PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2013

Podsumowanie informacji o polskim rynku paliw ciekłych w oparciu o dane monitoringu Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 2

Najważniejsze kwestie roku 2013  Rynek paliw ciekłych zanotował, drugi raz z rzędu, regres dynamiki wzrostu;  Ceny detaliczne paliw silnikowych były niższe, niż w roku poprzednim;  Kolejny rok z rzędu notowano zmniejszenie oficjalnego importu paliw;  Niemożność ulokowania produktów w kraju zmuszała rafinerie do eksportu paliw;  Rosła szara strefa tworząc problemy legalnie działającym przedsiębiorcom;  Uchwalono nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą solidarną odpowiedzialność przy obrocie paliwami ciekłymi;  Średnia roczna cena oleju napędowego po raz pierwszy w historii przekroczyła cenę benzyny 95;  Wprowadzono samoobsługę przy tankowaniu autogazu;  Shell Polska oficjalnie przejął stacje paliw NESTE Polska i rozpoczął proces rebrandingu. Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 3

Źródło: dane własne POPiHN < ≈(-4%) w tys. ton Konsumpcja krajowa paliw ciekłych (BS, ON, LOO, LPG) w latach Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 4

Opracowano na podstawie monitoringu POPiHN -2% +10% +4% -0,5% -10% -6% Udział importu w konsumpcji paliw: Benzyny 12% z 12% w 2012 ON 8% z 10% w 2012 LPG 87% z 84% w 2012 Szacunek konsumpcji krajowej paliw ciekłych w latach 2012 i 2013 [w tys. m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 5

Popyt na paliwa ciekłe w latach 2006 – 2013 [w mln m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 6

Źródło: Dane Ministerstwa Finansów i monitoring POPiHN Produkcja i import paliw ciekłych w 2013 Import benzyn na poziomie 2012r Spadek oficjalnego importu ON o 31% Spadek importu łącznie o 6% PRODUKCJA PALIW Zmiany w produkcji krajowej:  Benzyny silnikowe +1%  Olej napędowy +1%  Gaz płynny LPG -4%  Paliwo JET -7%  Lekki olej opałowy -26%  Ciężki olej opałowy +1%  Razem -1% IMPORT PALIW Całkowita produkcja wyniosła 24,3 mln m 3 Całkowity import wyniósł 5,5 mln m 3 tys. m 3 Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 7

Źródło: Dane Ministerstw a Finansów i monitoring POPiHN Kierunki oficjalnego importu paliw ciekłych w 2013 BS: Słowacja 47% ON: Słowacja 19% BS: Niemcy 22% ON: Niemcy 36% ON: Szwecja 2% BS: Litwa 18% ON: Litwa 15% ON: Łotwa 2% ON: Rosja 4% ON: Białoruś 14% Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 8

Źródło: Dane Ministerstwa Finansów i monitoring POPiHN Bilans obrotów międzynarodowych w 2013 Import netto Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 9

Źródło: Monitoring POPiHN Udział w zaopatrzeniu rynku (BS, ON, LPG i LOO łącznie) w 2012 i 2013 Przemysł i Handel Naftowy 2013 /

Tankując miesięcznie 100 litrów paliwa w 2013 przeciętny kierowca wydał mniej niż w 2012 o: 264 PLN za benzynę EU PLN za olej napędowy 336 PLN za autogaz Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl, WNP i ARE Ceny detaliczne EU95, ON i autogazu w latach % -3% -10% Różnica w cenie EU95 i ON gr/l 28 gr/l 7 gr/l 2 gr/l (-1 gr/l) Różnica w cenie EU95 i autogazu w PLN/l ,30 2,34 2,52 2,92 2,98 Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 11

Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 12 Dlaczego ceny paliw w Polsce uległy obniżce? Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl

Ceny detaliczne paliw w Polsce Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 13

Źródło: Opracowanie POPiHN Struktura rynku stacji paliw Liczba stacji paliw w Polsce: Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 14

Źródło: dane z monitoringu POPiHN Udział w rynku detalicznym (BS, ON, LPG łącznie) w 2013 [w %] Średnia roczna sprzedaż paliw na stacji: -w kraju2,9 mln litrów -POPiHN3,5 mln litrów -stacja niezależna2,6 mln litrów Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 15

Opracowanie: POPiHN Zmiana sprzedaży paliw ciekłych w 2013 Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 16

Opracowanie: POPiHN Przyszłość krajowego rynku paliw Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 17

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: Monitoring POPiHN Całość rynku: 224,5 tys. ton  bez zmian rdr Oleje dla motoryzacji: 114,4 tys. ton  spadek -1,4% - w tym: oleje silnikowe: 95,4 tys. ton  spadek -3,72% rdr Oleje dla przemysłu: 102,3 tys. ton  bez zmian Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 18

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 19

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Segment osobowy: 49,77 tyś. ton  bez zmian rdr Rośnie udział olejów syntetycznych (0W-X, 5W-X) i semisyntetycznych (10W-X) Spada popyt na oleje mineralne (15W-X) i jednosezonowe. Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 20

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Segment ciężarowy: 44,64 tyś. ton  Bez zmian rdr + oleje jednosezonowe: 45,64 tyś ton  Spadek: -7,79% Rośnie udział olejów semisyntetycznych (10W-X) Spada popyt na oleje mineralne (15W-X) i jednosezonowe. Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 21

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: Monitoring POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 22

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: Monitoring POPiHN Dlaczego segment przemysłowy nie uległ załamaniu tak, jak w roku 2009? Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 23

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: monitoring POPiHN W porównaniu z załamaniem w 2009 w latach odporniejsza na spadek okazała się produkcja przemysłowa Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 24

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: monitoring POPiHN W porównaniu z załamaniem rynku w 2009, w latach nie nastąpiła tak znaczna redukcja zapasów Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 25

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: monitoring POPiHN Od III kwartału 2010 segment motoryzacyjny i przemysłowy pozostają w trwałym trendzie wzrostowym. Porównanie poziomów cen przykładowych olejów silnikowych (Polska = 100%) Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 27

Rynek olejów smarowych 2013 Źródło: monitoring POPiHN Od III kwartału 2010 segment motoryzacyjny i przemysłowy pozostają w trwałym trendzie wzrostowym. Szara strefa w obrocie olejami:  Oleje smarowe w Polsce droższe o 1/4 niż na zachodzie Europy (poziom cen 60% średniej UE-27):  import prywatny (przez osoby fizyczne)  import równoległy (przez przedsiębiorstwa)  Zwolnienia z akcyzy i nierównomierne opodatkowanie (Polska i UE)  Sprzedaż oleju napędowego jako olejów smarowych (Polska i UE)  Obciążenia uczciwie działających firm:  wyższe koszty administracyjne (EMCS, składy, zabezpieczenia)  ograniczenia operacyjne w logistyce (powiadomienia)  spadek konkurencyjności  niejasne, skomplikowane przepisy (sprzeczne wyroki w Polsce, pytanie do ETS)  Rozwiązaniem optymalnym jest objęcie olejów smarowych stawką „zero” podatku akcyzowego Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 26

Osiągnięcia w 2013  Udało się doprowadzić do przyjęcia przepisów, umożliwiających wprowadzenie samoobsługi przy tankowaniu LPG.  Minister Gospodarki podpisał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych, podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli. Oznacza to rezygnację z kontroli metrologicznej zbiorników magazynowych na stacjach paliw.  GDDKiA zaproponowała nowe warunki dzierżawy MOP. W znacznym stopniu poprawi to opłacalność inwestycji autostradowych.  Minister Gospodarki nie przedłużył okresu przejściowego w zakresie norm ochrony środowiska na stacjach paliw, wprowadzonych rozporządzeniem MG z dnia 21 listopada 2005 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.  Sejm przyjął ustawę z o zmianie ustawy o usługach płatniczych = maksymalna wysokość IF na poziomie 0,5% od roku Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 28

Główne problemy w 2013  Elektroniczne instrumenty płatnicze  Ustawa z o zmianie ustawy o usługach płatniczych = maksymalna wysokość IF na poziomie 0,5% od 2014 roku, problemy z interpretacją prawa  Energia odnawialna i biopaliwa  Projekty – ograniczone zmiany, nie do końca uwzględniające interesy branży i … kierowców  Zapasy obowiązkowe  Projekty – głos branży tylko częściowo uwzględniony,  Szara strefa i opodatkowanie olejów  Wciąż bez zmian – dialog trwa  Nowelizacja rozporządzenia w sprawie urządzeń NO  Realny postęp, blisko celu  Wyłudzenia podatkowe w obrocie paliwami Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 29

Oszustwa podatkowe – zasadnicze fakty I  Począwszy od 2011 r. nastąpił gwałtowny wzrost wyłudzeń w handlu paliwami – głównie ON;  Na zlecenie branży Ernst&Young we współpracy z Kancelarią Bezpieczeństwa Rapacki i Wspólnicy oraz Niemczyk i Wspólnicy przygotowała raport „Strefa wyłudzeń na polskim rynku oleju napędowego”;  Z raportu wynika, że strefa wyłudzeń na rynku oleju napędowego w 2012 roku wynosiła przynajmniej 12,6% szacowanego całkowitego zużycia ON w Polsce, to jest w sposób sprzeczny z prawem wprowadzono do obrotu co najmniej 2 mln m 3 ON;  Szacowane uszczuplenia dochodów państwa w zakresie podatku VAT, akcyzy oraz opłaty paliwowej z tytułu wyłudzeń na rynku oleju napędowego w 2012 wyniosły co najmniej 4 mld PLN; Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 30

 W 2013 dalszy wzrost strefy wyłudzeń – w ON około 15%;  Na mniejszą skalę zjawisko rozprzestrzenia się na benzynę i LPG;  Mimo oficjalnego spadku konsumpcji nie spada liczba stacji paliwowych – przy tak trudnych warunkach rynkowych…;  Zdecydowanie zwiększona aktywność służb ścigania nie przynosi oczekiwanych efektów. Oszustwa podatkowe – zasadnicze fakty II Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 31

 Kluczowym mechanizmem jest wyłudzanie VAT z wykorzystaniem tzw. znikającego podmiotu (ang. MTIC – missing trader intra-community)  Nowe, wyrafinowane metody unikania płatności, przygotowane przez ekspertów podatkowych  Uchylanie się od płatności akcyzy poprzez:  zmianę przeznaczenia oleju opałowego  zmianę przeznaczenia olejów smarowych  Przemyt ON (unikanie akcyzy i VAT):  transport paliwa cysternami posiadającymi te same numery rejestracyjne  tworzenie tzw. pociągu ciężarówek, uniemożliwiających odczytanie numerów rejestracyjnych poszczególnych pojazdów  Instalacja nielegalnych zbiorników w pojazdach  W 2013 roku tylko z Litwy do Polski wjeżdżało dziennie 100 cystern z paliwem! Mechanizm działania przestępców Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 32

Czynniki sprzyjające strefie wyłudzeń  Brak sformalizowanej koordynacji działań poszczególnych resortów, organów i służb;  Brak kompleksowej regulacji prawnej, dotyczącej produkcji i dystrybucji paliw ciekłych;  Luki w prawie;  Brak kompleksowego systemu monitorowania produkcji i dystrybucji paliw ciekłych  na rynku działa ok. 10% stacji i punktów dystrybucji bez koncesji (stacje zakładowe, przenośne zbiorniki) – są one niewidoczne dla służb kontrolnych!  Kontrolowane są firmy działające legalnie – szara strefa pozostaje w cieniu  W przypadku ujawnienia działalności bez koncesji – kara na poziomie 5 tys. PLN Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 33

Zmiana przepisów o podatku od towarów i usług W opinii branży zmiany w ustawie o VAT (ustawa z dnia 26 lipca 2013 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług i niektórych innych ustaw), dotyczące obrotu tzw. towarami wrażliwymi (solidarna odpowiedzialność, miesięczne okresy rozliczeniowe oraz fakultatywna kaucja na poziomie 1/5 oczekiwanych należności podatkowych) nie rozwiązała problemu wyłudzeń w obrocie paliwami i miała krótkotrwały charakter odstraszający.  Podstawowe słabości przyjętego rozwiązania:  fakultatywność kaucji  ustalenie kaucji na zdecydowanie zbyt niskim poziomie  „legitymizacja” szarej strefy Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 34

Co się stanie, jeśli szara strefa nie zostanie ograniczona?  Już dziś paliwa z polskich rafinerii wypierane są z rynku przez paliwo z szarej strefy i rafinerie zmuszone są do lokowania swojej produkcji poza granicami Polski.  Dalszą konsekwencją rozrostu szarej strefy będzie postępujący wzrost eksportu polskiego paliwa i tym samym coraz większe uszczuplenie wpływów budżetowych państwa z tytułu należnych podatków od towarów sprzedawanych w kraju.  Mniejszy strumień paliw z rafinerii krajowych na rynek wewnętrzny, to konieczność redukcji ilości firm zajmujących się obrotem paliwami w Polsce i nieunikniony wzrost bezrobocia w sektorze producentów, hurtowników, transportu i dystrybucji paliw.  Jakość paliw, dziś skutecznie kontrolowana przez wyspecjalizowane jednostki, będzie coraz gorsza (chęć największego zysku przy minimalnych nakładach), a to przełoży się na konkretne koszty gospodarki i pojedynczego kierowcy. Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 35

Czego można się spodziewać po skutecznym ograniczeniu szarej strefy / strefy wyłudzeń?  Ograniczenie szarej strefy do zwyczajowego poziomu skutkować będzie skierowaniem na rynek krajowy większych ilości paliwa z polskich rafinerii (obecnie kierowanego na eksport), a tym samym może wpływać na obniżenie cen paliw poprzez wykorzystanie mechanizmów dodatkowych rabatów udzielanych przy większych zakupach.  Większy strumień paliwa z polskich rafinerii umieszczany na rynku krajowym przełoży się na wzrost dochodów budżetu z tytułu podatku akcyzowego, opłaty paliwowej i podatku VAT.  Mniejsza „konkurencja” ze strony szarej strefy wpłynie na wzrost rentowności polskich przedsiębiorstw (większa sprzedaż przy tych samych kosztach stałych), ich wycenę ekonomiczną i wartość rynkową. Przemysł i Handel Naftowy 2013 / 36

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego