Przedsiębiorstwa społeczne w Wielkiej Brytanii – jako odpowiedź na wyzwania społeczne Ewa Sadowska Barka UK

Przedsiębiorstwa społeczne – materiały Źródłowe -Rezolucja Parlamentu Europejskiego na temat gospodarki społecznej z dnia 19 lutego 2009r. - Raport na temat przyszłości polityki spójności - dr Fabrizio Barca; zawiera ocenę skuteczności dotychczasowej polityki spójności oraz szereg propozycji reform tej polityki na okres po 2013 r. - Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie : „Jaka powinna być rola i perspektywy afrykańskiej gospodarki społecznej we współpracy na rzecz rozwoju?” - Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie „Jak wspierać skuteczne partnerstwa dotyczące gospodarowania programami w zakresie polityki spójności w oparciu o dobre praktyki z cyklu 2007–2013”  - Publikacja pt. ”Barka - Nowy Początek – Społeczna Gospodarka Rynkowa 1989-2009” na temat doświadczeń w obszarze gospodarki społecznej krajów Europy Srodkowo-Wschodniej, które uzyskały wolność po upadku komunizmu (z wyszczególnieniem doswiadczeń polskich, zebranych przez Fundację Barka – lidera w obszarze gospodarki społecznej w Polsce).

Przedsiębiorstwa Społeczne w UK Celem przedsiębiorstwa społecznego jest rozwój wspólnot lokalnych. Wytworzona nadwyżka jest przede wszystkim ponownie inwestowana w działalność lub w społeczność lokalną tak, aby osiągać cele społeczne, a nie maksymalizować zyski udziałowców i właścicieli. Prymat celów indywidulanych nad zyskiem Dobrowolne i otwarte uczestnictwo Demokratyczna kontrola przez członków Wspólne interesy członków Realizowanie w ramach działalności takich wartości jak solidarność i odpowiedzialność za dobro wspólne Zarządzanie autonomiczne Dystrybucja zysków na rzecz rozwoju przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa społeczne w UK Oparte o tradycję spółdzielczości i działalności non-profit 62.000 przedsiębiorstw społecznych w UK, dostarczają gospodarce 24 biliony funtów, zatrudniają 800,000 pracowników; Ponad 1,3 miliona ludzi uważa się za przedsiębiorców społecznych w UK; Historia powstania przedsiębiorstw społ.: 1840 r. w Rochdale; Struktura prawna przedsiębiorstw społecznych: CIC, IPS; Zasady: rozwijanie celów społecznych, niezależność w tym od grantów publicznych, reinwestycja większości zysków w działalność przedsiębiorstwa; konkurencyjność na rynku, równowaga :cele społeczne a finansowe; Sektory gospodarki przedsiębiorstw społ.: zdrowie, pomoc społeczna, transport, recykling; Koalicja Przedsiębiorstw Społecznych (Social Enterprise UK) : http://www.socialenterprise.org.uk – zrzesza ponad 10,000 przedsiębiorstw społecznych;

Rodzaje przedsiębiorstw społecznych Firmy społeczne skierowane do osób zmarginalizowanych i zapewniające zdobycie kwalifikacji i zatrudnienia Związki kredytowe – cel: zapewnienie dostępu do środków finansowych na zasadach niekomercyjnych, w odróżnieniu od np. komercyjnych banków Instytucje pośredniczące na rynku pracy Instytucje organizujące usługi opiekuńcze na poziomie lokalnym - ale nie działąjące dla zysku Spółdzielnie i stowarzyszenia osób, które prowadzą wspólnie przedsiebiorstwo Organizacje pozarządowe, które prowadzą działania społeczne Przedsiębiorstwa społeczne w UK : - Usługi publiczne np: opieka nad dziećmi czy osobami straszymi, usługi w zakresie ochrony środowiska i recyklingu - Działają na rzecz integracji zawodowej i reintegracji (np. osoby niepełnosprawne) - Dostarczają specjanych towarów i usług zwłaszcza w handlu

Przykłady Dobrych PraktYk – UK Cafe Fifteen – Sieć restauracji rozwijających potencjał młodych ludzi: szeroka oferta szkoleń przyuczenia zawodowego; Divine Chocolate fair trade - Luksusowe przedsiębiorstwo społ. -fabryka czekolady; Cardboard Citizens/Streetwise Opera – Organizacje pracujące z osobami bezdomnymi (1,500 osób w roku), oferujące warsztaty teatralne i realizujące sztuki teatralne oraz organizujące wspracie w zakwaterowaniu i zatrudnieniu. Booth Centre – Centrum dzienne, punkt doradztwa i pomocy w zatrudnieniu(warsztaty, edukacja zawodowa). Street League – Integracja przez sport : trudna młodzież zaangażowana w uzależnienia, przestępczość, bezrobocie, bezdomność. The Farm and Conservation Project - Program przyuczenia zawodowego dla osób bezdomnych na farmie w Sussex – od maja do października, 2x tydzień, (program realizowany w partnerstwie ). BIG ISSUE – gazeta uliczna sprzedawana na ulicach przez bezrobotnych sprzedawców Ogrody na rzecz zmiany – projekt projektowania ogrodów przez 300- 500 osób bezdomnych

Przedsiębiorczość społeczna a migranci – BARKA UK & partnerstwa publiczno-prywatne Skutkiem zaniedbań w realizacji zasad gsopodarki społecznej są - w zbyt dużej części nieudane - migracje polityczne i ekonomiczne. Program POWROTY (ponad 1500 bezrobotnych obywateli krajów Europy Środkowo-Wschodniej wróciło z UK do przedsiębiorstw społecznych w krajach pochodzenia oraz do rodzin); Program Centrum Gospodarki Solidarnej (po roku działalności spośród 60 bezrobotnych obywateli nowych krajów akcesyjnych w Londynie - 70% uzyskało zatrudnienie w UK); Program szkolenia kadr angielskich samorządów, organizacji i przesiębiorstw społecznych w przedsiębiorstwach społecznych w Polsce;

Usługi publiczne a etos przedsiębiorstw społecznych w UK Wyzwania dla przedsiębiorstw społecznych: Cięcia budżetowe w projektach socjalnych Potencjalna prywatyzacja niektórych usług publicznych Relacja pomiędzy przedsiębiorstwami społecznymi a związkami zawodowymi Nieuprawnione używanie nazwy “przedsiębiorstwo społeczne” Tradycja wiktoriańskiej charity, której sednem jest “postawa paliatywna” (będąca półśrodkiem, łagodząca objawy bez wyleczenia).

Podstawowe Świadczenia socjalne w UK Pomoc ze strony państwowych urzędów zatrudnienia - Job Centre Plus i Department for Work and Pension. Job Seeker Allowance – dodatek do niskiej pensji - Employment and Support Allowance – dodatek dla osób ,które nie moga pracować, ze wzgledu na zły stan zdrowia Maternity Allowance – zasiłek macierzyński dla matek pracujacych w przeszlosci Crisis Loan – nieoprocentowane pożyczki kryzysowe dla osób pobierających zasiłek z Job Centre Plus np. JSA lub ESA Dissability Living Allowance – dofinansowanie dla osób niepełnosprawnych pracujących i niepracujących Pomoc ze strony HMRC - Working Tax Credit – dodatek dla osób pracujących z niskim dochodem -  Child Tax Credit – dodatek na dzieci dla osob pracująch z niskim dochodem Pomoc ze strony lokalnego samorządu - Housing Benefit i Council Tax Benefit – dofinansowanie wydatków wynajmu mieszkania najczęściej dla osób z niskim dochodem

Bezdomność – chronologia działań rządu 1990 – Strategia wychodzenia z bezdomności ulicznej (RSI) ; 1997 – Rządowa jednostka ds. wykluczenia społecznego, przeciwdziałanie bezdomności ulicznej - jako priorytet; 1998 – Cel: redukcja bezdomności ulicznej o 2/3 do roku 2002; 1999- Powołanie rządowej jednostki ds. bezdomności ulicznej; 2002 – Przyjęcie ustawy o bezdomności ; 2003 – Supporting People -wsparcie programów mieszkalnictwa ; 2007 – 70 milionów funtów –program Changing Places; 2008 – Rządowa strategia “No One Left Out” – redukcja bezdomności do zera do 2012 r.; 2009 -Grupa ds. bezdomności przy burmistrzu Londynu ;

10 kroków przeciwdziałania bezdomności 1. Budowanie na fundamencie: zakończyć bezdomność w UK do 2012; 2. Wypracowanie narodowego obrazu bezdomności XXI w. oraz strategii przeciwdziałania; 3. Wypracowanie efektywnych programów mieszkalnictwa i punktów doradczych; 4. Zapobieganie bezdomności podczas kluczowych sytuacji życiowych ; 5. Zapewnienie, że każdy ma dostęp do podstawowego wsparcia humanitarnego; 6. Koncentracja na osobach długotrwale bezdomnych i wykluczonych ; 7. Umożliwienie pełnego dostępu do opieki psychiatrycznej, programów rehabilitacji dla uzależnionych; 8. Rozszerzenie programów na rzecz pozytywnej aktywności: edukacja zawodowa i zatrudnienie – program Places of Change ; 9. Reforma świadczeń socjalnych w kierunku wsparcia zatrudnienia i przeciwdziałania bezdomności ; 10. Wzrost dostępnych mieszkań oraz lepsze wykorzystanie istniejącego zakwaterowania, redukcja pustostanów i wzmocnienie oferty mieszkań w sektorze prywatnym;

Bezdomność uliczna – zredukowana do “0” do 2012 Strategia Rządu na rzecz wychodzenia z bezdomności (2008); Grupa ds. Bezdomności przy Burmistrzu Londynu (2009); Nowa era lokalizmu – Wielkie Społeczeństwo - partnerstwa pomiędzy samorządem a organizacjami ; Poprawa standardów hosteli i schronisk ; Londyn: wrzesień 2010 – listopad 2010 : 3,730 korzysta z 402 hosteli ; Liczenie osób bezdomnych (300) – CHAIN – 3,673 osoby; Projekty innowacyjne np: Indywidualne Budżety - City, Inicjatywa 205, Pilotaż – Druga noc na ulicy;

Kierunek zmian - zrównoważony rozwój Przedsiębiorczość społeczna powinna nosić znamiona zrównoważonego rozwoju w aspekcie: gospodarczym; społecznym – rozwój potencjału kapitału ludzkiego; ekologicznym – ochrona środkowiska naturalnego; prawnym – ze szczególnym uwzględnieniem systemów demokratycznych; bezpieczeńtswa i pokoju.

Ewa Sadowska ewa.sadowska@barkauk.org www.barkauk.org