Egzamin po szkole podstawowej i gimnazjum (stan obecny i planowane zmiany).

Sprawdzian po szkole podstawowej oraz egzamin gimnazjalny należą do form oceniania zewnętrznego Ocenianiem zewnętrznym zajmują się instytucje zewnętrzne wobec szkoły – Centralna Komisja Egzaminacyjna oraz okręgowe komisje egzaminacyjne. Ocenianie zewnętrzne pozwala na zdiagnozowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów, ocenę jakości oddziaływań edukacyjnych szkół oraz porównywalność zaświadczeń, świadectw dyplomów bez względu na miejsce ich wystawienia. Zasady oceniania zewnętrznego określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. nr 83, poz. 562, z późn. zm.).

Sprawdzian Pierwszy sprawdzian odbył się 10 kwietnia 2002 roku Sprawdzian jest egzaminem przeprowadzanym w szóstej klasie szkoły podstawowej. Jest on powszechny i obowiązkowy, co oznacza, że muszą do niego przystąpić wszyscy uczniowie. Przystąpienie do sprawdzianu jest jednym z warunków ukończenia szkoły. Sprawdzianu nie można nie zdać. Wynik ma znaczenie tylko informacyjne i nie powinien być podstawą do prowadzenia jakiejkolwiek selekcji.  Uczniowie, którzy do sprawdzianu nie przystąpią w danym roku, muszą powtórzyć ostatnią klasę szkoły podstawowej i przystąpić do sprawdzianu w roku następnym.  Do sprawdzianu nie przystępują uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. 

 Na sprawdzianie badany i oceniany jest poziom osiągnięć uczniów w zakresie pięciu obszarów umiejętności:     -  czytania, -  pisania,  -  rozumowania,  -  korzystania z informacji,  -  wykorzystywania wiedzy w praktyce.  Umiejętności te określono w standardach wymagań egzaminacyjnych będących podstawą przeprowadzania sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej. Mają charakter ponadprzedmiotowy, co oznacza, że np. czytanie obejmuje nie tylko umiejętności odczytywania tekstów literackich, ale także wykresów, map itp., a zadania są tak skonstruowane, że sprawdzają umiejętności kształcone w obrębie różnych przedmiotów. Umiejętności te są:     -  podstawowe dla tego poziomu kształcenia, -  ponadprzedmiotowe, -  niezbędne na wyższym etapie kształcenia (w gimnazjum) i przydatne w życiu codziennym.

  Na sprawdzianie każdy uczeń otrzymuje taki sam zestaw zadań wraz z kartą odpowiedzi (zwany zestawem egzaminacyjnym). Propozycje zestawów do przeprowadzania sprawdzianu przygotowują okręgowe komisje egzaminacyjne, a o tym, który zestaw będą rozwiązywać uczniowie, decyduje dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Przykład Sprawdzian i egzamin gimnazjalny w szkołach dla dzieci i młodzieży przeprowadza się w kwietniu, w terminie ustalonym przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej trwa 60 minut i jest to czas, który przeznaczony jest na rozwiązywanie zadań. Przed przystąpieniem do wykonywania zadań uczeń koduje swój zestaw zgodnie z poleceniem przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego lub zespołu nadzorującego oraz zapoznaje się z informacjami z pierwszej strony zestawu do przeprowadzania sprawdzianu. Czas poświęcony na zapoznanie się ucznia z tymi informacjami oraz kodowanie nie jest wliczany do czasu sprawdzianu. Dla uczniów (słuchaczy) z dysfunkcjami czas trwania sprawdzianu może być przedłużony nie więcej niż 30 min.

 Prace uczniów są sprawdzane i punktowane przez specjalnie przygotowanych i przeszkolonych egzaminatorów. Egzaminatorów powołuje dyrektor OKE. Egzaminatorzy nie mogą sprawdzać prac uczniów ze szkoły, w której są zatrudnieni.  Maksymalnie na sprawdzianie można uzyskać 40 punktów.  Wyniku sprawdzianu nie odnotowuje się na świadectwie szkolnym.  Każdy uczeń otrzymuje wystawione przez OKE zaświadczenie o szczegółowych wynikach sprawdzianu.  Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) zaświadczenie o wynikach sprawdzianu odbierają w szkole.

Sprawdzian na zakończenie szkoły podstawowej jest diagnozą, w jakim stopniu uczeń opanował wiedzę i umiejętności pozwalające na rozumienie otaczającej go rzeczywistości oraz czy jest przygotowany do edukacji w gimnazjum. Diagnoza ta  dostarcza istotnych informacji dla ucznia i jego rodziców, szkoły podstawowej, której uczeń staje się absolwentem oraz dla gimnazjum, czyli szkoły, będącej kolejnym etapem edukacyjnym, która będzie odpowiadała za jego dalszą edukację.

Egzamin gimnazjalny  Egzamin gimnazjalny przeprowadzany jest w trzeciej klasie gimnazjum. Jest on powszechny i obowiązkowy, co oznacza, że musi przystąpić do niego każdy uczeń kończący szkołę. Przystąpienie do egzaminu jest bowiem jednym z warunków jej ukończenia.  Jeżeli jakiś uczeń nie przystąpi do egzaminu gimnazjalnego w danym roku, musi powtórzyć ostatnią klasę gimnazjum przystąpić do niego w roku następnym. Liczba punktów uzyskana na egzaminie gimnazjalnym nie ma wpływu na ukończenie szkoły. Wynik egzaminu gimnazjalnego jest brany pod uwagę przez szkoły ponadgimnazjalne przy przyjmowaniu uczniów do tych szkół.

Egzamin gimnazjalny ma sprawdzać opanowanie przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w wymaganiach ogólnych i szczegółowych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Na egzaminie gimnazjalnym sprawdzane jest opanowanie wiadomości i umiejętności określonych w standardach wymagań egzaminacyjnych będących podstawą przeprowadzania egzaminu w trzeciej klasie gimnazjum, obowiązujących we wszystkich szkołach w Polsce. Egzamin ten sprawdza umiejętności międzyprzedmiotowe, uwzględniając powiązania między różnymi dziedzinami wiedzy. Zdawany jest w trzech częściach: - pierwsza obejmuje wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów humanistycznych: języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, plastyki, muzyki oraz uwzględnia ścieżki edukacyjne: filozoficzną, regionalną - dziedzictwo kulturowe w regionie, czytelniczą i medialną, europejską, kulturę polską na tle tradycji śródziemnomorskiej; - druga obejmuje wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych: matematyki, biologii, geografii, chemii, fizyki i astronomii oraz uwzględnia ścieżki edukacyjne: filozoficzną, prozdrowotną, ekologiczną, czytelniczą i medialną, regionalną - dziedzictwo kulturowe w regionie, europejską, obronę cywilną; - trzecia obejmuje wiadomości i umiejętności  z zakresu języka obcego nowożytnego (angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski i włoski); do tej części egzaminu uczeń przystępuje z języka, którego uczy się w szkole jako przedmiotu obowiązkowego

 Każdy uczeń przystępujący do egzaminu gimnazjalnego otrzymuje zestaw zadań wraz z kartą odpowiedzi (tzw. zestaw egzaminacyjny). Zestawy do przeprowadzania egzaminu przygotowują okręgowe komisje egzaminacyjne, a o tym, który z nich będą rozwiązywać gimnazjaliści, decyduje dyrektor CKE.  Egzamin gimnazjalny rozpoczyna się punktualnie o godzinie wyznaczonej przez dyrektora CKE. Część pierwsza i druga egzaminu trwają po 120 minut, a część trzecia trwa 90 minut - jest to czas przeznaczony na rozwiązywanie zadań. Przed przystąpieniem do wykonywania zadań uczeń koduje swój zestaw zgodnie z poleceniem przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego lub zespołu nadzorującego oraz zapoznaje się z informacjami z pierwszej strony arkusza egzaminacyjnego. Czas poświęcony na zapoznanie się ucznia z informacjami z pierwszej strony oraz kodowanie nie jest wliczany do czasu egzaminu. Dla uczniów z dysfunkcjami czas trwania egzaminu gimnazjalnego może być przedłużony nie więcej niż o: -  60 min. w przypadku części pierwszej i drugiej, -  45 min. w przypadku części trzeciej. Z każdej części egzaminu gimnazjalnego można otrzymać maksymalnie 50 punktów. Wyniku egzaminu gimnazjalnego nie odnotowuje się na świadectwie szkolnym. Każdy gimnazjalista otrzymuje natomiast wystawione przez OKE zaświadczenie o uzyskanych przez siebie wynikach. Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) odbierają to zaświadczenie w szkole.

Standardy wymagań Egzamin gimnazjalny obejmuje wiadomości i umiejętności ustalone w standardach wymagań egzaminacyjnych. Standardy wymagań z zakresu przedmiotów humanistycznych egzaminu ujęte są w dwóch obszarach: · czytania i odbioru tekstów kultury oraz · tworzenia własnego tekstu. Standardy wymagań z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych ujęte są w czterech obszarach: · umiejętnego stosowania terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu, · wyszukiwania i stosowania informacji, · wskazywania i opisywania faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych, · stosowania zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów. Standardy wymagań z zakresu języka obcego nowożytnego ujęte są w trzech obszarach: · odbioru tekstu słuchanego, · odbioru tekstu czytanego, · reagowania językowego.

Struktura egzaminu Egzamin gimnazjalny składa się z części: - humanistycznej, - matematyczno-przyrodniczej - od roku szkolnego 2008/2009 z zakresu języka obcego nowożytnego

Planowane zmiany Od roku szkolnego 2011/2012 zmieni się struktura przeprowadzanego egzaminu gimnazjalnego. - część humanistyczna zostanie podzielona na zadania z zakresu języka polskiego i z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie matematyczno-przyrodnicza na część matematyczną i z zakresu przedmiotów przyrodniczych Język obcy uczniowie będą natomiast zdawać na poziomie podstawowym lub rozszerzonym egzamin z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym będzie obowiązkowa dla uczniów, którzy kontynuowali w gimnazjum naukę języka obcego nowożytnego rozpoczętą w szkole podstawowej.

matematyczno-przyrodnicza część III egzamin gimnazjalny 2011/2012 część I humanistyczna część II matematyczno-przyrodnicza część III Z zakresu języka obcego nowożytnego zadania z zakresu języka polskiego zadani z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie zadania z zakresu przemiotów przyrodniczych poziom podstawowy poziom rozszerzony zadania z zakresu matematyki

Na zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu uczeń otrzyma wynik procentowy i wynik centylowy dla każdego z 5 lub 6 zakresów. wynik centylowy pozwoli porównać wynik ucznia na tle całej populacji zdających. Zmieniona zostanie nie tylko sama forma egzaminu, ale też sposób konstruowania zadań na egzaminie i oceniania ich. - Już nie będziemy pytać tylko, co uczeń wie i potrafi, ale też czy potrafi skoordynować i wykorzystać to, co wie i potraf. Na przykład zadanie, w którym uczeń pytany jest o fraszkę Jana Sztaudyngera "Żona do męża" brzmiącą: "Jeśli nie chcesz mojej zguby, daj mi banknot, ale gruby". Uczeń ma odpowiedzieć czy jest ona inspirowana wypowiedzią postaci z "Krzyżaków", "Romea i Julii", "Dziadów" czy "Zemsty".

Ministerstwo Edukacji Narodowej http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=43&Itemid=66 Centralna Komisja Egzaminacyjna http://www.cke.edu.pl/index.php

Dziękuję A. Skawińska