Leader działaniem Sektorowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Irek Czarnowski 7 września 2007r.

Agenda Geneza Definicja Założenia LGD Członkowie LEADER

Unia Europejska poszukuje od lat recepty na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich Pierwsze inicjatywy na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w UE (1988) Strategia aktywizacji obszarów wiejskich Europy

Europejski Ruch Odnowy Wsi i Małych Miast opublikował w 1994 roku Strategię dla wiejskiej Europy. Dokument zakłada, że rozwój obszarów wiejskich powinien się łączyć z przestrzeganiem trzech podstawowych zasad: związek ludzi ze środowiskiem, traktowanie na równi spraw ludzi i ich środowiska (naturalnego i kulturowego); zintegrowana działalność, oznaczająca współpracę między różnymi instytucjami - administracją rządową, samorządową z mieszkańcami, zmierzającą do przygotowania i realizacji projektów mających na celu rozwój lokalny, konsultacje i zaangażowanie, rozumiane jako uwzględnianie poglądów i oczekiwań oraz zasobów lokalnych społeczności w procesach ich rozwoju. Istotą Strategii dla wiejskiej Europy jest akcentowanie znaczenia rozwoju lokalnego oraz roli społeczności lokalnych. Rozwój lokalny musi dokonywać się przede wszystkim w oparciu o zasoby miejscowe (przyrodnicze, społeczne, gospodarcze, kulturalne) oraz poprzez włączenie w ten proces społeczności lokalnych.

Szczyt berliński oraz Biała Księga Europejskiego Sposobu Zarządzania Biała Księga formułuje zasady, które mają zapewnić jakościową poprawę funkcjonowania instytucji i zwiększyć zaufanie społeczne –otwartość instytucji –uczestnictwo –odpowiedzialność –efektywność –spójność Partnerstwo - wpływ na podejmowanie decyzji, wspólne rozwiązywanie problemów

Leader i jego geneza Leader I ( ) –sprawdzanie nowego modelu rozwoju obszarów wiejskich –zróżnicowanie gospodarki obszarów wiejskich Leader II ( ) –upowszechnienie podejścia wg LEADER I: zaangażowanie 50% obszarów wiejskich –większa integracja działań Leader+ ( ) –wzbogacenie podejścia opartego na lokalnym zaangażowaniu –większa konkurencyjność europejskich obszarów wiejskich

LEADER JAKO METODA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich Jest inicjatywą wspólnotową bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej dla współpracujących ze sobą lokalnych partnerów - władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju na obszarach wiejskich

Celem Leadera jest aktywizacja społeczności wiejskich poprzez m.in. włączenie tych społeczności do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw partnerów społecznych Celem Leadera jest budowanie kapitału społecznego poprzez aktywizację mieszkańców oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja Leader to (Cechy Leadera): –lokalne strategie rozwoju dla danego terenu –oddolne opracowanie przez lokalną społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju obszarów wiejskich –realizacja innowacyjnych projektów łączących zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego –partnerstwo publiczno-prywatne –zintegrowane i wielosektorowe działanie –tworzenie powiązań –współpraca

Lokalna Strategia Rozwoju Dokument zawierający cel i definicję strategicznych i operacyjnych priorytetów oraz specyfikację kolejności podejmowania działań

Główny Beneficjent Leadera Lokalne Grupy Działania, czyli związki partnerów publicznych i prywatnych (partnerstwo międzysektorowe) wspólnie podejmujących innowacyjne działania związane z rozwojem obszaru wiejskiego. LGD wybierają projekty, a ich realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii

Lokalne Grupy Działania Aby skorzystać ze środków LEADER konieczne jest powołanie Lokalnej Grupy Działania, czyli sformalizowanego ciała odpowiedzialnego za realizację konkretnego projektu – Lokalna Strategia Rozwoju Lokalna Grupa Działania jest realizacją partnerstwem trójsektorowym, składającym się z przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego i społecznego. LGD powinna posiadać osobowość prawną i przybrać formę stowarzyszenia zgodnie z zapisami ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Zadania LGD przygotowuje i wdraża lokalną strategię rozwoju (obszar objęty strategią gminy wiejskie lub miejsko-wiejskie; co najmniej 10 tyś. mieszkańców) podejmuje decyzje o podziale własnych środków finansowych, zarządza nimi skupia zasoby ludzkie kojarzy lokalnych partnerów celem uzyskanie efektu synergii wzmacnia dialog wspiera procesy adaptacyjne, zmiany, dywersyfikację gospodarki, poprawę warunków życia zarządza projektami: wybór projektów, monitorowanie

Członkowie LGD osoby fizyczne osoby prawne - w tym jednostki samorządu terytorialnego (docelowo członkowie wspierający) (na podstawie informacji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Leader ) tj.: mieszkańcy, organizacje, stowarzyszenia, przedsiębiorcy, samorząd terytorialny Osobowość prawna to pojęcie określające zdolność osób prawnych do bycia podmiotem praw i obowiązków oraz do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych –Jednostki samorządu terytorialnego, spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa p., –Stowarzyszenia rejestrowe (Prawo o stowarzyszeniach) - Krajowy Rejestr Sądowy, statut, komitet założycielski 15 osób, walne zgromadzenie, zarząd, organy kontroli –Kościół – i poszczególne jego jednostki diecezje, parafie, organizacje kościelne

W latach Leader będzie/jest realizowany w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Leader w latach ma być zintegrowanym ze wszystkimi krajowymi/regionalnymi programami rozwoju wsi

OSIE WSPARCIA PROW Oś 1: poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Oś 2: poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Oś 3: jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Oś 4: LEADER

LOKALNE GRUPY DZIAŁANIA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

LEADER WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY FUNKCJONOWANIE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA DZIAŁANIA OSI 4

Leader umożliwia realizowanie i osiąganie celów osi trzeciej przez: udział LGD w wyborze projektów finansowanych w ramach działań osi 3: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; Odnowa i rozwój wsi małe projekty uzupełniające działania osi 3, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3, ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi, tj. poprawy jakości życia lub większego zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD i są zgodne z lokalną strategią rozwoju – WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU

CEL: budowanie kapitału społecznego poprzez aktywizację mieszkańców oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja. BENEFICJENCI: W przypadku projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3 - Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej – tak jak określono dla działań osi 3. W przypadku małych projektów - osoby fizyczne zameldowane na obszarze działania LGD lub posiadające siedzibę na obszarze działania LGD, jeśli prowadzą działalność gospodarczą, organizacje pozarządowe, osoby prawne i jednostki organizacyjne związków wyznaniowych i kościołów, posiadające siedzibę na obszarze działania LGD lub działające na obszarze LGD. POZIOM POMOCY: Dla działań mieszczących się w ramach działań osi 3 – zgodnie ze specyfikacją działań tej osi Dla małych projektów – max. 65% lub 85%, nie więcej niż 25 tys. PLN na projekt i nie więcej niż 100 tys. PLN na beneficjenta w okresie programowania – WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU

Typy projektów: Dla działań mieszczących się w ramach działań osi 3 - tak jak określono dla działań osi 3. Dla małych projektów, działania mogą dotyczyć: organizacji szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR; promocji i rozwoju lokalnej aktywności, w tym promocji lokalnej twórczości kulturalnej i artystycznej, z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego; rozwoju agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym: utworzenia lub zmodernizowania elektronicznej bazy informacji turystycznej oraz stron WWW, przygotowania i wydania folderów i innych publikacji informacyjnych, oznaczenia obiektów ważnych lub charakterystycznych dla obszaru objętego lokalną strategią rozwoju; – WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU

Typy projektów – c.d, małe projekty mogą dotyczyć: inicjowania powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach i produktach rolnych i leśnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki; organizacji imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością LGD; zakupu i nasadzenia tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin (nasion, sadzonek, kłączy, bulw, etc.) w celu wykorzystania lub odnowienia cennego dziedzictwa przyrodniczego lub kulturowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary objęte siecią Natura 2000; zakupu oprogramowania, urządzeń i sprzętu komputerowego (w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu oraz zakup usługi dostępu do Internetu) i ich udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej w celu podniesienia jakości życia ludności na obszarze działania LGD; – WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU

Typy projektów – c.d, małe projekty mogą dotyczyć: renowacji, zabezpieczenia i oznakowania przydrożnych kapliczek, pomników przyrody, odkrywek geologicznych i innych miejsc i budowli charakterystycznych dla danej miejscowości i istotnych dla realizacji LSR wraz z uporządkowaniem terenu wokół tych miejsc; odnawiania elewacji i dachów prywatnych budynków, ogrodzeń, oraz innych obiektów charakterystycznych dla budownictwa danego regionu; zakupu strojów, eksponatów i innego wyposażenia dla zespołów artystycznych, zespołów folklorystycznych oraz innych grup i zespołów kultywujących miejscowe tradycje i zwyczaje; inwestycji służących utrzymaniu i kultywowaniu tradycyjnych zawodów i rzemiosła oraz inwestycji służących wspieraniu twórczości lokalnej lub ludowej budowy/odbudowy małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych; zakupu wyposażenia świetlic wiejskich i ich remontu – WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII ROZWOJU

4.21 – Wdrażanie projektów współpracy Pomoc jest przyznawana LGD na realizację projektów współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej zawartych w LSR lub zgodnych z jej celami – Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja Pomoc jest przyznawana LGD na realizację aktywności zgodnie z listą kosztów kwalifikowalnych określoną w odrębnych przepisach. Pomoc przyznawana w ramach działania może w szczególności dotyczyć: – – badań nad obszarem objętym LSR; – – informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR; – – szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR; – – wydarzeń o charakterze promocyjnym związanych z obszarem działania LGD i LSR; – – szkolenia lokalnych liderów; – – animowania społeczności lokalnych; – – koszty bieżące LGD (koszty administracyjne związane z działalnością LGD).

SZACUNKOWY PODZIAŁ ŚRODKÓW EFRROW DLA OSI IV W EURO

Oś 3 - ODNOWA I ROZWÓJ WSI CEL: Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. BENEFICJENCI: gmina, instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, kościół lub inny związek wyznaniowy ( na określone operacje), organizacja pozarządowa mająca status organizacji pożytku publicznego, której cele statutowe są zbieżne z celami działania Odnowa i rozwój wsi.

TYPY PROJEKTÓW: Budowa, remont, przebudowa i wyposażenie obiektów: – – Pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe – – Służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury; Kształtowanie obszaru przestrzeni publicznej; Budowa, remont lub przebudowa infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych i społeczno-kulturalnych; Zakup obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne Odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historii, budynków będących zabytkami i miejsc pamięci Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów Oś 3 - ODNOWA I ROZWÓJ WSI

Wybrane projekty dla Osi 3 budowa, przebudowa, remont lub wyposażanie obiektów publicznych pełniących funkcje kulturalne, w szczególności świetlic i domów kultury; budowa, przebudowa lub remontem obiektów sportowych, ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, służących do użytku publicznego, zakup towarów służących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych oraz tradycyjnych zawodów; kształtowanie centrów wsi jako obszaru przestrzeni publicznej, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników lub oświetlenia ulicznego; urządzanie i porządkowanie terenów zieleni, parków lub innych miejsc wypoczynku; budowa, przebudowa lub remont małej infrastruktury turystycznej; zagospodarowanie zbiorników i cieków wodnych na rzecz rekreacji lub poprawy estetyki miejscowości…

Tworzenie/Wybór LGD Schemat I – Inicjatywa, spotkania, LSR, rejestracja stowarzyszenia Schemat II – realizacja LSR, własne projekty, granty,….

Stan na dziś LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA ….. – obszar gmin Szemud, Linia, Luzino Konsultacje społeczne, poszukiwanie partnerów wspierających, opracowywanie dokumentacji, zbieranie ankiet – budowanie bazy wiedzy dotyczącej oczekiwań lokalnego społeczeństwa, kompetencji, itp..

Źródła Serwis informacyjny Fundusze strukturalne - Serwis informacyjny Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - gId=0 Serwis informacyjny polskiej sieci Leader+ -