Eugeniusz Kowalewski - niektóre antecedencje zawodowe Doradca Zarządu KUKE S.A Doradca prawno-ubezp. M.Z.R. i P. w Płocku (potem Petrochemii, potem ORLENU) Wiceprzewodniczący RN TUW CUPRUM Współpraca doradczo-szkoleniowa z STU HESTIĄ (ob. ERGO- HESTIA) Doradca ubezp. POLKOMTEL S.A Doradca ubezp. KG POLICJI (Program POLICJA 2001) Radca Przewodniczącego KNUiFE Przewodniczący RN PZU ŻYCIE S.A Członek RN PZU ŻYCIE S.A Członek Zespołu ds. Umowy Ubezpieczenia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego Prezes Polskiej Sekcji AIDA 2005 – tytuł profesora nauk prawnych

DEKALOG ARGUMENTÓW ZA KODEKSEM UBEZPIECZEŃ Prof. zw. dr hab. Eugeniusz Kowalewski Kierownik Katedry Prawa Cywilnego WPiA UMK w Toruniu Kierownik Zakładu Prawa Ubezpieczeniowego WPiA UMK w Toruniu Kongres Brokerów a.d. 2010

Idea kodeksu ubezpieczeń - ewolucja 1.J. Łopuski, E. Kowalewski, O potrzebie przebudowy prawa ubezpieczeń gospodarczych, Państwo i Prawo nr 7/ J. Łopuski, E. Kowalewski, Założenia legislacyjne dalszej reformy prawa ubezpieczeń gospodarczych, Państwo i Prawo nr 11/ Konferencja „O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń”, WPiA UMK, kwiecień E. Kowalewski (red.), „O potrzebie polskiego kodeksu ubezpieczeń”, Toruń, 2009

Argument 1 Potrzeba ujednolicenia, uporządkowania, scalenia i koherencji niebywale rozproszonych, bardzo licznych, chaotycznych i niespójnych regulacji – jednorodnej w swej społeczno- gospodarczej istocie – materii ogółu stosunków ubezpieczeniowych (z wyłączeniem problematyki ubezpieczeń społecznych). Ostateczne przesądzenie kwestii odrębności i gałęziowej samodzielności prawa ubezpieczeniowego – postawienie swoistej „kropki nad i”.

Argument 2 Niezbędne uporządkowanie podstawowej terminologii prawno- ubezpieczeniowej (wprowadzenie niezbędnych definicji, pojęć i instytucji) i sformułowanie zasad prawa ubezpieczeniowego i określenie granic ich stosowania. Wprowadzenie nowej i adekwatnej systematyki gałęziowej, odpowiadającej materii „regulacyjnej”: 1.prawo o umowie ubezpieczenia, 2.prawo o działalności ubezpieczeniowej i nadzorze ubezpieczeniowym, 3.problematyka ubezpieczeń obowiązkowych, 4.szczególne unormowania stosunków konsumenckich, 5.zagadnienia pośrednictwa ubezpieczeniowego 6.reglamentacja międzynarodowych stosunków w obrocie ubezpieczeniowym

Argument 3 Europeizacja krajowych uregulowań w obszarze ubezpieczeń gospodarczych oraz jej w miarę pełne dostosowanie do prawa wspólnotowego (dyrektyw UE, rozporządzeń Rady oraz konwencji międzynarodowych). W szczególności opracowanie kodeksu ubezpieczeń stanowiłoby dobrą okazję do uwzględnienia idei rozwiązań Restatement of European Insurance Contract Law (albo w miarę ogólna implementacja do prawa krajowego albo przyjęcie autonomii inkorporacji do umowy ubezpieczenia na wzór INCOTERMS w obszarze międzynarodowej sprzedaży handlowej).

Argument 4 Dołączenie polskiej myśli legislacyjnej do wzorcowych i najbardziej nowoczesnych ustawodawstw europejskich, które obrały i zrealizowały koncepcje kodeksu ubezpieczeń (Francja, Włochy, Portugalia, Bułgaria). Opracowanie polskiego kodeksu ubezpieczeń pozwoliłoby polskiemu ustawodawstwu zachować „rolę” lidera w obszarze regionu państw środkowo-europejskich w zakresie wyznaczania kierunków i standardów legislacji ubezpieczeniowej.

Argument 5 Normatywne scalenie prywatnoprawnych regulacji stosunków ubezpieczenia w formule „kodeksowej” to optymalny sposób opanowania istniejącego obecnie chaosu normatywnego, charakteryzującego się współistnieniem wielości reżimów prawnych umowy ubezpieczenia tj.: 1. ubezpieczenie lądowe i morskie; 2. ubezpieczenie dobrowolne i obowiązkowe; 3. ubezpieczenie konsumenckie i „niekonsumenckie”; 4. ubezpieczenie komercyjne i wzajemne; 5. ubezpieczenie gwarantowane przez Skarb Państwa i ubezpieczenie komercyjne „niegwarantowane” oraz 6. ubezpieczenie w obrocie krajowym i zagranicznym. Wyjściem z owej kuriozalnej i sytuacji jest określenie ogólnych przepisów dla umowy ubezpieczenia (najlepiej w pierwszej części kodeksu) a następnie uwzględnienie w dalszych sekwencjach kodeksu specyfiki szczególnych form i odmian umów ubezpieczenia na zasadzie legis specialis. Taka metoda legislacyjna pozwoli na uniknięcie zbędnych powtórzeń materii i zarazem pozwoli na precyzyjne „ustawienie” regulacji szczególnych do ogólnych przepisów o umowie ubezpieczenia, mających zastosowanie uniwersalne.

Argument 6 Opracowanie nowoczesnej kodyfikacji prawno- ubezpieczeniowej byłoby znakomitą okazją do usunięcia z obszaru problematyki ubezpieczeń gospodarczych pewnych archaizmów i oczyszczenie tej regulacji ze zbędnego tradycjonalizmu (widocznego np. w regulacjach ubezpieczenia morskiego). Niezależnie od tego wspomniany kodeks mógłby „oprzeć się” na modernistycznej systematyce ubezpieczeń gospodarczych (ubezpieczenie mienia, ubezpieczenie osób oraz ubezpieczenie OC) a nie na systematyce dotychczasowej, która jest błędna.

Argument 7 Kodeks jest dobrą okazją do ujednolicenia reguł kolizyjno-prawnych rządzących umową ubezpieczenia (kolizyjne prawo ubezpieczeniowe). Celowe byłoby poszerzenie tych regulacji o problematykę jurysdykcji w sprawach ubezpieczeniowych włącznie z kwestią wykonywania zagranicznych orzeczeń sądowych (pełna inkorporacja rozwiązań konwencji lugańskiej oraz Rozporządzenia RE nr 44). W zakresie kolizyjnego prawa ubezpieczeniowego kodeks powinien określić relacje między ustawą – Prawo prywatne międzynarodowe (ogólne prawo kolizyjne) a szczególnymi normami kolizyjnymi w zakresie stosunków ubezpieczenia, z uwzględnieniem ich niezbędnego dostosowania do rozporządzeń UE w tej materii (w szczególności Rozporządzeń „Rzym I” oraz „Rzym II”). W kodeksie powinna również zostać uregulowana problematyka tzw. norm bezpośredniego stosowania, która w zakresie międzynarodowych stosunków ubezpieczeniowych (zwłaszcza w ubezpieczeniach obowiązkowych) nabiera coraz większego znaczenia, ograniczając pole działania kolizyjno-prawnej autonomii stron co do możliwości wyboru prawa

Argument 8 Formuła kodeksu ubezpieczeń stworzyłaby dodatkowo możliwość precyzyjnego uporządkowania reżimów intertemporalnych w dziedzinie stosunków ubezpieczenia, ustalając zasady intertemporalnego obowiązywania poszczególnych norm. Formuła kodeksu ubezpieczeń stworzyłaby dodatkowo możliwość precyzyjnego uporządkowania reżimów intertemporalnych w dziedzinie stosunków ubezpieczenia, ustalając zasady intertemporalnego obowiązywania poszczególnych norm. Skodyfikowanie zasad międzyczasowego prawa ubezpieczeniowego jest szczególnie istotne albowiem często stosunki ubezpieczenia mają charakter ciągły i wieloletni (ubezpieczenia długoterminowe). Wprowadzanie zmian w regulacji owych wieloletnich stosunków musi być szczególnie ostrożne i musi przebiegać według klarownych (i z góry stronom znanych) reguł prawnych.

Argument 9 Opracowanie aktu prawnego rangi kodeksowej stworzy swoisty mechanizm zaporowy przed zbyt częstymi zmianami prawnymi (nowelizacjami) w obrębie prawa ubezpieczeniowego, które poprzez taką formułę „wyjęte” zostanie z właściwości kompetencyjnej jednego tylko resortu (ministerstwa finansów). Kodeks taki jako obejmujący materię publicznoprawną oraz dziedzinę cywilnych stosunków ubezpieczenia „należeć będzie” do legislacyjnej kompetencji wielu resortów (w szczególności ministerstwa sprawiedliwości oraz działającej przy nim Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego). Niezależnie od tego – gdy idzie o parlamentarną procedurę legislacyjną – wszelkie zmiany kodeksu ubezpieczeń uzyskają szczególną rangę „proceduralną”, co daje gwarancję wysokiej jakości prawa i jego niezbędnej stabilności (zapora przeciwko tzw. inflacji nowelizacyjnej)

Argument 10 Z punktu widzenia potrzeb stosowania prawa (nie tylko sądowego) oraz jego społecznej percepcji, stworzenie jasnego, zrozumiałego, transparentnego i koherentnego systemu regulacyjnego całości materii ubezpieczeń gospodarczych w formule kodeksowej przyczyni się do podniesienia ogólnej świadomości ubezpieczeniowej Polaków oraz do stopniowej eliminacji towarzyszącej naszemu społeczeństwu od dziesięcioleci tzw. ignorancji ubezpieczeniowej (nad którą ubolewał swego czasu nestor polskiej szkoły prawa ubezpieczeniowego – zob. W. Warkałło, Prawo ubezpieczeniowe, PWN, Warszawa 1983, s. 13).

Konferencja UBEZPIECZENIA GRUPOWE NA ŻYCIE A PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Czas i miejsce: 17 czerwca 2010 na WPiA UMK w Toruniu, ul. Gagarina 15 (audytorium „D”) Czas i miejsce: 17 czerwca 2010 na WPiA UMK w Toruniu, ul. Gagarina 15 (audytorium „D”) Organizatorzy: Katedra Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Obrotu Gospodarczego WPiA, Polska Izba Ubezpieczeń, TNOiK Toruń, Mentor S.A. Organizatorzy: Katedra Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Obrotu Gospodarczego WPiA, Polska Izba Ubezpieczeń, TNOiK Toruń, Mentor S.A. Patronat honorowy: Rzecznik Ubezpieczonych i Dziekan WPiA UMK Patronat honorowy: Rzecznik Ubezpieczonych i Dziekan WPiA UMK Zgłoszenia: pocztą elektroniczną lub na adres TNOiK Dom Organizatora, ul. Czerwona Droga 8, Toruń Zgłoszenia: pocztą elektroniczną lub na adres TNOiK Dom Organizatora, ul. Czerwona Droga 8, Toruń Tematyka: referenci – przedstawiciele świata nauki i praktyki – w swych wystąpieniach poruszą najważniejsze zagadnienia z zakresu popularnych „grupówek” oraz problematyki stosowania prawa zamówień publicznych do procedury zawierania tych umów Tematyka: referenci – przedstawiciele świata nauki i praktyki – w swych wystąpieniach poruszą najważniejsze zagadnienia z zakresu popularnych „grupówek” oraz problematyki stosowania prawa zamówień publicznych do procedury zawierania tych umów Informacje także na: Informacje także na:

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!