Europejska Inicjatywa Surowcowa Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Europejska Inicjatywa Surowcowa dr Stefan Góralczyk

Wprowadzenie Celem tej Inicjatywy jest Zapewnienie niezawodnego i niezależnego od zakłóceń dostępu do surowców. Jest to coraz ważniejsze dla konkurencyjności UE, a tym samym ma decydujące znaczenie dla powodzenia partnerstwa lizbońskiego na rzecz wzrostu i zatrudnienia.

1. Analiza popytu i podaży na surówce inne niż energetyczne UE jest samowystarczalna pod względem surowców budowlanych, a w szczególności kruszyw.

1. Analiza popytu i podaży na surówce inne niż energetyczne UE jest wysoce zależna od importu surowców metalicznych, gdyż jej produkcja stanowi zaledwie 3% produkcji światowej. Oprócz surowców pierwotnych gospodarka UE w dużej mierze opiera się na surowcach wtórnych. Ich zużycie wzrosło znacząco w ostatnich dziesięciolecia

2. Zintegrowana strategia UE Zaproponowano, aby UE uzgodniła zintegrowaną strategię w zakresie surowców, która będzie opierać się na trzech filarach: zapewnienie dostępu do surowców na rynkach międzynarodowych na tych samych zasadach dla wszystkich państw członkowskich; ustalenie właściwych warunków ramowych wewnątrz UE w celu wspierania stabilnych dostaw ze źródeł europejskich; wspieranie ogólnej efektywności wykorzystania zasobów i promowanie recyklingu w celu ograniczenia zużycia surowców pierwotnych w UE oraz zmniejszenia względnej zależności od przywozu.

Dostęp do surowców na rynkach światowych i niezakłócone warunki dostaw 2. 1. Pierwszy filar Dostęp do surowców na rynkach światowych i niezakłócone warunki dostaw UE powinna prowadzić w zakresie surowców: – aktywną politykę w celu zagwarantowania dostępu do surowców ta polityka powinna zapewnić skuteczniejszą koordynację i większą spójność między różnymi dziedzinami polityki zewnętrznej (stosunki zagraniczne, handel i rozwój); - politykę handlową i regulacyjną w celu zwiększenia dostępu do pierwotnych i wtórnych surowców na rynkach światowych. Wzmocnienie państw przez finansowanie dobrych sposobów sprawowania rządów Wspieranie zdrowego klimatu dla inwestycji, który jest istotny dla wzrostu podaży Promowanie zrównoważonej gospodarki surowcami

Wspieranie stabilnych warunków dostaw surowców ze źródeł europejskich 2. 2. Drugi filar Wspieranie stabilnych warunków dostaw surowców ze źródeł europejskich W tym celu ważne jest: utworzenie właściwych warunków ramowych; ulepszenie bazy wiedzy na temat złóż mineralnych na terytorium UE; wspieranie współpracy w ramach krajowych badań geologicznych; wdrożenie ustawodawstwa dotyczącego programu Natura 2000; wspieranie projektów badawczych dot. wydobycia i przetwórstwa surowców w ramach 7. Programu Ramowego; popieranie polityki zatrudnienia kwalifikowanych kadr w górnictwie; kreowanie świadomości społecznej o znaczeniu krajowych surowców dla gospodarki europejskiej.

2. 3. Trzeci filar Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych w UE Dla realizacji tego celu konieczne jest: efektywne wykorzystanie zasobów, zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych, ułatwienie recyklingu surowców wtórnych.

3. Przemysł kruszyw w Europejskiej Strategii Surowcowej Głównym celem przemysłu kruszyw w Europie jest zapewnienie długofalowego dostępu do surowców naturalnych z miejscowych złóż wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Dostęp powinien dot. okresu ponad 50 lat w celu zapewnienia źródeł surowców dla przyszłych pokoleń (u nas problem stanowi prawna ochrona złóż). Dodatkowo sformułowano kilka równie istotnych celów: Kryteria definicji istotnego surowca Przemysł produkcji kruszyw wydobywa rocznie ponad 3 bln ton, co dwukrotnie przewyższa łączne wydobycie pozostałych surowców naturalnych, więc należy podkreślić jego istotność. Zachęcanie władz do bardziej efektywnego wydawania pozwoleń na eksploatację złóż Istotne jest wprowadzenie lepszej regulacji prawnej w tym zakresie. Powinno się unikać ogólnych zakazów dot. działalności wydobywczej. Podczas planowania należy brać pod uwagę (w większym stopniu niż dotychczas) istniejące plany wydobywcze i geologiczne mapy surowców. Zaleca się przekazywanie co 2 lata informacji do EC Raw Material Supply Group o nowych i zamykanych terenach eksploatacyjnych.

Przemysł kruszyw w Europejskiej Strategii Surowcowej – c.d. Nadanie w planach zagospodarowania przestrzennego wyższego priorytetu surowcom innym niż energetyczne W UE obszary wydobycia surowców zajmują mniej niż 0,01% obszaru całkowitego, podczas gdy na rolnictwo jest przeznaczone 41,5% obszarów. Działalność wydobywczą ograniczają rozwijające się obszary miejskie i obszary należące do sieci Natura 2000. Wspieranie recyklingu poprzez promowanie ujednoliconych normowych wymagań jakościowych i zwiększanie efektywności wykorzystania zasobów. Podniesienie świadomości kluczowej roli kruszyw w osiągnięciu konkurencyjności UE Przemysł jest odpowiedzialny za kształtowanie świadomości, że kruszywa są niezbędne dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

4. Stanowisko Europejskiej Komisji Przemysłu Kruszyw dotyczące inicjatywy UEPG zwraca się do instytucji UE o: skoncentrowanie się na zapewnieniu stałego dostępu do surowców naturalnych ze złóż UE; tu wyzwaniem jest przede wszystkim zapewnienie dostępu niezawodnego i niezależnego; zmienienie definicji kluczowych surowców naturalnych w taki sposób, by klasyfikacja kruszywa nie była niekorzystna; transport kruszywa na duże odległości zwiększa emisję CO2; zapewnienie większego priorytetu w planach rozwoju gospodarczego minerałom innym niż energetyczne; zwiększenie nakładów na badania i innowacje surowcowe w 7.Programie Ramowym, co zapewni wzrost efektywności wydobycia, przeróbki i recyklingu oraz umożliwi rozwój nowych produktów;

Stanowisko Europejskiej Komisji Przemysłu Kruszyw do inicjatywy – c.d. uproszczenie ram regulacyjnych tak, by były one jednoznaczne i wyważone zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju na podstawie pełnej oceny oddziaływania; wdrożenie modelu one stop shop; rozwój polityki surowcowej UE w celu zintensyfikowania ochrony i wzmocnienia znaczenia złóż surowcowych w planach zagospodarowania przestrzennego; dostęp do surowców naturalnych należy traktować jako nadrzędny interes społeczny (art. 6 Dyrektywy Środowiskowej); zrozumienie i zaakceptowanie kluczowej roli kruszyw w konkurencyjności UE (przemysł weźmie na siebie odpowiedzialność za uświadomienie istoty tego czynnika); wykorzystanie ważnego momentu stworzonego przez Inicjatywę w celu ukształtowania spójnej i jednolitej europejskiej strategii surowcowej.

5. Zadania dla krajowego przemysłu kruszyw, a strategia europejska - Działania na rzecz zaliczenia kruszyw do surowców kluczowych, - określenia zasad i proporcji do krajowych przepisów (np. prawo geologiczne i górnicze) dot. dostępu do surowców, ich prawnej ochrony jako propozycji polityki państwa, - propozycja rozwiązań prawnych dot. złóż kruszyw, działalności wydobywczej i ochrony środowiska, - Promowania badań i współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi i przemysłem dla racjonalizacji wydobycia, nowych technologii, poszukiwania, eksploatacji i przeróbki, w tym recyklingu, - opracowanie krajowej strategii surowcowej zgodnej z europejskimi założeniami

Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Dziękuję za uwagę dr Stefan Góralczyk Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego