Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Zielona Góra, grudzień 2007 r.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
„Kształcenie zawodowe pielęgniarek i położnych w ramach studiów pomostowych” w ramach Priorytetu II, Działania 2.3, Poddziałania Programu Operacyjnego.
Advertisements

Lublin, 5 lipca 2006 r..
Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007 – 2013 w Małopolsce
Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie – Instytucja Wdrażająca komponent regionalny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego
Fundusze:Strukturalne i Spójności w Polsce
Rola samorządów województw we wdrażaniu Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Janusz Gałęziak Dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego Urząd.
Strategia wdrażania komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie pomorskim Departament Europejskiego Funduszu.
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI w województwie pomorskim w latach PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI w województwie pomorskim w latach
Plany działania na 2007 i 2008 rok dla regionalnych Priorytetów PO KL Wrocław,
Stanowisko Instytucji Koordynującej NSRO w kwestii prezentowania i akceptacji sprawozdań okresowych z PO/RPO przez Komitety Monitorujące KK NSRO, 17.
Warszawa, wrzesień 2007 r. Kryteria wyboru projektów współfinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007 – 2013 Warszawa, 7.
Warszawa, 5 lutego 2008 r. Priorytet II i VIII Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w kontekście aktywizacji zawodowej osób z grupy wiekowej 50+ Departament.
Plan komunikacji PO KL - założenia
Plan działania Wrocław, PLAN DZIAŁANIA – STATUS DOKUMENTU W SYTEMIE REALIZACJI DOPRECYZOWANIE ZAPISÓW PO KL SzOP PD -
Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego Ministerstwo Gospodarki i Pracy Komitet Monitorujący ZPORR 5. posiedzenie POMOC TECHNICZNA Warszawa,
POMOC TECHNICZNA Kwiecień 2004 Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego MGPiPS Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej RAPORTOWANIE ZPORR.
INFORMACJA I PROMOCJA Kwiecień 2004 Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
KRYTERIA DODATKOWE W RAMACH OCENY PROJEKTÓW PRIORYTETU 2 ZPORR Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego Ministerstwo Gospodarki i Pracy.
Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie w Lublinie Promocja Integracji Społecznej Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
Katowice, 2 sierpnia 2006 r.. Program Operacyjny Kapitał Ludzki Cel główny PO Kapitał Ludzki wynikający z Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007.
Narodowa Strategia Spójności
Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO WYDZIAŁ EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO 19 czerwca 2007 r.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – inwestujemy w waszą przyszłość W a r s z t a t y Złożenie wniosku w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej.
Rzeszów, 2 sierpnia 2006 r.. Tomasz Orczyk Departament Zarządzania EFS Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Doświadczenia wdrażania Europejskiego Funduszu.
EWALUACJA Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie warmińsko-mazurskim.
Informacja dotycząca pierwszych miesięcy wdrażania Priorytetu VII Promocja integracji społecznej. Wiesława Przybysz Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki.
Od pomysłu do realizacji projektu - procedury. 2. Jakie są źródła finansowania naszego projektu?
Słowniczek pojęć podstawowych związanych z funkcjonowaniem funduszy UE.
Spotkanie informacyjne dla potencjalnych Beneficjentów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki KONKURSY PILOTAŻOWE ogłoszone przez Wojewódzki Urząd Pracy.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Działanie 4.2 Patrycja Dukaczewska.
Koncepcje programów operacyjnych na nowy okres programowania
Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego
1. Obowiązki beneficjenta wynikające z zawartej umowy o dofinansowanie projektu Wrocław, lipiec 2009.
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego27 lutego 2008 r. 1 Obowiązki Beneficjenta wobec IZ RPO WD wynikające z zawartej umowy o dofinansowanie projektu.
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wrocław, 9-10 grudnia 2008 r. Przedsięwzięcia z zakresu współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej w.
OBSZAR OCHRONY ZDROWIA MECHANIZM FINANSOWY EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO NORWESKI MECHANIZM FINANSOWY Ministerstwo Zdrowia
Poddziałanie POKL – kwalifikowalność wydatków Edyta Dominiak Zespół Instrumentów Szkoleniowych Warszawa, dnia 12 czerwca 2008 roku.
WNIOSKÓW DOFINANSOWYWANYCH
ZAKRES OSI PRIORYTETOWEJ IV Programu Operacyjnego Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich
Przygotowanie wniosku Złożenie wniosku Ocena Umowa o dofinansowanie Realizacja działań Kontrola.
Robert Grabeł Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym
2009 Warszawa, 3 marca 2009 r. Poddziałanie POKL – podstawowe informacje ogólnopolskie projekty otwarte Wojciech Szajnar Zespół Instrumentów Szkoleniowych.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Szkolnictwo Wyższe i Nauka Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Departament Wdrożeń i.
ABC FUNDUSZY EUROPEJSKICH © Mariola Ciborowska, 11 grudnia 2012.
Rozwój mieszkańców województwa opolskiego poprzez wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu r.
Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Warmińsko-Mazurskiego Regulamin dotyczący realizacji działań w ramach Planu Działania.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki Plan Działania Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie.
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Wrocław, 10 grudnia 2007r. INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA komponentu.
Człowiek – najlepsza inwestycja Program Operacyjny Kapitał Ludzki PROBLEMY PROGRAMOWANIA, WDRAŻANIA I PROJEKTOWANIA W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO.
Przygotowanie, nabór i ocena wniosków o dofinansowanie projektu systemowego Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych.
Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy Zasady dokonywania wyboru projektów w ramach PO KL - najważniejsze zmiany w dokumencie Wrocław, styczeń 2011.
1 Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata
Departament Współpracy z Jednostkami Samorządu Terytorialnego Instytucja Pośrednicząca dla Priorytetu V Dobre Rządzenie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
Świlcza, r.. Ocena formalna wniosków Ocena merytoryczna wniosków Ocena strategiczna wniosków Wybór projektów do dofinansowania Urząd Marszałkowski.
2010 Poddziałanie POKL – podstawowe informacje studia podyplomowe Rafał Kamiński Zespół Instrumentów Szkoleniowych Warszawa, 2 marca 2010 r.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Aktywni zawodowo Aktywni zawodowo projekt realizowany na podstawie.
Działania samorządu województwa (Wojewódzkiego Urzędu Pracy) na rzecz promocji zatrudnienia i rozwoju przedsiębiorczości Zielona Góra, 08 kwietnia 2009.
Inicjatywa JESSICA – pierwsze doświadczenia z perspektywy regionalnej
Współpraca z Instytucją Pośredniczącą przy realizacji projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej Lidia Lechocka Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego.
1 Targi Zarządzania Zasobami Ludzkimi 8-9 kwiecień 2008 r. Warszawa Wanda Powałka Zespół Wdrażania Instrumentów Instytucjonalnych PARP „Punkty Konsultacyjne.
PROGRAM WSPÓŁPRACY INTERREG POLSKA – SAKSONIA
Logical Framework Approach Metoda Macierzy Logicznej
System oceny projektów w ramach RPO WP Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata
System oceny projektów w ramach RPO WP Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata
Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Białystok, 26 października 2011 r. „Na czym polega logika projektu.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata Wojewódzki Urząd Pracy 18 lutego 2008 r.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Realizacja projektów – etap podpisania umowy o dofinansowanie projektu
Zapis prezentacji:

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Zielona Góra, grudzień 2007 r. PROJEKT dofinansowany z w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Marta Skowrońska-Sobich Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Zielona Góra, grudzień 2007 r.

PROGRAM PROJEKT WNIOSEK

PROGRAM Grupa powiązanych ze sobą projektów, których skoordynowana realizacja prowadzi do wspólnego celu nadrzędnego, niemożliwego do osiągnięcia przez poszczególne projekty osobno.

PROJEKT a WNIOSEK WNIOSEK to graficzna forma przedstawienia PROJEKTU w celu uzyskania środków finansowych na jego realizację.  

PROJEKT Sekwencja powiązanych ze sobą działań zorganizowanych i ułożonych w czasie (z określonym początkiem i końcem), nastawiona na osiągnięcie konkretnego celu i mierzalnego wyniku (rezultatów), adresowana do konkretnie określonej grupy odbiorców, wymagająca zaangażowania znacznych, lecz limitowanych zasobów (ludzkich, rzeczowych, finansowych, innych).

PROJEKT jest odpowiedzią na problem zawsze powoduje zmianę w otoczeniu nie ma problemu – nie ma projektu

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Projekty mają cykliczny charakter są zamkniętymi całościami, składającymi się z powtarzalnych faz i etapów.

CYKL ŻYCIA PROJEKTU składa się z pięciu faz: Programowanie Identyfikacja Formułowanie Wdrażanie Ewaluacja

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Programowanie to rozpoznawanie problemów na poziomie narodowym i sektorowym w celu określenia obszarów, które należy objąć wsparciem poprzez projekty. Wymaga to przeglądu wskaźników społeczno–ekonomicznych, ustalenia priorytetów narodowych oraz określenia wytycznych dla programu, z którego projekty mają być finansowane. Faza programowania kończy się ogłaszaniem konkursów, na które projektodawcy zgłaszają propozycje rozwiązania problemów (wnioskują o dofinansowanie projektów). UCZESTNICY: Komisja Europejska, administracja krajów i regionów, społeczeństwo

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Identyfikacja to analiza problemów i celów, czyli określenie potrzeb, które projekt ma zaspokoić oraz określenie możliwości ich rozwiązania (koncepcja projektu). UCZESTNICY: potencjalni projektodawcy NARZĘDZIA: drzewo problemów (przyczyny → PROBLEM → skutki) drzewo celów (środki → ROZWIĄZANIE → cele)

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Formułowanie to przekształcenie koncepcji projektu do postaci wykonalnego i trwałego przedsięwzięcia, zakończone sporządzeniem wniosku o dofinansowanie projektu. faza analizy – analiza interesariuszy, problemów, celów i strategii faza planowania – matryca projektu, harmonogram realizacji, plan wykorzystania zasobów faza weryfikacji / finansowania – złożenie wniosku o dofinanso- wanie projektu, podjęcie decyzji o dofinansowaniu (zawarcie umowy na realizację projektu) lub odmowa UCZESTNICY: potencjalni projektodawcy, instytucje pośredniczące

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Formułowanie – faza analizy analiza interesariuszy – identyfikacja i charakterystyka gł. odbiorców i uczestników projektu, z uwzględnieniem problemów wymagających interwencji poprzez projekt analiza problemów – identyfikacja kluczowych trudności, które mają być choć częściowo rozwiązane za pomocą projektu analiza celów – odpowiedź na istniejące problemy oraz wskazanie środków prowadzących do pożądanych zmian analiza strategii – określenie dróg osiągnięcia powyższych celów

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Formułowanie – faza planowania matryca logiczna – podstawowe narzędzie projektowe pozwalające na precyzyjne zbudowanie struktury projektu, sprawdzenie jego logiki, sformułowanie celów i rezultatów oraz określenie niezbędnych zasobów i przewidywanych kosztów projektu harmonogram projektu – pokazuje sekwencję i zależność między zadaniami projektu, podaje czas ich trwania, przydziela odpowiedzialność i podkreśla elementy szczególnie istotne w projekcie plan wykorzystania zasobów – zestawienie zapotrzebowania na zasoby i środki (ludzkie, rzeczowe, finansowe, inne); niezbędne narzędzie do skonstruowania spójnego budżetu projektu

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Wdrażanie – realizacja projektu zgodnie z umową – sprawozdawczość – bieżący monitoring realizacji zadań, wykorzystania zasobów i osiągania wskaźników – zmiany w projekcie – rozliczenie projektu UCZESTNICY: projektodawcy, beneficjenci ostateczni, instytucje pośredniczące

CYKL ŻYCIA PROJEKTU Ewaluacja – badanie jakości przedsięwzięć, a w konsekwencji doskonalenie poprzez dostarczanie informacji służących podnoszeniu ich skuteczności – ocena i wykorzystanie wyników oceny do poprawy jakości prowadzonych działań UCZESTNICY: projektodawcy, beneficjenci ostateczni, instytucje pośredniczące, instytucje zarządzające

PROGRAM OPERACYJNY (horyzontalny lub regionalny) to plan podziału środków przyznanych krajowi z funduszy strukturalnych na różne „priorytety” i „działania”, czyli „szufladki” z pieniędzmi przeznaczonymi z góry na określone cele dla określonych beneficjentów zarządzane w określony sposób przez określone instytucje.

PROGRAM OPERACYJNY Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL System Realizacji PO KL 2007-2013 Plan Działania 2007-2008 Dokumentacja konkursowa

PROGRAM OPERACYJNY INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA II STOPNIA to wymagający sponsor publiczny, definiujący nadrzędne cele, na które mogą zostać wykorzystane środki przyznane przez Unię Europejską

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących komponent krajowy (centralny) Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Priorytet V Dobre rządzenie Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Priorytet VII Promocja integracji społecznej komponent regionalny Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet X Pomoc Techniczna

Podział środków w województwie lubuskim w ramach priorytetów VI – X PO KL

System wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Województwie Lubuskim Instytucja Pośrednicząca: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Instytucja Pośrednicząca II stopnia: Wojewódzki Urząd Pracy w Zielonej Górze

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Projekty systemowe konkursowe Podmioty uprawnione: beneficjenci wskazani w Szczegółowym Opisie Priorytetów Instytucje Pośredniczące Podmioty uprawnione: wszystkie podmioty legalnie działające w Polsce

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Projekty wybierane w procedurze konkursowej: konkursy powinny mieć charakter otwarty (nabór wniosków i ich ocena prowadzone są w sposób ciągły do wyczerpania limitu środków określonego w Planie działania na dany rok lub do zamknięcia konkursu uzasadnionego odpowiednią decyzją IP) wprowadzenie procedury odwoławczej (możliwość złożenia pisemnego protestu w terminie 14 dni po ogłoszeniu wyników)

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Zaangażowanie ekspertów zewnętrznych w ocenę wniosku Minimalna wartość projektu 50 000 zł Maksymalna wartość projektu dla inicjatyw lokalnych na obszarach wiejskich (6.3, 7.3, 9.5) 50 000 zł Tworzenie rezerwy finansowej w wysokości 5% wartości konkursu na odwołania i 5% na negocjacje.

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Etapy przeprowadzania konkursu: Ogłoszenie konkursu Nabór wniosków Ocena wniosków Ogłoszenie wyników konkursu Procedura odwoławcza Podpisanie umów o dofinansowanie projektów

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Weryfikacja formalna: Kryteria rejestracyjne Kryteria dostępu Weryfikacja formalna przeprowadzona zostaje w ciągu 14 dni kalendarzowych od daty złożenia wniosku. Wniosek, który nie spełnia któregokolwiek z kryteriów rejestracyjnych lub kryteriów dostępu, zostaje odrzucony. Poprawiony wniosek, spełniający kryteria może być ponownie (jako nowy) złożony przez beneficjenta do nowej oceny.

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PO KL Weryfikacja merytoryczna Oceną merytoryczną zajmuje się Komisja Oceny Projektów. Maksymalna możliwa do uzyskania liczba punktów za spełnienie kryteriów oceny merytorycznej to 100 pkt. Kryteria strategiczne, opisane w Planie działania, dotyczą preferowania pewnych typów projektów. Kryteria strategiczne mogą, ale nie muszą być spełnione, by wniosek mógł pozytywnie przejść ocenę merytoryczną. Za ich spełnienie można uzyskać premię punktową przewidzianą w Planie działania (maks. 20 punktów).

Kwalifikowalność wydatków Kwestie kwalifikowalności wydatków w ramach PO KL regulują „Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 9 lipca 2007 r.” „Wydatek kwalifikowalny” – wydatek spełniający warunki umożliwiające jego całkowite lub częściowe pokrycie środkami przeznaczonymi na realizację PO KL. Nie każdy wydatek poniesiony podczas realizacji projektu jest wydatkiem kwalifikowalnym.

Podstawowe zasady kwalifikowalności wydatków Co do zasady, wszystkie wydatki w ramach PO KL są kwalifikowalne, o ile: są niezbędne dla realizacji projektu, a więc mają bezpośredni związek z celami projektu; są efektywne tj. spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami (relacja nakład/rezultat); zostały faktycznie poniesione; są udokumentowane.

Podstawowe zasady kwalifikowalności wydatków (cd.) Ponadto: zostały przewidziane w zatwierdzonym budżecie projektu zgodnie z zasadami w zakresie konstruowania budżetu w ramach PO KL; są zgodne ze szczegółowymi zasadami określonymi w Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, tj.: nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowalnych z EFS; zostały poniesione zgodnie z zasadami określonymi w Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Podstawowe zasady kwalifikowalności wydatków (cd.) Wydatki realizowane w ramach projektu są zgodne z odrębnymi przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, w szczególności z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych.

Okres kwalifikowania wydatków Początek okresu kwalifikowalności wydatków stanowi data otrzymania przez Komisję Europejską PO KL, tj. 12 grudnia 2006 r. W przypadku projektów rozpoczętych przed tą datą, do wydatków kwalifikowalnych zaliczamy wydatki faktycznie poniesione od 12 grudnia 2006 r. Wydatki poniesione wcześniej nie stanowią wydatku kwalifikowalnego.

Okres kwalifikowania wydatków Koniec okresu kwalifikowalności wydatków stanowi data 31 grudnia 2015 r. Instytucja Pośrednicząca może, w porozumieniu z Instytucją Zarządzającą, określić wcześniejszą datę końcową kwalifikowalności wydatków dla beneficjentów na potrzeby dokonania zamknięcia pomocy w ramach priorytetów PO KL.

Cross-Financing Cross-Financing - inaczej finansowanie krzyżowe. Polega na możliwości ponoszenia w projektach finansowanych z jednego funduszu do 10% kosztów projektu na zadania charakterystyczne dla innego funduszu, a ściśle związane z danym projektem.

Cross-Financing W ramach komponentu regionalnego PO KL zostały wyodrębnione obszary C-F. Limit środków C-F został określony dla poszczególnych działań do wysokości 10% dla Priorytetów VI, VIII i IX. Limit środków C-F dla Priorytetu VII (Integracja społeczna) został określony na 15%.

Ważne adresy: www.efs.gov.pl www.mrr.gov.pl www.funduszestrukturalne.gov.pl www.efs.lubuskie.pl www.lubuskie.pl www.wup.zgora.pl www.zielonagora.roEFS.pl www.gorzowwielkopolski.roEFS.pl

Dziękuję za uwagę DEPARTAMENT EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Kożuchowska 15 A, 65-364 Zielona Góra tel: (68) 45 65 311, (68) 45 65 338, fax: (68) 45 65 350 Punkt konsultacyjny: ul. Podgórna 7, 65-001 Zielona Góra tel. (68) 45 65 251 e-mail: j.klimek@efs.lubuskie.pl www.efs.lubuskie.pl