Diagnoza społeczna - od rozeznania potrzeb do realizacji projektu Województwo Kujawsko-Pomorskie Diagnoza społeczna - od rozeznania potrzeb do realizacji projektu na przykładzie doświadczeń Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu

ZNACZENIE TERMINU „DIAGNOZA SPOŁECZNA”: W słowniku języka polskiego termin „diagnoza” (gr. diágnōsis) definiowany jest jako „rozpoznanie”. Diagnoza społeczna (inaczej ekspertyza społeczna) oznacza natomiast rozpoznanie określonych sytuacji, zdarzeń oraz społecznych uwarunkowań. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

DO CZEGO SŁUŻY DIAGNOZA SPOŁECZNA?: Przeprowadzenie diagnozy społecznej stanowi podstawowy element w procesie wprowadzania zmian – wyeliminowaniu obecnych trudności, jak również wprowadzaniu nowych rozwiązań. Końcowym rezultatem przeprowadzenia diagnozy społecznej jest ekspertyza bądź raport, który stanowi podstawę prognozowania przyszłych wydarzeń oraz wyznaczenia kierunków działań w celu zmniejszenia lub zlikwidowania danych problemów społecznych. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

KIEDY I JAK PRZEPROWADZIĆ DIAGNOZĘ SPOŁECZNĄ?: Diagnoza społeczna to badanie o charakterze naukowym, ale również praktycznym, odpowiadające na pytanie: „jak jest” (w społeczeństwie, instytucji, rodzinie). Decyzja o przeprowadzeniu badania wynika z: przesłanek o charakterze poznawczym - (tzn. chcemy zaspokoić swoją ciekawość, sprawdzić coś czego nie wiemy, nie znamy); przesłanek o charakterze praktycznym - (tzn. na zaistniałą sytuację problemową na obszarze życia społecznego, np. ubóstwo). Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO (DIAGNOZY SPOŁECZNEJ): I etap – opracowanie koncepcji badawczej: określenie problemu badawczego (odpowiadającego na pytanie: Jak? Czy? Dlaczego?); określenie przedmiotu badawczego ( to co chcemy badać, m.in. potrzeby ludzkie, typy relacji, zjawiska) kto zostanie objęty badaniem (od kogo chcemy te informacje uzyskać); wybór metody, techniki i narzędzia badawczego; źródła, z których będą czerpane informacje do badań (dane wtórne, dane pierwotne); II etap – realizacja badań (zbieranie materiału empirycznego) III etap – opracowanie danych uporządkowanie, policzenie; interpretacja wyników; wnioski z badań. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

NAJWAŻNIEJSZE PRZEDMIOTY DIAGNOZY SPOŁECZNEJ W POLITYCE SPOŁECZNEJ: potrzeby ludzkie – czynniki niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju osób, rodzin, środowisk lokalnych, całego społeczeństwa; środki zaspokajania potrzeb, np. badanie warunków mieszkaniowych; typy stosunków społecznych – relacje np.: pracodawca – pracownik (stosunki pracy), mieszkaniec – społeczność lokalna (badania samorządności), obywatel – państwo (zagadnienia bezpieczeństwa socjalnego), bogaci – biedni (nierówności społeczne); funkcjonowanie polityki społecznej, w tym jej instytucji; sfery życia społecznego, które są ważnym kontekstem dla prowadzenia polityki społecznej, np.: sytuacja ludnościowa, gospodarka i zachodzące w niej procesy, kultura i wartości społeczeństwa i ich przemiany. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

KORZYŚCI WYNIKAJACE Z PRAWIDŁOWO PRZEPROWADZONEJ DIAGNOZY SPOŁECZNEJ: Identyfikacja problemów społecznych. Ustalanie przyczyny problemów społecznych. Ustalanie skali i struktury problemów społecznych. Możliwość prowadzenia prognoz przyszłych wydarzeń w życiu społecznym. Możliwość wyznaczenia kierunków działań, mających na celu rozwiązanie problemów społecznych. Możliwość podejmowania działań (obecnie lub w niedalekiej przyszłości) w celu zmniejszenia lub zlikwidowania problemów społecznych. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

BARIERY W PRZEPROWADZENIU DIAGNOZY SPOŁECZNEJ: Brak informacji na temat podmiotów, od których można uzyskać dane na interesujący temat (np. organizacji pozarządowe). Brak wtórnych danych (np. liczby osób, którym przyznano decyzją świadczenie w podziale na płeć, wiek, etc.). Niekompletność danych wynikająca, m.in. z niestaranności w wypełnianiu ankiet, braku wiedzy na dany temat. Trudności organizacyjne w prowadzeniu badań w terenie. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

- od rozeznania potrzeb do realizacji projektu Województwo Kujawsko-Pomorskie Konkurs pn. „Doposażenie wiejskich świetlic środowiskowych dla dzieci i młodzieży” w latach 2005-2007 - od rozeznania potrzeb do realizacji projektu Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej DIAGNOZA STANU ŚWIETLIC DLA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W roku 2002 na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej za pomocą kwestionariusza ankiety zostało przeprowadzone badanie dot. stanu funkcjonujących wówczas 78 świetlic w województwie kujawsko – pomorskim. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Wykazane braki w wyposażeniu świetlic dotyczyły, m.in.: WYNIKI DIAGNOZY Wyniki badań wykazały brak wystarczających środków finansowych na funkcjonowanie świetlic, w tym: na bieżące utrzymanie; remonty i doposażenie świetlic; Wykazane braki w wyposażeniu świetlic dotyczyły, m.in.: sprzętu audiowizualnego; komputerów; artykułów szkolnych i dydaktycznych; mebli świetlicowych, sprzętu do zaplecza kuchennego, sprzętu sportowego. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

WYNIKI DIAGNOZY Wyniki diagnozy stanu świetlic stanowiły podstawę do wyznaczenia kierunku działań i podjęcia samych działań. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Kolejne edycje konkursu odbyły się w latach 2006 i 2007. pn. „Doposażenie wiejskich świetlic środowiskowych dla dzieci i młodzieży”. W roku 2005 Zarząd Województwa Kujawsko - Pomorskiego podjął decyzję o przeznaczeniu na doposażenie świetlic kwoty 400. 000 złotych Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu opracował zasady Konkursu Kolejne edycje konkursu odbyły się w latach 2006 i 2007. Łącznie odbyły się 3 edycje w/w Konkursu. Wsparcie otrzymało łącznie 171 świetlic. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Liczba złożonych ofert do liczby świetlic, które otrzymały dotacje w latach 2005-2007 Liczba złożonych ofert do liczby otrzymanych dotacji dla świetlic: I edycja (2005 r.) – złożono 76 ofert, dotacje otrzymały 43 świetlice, II edycja (2006) – złożono 122 oferty, dotację otrzymało 46 świetlic, III edycja (2007r. ) – złożono 155 ofert, dotację otrzymały 82 świetlice. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

EFEKTY DZIAŁAŃ zwiększenie standardu świetlic przez ich doposażenie (w m.in.: sprzęt audiowizualny, komputery, artykuły szkolne, sprzęt sportowy, radiomagnetofony, gry planszowe, meble); zwiększenie oferty zajęć dla dzieci i młodzieży w świetlicach (m.in. umożliwienie nauki korzystania z Internetu jako źródła zdobywania wiedzy); usankcjonowanie pod względem prawnym świetlic i rozwinięcie sieci świetlic ( m.in. w gminie Cekcyn, w gminie Gostycyn, w gminie Sadki); promowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w regionie (m.in. szkolenia dot. powoływania świetlic, seminarium) Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Seminarium pn. „Świetlice środowiskowe – prezentacja dobrych praktyk” W dniu 10 października 2007 r. w teatrze lalek Baj Pomorski w Toruniu odbyło się Seminarium podsumowujące 3 edycje Konkursu pn. „Doposażenie wiejskich świetlic środowiskowych dla dzieci i młodzieży” ogłoszonych przez Zarząd Województwa Kujawsko – Pomorskiego w latach 2005 – 2007 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Seminarium pn. „Świetlice środowiskowe - prezentacja dobrych praktyk”

Seminarium pn. „Świetlice środowiskowe - prezentacja dobrych praktyk”

Projekty aktywizacji kobiet 2003-2007 Województwo Kujawsko-Pomorskie Projekty aktywizacji kobiet 2003-2007 na przykładzie projektu pilotażowego powiatu nakielskiego Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

DIAGNOZA SPOŁECZNA: Problem badawczy: Jakie umiejętności (mogące być wykorzystane na szeroko rozumianym rynku pracy) posiadają kobiety korzystające ze świadczeń pomocy społecznej zamieszkałe na terenach wiejskich powiatów o wysokiej stopie bezrobocia? Osoby badane: kobiety korzystające ze świadczeń pomocy społecznej zamieszkałe na terenach wiejskich powiatów o wysokiej stopie bezrobocia. Narzędzie badawcze: kwestionariusz ankiety. Dane do badań: dane własne. Realizacja badań: ankieta została przeprowadzona przez pracowników gminnych ośrodków pomocy społecznej wśród kobiet korzystające ze świadczeń pomocy społecznej. Opracowywanie wyników - na podstawie których wyselekcjonowano kobiety, które wzięły udział w projekcie. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

PROJEKT AKTYWIZACJI KOBIET pn PROJEKT AKTYWIZACJI KOBIET pn. „Rękodzielnictwo formą aktywizacji i integracji lokalnego środowiska” – PROJEKT PILOTAŻOWY OKREŚLENIE CELÓW STRATEGICZNYCH: - podniesienie wiedzy i umiejętności kobiet dla zwiększenia ich aktywności zawodowej na terenach wiejskich. OKREŚLENIE CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH: - popularyzowanie wśród kobiet różnych form zatrudnienia, np. samozatrudnienia, w tym głównie w obszarze wytwórczości rękodzielniczej; - aktywizowanie kobiet do podejmowania pracy w różnym wymiarze czasu pracy; - inicjowanie i promowanie wśród kobiet różnych form działalności wytwórczej; - wykorzystanie umiejętności posiadanych przez kobiety do poprawy ich sytuacji finansowej. OKREŚLENIE ODBIORCÓW PROJEKTU: - kobiety korzystające ze świadczeń pomocy społecznej deklarujące posiadanie zdolności manualnych (np. szydełkowanie, szycie, haftowanie, wyszywanie, itp.) będące zainteresowane rozwojem tego typu działalności, w celu pracy zarobkowej.

ETAP PRZYGOTOWAWCZY PROJEKTU: ustalenie zasad współpracy partnerów projektu; wybór przez ośrodki pomocy społecznej beneficjentów projektu; przygotowanie wzoru kontraktu; przygotowanie wzoru ankiety ewaluacyjnej; podpisanie kontraktów z osobami, które podjęły decyzje o uczestnictwie w projekcie. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

ETAP WDRAŻANIA PROJEKTU: 5 MODUŁÓW SZKOLENIOWYCH Z ZAKRESU: 1. Metody i formy aktywizacji na rynku pracy. 2. Autoprezentacja i trening umiejętności interpersonalnych. 3. Prezentacja rożnych form pozarolniczego zatrudnienia kobiet. 4. Praktyczna prezentacja różnych form działalności wytwórczej kobiet. 5. Warsztat doskonalący umiejętności i manualne kobiet. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

GŁÓWNE EFEKTY PROJEKTU: Uczestnictwo kobiet w projekcie wzmocniło ich wiarę w siebie i w swoje możliwości. Gotowość uczestniczek do wytwarzania rękodzieł dla wyspecjalizowanych sklepów/firm. Zainicjowanie powołania stowarzyszenia przez uczestniczki w celu dalszej aktywizacji lokalnego środowiska. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

PODSUMOWANIE PROJEKTÓW KOBIECYCH REALIZOWANYCH W LATACH 2003-2007 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu w latach 2003 – 2007 łącznie zrealizował 5 projektów kobiecych. Projekty były realizowane w 5 powiatach, tj.: nakielskim, toruńskim, wąbrzeskim, radziejowskim, chełmińskim. Łącznie w projektach wzięło udział 121 kobiet. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

PODSUMOWANIE PROJEKTÓW KOBIECYCH REALIZOWANYCH W LATACH 2003-2007 Rok Powiat Tytuł projektu Liczba uczestniczek Efekty projektu 2003 nakielski „Rękodzielnictwo formą aktywizacji i integracji lokalnego środowiska”. 21 Uzmysłowienie kobietom potrzeb dalszej pracy nad sobą celem rozwijania posiadanych umiejętności, a być może w przyszłości podjęcie wspólnej działalności w formie zorganizowanej. Dwie uczestniczki były założycielkami w 2004 Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Mrozowa i Samostrzela „Kłos”. Aktualnie Stowarzyszenie prowadzi aktywną działalność na rzecz społeczności lokalnej. 2004 toruński „Powrót do tradycji”. 20 Przekazana teoretyczna i praktyczna wiedza wzmocniła w uczestniczkach poczucie własnej wartości. Stały się bardziej otwarte, odważniejsze, nawiązały nowe znajomości. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

PODSUMOWANIE PROJEKTÓW KOBIECYCH REALIZOWANYCH W LATACH 2003-2007 Rok Powiat Tytuł projektu Liczba uczestniczek Efekty projektu 2005 wąbrzeski „Wiedza i aktywność drogą do lepszych perspektyw” 26 Wzbogacenie wiedzy i umocnienie poczucia własnej wartości wśród uczestniczek programu. Stały się bardziej otwarte, pewne siebie, odważniejsze co w przyszłości może zaowocować w ich czynniejszym uczestnictwie w życiu społecznym i zawodowym. 2006 radziejowski „Nie bójmy się aktywności”. 30 Uczestnictwo w projekcie wzmocniło w kobietach wiarę w siebie i swoje możliwości, stały się bardziej otwarte, odważniejsze, nawiązały nowe znajomości. Uzmysłowiło kobietom potrzebę dalszego kształcenia, rozwijania się. Uzyskały również wiedzę na temat różnych form aktywności oraz zatrudnienia pozarolniczego, w tym pozyskiwanie środków na realizacje przedsięwzięć. 2007 chełmiński „Lepsze jutro w Twoich rękach” 24 Panie stały się bardziej otwarte, zawarły wiele nowych cennych znajomości, przyjaźni. Projekt stał się źródłem uzyskania informacji o założeniu i funkcjonowaniu spółdzielni socjalnej. Ukazał znaczenie posiadanych umiejętności manualnych, które można wykorzystać w celu czerpania dochodu. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

UCZESTNICY PROJEKTÓW Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

WYBRANE WYROBY RĘKODZIELNICZE W RAMACH PROJEKTÓW KOBIECYCH 2003-2007 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu

Województwo Kujawsko-Pomorskie Dziękuję za uwagę. Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu ul. Słowackiego 114 87-100 Toruń tel.: (056) 657-14-60 e-mail.: ropstor@to.onet.pl Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu