Funkcjonowanie rad pracowników w Polsce. Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 kwietnia 2006r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji /Dz.U.z 2006r. Nr.79 ,poz.550 z późn.zm./ Ewolucja rozwiązań prawnych Pierwotnie pełna zależność od związków zawodowych Po nowelizacji niezależności od związków zawodowych / wyrok Trybunału Konstytucyjnego/ Zagadnienie pozornej konstytucyjności pomiędzy radami pracowników a związkami zawodowymi Podstawowa różnica polega na konstytucyjnym, ustrojowym charakterze działalności i roli związków zawodowych w przeciwieństwie do rad pracowników, których działalność i status prawny nie mają tej rangi. Ustawa wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE z 11 marca 2002r.

II Konstytucyjne aspekty działalności związkowej Art.59 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Przepis ma znaczenie kluczowe dla zrozumienia ustrojowej roli związków zawodowych. Cztery wolności związkowe -Wolność zrzeszania się, -Prawo do rokowań z pracodawcami, -Prawo zawierania układów zbiorowych pracy i porozumień, -Prawo strajku i protestu. Ograniczenie wolności związkowych wyłącznie ustawowe dla dobra publicznego. Konstytucyjna rola związków zawodowych nie jest wystarczająco eksponowana przez media, lekceważona przez pracodawców, mało wykorzystywana przez stronę związkową.

Cele działalności rad pracowników Obowiązek informacyjny pracodawcy – art. 13 ustawy o i.k. Przedmiot informacji: sytuacja ekonomiczna i jej zmiany, stan i zmiany zatrudnienia i działania w tym zakresie, zmiany w organizacji pracy i podstawach zatrudnienia Prawo wnioskowania o udzielenie informacji przysługuje radzie pracowników niezależnie od obowiązku pracodawcy. Obowiązek konsultacji z radą pracowników - art.14 ustawy o i.k. Przedmiot konsultacji: stan i zmiany zatrudnienia i działania w tym kierunku działania zmieniające organizację pracy i podstawy zatrudnienia Zasada „dobrej wiary” konsultacji postulat poszanowania interesów stron analogia z art.241³ k.p.

Cele działalności rad pracowników włączenie grup pracowniczych w pracy decyzyjne podejmowane przez organy zarządcze korporacji, rozładowywanie napięć społecznych, działanie sondażowe, przenoszenie odpowiedzialności na stronę pracowniczą za efekty działań pracodawcy w sferze zatrudnienia. Istnieje możliwość negatywnych manipulacji działalnością rad pracowników poprzez przeciwstawienie rad związkom zawodowym. Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji nie precyzuje celu działalności rady pracowników.

Prawa i obowiązki członków rady pracowników prawo zgłaszania wniosków dot. informacji i konsultacji prawo przedstawienia zdania odrębnego /art.13.ust.5/ prawo ochrony trwałości zatrudnienia wymóg zgody rady pracowników na wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. Obejmuje również wypowiedzenie zmieniające. prawo do zwolnienia od pracy na czas niezbędny do udziału w pracach rady pracowników. Obowiązki: zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, prowadzenia rokowań w dobrej wierze rzetelnego uczestniczenia w pracach rady pracowników /ustanie członkostwa /art.12 ust.1/, stały kontakt z załogą, zgodne z prawdą przekazywanie informacji uzyskanych od pracodawcy załodze (wyjątek stanowią informacje będące tajemnicą przedsiębiorstwa)

Prawa i obowiązki członków organizacji związkowych Prawa i obowiązki członków organizacji związkowej regulują statuty. Zgodnie z art.10 ustawy z dnia 23 maja 1991r. O związkach zawodowych zasady członkostwa i sprawowania funkcji są sprawą wewnętrzną organizacji związkowej, która określa je w statucie i uchwałach. Prawa te zwykle dzieli się na: ustawowe np. prawo ochrony trwałości stosunku pracy, delegowania itp., korporacyjne np. prawo wyborcze bierne i czynne, socjalne np. prawo do zasiłku z kasy związkowej. Obowiązki członka związku zawodowego regulowane są statutami i uchwałami związku zawodowego. Istotnym obowiązkiem jest obowiązek płacenia terminowo składek członkowskich. Ustawa o związkach zawodowych nie zawiera katalogu praw i obowiązków członka związku zawodowego.

Model Konfederacyjny Konfederację tworzą odrębne zakładowe bądź międzyzakładowe organizacje związkowe posiadające osobowość prawą Uchwały organów konfederacji wykonywane są dobrowolnie. Niewykonanie uchwał organów konfederacji skutkuje wykluczeniem organizacji z konfederacji. Model „jednolity” Zakładowe i międzynarodowe organizacje związkowe są faktycznie jednostkami organizacyjnymi centrali. Niesubordynacja jednostki może skutkować jej rozwiązaniem co jest niemożliwe w modelu konfederacyjnym. Model branżowy Strukturę organizacyjną tworzą związki zakładowe lub międzyzakładowe tej samej branży. Model branżowy może funkcjonować jako model konfederacyjny lub jednolity.

Struktury terytorialne Tworzone są przez organizacje związkowe działające na tym samym terenie. Model funkcjonowania jest tu bez znaczenia. Zasada swobody tworzenia struktur związkowych wyrażona jest w art.9 ustawy o związkach zawodowych. Typowy model organizacyjny zakładowej organizacji związkowej. Organ uchwałodawczy: Walne Zebranie Kompetencje: wybór Zarządu i Komisji Rewizyjnej, odwoływanie w czasie kadencji, plan działania, rozliczenie Zarządu poprzez absolutorium, uchwalenie statutu i jego zmian, oraz składek, zatwierdzenie budżetu i sprawozdań okresowych Zarządu i Komisji Rewizyjnej, wykluczenie członków, inne sprawy organizacyjne np. rozwiązanie organizacji .

II. Zarząd jako organ wykonawczy Kompetencje: wykonywanie budżetu, wykonywanie uchwał Walnego Zebrania, przyjmowanie członków, bieżąca operatywna działalność, zwoływanie Walnego Zebrania, reprezentowanie Związku na zewnątrz, prowadzenie sporu zbiorowego, prowadzenie rokowań z pracodawcą, zawieranie u.z.p i porozumień, zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych, inne zadania statutowe. III. Komisja Rewizyjna- organ kontrolny wnioskowanie do Walnego Zebrania o absolutorium dla zarządu, bieżące badania finansów Związku

Przykładowy porządek obrad Walnego zebrania sprawozdawczo-wyborczego 1.Otwarcie zebrania 2.Wybór Przewodniczącego Zebrania, Sekretarza i Protokolanta. 3.Przyjęcie porządku obrad. 4.Wybór Komisji Wyborczej, Mandatowej, Skrutacyjnej i Wnioskowej, 5.Stwierdzenie prawomocności obrad przez komisję Mandatową. 6.Zatwierdzenie sprawozdań: Zarządu i komisji Rewizyjnej-uchwała, 7.Udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi-uchwała, 8.Wybory do zarządu: zgłoszenie kandydatów / Komisja Wyborcza/, głosowanie, ogłoszenie wyników przez Komisję Skrutacyjną, podjęcie uchwały. 9.Wybory Komisji Rewizyjnej: zgłoszenie kandydatów / Komisja Wyborcza/ głosowanie ogłoszenie wyniku przez Komisję Skrutacyjną, 10.Dyskusja 11.Wolne wnioski /Komisja Wnioskowa/ 12.Zakończenie obrad