Energia ze źródeł odnawialnych - Systemy wsparcia dziś i jutro Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Warszawa 23.03.2011 Szkolenia BOŚ Bank

Agenda Wprowadzenie Obecny system wsparcia w Polsce Co mamy dziś w OZE Podstawa prawna i definicje Obecny system wsparcia w Polsce zielone i brązowe dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych żółte, czerwone i fioletowe dla energii elektrycznej z kogeneracji Systemy wsparcia proponowane projektowanymi rozporządzenia Zmiany udziałów dla zielonych/brązowych certyfikatów w perspektywie 2020 Propozycje udziałów dla certyfikatów fioletowych Propozycja algorytmu dla certyfikatów brązowych Analiza Krajowego Planu Działania – przyjęte plany i scenariusze Propozycje PIGEO dla systemów wsparcia – dyskusja do zmiany ad hoc do wprowadzenia w ustawie o odnawialnych źródłach energii

Co mamy dziś w finalnym zużyciu energii? Cały sektor energii: 2700 PJ (750 TWh) 50% z biomasy współspalanej z węglem 25% z dużej wodnej 50% 25% finalne zużycie energii (a.u.) 20% elektryczna 57% ciepło i chłód 23% transport ok. 6% ok. 12.0% ok. 7% Bo zielone certyfikaty wspierają jednakowo MWh bez względu na technologię i moc zainstalowaną 100% Biomasa (źródła niesieciowe) 95% 100% Biopaliwa I generacji ok. 65 TWh x 100% = ca. 8%

Podstawa Prawna ustawa Prawo energetyczne z dn. 10 kwietnia 1997 (ze zm.) nowelizacja ustawy Prawo energetyczne z dnia 8 stycznia 2010 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 14 sierpnia 2008 (ze zm.) projekt nowego rozporządzenia z lutego 2011 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 26 września 2007 projekt nowego rozporządzenia z kwietnia 2010 projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie potwierdzania wytworzenia biogazu rolniczego oraz wprowadzania go do sieci gazu dystrybucyjnego Dyrektywa 2009/28/WE Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źróde odnawialnych

Definicje – energia ze źródeł odnawialnych (OZE) za energię OZE uznaję się:

Definicje – biomasa biomasa – stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji, oraz ziarna zbóż niespełniające wymagań jakościowych.

Definicje – biogaz, biogaz rolniczy, paliwo gazowe biogaz – gaz pozyskany z biomasy. Każdy rodzaj biogazu jest odnawialnym źródłem energii (OZE) biogaz rolniczy – paliwo gazowe otrzymywane z: surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolnospożywczego biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej paliwa gazowe – różne gazy nie będące OZE, które są dostarczane za pomocą sieci gazowej, a także biogaz rolniczy.

Definicje – kogeneracja, jedn. kogeneracji, ciepło użytkowe kogeneracja – wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej w jednym procesie (CHP) jednostka kogeneracji – wyodrębniony zespół urządzeń, który może wytwarzać energię elektryczną w kogeneracji ciepło użytkowe (ECHP th) – ciepło wytwarzane w kogeneracji, służące zaspokojeniu niezbędnego zapotrzebowania na ciepło lub chłód, które gdyby nie było wytworzone w kogeneracji, zostałoby pozyskane z innych źródeł

Definicje – energia elektryczna z kogeneracji energia elektryczna z kogeneracji – energia elektryczna wytwarzana w powiązaniu z wytwarzaniem ciepła użytkowego i wyliczona jako ECHPel = a) całkowita produkcja energii elektrycznej (Eel) w CHP ze średnioroczną sprawnością ogólną na poziomie co najmniej 75% b) C * ECHPth w pozostałych przypadkach, gdzie C jest współczynnikiem związanym z ECHPel/ECHPth

Definicje – wysokosprawna kogeneracja wysokosprawna kogeneracja – wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła użytkowego w CHP zapewniające oszczędność energii pierwotnej (PES) w porównaniu do rozdzielnego wytwarzania na poziomie: PES ≥ 10% dla jednostki kogeneracji o mocy zainstalowanej Pel ≥ 1 MW PES > 0% dla jednostki kogeneracji o mocy zainstalowanej Pel < 1 MW

Koncesja lub rejestracja Koncesja Urząd Regulacji Energetyki wymagana jest dla: wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych nie będących biogazem rolniczym wytwarzania ciepła ze źródeł odnawialnych w jednostce o mocy cieplnej zainstalowanej > 5 MW, także z biogazu rolniczego. Rejestr Agencja Rynku Rolnego wymagany jest dla: wytwarzania biogazu rolniczego wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego.

Biogaz rolniczy do sieci gazowej Należy spełnić wymagania jakościowe biogazu wtłaczanego do sieci określone w rozporządzeniu (w ciąż ten dokument prawny jest w przygotowaniu). Prawdopodobnie parametry jakościowe jak dla gazu grupy E. Należy być przyłączonym do sieci, aby wtłaczać biogaz rolniczy oraz aby pozyskiwać certyfikaty „Certyfikacji” podlegać będzie tylko wtłoczony biogaz rolniczy a nie całkowita produkcja, jak jest w przypadku wytwarzania energii elektrycznej w źródłach odnawialnych Brak gwarancji ceny oraz prawa żądania zakupu biogazu od tzw. sprzedawców z urzędu jakie posiadają koncesjonowani wytwórcy energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych Wytwórcy biogazu rolniczego posiadają jedynie prawo żądania odbioru biogazu rolniczego przez operatora sieci gazowej, ale dopiero po przyłączeniu Nie ma gwarancji ani parytetu w porównaniu do innych źródeł w staraniu się o przyłączenie

Wejście na rynek z energią elektryczną Jedynie koncesja gwarantuje cenę i daje prawo żądania zakupu wytworzonej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych od sprzedawców z urzędu oraz prawo żądania przesyłu energii z parytetem. => energia elektryczna z biogazu rolniczego nie ma parytetu w przesyle i nie ma gwarancji ceny tak jak energia elektryczna z pozostałych rodzajów biogazu czy innych odnawialnych źródeł energii. Należy być przyłączonym do sieci elektroenergetycznej oraz posiadać koncesję/rejestr, aby otrzymywać certyfikaty

Rodzaje certyfikatów – kolory OZE CHP wszystkie biogazy (fizyczne wytwarzanie energii elektrycznej) biogaz rolniczy wtłaczany do sieci (ekwiwalent) biomasa i biopłyny (Pel ≥ 1 MW) biogaz rolniczy (dowolna moc) i wszystkie biogazy (Pel < 1 MW) wszystkie biogazy (dowolna moc)

Rodzaje certyfikatów – “łączenie” OZE CHP

Rodzaje certyfikatów – “łączenie” OZE CHP

Rodzaje certyfikatów – “łączenie” lub lub

wytwórca odbiorca Rodzaje certyfikatów – “łączenie” * lub *) 1 m3 biometan -> 1 MWhel ekwiwalent

Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje? Za całkowitą ilość energii elektrycznej wytworzonej z biogazu (Eel), wliczając : własne zużycie energię elektryczną wytworzoną poza kogeneracją

Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje? Za każdą ekwiwalentną* MWh energii elektrycznej wynikającą z ilości wtłoczonego do sieci gazowej biometanu powstałego z biogazu rolniczego (te same zasady rynkowe co zielony certyfikat); *) Rozporządzenie, określi sposób - algorytm przeliczania (m3) biometanu na ekwiwalentną ilość energii elektrycznej (MWh).

Ministerstwo Gospodarki proponuje η = 42% PIGEO proponuje η > 60% Ekwiwalentna ilość energii elektrycznej (projekt rozporządzenia) wartość opałowa (MJ/m3) energia wspierana certyfikatami brązowymi (MWh) ilość biogazu (m3) umowna sprawność referencyjna (%) Ministerstwo Gospodarki proponuje η = 42% PIGEO proponuje η > 60%

Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje? lub lub Za każdą MWh energii elektrycznej z kogeneracji wytworzonej w wysokosprawnej jednostce kogeneracji ECHPel

Okres funkcjonowania certyfikatów 2005 – 2017* *Zostanie wydłużony jeśli dokonana zostanie nowelizacja Rozporządzenia OZE 2011 – 2017* 2010 – 2012 Tylko zmiana ustawy Prawo energetyczne może wydłużyć ich funkcjonowanie 2010 – 2018 2010 – 2018

Rodzaje certyfikatów – kto zobowiązany jest do ich zakupu? Obowiązek zakupu spoczywa na sprzedawcach energii elektrycznej dla odbiorców końcowych * *Obowiązek jest spełniony jeśli dany sprzedawca zakupi w danym roku (i przedłoży do URE) określoną liczbę certyfikatów lub wpłaci opłatę zastępczą.

* Rodzaje certyfikatów – wielkość obowiązku 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 10,4% 10,9% 11,4% 11,9% *11,9% 12,4% *12,4% 12,9% *12,9% *13,4% *13,9% *14,4 % 3,3% 3,5% -- 22,2% 23,2% ** 1,6% ** 1,7% ** 1,9% ** 2,0% ** 2,2% ** 2,3% ** 2,5% * % - udział energii elektrycznej podlegającej obowiązkowi w całkowitej ilości dostarczonej w danym roku energii elektrycznej do odbiorcy końcowego. * Projekt rozporządzenia OZE ** Projekt Rozporządzenia CHP

wartość ustalona (coroczna inflacja) Rodzaje certyfikatów – ceny Cena certyfikatów silnie uzależniona jest od jednostkowych opłat zastępczych, które wnoszone mogą być przez zobligowanych zamiast przedkładania certyfikatów. opłaty zastępcze:: wartość ustalona (coroczna inflacja) wartość corocznie ustalana w oparciu o określone kryteria ze wskazanego przedziału ceny energii elektrycznej 15 – 110 % 15 – 40 % 30 – 120 % Ozj Ozg Ozk Ozm

Rodzaje certyfikatów – ceny opłaty zastępcze PLN / MWh:: 2008 2009 2010 2011 248,46 258,89 267,95 274,92 -- 117,00 128,80 127,15 17,96 23,32 29,58 59,16 Cena certyfikatu na rynku stanowi ok. 95% opłaty zastępczej

Spodziewane przychody (energia elektryczna) PLN/MWh 2011 ok. 200 < 274,92 rozdzielne wytwarzanie energii elektrycznej lub w CHP, która nie jest wysokosprawna < 127,15 jednostka CHP jest wysokosprawna < 29,58 < 59,16

PLN / MWh energii elektrycznej ekwiwalentnej Spodziewane przychody (biogaz rolniczy sieciowy) 2011 ok. 1,00 PLN / m3 biometanu < 274,92 PLN / MWh energii elektrycznej ekwiwalentnej

CHP vs biometanownia typowy projekt “1 MW” Ekwiwalentna ilość energii elektrycznej CHP vs biometanownia typowy projekt “1 MW”

Nowy projekt rozporządzenia dotyczący zielonych certyfikatów (ver.2.6) – podobno wdraża Dyrektywę 2009/28/WE udziały energii zielonej w finalnym zużyciu energii elektrycznej netto wg. projektu rozporządzenia

Dyrektywa 2009/28/WE

Co oznacza cel dyrektywy dla Polski? udział energii z OZE paliwa transportowe energia elektryczna ciepło 15%

KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA Jak osiągnąć cele Dyrektywy ? KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA zgodnie z art. 4 dyrektywy każde państwo członkowskie określa swój Plan do dnia 30 czerwca 2010 r. Polska przedłożyła Plan do Komisji dopiero 9 grudnia 2010 r. W jego oparciu powinien być realizowany i osiągany cel.

Krajowy Plan Działania KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA SCENARIUSZE PLANY USPRAWNIEŃ ROZWOJU REGULACYJNYCH

 15,5% Krajowy Plan Działania (NREAP-Polska) 5921+2786+2018 100% Scenariusze: udziały odnawialnych źródeł w poszczególnych sektorach w 2020 r. ktoe – kilotona paliwa ekwiwalentnego ciepło i chłód transport elektroenergetyka 5921+2786+2018 100% 69 200  19,13% 17,05% 10,14% 15,5% 5 921 ktoe 2786 ktoe 2 018 ktoe 69 200 ktoe – prognozowane zapotrzebowanie na całkowitą finalną energię brutto w Polsce w roku 2020

... Krajowy Plan Działania (NREPAP - Polska) Scenariusze: odnawialne źródła energii w elektroenergetyce 2010-2020 ...

Nowy projekt rozporządzenia dotyczący zielonych certyfikatów (ver.2.6) – odbiega od przyjętego scenariusza KPD, a nie powinien! zanalizujmy tylko rok 2020 (elektroenergetyka) Krajowy Plan Działania projekt rozporządzenia metodologia OZE-E Brutto / E brutto OZE-E Brutto / E netto OZE-E brutto 32 400 GWh E finalne 169 798 GWh (brutto) 129 743 GWh (netto) udział OZE-E (jest) 19,13 % 14,4 % udział OZE-E (powinno być) 25 %

Scenariusz PIGEO dla rozwoju sektora z aktywnym wsparciem Projekt REPAP2020: www.repap2020.eu

Krajowy Plan Działania (NREPAP - Polska) Plany?!: Usprawnienie obowiązującego systemu wsparcia operacyjnego w elektroenergetyce ?! “Kluczowy z punktu widzenia realizacji projektów jest fakt, że wytwórcy mają zapewniony popyt na prawa majątkowe w wieloletniej perspektywie, co najmniej do roku 2017 (...)” “Rozważa się modyfikację obecnie obowiązującego systemu tak aby wsparcie było zależne od technologii OZE. Planuje się, aby zmodyfikowany system uwzględniał m.in. stopień zwrotu inwestycji, postęp techniczny w tym obniżenie kosztów stosowania technologii, szacunkowego efektywnego okresu pracy instalacji. Zamierzeniem modyfikacji jest również, aby zaproponowany system jednocześnie upraszczał sposób naliczania opłaty zastępczej w tym likwidował zagrożenie corocznego, niekontrolowanego wzrostu tej opłaty, skutkującego wzrostem cen energii elektrycznej.”

Nowy System wsparcia - dyskusja PIGEO postuluje za wprowadzeniem dobrze zaprojektowanego systemu cen gwarantowanych (FiT): przynajmniej na 15 lat od momentu oddania do użytku jednostki wytwórczej (typowy okres kredytowania + rok) = stabilność inwestycyjna odpowiednia wartość na MWh uzależniona od zastosowanej technologii = zwrot nakładów inwestycyjnych = i dywersyfikacja źródeł OZE

Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Dziękuję za uwagę ! Michał Ćwil, michal.cwil@pigeo.pl PIGEO ul. Gotarda 9, 02-683 Warszawa Tel. +48 22 548 49 99, Fax +48 22 548 49 00 pigeo@pigeo.pl www.pigeo.org.pl Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej