - koalicje Śledzenie zmian w powstających dokumentach Organizowanie warsztatów w trakcie przygotowywania dokumentów oraz aktów prawnych Uczestniczenie w procedurze przygotowania prognozy oddziaływania na środowisko

Przykład udziału -NPR 2007 – 2013 – proces przygotowania stanowiska Przygotowanie materiałów do dyskusji Spotkanie warsztatowe Sesje wspólne i spotkania w grupach (transport, energia, odpady, woda, przyroda, obszary wiejskie) Sesja podsumowująca Przygotowanie końcowego stanowiska Zbieranie poparcia Kontynuacja działań celem uzyskania rzeczywistych zmian w dokumentach

Proces konsultacji Priorytetu VI w projekcie PO Środowisko Zaproszenie do konsultacji – okres trzech miesięcy Zorganizowanie kilku regionalnych konferencji konsultacyjnych Zebranie uwag i opinii od organizacji ekologicznych Zorganizowanie spotkania konsultacyjnego Wspólne w drodze konsensusu wypracowanie rozwiązań i tekstu dotyczącego Priorytetu VI

Etap wdrażanie Procedura i wybór komitetów sterujących Uczestnictwo w wyborze projektów – komitety sterujące Generowanie własnych projektów Inicjowanie projektów pożądanych Procedura ocen oddziaływania na środowisko w tym projektów oddziaływujących na sieć Natura 2000

Rodzaje potencjalnych projektów Infrastruktura ochrony środowiska Ochrona przyrody Ograniczanie wykorzystania zasobów i energii Zielone miejsca pracy i rynek na produkty proekologiczne Szkolenia Budowanie partnerstwo A. Kassenberg, B. Wójcik Wykorzystanie funduszy UE na rzecz wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska na szczeblu lokalnym. WWF i InE. Warszawa. 2005

Komitet sterujący funduszu spójności - środowisko Procedura wyboru reprezentantów Kryteria wyboru projektów Przygotowanie argumentów Współpraca z organizacjami i ekspertami z poza komitetu Pilnowanie procedury (np.: jakość i terminowość dostarczania materiałów, zapisy w protokóle) Jawność uczestnictwa w komitecie (np. ekonotka)

Monitorowanie Uczestniczenie w komitetach monitorujących Monitorowanie projektów szczególnie groźnych dla środowiska Mobilizowanie opinii publicznej w przypadku zagrożenia dla środowiska w wyniku niewłaściwej realizacji projektu

Wnioski I Pozytywna rola POE (cała tematyka zrównoważonego rozwoju) Trudność i złożoność procesu Organizacje pozarządowe partner czy spowalniacz procesu Słabość organizacyjna procesu uspołecznienia (np. słabość podstaw prawnych także UE, czas, dostęp do informacji, jawność - informacja o procesie) Kluczowa rola ocen oddziaływania na środowisko - strategicznych i do projektów w tym dotyczących Natury 2000

Wnioski II Procedury wyboru i funkcjonowania komitetów Wiedza, ludzie i środki (przygotowanie merytoryczne, eksperci, fundusz) Potrzeba budowania koalicji nie tylko proekologicznych Udział w procesie to wzmocnienie organizacji merytorycznie i jako elementu społeczeństwa obywatelskiego (Do formułowania wniosków wykorzystano opracowanie Najlepsze dostępne praktyki. Uczestnictwo społeczne, w programowaniu, wdrażaniu i monitorowaniu funduszy unijnych. CEE BankWatch Network.Friends of the Earth Europe. Instytut Ekonomiki Środowiska)

Ocena w Polsce zasady nr 10 Deklaracji z Rio Dostęp do informacji Ogólne podstawy prawne dotyczące dostępu do informacji Informacje dotyczące katastrof Informacje z sieci monitoringu Informacje z raportu o stanie środowiska Informacja z poziomu przedsiębiorstwa Udział społeczny w podejmowaniu decyzji Podstawy prawne udziału społecznego w procesach decyzyjnych Uczestnictwo w krajowych i regionalnych procesach decyzyjnych Uczestnictwo w procesach decyzyjnych dotyczących konkretnych projektów Rozwój potencjału Przepisy prawne dotyczące wspierania potencjału społecznego Inwestycje rządu w rozwój wewnętrznego potencjału administracji Inwestycje rządu w rozwój potencjału społeczeństwa

Zsyntetyzowana ocena statystyczna realizacji w Polsce Zasady nr 10 Deklaracji z Rio cz. I Kategorie i podkategorie oceny Procentowy udział uzyskany punktów w stosunku do możliwych Obrazowa ocena realizacji zasady nr 10 Podkat. Dostęp do informacji z raportów o stanie środowiska 88 Podkat. Ogólne podstawy prawne dotyczące dostępu do informacji 81 Podkat. Dostęp do informacji z sieci monitoringu środowiska 78

Zsyntetyzowana ocena statystyczna realizacji w Polsce Zasady nr 10 Deklaracji z Rio cz. II Kategorie i podkategorie oceny Procentowy udział uzyskany punktów w stosunku do możliwych Obrazowa ocena realizacji zasady nr 10 Podkat. Przepisy prawne - wspieranie potencjału społecznego 74 Podkat. Uczestnictwo w procesach decyzyjnych dotyczących konkretnych projektów 63 Kat. Udział społeczny w podejmowaniu decyzji 58 Kat. Dostęp do informacji57 Podkat. Podstawy prawne udziału społeczeństwa w procesach 57 Podkat. Dostęp do informacji dotyczących katastrof 55 Podkat. Inwestycje rządu w rozwój potencjału społeczeństwa 52

Zsyntetyzowana ocena statystyczna realizacji w Polsce Zasady nr 10 Deklaracji z Rio cz. III Podkat. Dostęp do informacji z poziomu przedsiębiorstw 46 Kat. Rozwój potencjału47 Podkat. Inwestycje rządu w rozwój wewnętrznego potencjału administracji 44 Łączna ocena58

Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju ul. Nabielaka 15 lok Warszawa tel. (22) fax. (22) DZIĘKUJE ZA UWAGĘ !