Oskara Kolberga 200. rocznica urodzin *1814 Przysucha †1890 Kraków etnografa, folklorysty, kompozytora, badacza i dokumentalisty Opracował: Mirosław Kisiel Model edukacyjny projektu „Praktyka czyni mistrza”

„Ubogi jest ten, kto nie zna i nie miłuje ziemi, na której się urodził i żyje. Podobny jest do drzewa bez korzeni. Skąd może czerpać soki podobne do życia?” J. Engiel

Folklor - symboliczno-artystyczna dziedzina kultury ludowej. Folkloryzm - wybieranie elementów pochodzących z folkloru ludowego i cytowanie ich w oderwanym od pierwotnych znaczeń kontekście. Obrzęd - to zespół zakorzenionych w tradycji, najczęściej określonych przepisami, czynności i praktyk o znaczeniu symbolicznym. Zwyczaj - oznacza ustalony w zbiorowości sposób zachowania się, jego istnienie jest oparte na tradycji. Stylizacja - celowe naśladowanie w wypowiedzi, będącej realizacją danego stylu, wybranych cech stylu innego. Etnografia - dyscyplina naukowa zajmująca się całościowym opisem i analizą kultur ludowych różnych społeczności i grup etnicznych. Kultura ludowa – kultura niższych warstw społeczeństw narodowych lub suma wytworów wiejskich społeczności lokalnych.

MłodośćOskaraKolberga Młodość Oskara Kolberga Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 roku w Przysusze. W domu rodzinnym stykał się z ważnymi przedstawicielami środowiska kulturalnego Warszawy (tj.: S.B. Lindem, M. Chopinem, K. Brodzińskim). W latach Oskar Kolberg uczęszczał do Liceum Warszawskiego. Kształcił się w Liceum Warszawskim i Akademii Handlowej w Berlinie Równocześnie pobierał naukę gry na fortepianie u Franciszka Vettera. Zdobył także wykształcenie muzyczne, m.in. pod kierunkiem Józefa Elsnera. Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze Juliusz Kolberg Karolina Mercoeur

Atmosfera domu rodzinnego W domu rodzinnym O. Kolberga panowała atmosfera przepojona polskością i troską o spuściznę minionych pokoleń, w tym dorobek ludowy. Brat Wilhelm był wybitnym inżynierem, natomiast Antoni objawił artystyczny talent malarski. Oskar, najmłodszy z braci, połączył obie predyspozycje, był kompozytorem i etnografem – artystą i badaczem. Rodzina KolbergówPałac Kazimierzowski Na rozwój zainteresowań młodego Kolberga miała wpływ przyjaźń rodziny Kolbergów i Chopinów – zamieszkiwali po sąsiedzku w Warszawie.

Muzyczne zainteresowania Od 1830 r. Kolberg pracował jako księgowy w banku S. Fraenkla i zawód ten wykonywał przez dłuższy czas. Równolegle kształcił się na studiach w Akademii Handlowej w Berlinie oraz podjął studia kompozytorskie u Józefa Elsnera. Początkowo wiązał swoją przyszłość z karierą kompozytorską, jednak jego debiut w 1836 przeszedł bez echa. Wśród kompozycji Kolberga wyróżniają się te nawiązujące do motywów ludowych – mazurki i kujawiaki. W 1853 odbyły się, w wykonaniu amatorów, prywatnie premiery dwóch obrazów z życia ludu: „Króla pasterzy” i „Scen w karczmie”. „Król pasterzy” w 1859 roku był aż siedem razy wystawiany w Teatrze Wielkim.

Folklorystyczne prace terenowe Idee romantyzmu i zwrot epoki ku ludowi przyczyniły się do rozpoczęcia przez O. Kolberga jego prac terenowych. Młody kompozytor zaczął przejawiać swoje zainteresowani folklorem podczas wypraw w gronie przyjaciół z tzw. kręgu literacko-artystycznego (J. Konopki, E. Janikego, T. Lenartowicza, C. Norwida). Kolberg jako pierwszy zaczął spisywać nie tylko słowa pieśni, ale również ich melodie. Owocem jego pracy było wydanie w 1857 roku „Pieśni ludu polskiego” – 800 ballad i melodii tanecznych z różnych regionów Polski Od 1865 r. oddał się bez reszty zbieraniu źródeł, co w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju polskiej etnografii.

Wiekopomne dzieło monumentalnej monografii Wynikiem tytanicznej pracy O. Kolberga był pierwszy tom wielkiego dzieła pt. „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, pieśni, muzyka i tańce”. Praca etnografa opierała się na długich wędrówkach, budowaniu zaufaniu z ludem, poszukiwaniu osób chętnych do rozmów. Dużym wyzwaniem ekonomicznym były dla Kolberga nie tylko wyprawy terenowe, ale również późniejsze publikowanie prac. W 1871 r. opuścił Warszawę i na zaproszenie J. Konopki przeniósł się do Krakowa.

Nagrody za prace etnograficzne W roku 1873 r. Kolberg został korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, a rok później przewodniczącym sekcji etnologicznej Komisji Antropologicznej Akademii. W 1878 r. podczas wystawy w Paryżu został odznaczony brązowym medalem za swoje wydawnictwa eksponowane w dziale etnograficznym. Kolberg pozostawił po sobie 33 wydane tomy monografii regionalnych i tematycznych „Ludu” oraz 200 artykułów. W swoich pracach utrwalił około 10 tys. melodii ludowych.

Schyłek życia i śmierć O. Kolberga Grób Kolberga na Cmentarzu Rakowickim Rok przed śmiercią O. Kolberg przenosi się do domu swojego przyjaciela Izydora Kopernickiego, który był pierwszym wykonawcą jego testamentu i biografem. Oskar Kolberg zmarł 3 czerwca 1890 roku. Pod koniec życia Oskar Kolberg przenosi się do Modlnicy i zamieszkuje u brata Józefa we dworze Juliana. Dworek w Modlnicy Epitafium „Polskę całą przeszedł, lud poznał i ukochał. Zwyczaje jego i pieśni w księgi złożył".

Idea i przesłanie Kolberga Pojawia się także konieczność obecności tego, co folklorystyczne, w codzienny życiu. Współcześnie istnieje potrzeba popularyzowania sylwetki Oskara Kolberga oraz udostępniania jego prac. Ważne jest dzisiaj również zwrócenie uwagi na działanie „współczesnych Kolbergów” – propagatorów folkloru i badań nad tradycyjną etnografią oraz krzewicieli wiedzy na temat przeszłości. Oskar Kolberg zapisał się w historii jako niestrudzony tropiciel przyśpiewek i baśni ludowych. O. Kolberg wskazywał, że odrodzenie Polski nastąpić może tylko dzięki odrodzeniu rodzimej kultury i tradycji.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Przyjął uchwałę uznającą rok 2014 „Rokiem Oskara Kolberga” Uzasadnienie „Dorobek naukowo-badawczy Oskara Kolberga dokumentujący kulturę ludową XIX wieku jest imponujący ze względu na wszechstronny zakres jego zainteresowań kultura ludu oraz geografię badań, obejmującą Polskę przedrozbiorową i obszary ludowych kultur Ukrainy, Białorusi, Litwy, Śląska, Słowian Południowych, Łużyczan, Czechów i Słowaków”.

Literatura Górski R.: Oskar Kolberg: zarys życia i działalności. Warszawa Kośka M.: Oskar Kolberg. Warszawa Markiewicz K. (red.): Oskar Kolberg ( ): etnograf, folklorysta, kompozytor: przewodnik po muzealnej ekspozycji. Przysucha Padoł E.: Oskar Kolberg (2006), Instytut im. Oskara Kolberga (2014), Oskar Kolberg, Rok Kolberga. Instytut Muzyki i Tańca,

Dziękuję za uwagę