Bankowość polska w czasie kryzysu. Pakiet stabilizacji i rozwoju. Poznań 2009 KRZYSZTOF PIETRASZKIEWICZ PREZES ZWIĄZKU BANKÓW POLSKICH Bankowość polska w czasie kryzysu. Pakiet stabilizacji i rozwoju. 1 1

Kryzys i jego istota a) to kompleks trudnych problemów do rozwiązania dla przywódców światowych b) to wielkie wyzwanie dla przedsiębiorców , ludzi nauki, przywódców religijnych c) czeka nas wiele trudnych lat

Podstawowe dane o polskim sektorze bankowym

% Korzystanie osób prywatnych z usług bankowych i ubankowienie gospodarstw domowych % Źródło: ABD 2000-2005 (dane średnioroczne) Pentor Bus 2000-2005 (dane średnioroczne) 2007 Dane wstępne NSP’1988 NSP’2002 Liczba mieszkańców w wieku 15+ 28268,8 31288,4 Liczba gospodarstw domowych 11970,4 13337,0 Przeciętna liczba osób w gospodarstwie 3,1 2,84

Aktywa sektora bankowego Źródło: KNF

Fundusze własne sektora bankowego w latach 1993-2008 (w mln zł.) - Przewidywany stały wzrost funduszy, w związku z rosnącymi potrzebami gospodarczymi Źródło: KNF, dane. 2008

Aktywa do PKB w 2006 Źródło: EBC

Aktywa sektora bankowego w porównaniu do aktywów „spółek matek” polskich banków MLD zł Źródło: KNF

LICZBA BANKÓW W POLSCE Banki komercyjne uwzględniono wraz z oddziałami instytucji kredytowych Spadek liczby BS to m.in.. Efekt osiągnięcia 1 mln.€ funduszy własnych 9 Źródło: NBP

Liczba instytucji kredytowych (2006) Źródło: KNF

Liczba placówek bankowych Źródło: KNF. 2008

Liczba oddziałów przypadająca na mln mieszkańców (2006) Źródło: KNF

Liczba osób zatrudnionych w bankach Kadra dobrze wykształcona Wysoka zdolność do podejmowania nowych zadań Źródło: KNF, 2008

Depozyty sektora niefinansowego w mln zł Źródło: KNF, stan na 2008

Kredyty dla podmiotów sektora niefinansowego w mld zł Źródło KNF 2008

Kredyty mieszkaniowe *Z danych na sierpień 2008 roku portfel kredytów hipotecznych wzrósł do162,5 mld zł.

Utracone dochody banków z tytułu stosowania rezerwy obowiązkowej (mln PLN) - Negatywny wpływ na przychody sektora i warunki świadczonych usług dla klientów Łącznie w latach 1993 – 2005 utracone dochody banków z tytułu stosowania rezerwy obowiązkowej wyniosły 27,2 mld PLN Źródło: NBP

Wysokość wpłat na Fundusz Pomocowy do BFG (mln PLN) - To klienci i właściciele banków wnieśli największy wkład w finansowanie bezpieczeństwa sektora. Dodatkowo banki wpłaciły łącznie 626 mln PLN na fundusz ochrony środków gwarantowanych, które to środki zostały przekazane deponentom upadłych banków Łącznie w latach 1995 – 2005 na fundusz pomocowy i fundusz ochrony środków gwarantowanych banki wpłaciły do BFG 2,49 mld PLN Źródło: BFG

Wynik finansowy netto oraz podatek dochodowy sektora bankowego w latach 1993 - 2008 -Nieprzyjazne rozwiązania podatkowe przyczyną trudności w oferowaniu klientom banków niektórych produktów -Problemy z oczyszczaniem sektora Mln zł Źródło: KNF, 2008

Bankowość Internetowa (dane kwartalne) 20 Źródło ZBP

Bankowość Internetowa dla małych przedsiębiorstw (dane kwartalne)

Liczba kart płatniczych posiadanych przez klientów w Polsce (w tys Liczba kart płatniczych posiadanych przez klientów w Polsce (w tys. sztuk) Źródło: NBP

Rozwój sieci bankomatów w Polsce Źródło: NBP

Kapitał pożyczkowy, liczba i wartość pożyczek na 31. 12. 2007 r Kapitał pożyczkowy, liczba i wartość pożyczek na 31.12.2007 r. oraz ich dynamika Źródło: PSFP

Liczba powstających funduszy pożyczkowych w latach 92-08 Σ 73 Źródło: PSFP

Kapitał FPK w Polsce w latach 1999 - 2007 Źródło: KSFP

Liczba funduszy poręczeniowych i 10 najaktywniejszych funduszy Źródło: KSFP

Struktura Poręczeń udzielonych w 2007 r Struktura Poręczeń udzielonych w 2007 r. według instytucji finansującej (wartość poręczeń) Źródło: KSFP

Struktura Poręczeń udzielonych w 2007 r Struktura Poręczeń udzielonych w 2007 r. instytucji finansującej (liczba poręczeń) Źródło: KSFP

Banki współpracujące z BGK ws. FPU Bank BPH S.A. Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. *V Bank Handlowy w Warszawie S.A. Bank Millenium S.A. Bank Ochrony Środowiska S.A. Bank Pocztowy S.A. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. * Bank Współpracy Europejskiej S.A. BISE Bank S.A. *V BRE Bank S.A. Danske Bank Polska S.A. 12. Deutsche Bank Polska S.A. Dominet Bank S.A. Dresdner Bank AG S.A. O/ w Polsce 15. DZ Bank Polska S.A. 16. Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 17. Bank Pekao S.A. 18. ING Bank Śląski S.A. *V 19. INVEST-BANK S.A. 20. Krakowski Bank Spółdzielczy *V 21. Kredyt Bank S.A. 22. Mazowiecki Bank Regionalny S.A.* V 23. Nordea Bank Polska S.A. 24. Bank DnB NORD Polska S.A. 25. PKO Bank Polski S.A. * 26. Raiffeisen Bank Polska S.A. 27. WestLB Bank Polska S.A. * - umowy portfelowe, V – portfel kontraktów

Finansowanie Innowacyjności

1. POTENCJAŁ POLSKICH BANKÓW Polski sektor bankowy na tle innych krajów UE: Pod względem aktywów polski sektor bankowy jest relatywnie mały na tle na tle krajów „starej” UE krajów „starej” UE- ale … np. Pekao i PKO BP należą do grona największych banków w Europie Polski sektor jest największy wśród nowych krajów UE Niski poziom ubankowienia gospodarki dający szanse na dalszy rozwój Koncentracja sektora nie odbiega od standardów UE Struktura własnościowa sektora zbliżona do innych nowych członków UE w UE Polski sektor bankowy należy do najzyskowniejszych i najbezpieczniejszych w UE Ludzie, doświadczenie i doskonała kondycja polskich banków- są atutem na rzecz uwzględniania banków w procesach innowacyjnych; W wielu programach uwzględniono postulaty sektora finansowego ws. ułatwień w dostępie do finansowania zewnętrznego; niestety nie wszędzie… Polski sektor bankowy posiada fundusze pozwalające na dalszy rozwój akcji kredytowej;

2. JAKIE INNOWACJE? Problem wielu definicji; Np. w procesie absorpcji środków UE przyjęto def. z Oslo: przez innowację rozumie się wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji. Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki. Wdrożenie nowego produktu (towaru lub usługi) polega na zaoferowaniu go na rynku. Wdrożenie nowego procesu, nowych metod marketingowych lub nowej organizacji polega na ich zastosowaniu w bieżącym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Struktura nakładów na działalność innowacyjną w ostatnich latach wskazuje, że postęp technologiczny dokonywał się głównie poprzez unowocześnienie parku maszynowego. Natomiast znacznie mniejszy niż w innych krajach rozwiniętych był udział środków wydatkowanych na prace B+R, stanowiące jedno z najistotniejszych źródeł innowacji (zaledwie 9,6%), podobnie, na zakup gotowych technologii w postaci dokumentacji i praw przedsiębiorstwa (2,4%) . Taka struktura nakładów oznacza, że działalność innowacyjna w Polsce polega głównie na nabywaniu tzw. technologii materialnej, co jest racjonalne w sytuacji konieczności zmniejszania luki technologicznej. Kluczowym elementem decydującym o innowacyjności gospodarki jest jej zdolność do wprowadzania i komercjalizacji nowych technologii ! Dlatego tak istotne jest tworzenie aktywnego otoczenia biznesu, korzystnych warunków w zakresie transferu nowych rozwiązań technologicznych (np. centra transferu technologii, inkubatory technologii, instrumenty finansowe z udziałem środków publ.- kredyt technologiczny, CIP, fundusze VC);

WYNIKI BADAŃ RÓŻNYCH INSTYTUCJI SĄ ZBIEŻNE: NIEKTÓRE BARIERY INWESTOWANIA W NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W POLSCE WYNIKI BADAŃ RÓŻNYCH INSTYTUCJI SĄ ZBIEŻNE: KONIECZNOŚĆ ROZWOJU KOMPETENCJI I FINANSOWANIA PRZY AKTYWNYM UDZIALE PAŃSTWA

BARIERY ROZWOJU INNOWACYJNOŚCI OPARTEJ NA B+R Źródło: MNiSW

OCZEKIWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW Źródło: Badanie „Monitoring kondycji sektora MŚP” za kolejne lata, PKPP Lewiatan

BARIERY ROZWOJU INNOWACYJNOŚCI OPARTEJ NA B+R Źródło: MNiSW

OGNIWA ŁAŃCUCHA FINANSOWANIA INNOWACJI 3. KIEDY BANKI? Uniwersytet / Instytut badawczy / Laboratorium OGNIWA ŁAŃCUCHA FINANSOWANIA INNOWACJI Uniwersytet / Projekt Projekt / Firma Gdzie Firma Firma Weryfikacja - rynek technologia Rozwój rynek technologia Rozwój produkt działalność Co Badania Wyjście Rząd (PoC grants) Uniwersytet Instytut badawczy Labolatorium Rząd Założyciele, przyjaciele, rodzina Anioły Biznesu Venture Capital Rząd (SBIR) Rząd (R&D) Partnerzy przemysłowi Venture Capital Klienci Partnerzy przemysłowi Rząd (SBIR) Banki Rynki publiczne Banki Private Equity Źródło finansowania Rodzaj finansowania Grant na badania Grant Grant i kapitał Kapitał i dług Kapitał i dług Źródło: MG/EFI

CZY BANKI FINANSOWAŁY I FINANSUJĄ? CZY BANKI FINANSOWAŁY INNOWACJE? Struktura nakładów na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych wg źródeł finansowania w latach 2001-2004. Kredyt bankowy od dawna podstawowym zewnętrznym źródłem finansowania innowacji.

CZY BANKI FINANSUJĄ INNOWACJE? Źródło: „Kierunki inwestowania w nowoczesne technologie w przedsiębiorstwach MSP”, badanie zrealizowane przez Pentor Research International i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową na zlecenie PARP, listopad 2007

OBSZARY WSPÓŁPRACY Z BANKAMI W ZAKRESIE INWESTYCJI INNOWACYJNYCH Obsługa informacyjna Doradztwo Finansowanie: Standardowe instrumenty finansowe Współfinansowanie projektów z dotacją UE Finansowanie z udziałem środków publicznych i partnerów instytucjonalnych: EBI, EFI, EBOiR, BŚ, BGK; Partnerstwo Publiczne-Prywatne Zabezpieczenie ryzyk Monitoring Obsługa rozliczeń Wymiana informacji gospodarczej Stały dialog i współpraca: klient/beneficjent-bank/ZBP- inst. publ. 41

Współfinansowanie krajowe ŚRODKI UE NA LATA 2007-2013 Fundusze Unii Europejskiej i środki krajowe mld euro Fundusze UE Budżet UE Współfinansowanie krajowe RAZEM EFRR, EFS, FS 67,3 Środki publiczne 11,9 85,6 Środki prywatne 6,4 EFR - ROW 13,2 x 3,9 17,1 EF Rybacki 0,7 0,1 0,8 Tzw. polityki lizbońskie (7 Program ramowy, wspieranie konkurencyjności, TENs, program edukacyjny i in.) oraz dot. bezpieczeństwa i obywatelstwa UE 4,3* 85,5 108 Ceny z 2004 r. Dodatkowo na realizację SRK przeznaczone będą również środki z mechanizmu finansowego EOG i Norweskiego mechanizmu Finansowego (250 mln euro w latach 2004 – 2009)

ŚRODKI UE SZANSĄ NA PODNIESIENIE INNOWACYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI Programy krajowe i regionalne (np.): PO Innowacyjna Gospodarka Regionalne Programy Operacyjne 2007-2013 (w tym Inicjatywa JEREMIE) PO Kapitał Ludzki Programy Ramowe UE 7 Program Ramowy UE „Badań, Rozwoju Technologicznego i Demonstracji” Program Ramowy UE na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 43

KREDYT TECHNOLOGICZNY na podstawie ustawy z 30 maja br Banki komercyjne w systemie kredytu technologicznego Zwiększenie efektywności wykorzystania środków publicznych, Ułatwienie dostępu do kredytu technologicznego, Wzrost nakładów na inwestycje technologiczne, Uproszczenie procedur, Krok w dobrym „systemowym” kierunku, z nadzieją na powielanie

FUNDUSZ PORĘCZEŃ UNIJNYCH BGK + BANKI KOMERCYJNE Stan Funduszu: na dzień 31.12.2007 r.: 989 072,380 tys. zł. Operator: BGK + współpraca z bankami komercyjnymi Cel: wspieranie podmiotów realizujących w Polsce projekty współfinansowane z Unii Europejskiej, ale od 2006r. także projekty inne, rokujące powodzenie. Główne warunki: Poręczenie/gwarancja/regwarancja do 80% wartości kredytu/przedsięwzięcia/kontraktu Max. równowartość w złotych 5 mln euro Podstawowe zabezpieczenie – weksel własny

RISK SHARING FINANCE FACILITY (RSFF) 7. PROGRAM RAMOWY WYNIK SONDAŻU PRZEPROWADZONEGO PRZEZ ZBP W 2007R. WŚRÓD POLSKICH BANKÓW: POLSKIE BANKI CENIĄ SOBIE WSPÓŁPRACĘ Z EBI BANKI SĄ ZAINTERESOWANE RSFF; BRAK KONKRETNYCH INFORMACJI NT. ZASAD UDZIAŁU BANKÓW KOMERCYJNYCH, TERMINÓW, ETC.; POTRZEBA WSPÓŁPRACY I INFORMACJI SKIEROWANEJ DO CAŁEGO ŚRODOWISKA BANKOWEGO (RÓWNE TRAKTOWANIE BANKÓW W DOSTĘPIE DO INFORMACJI); RSFF: Nowy mechanizm finansowego podziału ryzyka, bazujący na zasadzie podziału ryzyka kredytowego między KE i EBI, wykorzystujący środki wspólnotowe w ramach 7.PR do zwiększenia wolumenu pożyczek o wyższym poziomie ryzyka udzielanych na realizację projektów w obszarze B+R+I Ma zwiększyć udział prywatnych inwestorów w projektach badawczych zwiększając dostęp do pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) głównie dla dużych europejskich projektów badawczych.

PROGRAMU RAMOWEGO CIP ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH KRAJOWYM PUNKTEM KONTAKTOWYM DLA POLSKICH ŚRODOWISK FINANSOWYCH WS. PROGRAMU RAMOWEGO CIP -INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH DLA MŚP Pośrednicy Finansowi CIP: banki, fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, fundusze SC/VC/PE, sieci aniołów biznesu, przedsiębiorstwa leasingowe, podmioty mikrokredytowe Beneficjenci: proinnowacyjne MSP program ma ułatwić firmom uzyskanie środków na inwestycje związane z wiedzą (innowacje i eko-innowacje, transfer technologii).

FINANSOWANIE INNOWACYJNOŚCI W REGIONACH Banki będą także zaangażowane w finansowanie rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w regionach (RPO): REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE 2007-2013 48

KOALICJA POLSKICH ŚRODOWISK FINANSOWYCH NA RZECZ ABSORPCJI ŚRODKÓW UE zawarta w 2007r. z inicjatywy ZBP pomiędzy:  Związkiem Banków Polskich Związkiem Przedsiębiorstw Leasingowych Krajowym Stowarzyszeniem Funduszy Poręczeniowych Polskim Stowarzyszeniem Funduszy Pożyczkowych Polskim Stowarzyszeniem Inwestorów Kapitałowych Stowarzyszeniem PolBan- Polska Sieć Aniołów Biznesu Cele, m.in.: -współpraca na rzecz ułatwienia beneficjentom dostępu do finansowania zewnętrznego oraz w zakresie spójnego przygotowania i uruchomienia nowego systemu absorpcji tych środków w Polsce. -wzmocnienie i rozwój dialogu społeczno-gospodarczego z udziałem organizacji środowisk finansowych.

BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO SKUTECZNY PARTNER I DORADCA PRZEDSIĘBIORCÓW NA PRZYKŁADZIE SPO WKP 2004-2006 ponieważ stworzono im odpowiednie (choć nie idealne) warunki do wspierania tych projektów. Źródło: Ewaluator ABR OPINIA na podstawie danych PARP

51 BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO PARTNER I DORADCA PRZEDSIĘBIORCÓW W SPO „ROLNYM” 2004-2006 Źródło: Opracowanie ZBP na podstawie danych zawartych w Raporcie Końcowym „Analiza struktury projektów i charakterystyki beneficjentów Działań 1.1, 1.5 i 2.4” przygotowanym na zamówienie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Agrotec Polska S.A., Agrotec SPA i Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, styczeń 2007 51

OCENA USŁUG BANKÓW TAM GDZIE WŁĄCZONO JE W SYSTEM ABSORPCJI ŚRODKÓW UE Usługi banków związane z Działaniem 2.3 SPO-WKP zostały stosunkowo wysoko ocenione przez wnioskodawców, którzy z nich korzystali. Źródlo: Raport ewaluacyjny ABR OPINIA, MRR, czerwiec 2007. 52

„NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI” POTRZEBA DORADCY „NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI” PKD AD PARP FIRMY DORADCZE BANKI RIF PARP Jak wynika z badań dot. Programów operacyjnych 2004-06 - znacząca rola instytucji finansowych w działaniach informacyjno-promocyjnych bazowała przede wszystkim na szerokiej dostępności informacji. Informację przekazywaną przez banki można uznać za najbardziej dostępną, gdyż była rozprowadzana w oddziałach banków zaangażowanych w promocję zarówno w dużych miastach, jak i małych miejscowościach. Potwierdza to rysunek, który wskazuje, ze to właśnie banki (z własnej woli) były tym elementem systemu promocji działania 2.3, który był „najbliżej” przedsiębiorcy. Źródlo: Raport końcowy „Poziom absorpcji przez MŚP środków SPO WKP 2004-2006”, WYG International/PSDB; MRR, czerwiec 2007. 53 53

Doświadczenia przykładowego banku komercyjnego Finansowanie innowacyjnych projektów przy udziale środków UE Przykład nr 1 Cel projektu: Rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez wdrożenie interaktywnej platformy przekazu medialnego Innowacyjność: Zastosowanie najnowszych technik komunikacji i przesyłu danych, w tym łączności bezprzewodowej Nowa forma przekazu audiowizualnego reklam, informacji, tym: - możliwość ciągłej aktualizacji przekazu (treści, harmonogramu) - możliwość sprzedaży usług na rynki zagraniczne Wybrane koszty kwalifikowane: centralna platforma do zarządzania rozproszonym systemem informatycznym ekrany prezentacyjne (plazmowe / LCD) wartości niematerialne i prawne – specjalistyczne oprogramowanie do zarządzania przekazem multimedialnym Mocne strony projektu: innowacyjność (<1 roku, wnioskodawca twórca technologii) zastosowanie ICT społeczeństwo informatyczne nowe miejsca pracy (>15%) świadczenie usług poza granicami kraju (min 30%) Rola Banku: Analiza ryzyka – oferta kredytowa (wystawiona promesa kredytowa) Wstępna ocena zgodności zapisów projektu dokumentacji aplikacyjnej z kryteriami dostępu ;Uwagi dotyczące wzmocnienia argumentacji odnośnie poszczególnych kryteriów oceny merytorycznej – dla max szans uzyskania wsparcia ze środków unijnych

Doświadczenia przykładowego banku komercyjnego Finansowanie innowacyjnych projektów przy udziale środków UE Przykład nr 2 Wybrane koszty kwalifikowane: wyposażenie laboratorium (meble specjalistyczne + aparatura pomiarowa, optyczna, elektryczna, itd) wyposażenie hali produkcyjnej, w tym specjalistyczne maszyny, urządzenia wartości niematerialne i prawne – specjalistyczne oprogramowanie do sterowania centrum obróbczego Mocne strony projektu: innowacyjność (<1 roku) spójność inwestycji z priorytetem 1 i 4 VII PR zastosowanie ICT społeczeństwo informatyczne nowe miejsca pracy (>15%) świadczenie usług poza granicami kraju (ok.96%) Cel projektu: Budowa nowoczesnego spektralnego tomografu komputerowego do diagnostyki rogówki Innowacyjność: Nowe urządzenie do produkcji seryjnej z zastosowaniem w medycynie – innowacyjność światowa nie mająca jeszcze zastosowania w kraju ani na świecie (nowatorskie rozwiązanie) technologia opracowana na zamówienie wnioskodawcy we współpracy z jednostką B+R Rola Banku: Analiza planów inwestycyjnych, Analiza ryzyka – oferta kredytowa (wystawiona promesa kredytowa) Wstępna ocena zgodności zapisów projektu dokumentacji aplikacyjnej z kryteriami dostępu Uwagi dotyczące wzmocnienia argumentacji odnośnie poszczególnych kryteriów oceny merytorycznej – max szans uzyskania wsparcia ze środków unijnych Wsparcie w kontaktach z administracją publiczną

CZY BANKI SPRAWDZĄ SIĘ TAKŻE W 2007-2013 ? Banki biorą udział w procesach finansowania innowacyjności, (w tym z udziałem środków UE) w l.2007-2013. Głównymi programami w których postawiono na innowacyjność: PO IG, 16 RPO – Banki uczestniczą w obsłudze beneficjentów. PO IG: pierwsze rundy aplikacyjne dla przedsiębiorców: dz. 1.4-4.1: Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R dz.4.2: Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego dz.4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym BANKI WSPÓŁFINANSUJĄ PONAD 50% PROJEKTÓW ! INNE PROGRAMY: nabory wniosków powoli są uruchamiane; w wielu nadal problemy z ułatwianiem beneficjentom dostępu do finansowania ze strony administracji wdrażającej ; na razie brak danych nt. % zaangażowania banków;

4. ZAGROŻENIA a) związane z rynkiem finansowym: Zaburzenia na rynkach finansowych i spadek zaufania do sektora finansowego; Malejąca płynność sektora; Nowe, surowsze wymogi kapitałowe i ostrożnościowe dla banków; Brak zmian podatkowych pożądanych dla rozwoju rynku instrumentów finansowych w Polsce; Powolny wzrost od 2007r. wartości należności poniżej standardu; Wartość zobowiązań wobec sektora niefinansowego wyższa niż należności od tego sektora; Spowolnienie rozwoju gospodarczego w Polsce, inflacja, wzrost stóp procentowych;

b) związane z procesem absorpcji środków UE w ramach którego mają być wsparte innowacje: Brak jednolitych procedur= w tych samych sprawach różnorodność nieuzasadnionych rozwiązań, widoczny brak koordynacji programów i narzędzi Powtarzanie przez administrację realizującą nowe programy starych błędów: (np. zmiany reguł dostępu do środków „w trakcie gry”, awarie generatorów, niespójne lub opóźnione interpretacje przepisów wdrożeniowych, brak konsultowania rozwiązań wdrożeniowych z partnerami społeczno-gospodarczymi); Niedoszacowanie projektów= głównie problem rosnących cen materiałów i robocizny. Na wszystkie projekty środków nie wystarczy. Więcej- nie wystarczy ich nawet na te które już są przyjmowane do realizacji- v. casus projektów infrastrukturalnych;

cd. 4. Nieuzasadnione systemowe blokowanie beneficjentom ze strony niektórych instytucji publicznych ułatwień w dostępie do finansowania zewnętrznego: (np. poprzez zakazy zabezpieczeń /cesji wierzytelności/, oceny projektów /promesy/). 5. Opóźnienia w uruchamianiu środków nowego okresu; 6. Rotacja kadr w administracji odpowiedzialnej za absorpcję; 7. Dyskusyjne przygotowanie niektórych uczestników „otoczenia beneficjenta” – np. firm konsultingowych i szkoleniowych; 8. Traktowanie banków przez niektóre agendy publiczne nie jak sojusznika, lecz jak konkurenta;

5. REKOMENDACJE REALNY DIALOG SEKTORÓW PUBLICZNEGO I PRYWATNEGO: - profesjonalizm i konsekwencja i w programowaniu i w działaniu; - wiedza ekonomiczna i język komunikacji; - konsultacje rozwiązań na uczciwych warunkach; - zaufanie; UŁATWIANIE BENEFICJENTOM- W TYM PRZEDSIĘBIORCOM DOSTĘPU DO KAPITAŁU ZEWNĘTRZNEGO ODSTĘPOWANIE OD INSTRUMENTÓW BEZWROTNYCH NA RZECZ INSTRUMENTÓW ODNAWIALNYCH/ZWROTNYCH SZERSZE STOSOWANIE PPP

6. KRYZYS FINANSOWY… PLAN STABILIZACJI I ROZWOJU Wobec zaistniałej sytuacji na rynkach finansowych najważniejsze jest bezpieczeństwo finansowe rodzin i przedsiębiorców; Należy pilnie wdrożyć specpakiet stabilizacji i rozwoju w zakresie: rynku finansowego; budownictwa mieszkaniowego oraz zaspakajanie ważnych potrzeb społecznych; rozwoju potencjału i infrastruktury kraju – priorytetowe podejście do projektów wspieranych środkami UE; ochrony miejsc pracy i źródeł dochodów obywateli oraz zapewnianie warunków rozwoju gospodarczego; promocji Polski jako kraju bezpiecznego dla inwestorów; oddziaływań psychospołecznych.

Działania pomocowe w Unii Europejskiej

Działania pomocowe dla sektora bankowego w Unii Europejskiej Pomoc ma różnorodny charakter: pomoc polegająca na zasileniu w płynność ze strony EBC zmiany regulacyjne na szczeblu UE indywidualne działania podejmowane w krajach członkowskich

Działania regulacyjne na szczeblu UE Prace legislacyjne nad zmianą dyrektywy o systemie gwarantowania depozytów (podniesienie kwoty gwarancji, skrócenie terminu niedostępności środków) Prace legislacyjne nad zmianą dyrektywy CRD (obowiązkowe powołanie kolegium nadzorców dla banków międzynarodowych, stworzenie wymogów kapitałowych dla sekurytyzacji, wprowadzenie limitów dla lokat międzybankowych) Prace nad rozporządzeniem RE dotyczącym zmian zasad wyceny instrumentów finansowych Prace nad projektem dyrektywy w sprawie agencji ratingowych (nałożenie obowiązku rejestracji, dyskutowana kwestia zakresu nadzoru) Powołanie przy KE „grupy mędrców” ds. zmian w nadzorze finansowym pod przewodnictwem De Larosiere. Wyniki mają być w I kwartale 2009 r.

Systemy gwarantowania depozytów Austria, Dania, Irlandia, Niemcy, Słowacja, Słowenia i Węgry ogłosiły nieograniczone gwarancje dla depozytów bankowych. W wielu innych krajach UE, w tym w Polsce została podniesiona kwota gwarantowanych depozytów do równowartości 50 000 euro Plany ratunkowe dla banków Wielka Brytania – kwotą 37 mld GBP zasilono trzy banki: Royal Bank of Scotland, HBOS, Lloyds TSB. Rząd udzielił gwarancji dla do wysokości 250 mld GBP na pożyczki bankowe. Bank Anglii ma pożyczyć bankom na aukcjach do 200 mld GBP. Francja – 40 mld euro zostało przeznaczone na dokapitalizowanie banków. Do 320 mld euro ma być przeznaczone na gwarancje dla pożyczek bankowych Niemcy – maksymalnie 80 mld euro ma być wydane na rekapitalizację banków i dodatkowo 400 mld euro na gwarancje pożyczek międzybankowych

Stany Zjednoczone 700 mld dolarów w ramach Planu Paulsona z tego 250 mld dolarów w postaci pomocy na zasilenie kapitałowe banków, głównie dużych banków Objęcie gwarancjami większości depozytów, w tym nieoprocentowanych rachunków wysoko kwotowych

RZĄDOWY PLAN STABILNOŚCI I ROZWOJU

Załącznik do prezentacji: Pakiet stabilizacji i rozwoju Propozycje Związku Banków Polskich

WPROWADZENIE kryzys finansowy na świecie nie ogranicza się tylko do instytucji finansowych, wywiera przede wszystkim negatywny wpływ na wiele innych obszarów funkcjonowania gospodarki oraz konsumentów; działania zmierzające do złagodzenia w Polsce skutków tego procesu muszą być podejmowane w różnych działach gospodarki; wnosimy o to, aby propozycje zawarte w opracowanym przez ZBP pakiecie stabilizacji i rozwoju „Bezpieczeństwo finansowe rodzin i przedsiębiorców”, stały się punktem prac Parlamentu, Rady Ministrów, NBP oraz KNF; istotną cechą Pakietu stabilizacji i rozwoju jest nie tylko wskazywanie podstawowych celów działania, lecz także proponowanie praktycznych środków ich realizacji

WPROWADZENIE Prezydent, Rząd, Parlament Banki NBP, KNF banki i ich klienci są ze sobą na dobre i na złe. Kiedy przychodzi czas trudniejszy, tylko świadomość wzajemnej relacji może pomóc w przejściu przez problemy; minimalizowanie skutków globalnych trudności finansowych dla polskiej gospodarki może wymagać pewnych wyrzeczeń; Dlatego tak ważna jest dobra współpraca i koordynacja działań.

GŁÓWNE CELE ochrona miejsc pracy i źródeł dochodów obywateli; rozwój potencjału i infrastruktury kraju – szczególnie w zakresie projektów wspieranych środkami Unii Europejskiej; Podejmowanie działań służących wdrażaniu w Polsce strategii lizbońskiej Unii Europejskiej; utrzymywanie płynności finansowej w procesie rozwoju działalności kredytowej banków; utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkaniowego; budowanie pozytywnego obrazu Polski w oczach inwestorów wzmocnienie potencjału instytucji finansowych

UTRZYMYWANIE PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ, WSPIERANIE AKTYWNOŚCI KREDYTOWEJ I ROZWOJU INSTYTUCJI FINANSOWYCH dalsze wdrażanie „Pakietu zaufania”; objęcie nadzorem wszystkich instytucji finansowych; podwyższanie gwarancji depozytów, zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej; wzmocnienie funduszy poręczeniowych i gwarancyjnych; rozwiązania sprzyjające oszczędnościom na cele emerytalne, zdrowotne i oświatowe; eliminacja „podatku Belki” dla lokat powyżej 1 roku i od zysków z długotrwałych inwestycji kapitałowych; gwarancje na pożyczki międzybankowe; zmiany dotyczące opodatkowania rezerw celowych; zmiany w zakresie opodatkowania transakcji repo i sekurytyzacji; zmiany zasad opodatkowania odsetek od lokat z zagranicy; wspólna akcja informacyjna i promocyjna Prezydenta, Rządu i Parlamentu oraz biznesu: Polska stabilna, przyjazna inwestorom.

WSPARCIE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO dalsze uelastycznienie ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania uruchomienie programów rządowych wspierających budownictwo mieszkaniowe, w tym zwłaszcza na wynajem, poprzez np. wprowadzenie możliwości stosowania dopłat ze środków KFM do oprocentowania kredytów udzielanych przez banki komercyjne inwestorom budującym mieszkania na wynajem w ramach PPP z gminami utworzenie funduszu gwarancyjnego (także w oparciu o środki budżetowe) w celu częściowego (np. okresowego) gwarantowania spłaty kredytów hipotecznych klientów indywidualnych, gdy wystąpią niesprzyjające warunki makroekonomiczne stworzenie programu wspierającego i w razie potrzeby restrukturyzującego projekty mieszkaniowe inwestorów budowlanych (deweloperów) w przypadku niemożności z ich strony wywiązania się z umów z klientami oczekującymi na mieszkanie (program ochrony nabywców) stworzenie spójnych przepisów odnoszących się do ochrony lokatorów, uwzględniających aspekt socjalny, ale też prawa właścicieli i wymogi wobec jednostek samorządu terytorialnego

ROZWÓJ POTENCJAŁU I INFRASTRUKTURY KRAJU podniesienie zdolności realizacyjnej państwa na lata 2007-2013 poprzez dofinansowanie strategicznych projektów rozwojowych; uproszczenia i zmiany w pakiecie ustaw niezbędnych do przyspieszenia projektów infrastrukturalnych; dostosowanie prawa do dyrektyw unijnych w obszarze dokonania ocen oddziaływania na środowisko; wprowadzenie zmian w ustawie prawo budowlane - ułatwienie prowadzenia inwestycji; zmiany w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym; ustawa o PPP – pilne wdrożenie, promocja i szkolenie w zakresie nowych przepisów, ułatwiających prowadzenie inwestycji przy współudziale finansowym przedsiębiorców; zacieśnienie współpracy jednostek samorządu terytorialnego z bankami; nowelizacja ustawy o obligacjach, ułatwienia dla obligacji przychodowych; budowa systemu wspierania rozwoju kapitału intelektualnego; udział we wdrożeniu strategii obrotu bezgotówkowego w ramach prac nad e-gospodarką

OCHRONA MIEJSC PRACY I ŹRÓDEŁ DOCHODÓW OBYWATELI program prac publicznych w miejscach zagrożonych bezrobociem na skutek likwidacji zakładów pracy; wzmocnienie kapitałowe BGK w celu umożliwienia szerszego wsparcia realizacji programów rozwojowych; wzmocnienie kapitałowe funduszu poręczeń kredytowych i funduszy pożyczkowych; wspieranie systemu wymiany informacji gospodarczej; powszechny dostępu do Internetu, gospodarka elektroniczna, obrót bezgotówkowy; KUKE – aktualizacja strategii i form działania

BUDOWANIE POZYTYWNEGO OBRAZU POLSKI W OCZACH INWESTORÓW Polska krajem przyjaznym dla FDI. Dobre praktyki makroekonomiczne Ustalenie drogi do EURO skoordynowane misje dyplomatyczne i biznesowe: Rządu, Prezydenta, przedstawicieli biznesu do centrów gospodarczych, ściśle – do naszych obecnych i potencjalnych inwestorów; aktywny udział przedstawicieli Polski w przygotowywaniu regulacji dotyczących świata finansów: MF, NBP, KNF, ZBP, BFG (koordynacja współdziałania). wyposażenie wszystkich placówek dyplomatycznych w aktualne materiały informacyjne przygotowane przez Parlament, Rząd RP, NBP i ZBP

POROZUMIENIE W SPRAWACH STRATEGICZNYCH a) Program absorpcji uznać za podstawę pakietu antykryzysowego b) Doradztwo i pomoc dla polskich przedsiębiorców – pomagać znaleźć się w kryzysie- wykorzystać szanse c) Obowiązek działania i prawo do ryzyka d) Energetyka jądrowa (FDI) i energetyka odnawialna e) Wykorzystać duży rynek wewnętrzny f) Szkolnictwo --przedsiębiorczość rodzinna --nauka przedsiębiorczości