Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Agencja Nieruchomości Rolnych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - ich rola i znaczenie

Plan wykładu: 1.Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 2.Agencja Rynku Rolnego 3.Agencja Nieruchomości Rolnych 4.Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa powstała w 1994 roku. Została wyznaczona do pełnienia roli akredytowanej Agencji płatniczej. Zajmuje się wdrażaniem w rolnictwie i na obszarach wiejskich instrumentów współfinansowanych z unijnego budżetu oraz udzielaniem pomocy ze środków krajowych.

Agencja, jako wykonawca polityki rolnej, ściśle współpracuje z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. ARiMR podlega jednocześnie nadzorowi Ministerstwa Finansów w zakresie gospodarowania środkami publicznymi.

Struktura organizacyjna Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kieruje Prezes powołany przez Premiera RP na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów. Struktura ARiMR jest trzypoziomowa - Centrala, 16 Oddziałów Regionalnych w każdym województwie oraz 314 Biur Powiatowych.

Beneficjenci pomocy Głównymi beneficjentami działań realizowanych przez ARiMR są rolnicy, mieszkańcy wsi, przedsiębiorcy i samorządy lokalne. ARiMR udziela też pomocy podmiotom z sektora rybackiego.

Zakres działania Rok 2007 wprowadził Polskę w nowy okres programowania i finansowania pomocy unijnej. W latach ARiMR jest podmiotem wdrażającym instrumenty pomocy finansowane z nowych funduszy unijnych:  Europejskiego Funduszu Rolnego Gwarancji (EFRG), w ramach którego agencja kontynuuje realizację instrumentów pomocy I filara WPR (płatności bezpośrednie, wspólna organizacja rynku owoców i warzyw, wspólna organizacja rynku rybnego). Pula środków przeznaczonych dla Polski w ramach tego funduszu wynosi 14 mld euro z UE,

 Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), z którego finansowane będą wszystkie działania dotyczące rozwoju obszarów wiejskich (II filar WPR) - przewidywane środki dla Polski w ramach tego funduszu wynoszą 13,2 mld euro z UE,  Europejskiego Funduszu Rybackiego - przewidywana alokacja dla Polski w ramach tego funduszu wynosi 657 mln euro z UE.

Realizowane zadania 1.Płatności bezpośrednie Płatności bezpośrednie są instrumentem wsparcia dochodów rolników. Polscy rolnicy zostali objęci uproszczonym systemem płatności bezpośrednich. Wsparcie finansowe udzielane jest rolnikom proporcjonalnie do powierzchni upraw i posiadanych stad zwierząt. Po raz pierwszy płatności bezpośrednie zostały wypłacone polskim rolnikom w 2004 roku po akcesji Polski do Unii Europejskiej.

2.Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata umożliwia kontynuację procesu modernizacji oraz rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej i wsi, rozpoczętego w minionych latach. Zgodnie z intencją UE jest to program, który uzupełnia wspólną politykę rolną. W ramach EFRROW, który finansuje PROW w tym okresie, Polska otrzyma 13,2 mld euro, które wraz ze środkami krajowymi stanowią łączny budżet w wysokości 17,2 mld euro. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata przyjęty został przez Komisję Europejską na posiedzeniu Komitetu Rozwoju Obszarów Wiejskich w dniach 24 i 25 lipca 2007 roku.

W ramach PROW realizowane są następujące priorytety: Oś 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego - przez działania:  Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie,  Ułatwianie startu młodym rolnikom,  Renty strukturalne,  Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów,  Modernizacja gospodarstw rolnych,  Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej,  Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa,  Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności,  Działania informacyjne i promocyjne,  Grupy producentów rolnych.

Oś 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich - przez działania:  Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW),  Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe),  Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne,  Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych. Oś 3 Polepszanie jakości życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - przez działania:  Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej,  Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw,  Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej- Odnowa i rozwój wsi.

Oś 4 LEADER, czyli aktywizacja społeczności lokalnych - przez działania:  Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju,  Wdrażanie projektów współpracy,  Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja.

Program Operacyjny - Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata Program Operacyjny "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata „ jest finansowany z Europejskiego Funduszu Rybackiego. W programie tym wyznaczono 5 priorytetów, na które przeznaczono fundusze publiczne (unijne i krajowe) w wysokości 870 mln euro. Zaproponowane w Programie priorytety zakładają wspieranie przedsięwzięć prowadzących do uzyskania trwałej równowagi pomiędzy zasobami morskimi i śródlądowymi, a zdolnością połowową polskiej floty rybackiej. Służyć temu mają m.in. adaptacja i modernizacja statków, wsparcie hodowli oraz rybołówstwa śródlądowego, podniesienie standardów portów, zakładów przetwórstwa rybnego, a także aktywizacja lokalnych społeczności.

Wspólna Organizacja Rynku Owoców i Warzyw oraz Wspólna Organizacja Rynku Rybnego Od 1 stycznia 2008 roku w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw wspierane są wstępnie uznane grupy producentów oraz uznane organizacje producentów owoców i warzyw przez:  wsparcie wstępnie uznanych grup producentów na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem takiej grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz dofinansowanie kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania;  dofinansowanie funduszu operacyjnego uznanych organizacji producentów owoców i warzyw. Najważniejszym elementem wspólnej organizacji rynku produktów rybołówstwa i akwakultury jest pomoc finansowa dla organizacji producentów rybnych

Pomoc Krajowa Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kontynuuje realizację pomocy ze środków krajowych w formie dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych. Banki współpracujące z ARiMR udzielają z własnych środków preferencyjnie oprocentowanych kredytów podmiotom z sektora rolno- spożywczego. Rozporządzenie przewiduje udzielanie przez ARiMR pomocy finansowej rolnikom i zakładom przetwórstwa produktów rolnych w formie:  dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielanych ze środków własnych banków, które zawarły z Agencją stosowną umowę,  gwarancji i poręczeń spłaty kredytów inwestycyjnych i klęskowych.

 Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich  Sektorowy Program Operacyjny - Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich  Sektorowy Program Operacyjny "Rybołówstwo i przetwórstwo ryb "

Agencja Rynku Rolnego

Historia Agencja Rynku Rolnego powstała w czerwcu 1990 roku. Początkowo ARR zajmowała się interwencyjnym skupem produktów rolnych oraz artykułów spożywczych i sprzedażą interwencyjną, gromadziła rezerwy produktów rolnych oraz ich przetworów, a także udzielała przedsiębiorcom poręczeń dla kredytów zaciąganych na skup płodów rolnych.

Z czasem ARR oprócz skupu i sprzedaży produktów rolnych wprowadzono dopłaty do przechowywania produktów, eksportu oraz pozwolenia na przywóz do Polski i wywóz z kraju artykułów rolno-spożywczych. W 2001 roku ARR została wyznaczona do pełnienia funkcji agencji płatniczej po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wymagało to wewnętrznej reorganizacji jej struktur oraz dostosowania metod funkcjonowania do wymogów akredytacyjnych. W konsekwencji rozszerzano również zakres działań interwencyjnych oraz korygowano istniejące rozwiązania, dostosowując je do obowiązujących we Wspólnocie.

W kwietniu 2004 roku Agencja Rynku Rolnego uzyskała bezwarunkową akredytację i status agencji płatniczej UE. 1 maja 2004 roku Agencja mogła rozpocząć wypłatę środków finansowych z tytułu realizacji – administrowanych przez ARR – mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej.

Obecnie ARR administruje środkami finansowymi pochodzącymi z funduszy UE, budżetu państwa oraz funduszy promocji produktów rolno-spożywczych. Swoją działalnością w zakresie wsparcia rynku rolno- spożywczego obejmuje ponad 20 grup towarowych, administrując ponad 50 instrumentami i mechanizmami wsparcia. W ramach zadań ustawowych realizuje ponadto działania związane z promocją i informacją dotyczącą produktów rolno-spożywczych, prowadzi szeroko zakrojone analizy rynkowe i wspomaga polskich przedsiębiorców w dotarciu z ich produktami na rynki krajów trzecich.

Realizowane zadania Agencja Rynku Rolnego jako agencja płatnicza:  wypłaca środki finansowe uczestnikom poszczególnych mechanizmów WPR i krajowych,  wydaje indywidualne rozstrzygnięcia skierowane do beneficjentów mechanizmów administrowanych przez ARR,

 prowadzi działalność kontrolną w zakresie potwierdzenia uprawnień do wypłaconych środków finansowych,  przekazuje Komisji Europejskiej informacje dotyczące mechanizmów WPR realizowanych przez ARR,  informuje uczestników mechanizmów o decyzjach podjętych na szczeblu Wspólnoty w odniesieniu do realizowanych przez ARR mechanizmów WPR.

Do realizowanych przez ARR mechanizmów WPR należą m.in.:  interwencyjny zakup i sprzedaż produktów rolnych i ich przetworów,  administrowanie obrotem towarowym z zagranicą poprzez wydawanie pozwoleń na przywóz i wywóz oraz wypłacanie refundacji wywozowych,  dopłaty do prywatnego przechowywania produktów,  administrowanie systemami kwotowania produkcji,

 pomoc w ramach mechanizmów i programów restrukturyzacji sektora cukrowniczego,  wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych,  wsparcie rynku produktów pszczelich,  dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności,

 kontrola wykorzystania roślin energetycznych objętych płatnościami do ich upraw,  monitorowanie produkcji kwotowej i pozakwotowej na rynku cukru oraz kontrola wykorzystania cukru przemysłowego,  pobieranie opłat na rynku cukru,  wsparcie popytu wewnętrznego poprzez stosowanie dopłat.

Do mechanizmów finansowanych z budżetu krajowego, a administrowanych przez ARR, należą:  dopłata krajowa do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych,  płatności dla plantatorów ziemniaków w ramach kwotowania skrobi ziemniaczanej oraz dla producentów surowca tytoniowego,  dopłaty do materiału siewnego,  pomoc do zakładania plantacji wieloletnich roślin energetycznych.

Agencja Rynku Rolnego realizuje również następujące działania:  administruje Funduszami Promocji;  monitoruje rynek biokomponentów i biopaliw ciekłych;  uczestniczy, wraz z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w procesie decyzyjnym UE poprzez opiniowanie projektów aktów prawnych UE, dzięki czemu ma możliwość wpływania na kształt prawa wspólnotowego;

 udziela wsparcia państwom kandydującym do UE oraz państwom trzecim, zapewniając pomoc ekspercką w ramach programów pomocowych finansowanych ze środków krajowych i unijnych;  współpracuje z instytucjami płatniczymi innych państw członkowskich UE i organami UE, dbając o zapewnienie harmonijnego wdrażania ustawodawstwa unijnego w zakresie administrowanych przez ARR mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej;

 gromadzi, analizuje, przetwarza i udostępnia informacje dotyczące rynków produktów rolnych i żywnościowych oraz przygotowuje prognozy dotyczące tych rynków;  prowadzi działania informacyjne na temat możliwości udziału w mechanizmach administrowanych przez Agencję oraz warunków uczestnictwa w tych mechanizmach.

Agencja Nieruchomości Rolnych

Agencja Nieruchomości Rolnych jest następcą prawnym Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Kontynuuje ona pod nową nazwą dotychczasową działalność AWRSP, z uwzględnieniem regulacji zawartych w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową osobą prawną. Jest instytucją powierniczą, której Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego w rolnictwie.

Agencja działa na podstawie:  ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z dnia 19 października 1991 r (Dz. U. z 2007, nr 231, poz z późn. zm),  ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r. (Dz.U )  statutu Agencja wykonuje w imieniu własnym prawa i obowiązki związane z mieniem Skarbu Państwa powierzonym jej po zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej, w tym również prawa i obowiązki wynikające z decyzji administracyjnych.

Agencja Nieruchomości Rolnych realizuje zadania wynikające z polityki państwa, w szczególności w zakresie:  tworzenia oraz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych  tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Skarbu Państwa,  restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze,  obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolne,

 administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne,  zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa,  inicjowanie prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa oraz popierania organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych,  wykonywania praw z udziałów i akcji w spółkach hodowli roślin uprawnych praz hodowli zwierząt gospodarskich o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej.

Historia Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa została powołana w październiku 1991 roku po to, aby przejąć, zrestrukturyzować i sprywatyzować mienie po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych, nieruchomości rolne Państwowego Funduszu Ziemi, a także inne mienie rolne stanowiące własność Skarbu Państwa. Ponadto na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników Agencja została także zobowiązana do przejmowania na własność Skarbu Państwa nieruchomości rolnych, wchodzących w skład gospodarstw rolnych, na wniosek właścicieli, którzy mają ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników.

Istotę AWRSP charakteryzowały następujące zasady funkcjonowania:  powiernictwo - wyrażające się w swobodnym (w granicach prawa) dysponowaniu majątkiem Skarbu Państwa, w wyniku powierzenia przez Państwo wszystkich swoich uprawnień wobec tego majątku,

 samofinansowanie - oznaczające konieczność prowadzenia gospodarki w okresie przekształceń i samych przekształceń bez dofinansowania zewnętrznego. Agencja działała na rzecz Skarbu Państwa, ale - stanowiąc odrębną osobę prawną – w imieniu własnym. Konsekwencją takiej konstrukcji prawnej było przyjęcie i konsekwentne stosowanie w praktyce zasady samofinansowania tej instytucji,  obligatoryjność przekształceń - co oznaczało dla państwowych gospodarstw rolnych konieczność podporządkowania się procedurom restrukturyzacyjnym; ażeby to było możliwe państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej zostały zlikwidowane nie tylko fizycznie, ale i formalnie.

W roku 2002 na Agencję nałożone zostały w drodze ustawowej nowe zobowiązania - m.in. takie jak:  przekazywanie części wpływów statutowych na rachunek bankowy Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz tworzenia miejsc pracy i aktywizację zawodową bezrobotnych, a w szczególności absolwentów zamieszkałych na terenach wiejskich oraz małych miast (przy czym zobowiązanie Agencji z roku 2001 do przekazywania części wpływów statutowych w celu zabezpieczenia możliwości finansowania wypłat świadczeń przedemerytalnych dla pracowników byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej pozostało nadal aktualne),

 przekazywanie części wpływów statutowych Agencji na realizację zadań Agencji Rynku Rolnego,  dokapitalizowanie Banku Gospodarki Żywnościowej (odrębna decyzja Rządu),  nieodpłatne przekazywanie gruntów Zasobu na własność osobom bezrobotnym pozostającym bez prawa do zasiłku, które były pracownikami pgr (po 2 ha na osobę).

Również w 2002 roku zdecydowano ustawowo o przekazaniu Ministrowi właściwemu ds Skarbu Państwa akcji i udziałów objętych lub nabytych przez Agencję - z wyjątkiem udziałów w spółkach o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej - realizujących programy hodowlane. Od 16 lipca 2003 Agencja ma możliwość sprawowanie kontroli nad częścią obrotu nieruchomościami rolnymi, służącej realizacji celów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

Ubezpieczenie społeczne rolników uregulowane zostało ustawą z 20 grudnia 1990 roku (tekst jednolity: Dz.U Nr 50 poz. 291 ze zm.) Realizację zadań wynikających z ustawy powierzono odrębnej instytucji - Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, zobowiązując ją do prowadzenia zadań wyodrębnionych z systemu powszechnego, w tym m.in. obsługi rolników w sprawach dotyczących obejmowania ubezpieczeniem społecznym rolników i opłacania składek na to ubezpieczenie, przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentowego oraz wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, prowadzenia działalności prewencyjnej na rzecz upowszechniania zasad bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych oraz eliminowania zagrożeń w miejscu pracy i życia rolników, prowadzenia dobrowolnej, nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych doświadczeń KRUS, zagrożonych niezdolnością do pracy, bądź trwale lub okresowo całkowicie niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym.

Od 1997 roku KRUS prowadzi odrębny dwuinstancyjny system orzecznictwa lekarskiego w związku z ustalaniem prawa ubezpieczonych w KRUS do świadczeń zależnych od niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym lub medycznej oceny stanu zdrowia. Z dniem wejścia Polski do UE Kasa realizuje zadania związane z koordynacją zabezpieczenia społecznego w krajach Unii Europejskiej.

Kasa realizuje wiele dodatkowych zadań zleconych przez państwo, m.in. wypłaca tzw. krajowe renty strukturalne, realizuje świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych, obsługuje ubezpieczenie zdrowotne rolników, ich domowników, emerytów i rencistów, a także członków ich rodzin, pełniąc zarazem na rzecz NFZ funkcję płatnika składek na to ubezpieczenie.

W ubezpieczeniu społecznym rolników funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia:  ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przeważającej części z dotacji budżetowej, uzupełnionej dochodami ze składek ubezpieczonych rolników;  ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, realizację świadczeń z tego ubezpieczenia gwarantują jedynie składki od rolników, gromadzone w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz ten jest osobą prawną, funkcje zarządu pełni z urzędu Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników.

Gospodarka finansowa w KRUS Zgodnie z art. 75 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) Kasa prowadzi samodzielną gospodarkę finansową. Podstawą jej finansowania są trzy państwowe fundusze celowe: Fundusz Emerytalno-Rentowy (skrót. FER), Fundusz Prewencji i Rehabilitacji (skrót. FPiR), Fundusz Administracyjny (skrót. FA), a ponadto pozabudżetowy Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników (skrót. FS), który ma osobowość prawną; funkcje zarządu FS pełni z urzędu, jednoosobowo, Prezes KRUS. Nadzór nad Funduszem sprawuje Rada Nadzorcza FS, w składzie 9 osób, reprezentowanym w sposób określony w art. 76a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników (FS), tworzony z odrębnych składek ubezpieczonych rolników i źródeł wskazanych w jego Statucie, funkcjonuje bez udziału dotacji budżetowej. FS zapewnia finansowanie świadczeń z samofinanującego się ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego; finansowanie bezpośrednich kosztów funkcjonowania Rady Rolników; kosztów zarządzania FS i wykonywania jego zobowiązań jako osoby prawnej. Na podstawie art. 77 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników FS jest zobowiązany do przekazania odpisów: na Fundusz Prewencji i Rehabilitacji - do wysokości 5 proc. planowanych wydatków tego funduszu, na Fundusz Administracyjny (FA) - do wysokości 9 proc. planowanych wydatków tego funduszu

Dziękuję za uwagę