Wyzwania edukacji 15- latków DR MACIEJ JAKUBOWSKI EVIDENCE INSTITUTE UNIWERSYTET WARSZAWSKI 20 STYCZNIA 2016

Czy struktura systemu szkolnego ma znaczenie? Najlepsze systemy edukacyjne mają bardzo różną strukturę: ◦Holandia – szkoła od 4 roku życia, selekcja w wieku 10 lat, bardzo silna stratyfikacja, wolny wybór, każdy podmiot może prowadzić szkołę ◦Finlandia – szkoła od 7 roku życia, brak selekcji, edukacji modułowa, jednolity system edukacji publicznej z dużą autonomią szkół W 1998 zmiana struktury służyła osiągnięciu konkretnych celów: ◦Olbrzymie różnice między szkołami ◦Brak dobrze wyposażonych szkół zbiorczych na terenach wiejskich ◦Ograniczony dostęp do edukacji ogólnej i na studia

Cele tej reformy zostały osiągnięte  W Polsce różnice między szkołami spadły z poziomu najwyższego w OECD do najniższego, porównywalnego z krajami skandynawskimi  Wysoka dostępność szkolnictwa wyższego, które wciąż oznacza znacznie lepsze wynagrodzenia i niższe bezrobocie  Poprawa infrastruktury: znaczne inwestycje w gimnazja wiejskie, infrastrukturę edukacyjną, dowóz uczniów itp. Wg autorów reformy gimnazja miały łączyć się ze szkołami średnimi i tego celu nie osiągnięto Jest to jednak znowu tylko kwestia organizacyjna, która nie wydaje się kluczowa dla jakości nauczania

Jakie wyzwania pozostały?  Silna zależność między pochodzeniem społecznym a osiągnięciami uczniów Prawdziwe wyzwanie na dzisiaj: jak wspierać słabszych uczniów? Co zadziałało w innych krajach? ◦Indywidualizacja nauczania ◦Dodatkowe zajęcia ◦Letnie szkoły ◦Współpraca nauczycieli ◦Koordynacja z innymi instytucjami wspierającymi rodzinę ◦Współpraca z rodzicami

Jakie osiągnięcia mają polscy 15- latkowie?  PISA 2012: Polska wśród najlepszych krajów w UE - na równi z Finlandią, Holandią i Estonią. Biorąc pod uwagę, że Polska to wciąż kraj o niższych zasobach ekonomicznych i społecznych, to osiągnięcia 15-latków należą do najlepszych na świecie  PIAAC: Nasi nastolatkowie to najlepiej wykształcona generacja ostatnich kilkudziesięciu lat! To są fakty! Polscy uczniowie posiadają znacznie wyższe umiejętności czytania ze zrozumieniem złożonych tekstów czy też rozwiązywania problemów matematycznych metodami analitycznymi

Czego brakuje polskim 15-latkom? Podkreślane są kwestie wychowawcze, przemoc, utylitarny stosunek do edukacji, pokolenie „wychowane pod testy” itd. Badania pokazują inny obraz: polscy 15-latkowie rzadziej wskazują na przemoc w szkole niż w wielu innych krajach, mają pragmatyczne podejście do edukacji i planów na dalsze życie, mają zazwyczaj dobre relacje z nauczycielami i szkołą, potrafią myśleć analitycznie i rozwiązywać złożone problemy Polska w tych kwestiach wypada przyzwoicie i można oczekiwać poprawy, ale czy zmiana struktury jest odpowiedzią na te problemy? Potrzebne jest raczej wsparcie psychologów, rozwój umiejętności społecznych, emocjonalnych…

Jakie są wyzwania edukacji 15-latków na świecie?  Polscy pracodawcy nie narzekają na brak umiejętności „akademickich”  Potrzebne jest rozwijanie tzw. „21st century skills”: pracy w grupie, komunikacji, samorozwoju, inteligencji emocjonalnej, odpowiedzialności, planowania itp.  Jak te umiejętności rozwijać? ◦Praca grupowa i projektowa ◦Indywidualizacja nauczania i samodzielne uczenie się ◦Języki obce ◦Umiejętności cyfrowe Koniec z ławkami i nauczycielem przy tablicy!

Jak to osiągnąć?  Likwidacja gimnazjów to dezorganizacja systemu z dużymi osiągnięciami  Zmiana struktury na wiele lat ograniczy efekty innych reform Czego potrzebujemy?  Nauczyciele – programy i sieci doskonalenia opierające się o praktykę a nie teorię  Programy nauczania i praca z uczniami odpowiadające wyzwaniom XXI wieku  Silni liderzy  Wspieranie wewnętrznej ewaluacji i oceniania kształtującego  Reforma szkolnictwa wyższego! Skierujmy energię na dalszy rozwój polskiej edukacji a nie na bezcelowe i kosztowne zmiany struktury!